Category: Bình luận

Nga đang đẩy mạnh cuộc chiến bí mật bên ngoài Ukraine

Nguồn: Bart Schuurman, “Russia Is Stepping Up Its Covert War Beyond Ukraine,” Foreign Policy, 10/01/2025.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Dữ liệu cho thấy một giai đoạn mới đáng lo ngại đã xuất hiện trong chiến thuật của Điện Kremlin, đe dọa trực tiếp đến cuộc sống của người dân châu Âu.

Trong ba năm qua, Nga đã tiến hành một chiến dịch phá hoại và lật đổ ngày càng trắng trợn chống lại các đồng minh châu Âu của Ukraine. Trong năm 2024, Moscow đã leo thang đáng kể các chiến thuật của mình – chuyển sang ám sát, xâm phạm các cơ sở cấp nước ở một số quốc gia châu Âu, và nhắm vào các mục tiêu hàng không dân dụng. Continue reading “Nga đang đẩy mạnh cuộc chiến bí mật bên ngoài Ukraine”

Năm câu hỏi lớn về kinh tế Trung Quốc trong năm 2025

Nguồn: Stella Yifan Xie, “What’s in store for China’s economy in 2025: 5 things to watch,” Nikkei Asia, 06/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà phân tích nhận định tăng trưởng sẽ phụ thuộc vào tương tác giữa thuế quan của Mỹ và các biện pháp kích thích của Bắc Kinh.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới dự kiến sẽ trải qua một năm đầy biến động.

Trong suốt năm 2024, Trung Quốc đã phải vật lộn với tình trạng suy thoái bất động sản kéo dài, khủng hoảng ngân sách của chính quyền địa phương, và thị trường lao động trì trệ, làm suy yếu niềm tin vốn đã mong manh của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Continue reading “Năm câu hỏi lớn về kinh tế Trung Quốc trong năm 2025”

Mỹ có thể tạo đột phá trong quan hệ với Iran bằng cách nào?

Nguồn: Richard Haass, “The Iran Opportunity,” Foreign Affairs, 06/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mỹ cần làm gì để đạt được đột phá?

Thật khó để tìm được một quốc gia nào khác đã mất đi ảnh hưởng chỉ trong một thời gian ngắn như Iran. Cho đến gần đây, vẫn có thể nói rằng Iran là nước có ảnh hưởng khu vực quan trọng nhất ở Trung Đông, với ảnh hưởng lớn hơn cả Ai Cập, Israel, Ả Rập Saudi hoặc Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, chỉ trong vài tháng, tầm ảnh hưởng của Iran đã sụt giảm đáng kể. Họ trở nên yếu hơn và dễ bị tổn thương hơn so với nhiều thập kỷ trước, có lẽ là yếu nhất kể từ cuộc chiến kéo dài một thập kỷ với Iraq, hoặc thậm chí từ cuộc cách mạng năm 1979. Continue reading “Mỹ có thể tạo đột phá trong quan hệ với Iran bằng cách nào?”

Trump có nguy cơ biến nước Mỹ thành một quốc gia bất hảo

Nguồn: Gideon Rachman, “Trump risks turning the US into a rogue state,” Financial Times, 13/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chủ nghĩa bành trướng lãnh thổ và những lời đe dọa nhắm vào các nước láng giềng và đồng minh sẽ gióng lên hồi chuông báo động trên toàn thế giới.

“Tôi nghĩ tổng thống đắc cử chỉ đang đùa thôi.” Đó là phản ứng của Đại sứ Canada tại Washington trước đề xuất của Donald Trump rằng đất nước của bà nên trở thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ.

“Trò đùa” đe dọa là một trong những phương pháp giao tiếp ưa thích của Trump. Nhưng vị tổng thống đắc cử đã nói quá nhiều về tham vọng sáp nhập Canada vào Mỹ đến mức các chính trị gia Canada phải thừa nhận tham vọng của ông và bác bỏ chúng trước công chúng. Continue reading “Trump có nguy cơ biến nước Mỹ thành một quốc gia bất hảo”

Liệu Trump có gây ra “sự sụp đổ” thứ tám?

Nguồn: Vương Văn, Harold James, 王文对话哈罗德·詹姆斯：特朗普会带来第八次“崩溃”吗？, Guancha, 10/01/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Kỷ nguyên Trump 2.0 đang đến, bối cảnh kinh tế và chính trị toàn cầu nhiều khả năng sẽ phải đối mặt với những thay đổi lớn.

Vào ngày 9/1, Vương Văn – Viện trưởng Viện nghiên cứu Tài chính Trùng Dương thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc, đã có buổi trò chuyện với Harold James – nhà sử học kinh tế nổi tiếng thế giới, tác giả cuốn sách mới bán chạy Bảy lần sụp đổ: Những cuộc khủng hoảng kinh tế định hình toàn cầu hóa (Seven Crashes: The Economic Crises That Shaped Globalization) và là giáo sư tại Đại học Princeton, Hoa Kỳ. Hai bên đã tiến hành trao đổi chuyên sâu xung quanh chủ đề “Tác động của kỷ nguyên Trump 2.0 lên toàn cầu hóa và nền kinh tế Trung Quốc”. Bài viết này được biên soạn dựa trên nội dung phát sóng trực tiếp và được xuất bản bởi Guancha theo sự ủy quyền của Viện nghiên cứu Tài chính Trùng Dương thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc, mời quý độc giả cùng tham khảo. Continue reading “Liệu Trump có gây ra “sự sụp đổ” thứ tám?”

Thuyết Gã điên có thực sự hiệu quả trong trường hợp Donald Trump?

Nguồn: Daniel W. Drezner, “Does the Madman Theory Actually Work?,” Foreign Policy, 07/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng.

Trump thích nghĩ rằng sự khó đoán của mình là một lợi thế.

Khi Donald Trump lần đầu tranh cử tổng thống Mỹ vào năm 2016, ông ấy thường tỏ ra tức giận và điên rồ. Ông cũng không ngần ngại thể hiện sự tức giận trong suốt chiến dịch tranh cử. Trong cuộc tranh luận sơ bộ của Đảng Cộng hòa năm 2016, ông đã dựa vào cảm xúc này, nói rằng mình sẽ “vui vẻ chấp nhận chiếc áo choàng của sự tức giận” vì ông tin rằng đất nước đang là một “mớ hỗn độn” và được điều hành bởi những kẻ thiếu năng lực. Trump cũng chấp nhận suy nghĩ rằng ông là một kiểu người điên khác. Trong nhiều tuyên bố, ông nhấn mạnh rằng mình sẽ là một kiểu tổng thống khác vì ông sẵn sàng trở nên hơi điên một chút, hơi khó đoán một chút. Năm 2015, trong một cuộc phỏng vấn, ông đã trích lời một doanh nhân khác, “‘Có một sự khó đoán nhất định về Trump, và điều đó thật tuyệt.’” Trong bài phát biểu chính sách đối ngoại lớn đầu tiên của chiến dịch năm đó, ông công khai chỉ trích chính sách đối ngoại của Mỹ dưới thời Barack Obama, nói rằng, “Là một quốc gia, chúng ta phải khó đoán hơn.” Continue reading “Thuyết Gã điên có thực sự hiệu quả trong trường hợp Donald Trump?”

Nhóm tin tặc Salt Typhoon của Trung Quốc gây hoang mang cho Washington

Nguồn: James Palmer, “Salt Typhoon Stirs Panic in Washington,”  Foreign Policy, 7/12/2024

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Quy mô đầy đủ của vụ tấn công mạng vẫn chưa được công bố, nhưng vụ việc đã khiến thái độ đồng lòng chống Trung Quốc tại Washington thêm phần mạnh mẽ.

Tiêu điểm tuần này: Hoang mang tại Washington tiếp tục gia tăng do nhóm tin tặc Salt Typhoon (Bão Muối) tấn công vào hệ thống viễn thông của Mỹ; Công bố bài phát biểu nội bộ vào ngày 1 tháng 1 của Chủ tịch Tập Cận Bình, Đảng Cộng sản Trung Quốc đang phát đi một thông điệp; Bộ Quốc phòng Mỹ đưa gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Tencent vào danh sách đen do có liên hệ với quân đội Trung Quốc. Continue reading “Nhóm tin tặc Salt Typhoon của Trung Quốc gây hoang mang cho Washington”

Trudeau là kẻ thù tệ nhất của chính mình

Nguồn: Stephen Marche, “Justin Trudeau Was His Own Worst Enemy,” New York Times, 08/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào những ngày đầu tươi sáng khi Justin Trudeau mới lên nắm quyền, một nhà báo đã đặt câu hỏi tại sao nội các của ông lại có tới 50% là phụ nữ. Trudeau đáp lại bằng một câu nói mà nay đã trở nên nổi tiếng: “Bởi vì bây giờ là năm 2015.” Nếu bạn muốn biết tại sao vào ngày 06/01 vừa qua, ông lại tuyên bố kế hoạch từ chức thủ tướng, thì câu trả lời cũng đơn giản như vậy: Bởi vì bây giờ là năm 2025. Continue reading “Trudeau là kẻ thù tệ nhất của chính mình”

Trung Quốc cáo buộc Đài Loan hối lộ để được Mỹ hỗ trợ

Nguồn: Dương Quang Thuận, China Alleges Taiwan Is Paying Bribes for US Support, The Diplomat, 04/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Câu chuyện này là một phần trong chiến dịch thông tin sai lệch lớn hơn nhằm phá hoại quan hệ Mỹ-Đài.

Một báo cáo gần đây của NBC tiết lộ rằng Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã tiến hành các cuộc họp bí mật với các thành viên Quốc hội, cảnh báo họ về một chiến dịch thông tin sai lệch tiềm ẩn của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Chiến dịch này liên quan đến việc bịa đặt các tuyên bố rằng các thành viên Quốc hội Mỹ đã nhận hối lộ từ Đài Loan để đổi lấy lập trường ủng hộ Đài Loan của họ. Continue reading “Trung Quốc cáo buộc Đài Loan hối lộ để được Mỹ hỗ trợ”

Những ảo tưởng và lừa dối trong nhiệm kỳ tổng thống của Biden

Nguồn: Bret Stephens, “The Biden Presidency: Four Illusions, Four Deceptions,” New York Times, 07/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Người Mỹ có xu hướng dành tình cảm ưu ái cho các cựu tổng thống. Ngay cả những tổng thống tồi.

Vào thời điểm Richard Nixon qua đời năm 1994, nhiệm kỳ tổng thống của ông được ca ngợi vì đã mở cửa với Trung Quốc và thành lập Cơ quan Bảo vệ Môi trường, nhưng cũng bị bị lên án vì vụ bê bối Watergate. Việc Gerald Ford ân xá cho Nixon từng bị lên án dữ dội là một cuộc mặc cả chính trị bẩn thỉu, nhưng về sau lại được ca ngợi như một ví dụ về tinh thần chính trị vị tha. Danh tiếng được hồi sinh của Jimmy Carter – không chỉ vì cách ông hành xử sau khi hết nhiệm kỳ tổng thống, mà còn vì những hành động của ông khi tại nhiệm – sẽ khiến đất nước từng bỏ rơi ông vào năm 1980 trong bối cảnh lạm phát đình trệ và khủng hoảng con tin phải kinh ngạc. Continue reading “Những ảo tưởng và lừa dối trong nhiệm kỳ tổng thống của Biden”

Ngày nay chúng ta cần loại khoa học xã hội-nhân văn nào?

Nguồn: Đồng Đắc Chí (Tong Dezhi), “今天，我们需要什么样的文科”, Global Times, 03/01/2025.

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Các điều chỉnh đối với giáo dục khoa học xã hội-nhân văn vẫn đang diễn ra

Các tin tức gần đây cho thấy xu hướng điều chỉnh cơ cấu giáo dục đại học trên toàn thế giới là ngành khoa học xã hội-nhân văn (KHXHNV) đang suy giảm. Theo thống kê, tính đến ngày 31/7/2024, 19 trường đại học ở Trung Quốc đã đưa ra thông báo liên quan, hủy bỏ hoặc tạm dừng tuyển sinh trong tổng số 99 chuyên ngành. Đại học Tứ Xuyên đã hủy bỏ 31 chuyên ngành như quản lý tiện ích công cộng, thương mại điện tử, âm nhạc, phát thanh và truyền hình. Trước đó, Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc đã bãi bỏ các chuyên ngành như Tiếng Anh, Truyền thông học và Khảo cổ học. Đại học Công nghệ Đại Liên và Đại học Hàng không và Du hành vũ trụ Nam Kinh đã bãi bỏ Học bộ KHXHNV. Điều trùng hợp là vào tháng 10 năm ngoái, Đại học Harvard đã hủy bỏ hơn 30 khóa học mùa thu, chủ yếu là các khóa học về lịch sử và văn học. Một phương tiện truyền thông đưa tin về các sự kiện liên quan với chủ đề “Làn sóng sụp đổ của KHXHNV toàn cầu đang đến gần”, gây ra mối lo ngại rộng rãi trong xã hội. Continue reading “Ngày nay chúng ta cần loại khoa học xã hội-nhân văn nào?”

Putin và Trump đang gây rắc rối cho an ninh châu Âu

Nguồn: Gideon Rachman, “Putin plus Trump spell trouble for European security,” Financial Times, 06/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Việc tái vũ trang của Đức đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố khả năng phòng thủ của châu Âu.

Một cuộc khủng hoảng an ninh đang diễn ra ở châu Âu. Hai yếu tố nguy hiểm có thể kết hợp vào năm 2025. Mối đe dọa ngày càng tăng từ Nga và sự thờ ơ ngày càng tăng từ nước Mỹ của Donald Trump.

Các nước châu Âu cần khẩn trương ứng phó với sự kết hợp địa chính trị đáng báo động này bằng cách xây dựng hệ thống phòng thủ của riêng mình. Và để thực hiện nhiệm vụ này, điều quan trọng là Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu, cuối cùng phải thực hiện lời hứa của Thủ tướng Olaf Scholz về việc tăng mạnh chi tiêu quốc phòng. Continue reading “Putin và Trump đang gây rắc rối cho an ninh châu Âu”

‘Căn bệnh mãn tính’ của các ngân hàng tư nhân Việt Nam có bao giờ được chữa khỏi?

Tác giả: Lê Hồng Hiệp

Ngày 3 tháng 12 năm 2024, một tòa phúc thẩm tại Thành phố Hồ Chí Minh đã giữ nguyên bản án tử hình của tòa sơ thẩm đối với bà Trương Mỹ Lan, cổ đông chính của Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB) và cựu chủ tịch tập đoàn phát triển bất động sản Vạn Thịnh Phát (VTP). Trong số ba tội danh chính, tội tham ô tài sản của SCB là nguyên nhân chính dẫn đến án tử hình đối với bà Lan. Trên thực tế, bà Lan là chủ doanh nghiệp tư nhân đầu tiên tại Việt Nam bị tuyên án tử hình về tội tham ô tài sản. Continue reading “‘Căn bệnh mãn tính’ của các ngân hàng tư nhân Việt Nam có bao giờ được chữa khỏi?”

Đường sắt xuyên biên giới Trung -Việt sẽ được nâng cấp và kết nối như thế nào?

Nguồn: Phù Khiết Văn, 符洁文：中越跨境铁路到底怎么升级、对接?, Guancha, 02/01/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Cuối năm 2024, dự án đường sắt khổ tiêu chuẩn xuyên biên giới Trung Quốc-Việt Nam vốn được thảo luận trong nhiều năm qua cuối cùng đã đạt được kết quả và được đẩy nhanh tiến độ.

Ngày 10/12, phiên họp lần thứ 16 của Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Trung Quốc-Việt Nam đã được tổ chức tại Bắc Kinh. Trong thời gian này, hai nước đã ký kết Thỏa thuận hợp tác giữa hai chính phủ về ba dự án đường sắt khổ tiêu chuẩn: Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng, Lạng Sơn-Hà Nội và Móng Cái-Hạ Long-Hải Phòng. Continue reading “Đường sắt xuyên biên giới Trung -Việt sẽ được nâng cấp và kết nối như thế nào?”

Trump không thể bắt nạt toàn thế giới

Nguồn: Stephen M. Walt, “Trump Can’t Bully the Entire World,” Foreign Policy, 30/12/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Lớn tiếng đe dọa không phải là chính sách đối ngoại.

Trong sách vở và phim ảnh, rất dễ để dự đoán điều gì sẽ xảy ra với một kẻ bắt nạt. Hắn sẽ hành hạ người anh hùng trong một thời gian, nhưng cuối cùng, sẽ có người đứng lên chống lại hắn, phơi bày điểm yếu của hắn, và trừng phạt hắn. Bạn đã thấy điều đó nhiều lần: Harry Potter hạ nhục Draco Malfoy và đánh bại Voldemort; Marty McFly đánh bại Biff không chỉ một mà là ba lần; Lọ Lem có được Hoàng tử đẹp trai trong khi hai chị gái độc ác của nàng chẳng được gì; Tom Brown chiến thắng Flashman; Elizabeth Bennet thách thức Phu nhân Catherine de Bourgh và giành được tình yêu của Ngài Darcy. Cốt truyện quen thuộc này là lời nhắc nhở an ủi chúng ta rằng cái thiện cuối cùng sẽ chiến thắng cái ác. Continue reading “Trump không thể bắt nạt toàn thế giới”

Năm dự đoán về Trung Quốc năm 2025

Nguồn: James Palmer, “5 Predictions for China in 2025,”  Foreign Policy, 31/12/2024

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Từ cuộc chiến thương mại đang âm ỉ đến những cơ hội trên trường quốc tế, dưới đây là những vấn đề mà chúng tôi quan tâm trong năm tới.

Năm qua là một năm tương đối yên bình nhưng cũng khá ảm đạm đối với Trung Quốc. Nhưng 2025 có thể sẽ sóng gió hơn nhiều, đặc biệt là trong các xung đột với Mỹ. Đại dịch COVID-19, khởi phát cách đây gần năm năm, cho thấy rằng một đất nước với 1,4 tỷ dân luôn tiềm ẩn những điều khó lường. Sự trở lại của Donald Trump, một người với tính khí thất thường, càng làm tăng thêm yếu tố bất định. Continue reading “Năm dự đoán về Trung Quốc năm 2025”

Cuộc chiến ngầm trong lòng Israel

Nguồn: Mairav Zonszein, “Israel’s Hidden War: The Battle between Ideologues and Generals That Will Define the Country’s Future”, Foreign Affairs, 15/10/2024.

Biên dịch: Bùi Thế Cường

Hồi tháng Tám, Ronen Bar gửi một bức thư đáng chú ý đến Thủ tướng Benjamin Netanyahu và các bộ trưởng trong nội các Israel. Ronen Bar là Giám đốc Cục An ninh tổng hợp Israel (Shin Bet). Không ai ở Israel và nước ngoài chú ý nhiều đến bức thư, nhưng thực ra nó đề cập cốt lõi cuộc khủng hoảng gây đau đớn cho đất nước kề từ cuộc tấn công của Hamas ngày 7/10/2023. Bar cảnh báo, tình trạng dân định cư Do Thái ngày càng tấn công chống lại người Palestine ở Bờ Tây bị chiếm đóng sẽ gây ra những thách thức đối với an ninh quốc gia của Israel. Bar gọi thẳng những cuộc tấn công như thế của dân định cư Israel là “chủ nghĩa khủng bố Do Thái” và là một “vết nhơ lớn cho Do Thái giáo”. Continue reading “Cuộc chiến ngầm trong lòng Israel”

Lợi ích và rủi ro thực sự đằng sau cuộc đua AI

Nguồn: Reva Goujon, “The Real Stakes of the AI Race,” Foreign Affairs, 27/12/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mỹ, Trung Quốc, và các cường quốc tầm trung sẽ được gì và mất gì?

Cảm giác rằng cuộc cạnh tranh công nghệ toàn cầu đang trở thành một trò chơi có tổng bằng không, và rằng phần còn lại của thế kỷ 21 sẽ được định hình theo hình ảnh của người chiến thắng, đang lan rộng khắp Washington, Bắc Kinh, và các phòng họp trên toàn thế giới. Nỗi lo này đã nuôi dưỡng các chính sách công nghiệp đầy tham vọng, cũng như các quy định phòng ngừa, và các khoản đầu tư trị giá hàng tỷ đô la. Tuy nhiên, trong lúc các chính phủ và ngành công nghiệp tư nhân chạy đua để giành bá quyền về trí tuệ nhân tạo, không ai trong số họ có một tầm nhìn rõ ràng về việc “chiến thắng” sẽ trông như thế nào, hoặc lợi nhuận địa chính trị mà các khoản đầu tư của họ sẽ mang lại là gì. Continue reading “Lợi ích và rủi ro thực sự đằng sau cuộc đua AI”

Sự trì trệ của kinh tế Trung Quốc đã thay đổi cục diện chiến tranh thương mại

Nguồn: Daniel H. Rosen, Reva Goujon và Logan Wright, “China’s Slowdown Has Changed the Trade War,” Foreign Affairs, 17/12/2024

Biên dịch: Nguyễn Kế Thùy Linh

Mỹ hiện đang chiếm ưu thế, nhưng các mức thuế cao tối đa của Trump vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Trung Quốc mà Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ đối mặt vào năm 2025 hoàn toàn khác so với Trung Quốc mà ông từng gặp vào đầu nhiệm kỳ năm 2017, hoặc thậm chí là so với quốc gia mà ông đã cùng đàm phán thỏa thuận thương mại vào cuối nhiệm kỳ. Lần đầu tiên sau hơn bốn thập kỷ, tỷ trọng của Trung Quốc trong nền kinh tế toàn cầu đang suy giảm, từ mức cao nhất với 18% GDP toàn cầu vào năm 2021, nay chỉ còn khoảng 16%. Continue reading “Sự trì trệ của kinh tế Trung Quốc đã thay đổi cục diện chiến tranh thương mại”

Jimmy Carter và cái giá của tổng thống một nhiệm kỳ

Nguồn: Julian E. Zelizer, “Jimmy Carter and the Costs of the One-Term Presidency,” Foreign Policy, 30/12/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Giống như năm 1980, Đảng Dân chủ đang nhận ra tầm quan trọng của việc xây dựng đảng.

Cựu Tổng thống Jimmy Carter, người đã qua đời vào ngày 29/12/2024 ở tuổi 100, đã bị đánh giá thấp kể từ khi ông rời nhiệm sở vào tháng 1/1981. Trên thực tế, Carter là hình mẫu cho những gì một tổng thống một nhiệm kỳ có thể làm được. Trong thời đại mà hầu hết người Mỹ coi trọng giá trị của chiến thắng hơn bất kỳ điều gì khác, Carter đã chứng minh rằng một vị tổng tư lệnh sẵn sàng đốt cháy vốn chính trị và tập trung vào các mục tiêu cao cả thay vì lợi ích ngắn hạn có thể làm được những điều tuyệt vời cho quốc gia và thế giới. Continue reading “Jimmy Carter và cái giá của tổng thống một nhiệm kỳ”