Author: Kim Phụng

23/06/1972: H.R. Haldeman hối thúc Nixon ngăn chặn FBI trong vụ Watergate

Nguồn: H.R. Haldeman encourages Nixon to ward off FBI, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, cố vấn của Richard Nixon, H.R. Haldeman, đã yêu cầu tổng thống gây sức ép buộc Giám đốc FBI phải “đứng ngoài chuyện này [cuộc điều tra về vụ đột nhập Watergate].” Về cơ bản, Haldeman đang yêu cầu Nixon cản trở công lý, đây là một trong những tội danh mà Quốc hội đã đe dọa luận tội Nixon vào năm 1974. Continue reading “23/06/1972: H.R. Haldeman hối thúc Nixon ngăn chặn FBI trong vụ Watergate”

22/06/1898: Ngày sinh Erich Maria Remarque

Nguồn: Author Erich Maria Remarque born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1898, Erich Maria Remarque, tác giả cuốn tiểu thuyết vĩ đại về Thế chiến I, Im Westen nichts Neues (Phía Tây không có gì lạ), đã chào đời ở Osnabruck, Đức.

Là sinh viên của Đại học Munster, Remarque bị bắt nhập ngũ vào quân đội Đức năm 18 tuổi. Ông chiến đấu trên Mặt trận phía Tây trong Thế chiến I và đã bị thương không dưới năm lần, lần cuối cùng rất nặng. Sau chiến tranh, ông làm nhiều công việc khác nhau – giáo viên, thợ đẽo đá, tay đua xe, nhà báo thể thao – trong khi nỗ lực hoàn thành cuốn tiểu thuyết mà ông đã ấp ủ từ thời chiến. Được xuất bản tại Đức năm 1929, với tựa đề Im Westen Nichts Neues, cuốn sách đã bán được 1,2 triệu bản trong vòng một năm; bản dịch tiếng Anh, All Quiet on the Western Front, xuất bản cùng năm đó, cũng đạt được thành công tương tự. Sau đó, nó được dịch sang 12 thứ tiếng và được dựng thành một bộ phim Hollywood nổi tiếng vào năm 1930. Continue reading “22/06/1898: Ngày sinh Erich Maria Remarque”

Cuộc đàn áp Hồi giáo của Bắc Kinh đang nhắm đến trẻ em

Nguồn: Ruslan Yusupov, “Beijing’s Crackdown on Islam Is Coming for Kids,” Foreign Policy, 17/06/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các kỹ thuật từng được phát triển ở Tân Cương đang được bình thường hóa để chống lại các mục tiêu mới.

Vào ngày 15/03 vừa qua, ngày thứ ba của tháng ăn chay Ramadan linh thiêng của người Hồi giáo, những người Hồi giáo sống ở Ngọc Khê, một thành phố thuộc tỉnh Vân Nam của Trung Quốc, đã thức dậy với một tin nhắn bất thường lan truyền trên trang WeChat của họ. Cục Sự vụ Dân tộc và Tôn giáo của tỉnh đã ban hành một “thông báo công khai khẩn cấp” cho phép giám sát việc nhịn ăn của học sinh. Continue reading “Cuộc đàn áp Hồi giáo của Bắc Kinh đang nhắm đến trẻ em”

20/06/1875: Ngày mất Joe Meek

Nguồn: Mountain man Joe Meek dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1875, Joe Meek, bậc thầy kể chuyện phiêu lưu miền biên giới, đã qua đời tại trang trại của ông ở Oregon. Cuộc đời ông cũng tràn ngập sự phiêu lưu mạo hiểm như chính những câu chuyện ông kể.

Sinh ra ở Virginia năm 1810, Meek là một chàng trai thân thiện và vui tính, nhưng ông lại quá hiếu động để có thể học hành chăm chỉ. Ở tuổi 16, Meek mù chữ chuyển hướng đi về miền Tây để gặp hai người anh trai khi đó đang ở Missouri. Trong những năm tiếp theo, ông tự học đọc và viết, nhưng cách đánh vần và ngữ pháp của ông vẫn rất độc đáo trong suốt cuộc đời ông. Continue reading “20/06/1875: Ngày mất Joe Meek”

Tại sao đạo đức là kẻ thù của hòa bình?

Nguồn: Stephen M. Walt, “Morality Is the Enemy of Peace,” Foreign Policy, 13/06/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Xung đột ở Gaza và Ukraine chỉ có thể kết thúc bằng những thỏa thuận không làm ai hài lòng hoàn toàn.

Ngoại trưởng Pháp Charles-Maurice de Talleyrand (1754-1838) là một nhà chính trị lão luyện, từng phục vụ cho chính phủ cách mạng Pháp, sau đó là cho Napoléon Bonaparte, và trong cả thời kỳ Bourbon phục hoàng. Ông là một chính khách tinh tế và tài giỏi, được nhớ đến ngày nay chủ yếu nhờ lời khuyên sâu sắc dành cho các nhà ngoại giao đồng nghiệp của mình: “Trên hết, đừng quá nhiệt tình.” Quả thật đó là những lời lẽ khôn ngoan: việc quá nhiệt tình, cứng nhắc và đạo đức hóa quá mức thường là trở ngại cho bất kỳ nỗ lực nào nhằm tìm ra giải pháp hiệu quả cho các vấn đề quốc tế khó khăn. Continue reading “Tại sao đạo đức là kẻ thù của hòa bình?”

“Nhà nước ngầm” của Trump

Nguồn: Jon D. Michaels, “A Deep State of His Own,” Foreign Affairs, 10/06/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trump có kế hoạch vũ khí hóa bộ máy hành chính của Mỹ như thế nào?

Tháng 03/2023, Donald Trump bắt đầu chiến dịch tranh cử tổng thống lần thứ ba tại Waco, Texas. Sự xuất hiện của ông trùng với dịp kỷ niệm 30 năm cuộc đối đầu chết người giữa những tín đồ được vũ trang của giáo phái Branch Davidian và cơ quan hành pháp liên bang. Khi Trump bước lên sân khấu, ông đã gọi cuộc đua năm 2024 là “trận chiến cuối cùng.” Ông nói, trong trận chiến này, “hoặc nhà nước ngầm sẽ tiêu diệt nước Mỹ, hoặc chúng ta sẽ tiêu diệt nhà nước ngầm.” Đồng thời, để làm rõ vai trò của mình, ông tuyên bố “Tôi là chiến binh của các bạn, tôi là công lý của các bạn. … Và đối với những ai đã phải chịu oan ức và phản bội… Tôi là quả báo của các bạn.” Continue reading ““Nhà nước ngầm” của Trump”

18/06/1983: Sally Ride trở thành người phụ nữ Mỹ đầu tiên bay vào vũ trụ

Nguồn: Sally Ride becomes the first American woman in space, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, tàu con thoi Challenger được phóng lên vũ trụ trong sứ mệnh thứ hai. Tiến sĩ Sally K. Ride đã tham gia sứ mệnh này với tư cách là chuyên gia, trở thành người phụ nữ Mỹ đầu tiên du hành vào vũ trụ.

Trước đó, Ride từng theo đuổi sự nghiệp quần vợt chuyên nghiệp, nhưng vào năm 1977, bà đã đáp lại lời một quảng cáo trên báo của NASA kêu gọi các nhà khoa học trẻ am hiểu công nghệ đến làm việc như chuyên gia trên sứ mệnh tàu con thoi. Continue reading “18/06/1983: Sally Ride trở thành người phụ nữ Mỹ đầu tiên bay vào vũ trụ”

Sáng kiến Vành đai và Con đường để lại cho Malaysia một hòn đảo ma

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi Jinping’s Belt and Road leaves Malaysia with a ‘ghost’ island,” Nikkei Asia, 13/06/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Dự án Forest City ở Johor vẫn đang trong tình trạng bế tắc khi Bắc Kinh chuẩn bị cho cuộc họp quan trọng.

Tanjung Piai là một mũi đất ở Bán đảo Mã Lai, điểm cực nam của lục địa Á-Âu và cũng là điểm đến của những “thượng đế” giàu có người Trung Quốc.

Chí ít là cho đến khi những người đại lục giàu có này không còn xuất hiện cách đây khoảng sáu năm. Continue reading “Sáng kiến Vành đai và Con đường để lại cho Malaysia một hòn đảo ma”

16/06/1858: Lincoln cảnh báo nước Mỹ đang trở thành “ngôi nhà bị chia rẽ”

Nguồn: Lincoln warns that America is becoming a “house divided”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1858, ứng viên thượng nghị sĩ mới được đề cử Abraham Lincoln đã phát biểu tại Đại hội Đảng Cộng hòa Illinois ở Springfield và cảnh báo rằng đất nước đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng có thể hủy hoại Liên bang. Phát biểu trước hơn 1.000 đại biểu với giọng điệu đầy lo lắng, Lincoln đã diễn giải lại một đoạn trong Tân Ước: “một ngôi nhà tự chia rẽ thì không thể đứng vững được”. Continue reading “16/06/1858: Lincoln cảnh báo nước Mỹ đang trở thành “ngôi nhà bị chia rẽ””

15/06/1946: Mỹ đề xuất Kế hoạch Baruch về kiểm soát vũ khí nguyên tử

Nguồn: The United States presents the Baruch Plan, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1946, Mỹ đã trình bày Kế hoạch Baruch về kiểm soát quốc tế đối với vũ khí nguyên tử cho Liên Hiệp Quốc. Việc kế hoạch này không được chấp nhận đã dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân nguy hiểm giữa Mỹ và Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh.

Tháng 8/1945, Mỹ đã thả hai quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản, trở thành quốc gia đầu tiên và duy nhất sử dụng vũ khí hạt nhân trong thời chiến. Việc bom nguyên tử được sử dụng thành công không chỉ kết thúc Thế chiến II, mà còn giúp Mỹ nắm thế độc quyền về loại vũ khí hủy diệt nhất mà loài người từng biết đến. Continue reading “15/06/1946: Mỹ đề xuất Kế hoạch Baruch về kiểm soát vũ khí nguyên tử”

Người ủng hộ dân chủ ở Trung Quốc đang tập hợp ở Tokyo

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “A new generation of Chinese democracy seekers gathers in Tokyo,” Nikkei Asia, 02/06/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

‘Nữ thần Dân chủ’ đã đến Nhật Bản dự kỷ niệm 35 năm sự kiện Thiên An Môn.

Năm 1905, Tokyo đã trở thành cái nôi của Cách mạng Tân Hợi, cuộc cách mạng lật đổ nhà Thanh, triều đại phong kiến cuối cùng ở Trung Quốc, và lập nên nước Trung Hoa Dân Quốc.

Gần 120 năm trôi qua, thủ đô của Nhật Bản một lần nữa nổi lên như căn cứ của một phong trào kêu gọi dân chủ tương tự cho Trung Quốc đại lục và Hong Kong, khi nhiều “chiến binh cách mạng” tương lai của Trung Quốc tập trung tại thành phố này. Continue reading “Người ủng hộ dân chủ ở Trung Quốc đang tập hợp ở Tokyo”

13/06/1983: Pioneer 10 rời Hệ Mặt Trời

Nguồn: Pioneer 10 departs solar system, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, sau hơn một thập niên du hành trong không gian, Pioneer 10, tàu thăm dò ngoài hành tinh đầu tiên trên thế giới, đã rời khỏi Hệ Mặt Trời. Ngày hôm sau, nó đã truyền về Trái Đất dữ liệu khoa học đầu tiên về vùng không gian giữa các vì sao. Continue reading “13/06/1983: Pioneer 10 rời Hệ Mặt Trời”

Lawrence Wong nói về các vấn đề đối nội và đối ngoại của Singapore

Nguồn: “Lawrence Wong in his own words,” The Economist, 08/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Thủ tướng tiếp theo của Singapore trả lời phỏng vấn của The Economist.

The Economist: Xin cảm ơn ông vì đã đồng ý tham gia buổi phỏng vấn này cùng với The Economist. Trong vài ngày nữa, ông sẽ trở thành Thủ tướng Singapore, đất nước đã thành công rực rỡ nhờ thái độ cởi mở và đã hưởng lợi từ toàn cầu hóa.

Lawrence Wong: Đúng vậy.

The Economist: Ông đã gọi đất nước mình là quốc gia không thể tin được và một phép lạ –

Lawrence Wong: Đến giờ điều đó vẫn đúng. Continue reading “Lawrence Wong nói về các vấn đề đối nội và đối ngoại của Singapore”

Tại sao nhiều gia đình trung lưu Trung Quốc tìm cách vượt biên sang Mỹ?

Nguồn: Marrian Zhou, “Why so many middle-class Chinese migrants take risky, illegal route to U.S.,” Nikkei Asia, 02/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tình trạng bất ổn kinh tế, nợ nần và tuyệt vọng đã buộc các gia đình phải vượt rừng đến biên giới Mexico.

Nửa đêm trên bãi biển Capurgana ở Colombia xa xôi, trời tối đến nỗi Wang Zhongwei chẳng thể nhìn thấy bàn tay của chính mình đang để trước mặt. Khoảng 20 người bắt đầu xuống một chiếc xuồng gỗ lớn trong lúc sóng vỗ vào bờ cát. Chuyến đi này sẽ đưa cả nhóm đến Darien Gap khét tiếng nằm giữa Colombia và Panama, nơi những người di cư sẽ đi bộ nhiều ngày liền trong rừng rậm hướng tới biên giới nước Mỹ. Continue reading “Tại sao nhiều gia đình trung lưu Trung Quốc tìm cách vượt biên sang Mỹ?”

10/06/1935: Alcoholics Anonymous được thành lập

Nguồn: Alcoholics Anonymous founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1935, tại Akron, Ohio, Bill Wilson và Tiến sĩ Robert Smith, hai người nghiện rượu đang hồi phục, đã thành lập chương trình Alcoholics Anonymous (Cai nghiện rượu ẩn danh, AA), một chương trình phục hồi chức năng gồm 12 bước, mà sau này đã giúp vô số người cai nghiện rượu thành công. Continue reading “10/06/1935: Alcoholics Anonymous được thành lập”

Cách ứng phó với chiến thuật của Trung Quốc ở Biển Đông

Nguồn: Derek Grossman, “How to Respond to China’s Tactics in the South China Sea,” Foreign Policy, 29/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bắc Kinh đang thử thách liên minh Mỹ-Philippines và chúng ta cần một chiến lược mới.

Nguy cơ xung đột vũ trang ở Biển Đông đang ở mức cao và vẫn tiếp tục gia tăng. Các hành động hung hăng không ngừng của Trung Quốc đối với Philippines – quấy rối các tàu bên trong Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) được quốc tế công nhận của Manila, đáng chú ý nhất là tại Bãi Cỏ Mây và Bãi  Scarborough – đã khiến chiến tranh dễ xảy ra ở Biển Đông hơn ở bất kỳ điểm nóng nào khác trên khắp Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, bao gồm cả Eo biển Đài Loan và bán đảo Triều Tiên. Continue reading “Cách ứng phó với chiến thuật của Trung Quốc ở Biển Đông”

09/06/1534: Jacques Cartier bắt đầu khám phá bờ biển Canada

Nguồn: French navigator Jacques Cartier begins exploring the Canadian coast, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1534, nhà hàng hải người Pháp Jacques Cartier trở thành nhà thám hiểm châu Âu đầu tiên đến bờ biển phía đông Canada, khi ông đi vào Vịnh St. Lawrence thuộc tỉnh Quebec ngày nay. Trong chuyến thám hiểm đầu tiên trong ba chuyến thám hiểm tới Canada, ông sẽ đi vòng quanh vùng Vịnh và khám phá các bờ biển của Newfoundland và Đảo Prince Edward, sau đó tuyên bố chúng thuộc chủ quyền của Pháp. Continue reading “09/06/1534: Jacques Cartier bắt đầu khám phá bờ biển Canada”

08/06/1968: Nghi phạm ám sát Martin Luther King Jr. bị bắt

Nguồn: James Earl Ray, suspect in Martin Luther King Jr. assassination, is arrested, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1968, James Earl Ray, một tù nhân vượt ngục người Mỹ, đã bị bắt ở London, Anh và bị buộc tội ám sát nhà lãnh đạo dân quyền người Mỹ gốc Phi Martin Luther King Jr.

Vào ngày 04/04/1968, tại Memphis, khi đang đứng trên ban công bên ngoài căn phòng tầng hai của mình tại Motel Lorraine, King đã bị trọng thương do trúng đạn của một tay súng bắn tỉa. Tối hôm đó, một khẩu súng săn Remington .30-06 đã được tìm thấy trên vỉa hè gần một căn nhà trọ cách Motel Lorraine chỉ một dãy nhà. Trong vài tuần tiếp theo, khẩu súng săn, lời khai của các nhân chứng, và dấu vân tay trên vũ khí đều chỉ ra một nghi phạm duy nhất: tên tội phạm vượt ngục James Earl Ray. Continue reading “08/06/1968: Nghi phạm ám sát Martin Luther King Jr. bị bắt”

06/06/1964: Máy bay trinh sát Mỹ bị bắn rơi trên bầu trời Lào

Nguồn: U.S. reconnaissance jets shot down over Laos, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, hai máy bay phản lực của Hải quân Mỹ đã bị hỏa lực mặt đất của cộng sản Pathet Lào bắn hạ trong lúc đang thực hiện nhiệm vụ trinh sát mục tiêu tầm thấp trên bầu trời Lào. Washington ngay lập tức ra lệnh cho các máy bay có vũ trang hộ tống các chuyến bay trinh sát, và đến ngày 9/6, các máy bay hộ tống đã tấn công trụ sở Pathet Lào. Continue reading “06/06/1964: Máy bay trinh sát Mỹ bị bắn rơi trên bầu trời Lào”

Bản đồ năm 1950 báo trước chiến tuyến ngày nay ở Đài Loan

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “1950 map foreshadows today’s battle lines over Taiwan,” Nikkei Asia, 30/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chiến tranh Triều Tiên và Trận Hồ Trường Tân chứa đựng những bài học cho Tập Cận Bình.

Các phương tiện truyền thông toàn cầu đã sử dụng các thuật ngữ như “tập trận trừng phạt” và “trò chơi chiến tranh trừng phạt” để mô tả các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc quanh Đài Loan vào ngày 23 và 24 tháng 5 vừa qua, lặp lại quan điểm của hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc Tân Hoa Xã, rằng “Các cuộc tập trận này cũng là một hình phạt dành cho các hành động ly khai của lực lượng ‘kêu gọi độc lập cho Đài Loan’.”

Những lời này rõ ràng là ám chỉ Lại Thanh Đức, người vừa tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Đài Loan vào ngày 20/05, và trước đây từng tuyên bố ủng hộ độc lập. Continue reading “Bản đồ năm 1950 báo trước chiến tuyến ngày nay ở Đài Loan”