Category: Bình luận

Phải chăng đây là hồi kết của kỷ nguyên hòa bình dài nhất?

Nguồn: Graham Allison và James A. Winnefeld, Jr., “The End of the Longest Peace?”, Foreign Affairs, 24/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Một trong những thành tựu vĩ đại nhất của lịch sử đang bị đe dọa.

Tám thập kỷ qua là khoảng thời gian dài nhất không có chiến tranh giữa các cường quốc kể từ thời Đế chế La Mã. Kỷ nguyên hòa bình kéo dài bất thường này diễn ra sau hai cuộc chiến thảm khốc, mỗi cuộc chiến đều có sức tàn phá khủng khiếp hơn nhiều so với các xung đột trước đó, đến nỗi các nhà sử học thấy cần phải tạo ra một phạm trù hoàn toàn mới để mô tả chúng: chiến tranh thế giới. Nếu phần còn lại của thế kỷ 20 cũng bạo lực như hai thiên niên kỷ trước, thì cuộc đời của hầu hết mọi người đang sống ngày nay hẳn đã khác xa. Continue reading “Phải chăng đây là hồi kết của kỷ nguyên hòa bình dài nhất?”

Ukraine đối mặt với lựa chọn khó khăn từ Trump

Nguồn: Sam Skove và John Haltiwanger, “Trump Presents Ukraine With a ‘Very Tough Choice’”, Foreign Policy, 21/11/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong những ngày tới, Ukraine phải đối mặt với một quyết định khó khăn khi chính quyền Trump thúc ép nước này chấp nhận một kế hoạch hòa bình 28 điểm yêu cầu Ukraine phải chấp nhận những nhượng bộ lớn cho Nga, bao gồm việc từ bỏ cả những vùng lãnh thổ mà lực lượng Nga hiện không chiếm đóng.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trước nhân dân vào thứ Sáu rằng: “Hiện tại, Ukraine đang chịu một trong những áp lực nặng nề nhất từ trước đến nay”. Ông Zelensky nói thêm: “Hiện tai, Ukraine có thể phải đối mặt với một lựa chọn rất khó khăn. Hoặc là đánh đổi phẩm giá của chúng ta, hoặc là nguy cơ mất đi một đối tác quan trọng. Hoặc là kế hoạch 28 điểm khó khăn, hoặc là một mùa đông cực kỳ khắc nghiệt—khắc nghiệt nhất từ trước đến nay—và những hiểm nguy đi kèm”. Continue reading “Ukraine đối mặt với lựa chọn khó khăn từ Trump”

Trung Quốc đang tăng cường xuất khẩu an ninh ra thế giới như thế nào?

Nguồn: “China’s creepiest export surge”, The Economist, 13/11/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

“Tôi đã gặp những người đáng mến nhất trên đường phố Serbia: các sĩ quan cảnh sát Trung Quốc”, một du khách Trung Quốc thổ lộ trong một bài báo được đăng bởi một trong những trường đại học cảnh sát của nước anh ấy về các cuộc tuần tra chung với cảnh sát Serbia ở Belgrade. Anh nói: “Tôi cảm thấy rất vui, an toàn và tự hào”.

Bài báo mang tính tuyên truyền này hoàn toàn phù hợp với tầm nhìn của Trung Quốc về an ninh toàn cầu: một thế giới mà nước này giúp “duy trì hòa bình và an ninh thế giới” đồng thời đề cao “nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ” trái ngược với cách thức “chủ nghĩa đơn phương” và “đối đầu khối” của phương Tây. Ít nhất đó là cách nhà lãnh đạo tối cao của Trung Quốc, Tập Cận Bình, mô tả Sáng kiến An ninh Toàn cầu (GSI) khi ông công bố nó vào năm 2022. Continue reading “Trung Quốc đang tăng cường xuất khẩu an ninh ra thế giới như thế nào?”

Tại sao các đồng minh của Mỹ nên sở hữu vũ khí hạt nhân?

Nguồn: Moritz S. Graefrath và Mark A. Raymond, “America’s Allies Should Go Nuclear,” Foreign Affairs, 19/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Phổ biến vũ khí hạt nhân có chọn lọc sẽ củng cố trật tự toàn cầu, chứ không phải chấm dứt nó.

Có lẽ ít có kịch bản nào khiến các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách lo ngại bằng viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân. Việc Nga sẵn sàng đe dọa triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trong cuộc chiến chống lại Ukraine, mối quan tâm mơ hồ của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với việc thử nghiệm hạt nhân, và việc Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (START, nhằm hạn chế quy mô kho vũ khí hạt nhân của Nga và Mỹ) năm 2010 sắp hết hạn đã nhắc nhở thế giới về tiềm năng hủy diệt lâu dài của vũ khí hạt nhân và làm dấy lên nỗi sợ đối với việc sử dụng chúng. Các nhà lãnh đạo Mỹ tin rằng việc phổ biến vũ khí hạt nhân sẽ gây tổn hại sâu sắc đến lợi ích chiến lược của nước này và làm mất ổn định hơn nữa trật tự toàn cầu vốn đã mong manh. Trong những tháng gần đây, họ đã đẩy mạnh cam kết ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân, và các cuộc không kích vào các địa điểm hạt nhân ở Iran vào tháng 6 cho thấy Washington sẽ sử dụng vũ lực để ngăn chặn nhiều quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân hơn nữa. Continue reading “Tại sao các đồng minh của Mỹ nên sở hữu vũ khí hạt nhân?”

Trung Quốc lo ngại về tình trạng mất việc làm liên quan đến AI

Nguồn: Marianne Lu, “China Is Worried About AI Job Losses,” Foreign Policy, 20/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bắc Kinh xem trọng sự ổn định trong nước hơn là cạnh tranh toàn cầu.

Tại Thượng Hải, những người trẻ tuổi thất nghiệp đang phải trả 5 đô la mỗi ngày để ngồi dưới ánh đèn huỳnh quang tại một công ty có tên gọi rất phù hợp là “Công ty Giả vờ Làm việc” (Pretend to Work Co). Đây là một trong nhiều văn phòng ma trên khắp thành phố, những nơi cung cấp Wi-Fi, cà phê, và thậm chí cả công việc ảo. Và cách đó vài dãy nhà, những người lao động nhập cư đến từ nông thôn đang ngủ theo ca trong một căn phòng chung, thay phiên nhau làm một công việc duy nhất.

Cả hai nhóm đều chịu áp lực giống nhau. Nền kinh tế Trung Quốc đang chững lại và những thay đổi về cơ cấu – bao gồm sự sụp đổ của thị trường bất động sản và sự đàn áp trong lĩnh vực công nghệ – đã khiến số lượng việc làm giảm mạnh. Và một thế lực tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây gián đoạn hơn cho người tìm việc đang lờ mờ xuất hiện: trí tuệ nhân tạo (AI). Continue reading “Trung Quốc lo ngại về tình trạng mất việc làm liên quan đến AI”

So sánh quân sự học Trung Quốc – Phương Tây: Những ngộ nhận do sai lệch hệ quy chiếu nghiên cứu

Nguồn: Hoàng Phác Dân, 黄朴民：中西军事学术的比较与互鉴之我见, aisixiang, 21/11/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

“Sự học hỏi lẫn nhau/sự tương chiếu giữa các nền văn minh” có một tầm quan trọng không thể phủ nhận. Đặc tính căn bản của nó là “tự soi chiếu chính mình qua hình bóng của người khác”, thông qua việc tham chiếu lẫn nhau để nhận thức rõ về bản thân hơn, hiểu rõ người khác hơn, từ đó khắc phục những thành kiến như tự ti hay kiêu ngạo quá mức, tránh tình trạng bảo thủ và khư khư bám vào những quan niệm lỗi thời. Trong khi trân trọng chính mình, ta cũng biết trân trọng những đối tượng được so sánh, từ đó học hỏi cái hay của nhau, hỗ trợ lẫn nhau cùng tồn tại và phát triển, và “mỗi bên đẹp cái đẹp của mình, trân trọng cái đẹp của người khác; cái đẹp hòa hợp lẫn nhau, thiên hạ đại đồng”. Vì vậy, xét từ góc độ tiến bộ của toàn cầu và thịnh vượng của nhân loại, việc đề xướng và thực hành “sự học hỏi lẫn nhau giữa các nền văn minh” là logic nội tại và là một khía cạnh tất yếu của sự vật. Trong đại cục và xu thế lớn lao này, việc so sánh và tương chiếu giữa hai nền văn minh quân sự Trung Quốc và phương Tây là một trọng tâm quan trọng. Continue reading “So sánh quân sự học Trung Quốc – Phương Tây: Những ngộ nhận do sai lệch hệ quy chiếu nghiên cứu”

Bảy cuộc xung đột cần theo dõi trong năm tới

Nguồn: Sondre Ulvund Solstad, “Seven conflicts to watch in the coming year”, The Economist, 12/11/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Có nơi mới chỉ manh nha, có nơi đã thành điểm nóng.

Trong thập kỷ qua, số lượng các cuộc xung đột vũ trang đang diễn ra đã tăng vọt. Nhiều cuộc xung đột trong số đó đặc biệt tàn khốc. Một số xung đột khác tuy chưa chạm đến ngưỡng bạo lực, nhưng một khi bùng phát, chúng sẽ đảo lộn cả khu vực và thế giới.

1. Trung Quốc và Đài Loan

– Tỷ lệ chi tiêu quân sự toàn cầu: Trung Quốc 12% | Đài Loan 0,8%

– Các nước liên kết với Đài Loan: Mỹ 22,3% | Nhật Bản 2,1% | Hàn Quốc 2,2% Continue reading “Bảy cuộc xung đột cần theo dõi trong năm tới”

Tại sao Tập ngần ngại sử dụng các cuộc biểu tình chống Nhật?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi Jinping hesitates to draw double-edged sword of anti-Japan protests,” Nikkei Asia, 20/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Kích động bất ổn có thể giải phóng sự thất vọng về kinh tế bị dồn nén của người dân Trung Quốc.

Căng thẳng giữa Tokyo và Bắc Kinh chưa có dấu hiệu hạ nhiệt khi Trung Quốc vẫn tức giận trước phát biểu của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi về khả năng xảy ra tình huống bất ngờ ở Đài Loan và chính quyền của Chủ tịch Tập Cận Bình vẫn liên tục thực hiện các biện pháp đối phó.

Quan hệ giữa hai nước bắt đầu xấu đi trong tháng này, sau khi Takaichi có cuộc hội đàm đầu tiên với Tập vào ngày 31/10 tại Gyeongju, Hàn Quốc, bên lề hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương APEC. Takaichi chỉ vừa nhậm chức vào ngày 21/10. Continue reading “Tại sao Tập ngần ngại sử dụng các cuộc biểu tình chống Nhật?”

Đông Nam Á thèm khát năng lượng từ Trung Quốc

Nguồn: Joseph Rachman & Indra Øverland, “A Power-Hungry Southeast Asia Wants China’s Energy”, Foreign Policy, 14/11/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Sức mạnh địa chính trị từ lâu đã gắn bó chặt chẽ với sức mạnh năng lượng. Vị thế là quốc gia sản xuất than hàng đầu thế giới của Anh không chỉ thúc đẩy cuộc Cách mạng Công nghiệp trong nước mà còn mang lại cho họ ảnh hưởng toàn cầu to lớn.

Đối với Mỹ, chìa khóa thống trị chính là dầu mỏ và khí đốt. Các tập đoàn dầu khí khổng lồ của Mỹ đã trở thành những đối thủ đáng gờm trên bàn cờ kinh tế địa chính trị. Họ thể hiện sức mạnh này qua việc hợp tác với các chính quyền thân Mỹ trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, hay như hiện nay là cung cấp khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) cho châu Âu trong bối cảnh khu vực này đang đối phó với Nga. Ngược lại, những công ty này cũng định hình chính sách đối ngoại của Mỹ, bao gồm cả sự can dự kéo dài hàng thập kỷ của quốc gia này tại Trung Đông. Continue reading “Đông Nam Á thèm khát năng lượng từ Trung Quốc”

Nền kinh tế chết chóc đằng sau cuộc chiến của Putin

Nguồn: Alexey Kovalev, “The Deathonomics of Putin’s War”, Foreign Policy, 17/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

“Góa phụ đen” kết hôn với binh lính để hưởng trợ cấp tử tuất là triệu chứng của sự thối nát sâu rộng trong xã hội.

Vào tháng 10/2023, Sergey Khandozhko, một người đàn ông Nga 40 tuổi đến từ một ngôi làng nhỏ ở tỉnh Bryansk, đã kết hôn với Elena Sokolova, một nhân viên tại văn phòng tuyển quân ở ngôi làng lân cận. Ngay ngày hôm sau, Khandozhko đăng ký chiến đấu ở Ukraine, dù không có kinh nghiệm quân sự nào, rồi hy sinh tại mặt trận bốn tháng sau đó. Vài ngày sau đám tang của anh, Sokolova yêu cầu trợ cấp góa phụ lên tới ít nhất 3 triệu rúp (khoảng 37.000 đô la), dù cô chưa bao giờ sống chung nhà với người chồng quá cố hoặc thay đổi tình trạng hôn nhân trong hộ chiếu. Anh trai của Khandozhko, Aleksandr, sau đó đã hủy bỏ thành công cuộc hôn nhân này tại tòa án, với phán quyết rằng Sokolova đã bước vào một cuộc hôn nhân hư cấu “để có được các lợi ích tài chính tiềm năng trong trường hợp người chồng bị thương hoặc tử vong.” Aleksandr cũng tuyên bố rằng Sokolova đã lạm dụng quyền hạn của mình tại văn phòng tuyển quân để đẩy nhanh quá trình đưa Sergey đi thực hiện nghĩa vụ, không hề đến thăm khi anh bị thương trong bệnh viện, và còn đang sống với một người đàn ông khác. Continue reading “Nền kinh tế chết chóc đằng sau cuộc chiến của Putin”

Vì sao Nga không kịp thời dừng lại khi lún sâu vào vũng lầy xung đột Ukraine?

 

Nguồn: Tĩnh Dạ Sử Ngôn, “撑得越久，输得越惨？深陷俄乌冲突泥潭的俄罗斯为何不及时止损？”, 静夜史言, 26/07/2025

Biên dịch và ghi chú: Nguyễn Hải Hoành

Nga hiện nay đang lâm vào tình trạng khó xử nhất là: Rõ ràng không thấy hy vọng chiến thắng, nhưng lại cứ phải kiên quyết bám trụ.

Người viết bài này luôn cho rằng, đối với một cường quốc như Nga, chiến tranh chớp nhoáng, thắng nhanh mới là lựa chọn tối ưu. Bởi vì, ngoài việc phải đối phó với sự khiêu khích điên cuồng từ các kẻ thù xung quanh, cường quốc đó còn phải chống lại sự bao vây, ngăn chặn có tính toán của các cường quốc khác. Trong bối cảnh phải ứng phó với nhiều cuộc khủng hoảng, điều tối kỵ nhất đối với một cường quốc là bị một cuộc khủng hoảng cụ thể nào đó níu chân. Continue reading “Vì sao Nga không kịp thời dừng lại khi lún sâu vào vũng lầy xung đột Ukraine?”

Các yếu tố cần thiết để tiến hành thay đổi chế độ Venezuela thành công

Nguồn: Orlando J. Pérez, “The Day After: What Successful Regime Change in Venezuela Would Really Take”, War on the Rocks, 17/11/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Điều gì sẽ xảy ra nếu các cuộc tấn công “chống ma túy” nhắm vào các tàu bị nghi ngờ vận chuyển ma túy thực chất không phải là về cocaine, mà là nhằm lật đổ Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro?

Những diễn biến hiện tại ở Caribe—bao gồm các cuộc không kích liên tiếp, việc chuyển giao tù nhân sang nước thứ ba, những gợi ý công khai về quyền lực ngầm, và sự tăng cường lực lượng quân sự—dường như đang làm nền cho một chiến dịch quy mô lớn hơn. Việc lực lượng Mỹ tập kết ở Caribe trong nhiều tuần cho thấy một nỗ lực lật đổ Tổng thống Maduro có thể sắp xảy ra. Continue reading “Các yếu tố cần thiết để tiến hành thay đổi chế độ Venezuela thành công”

Giai đoạn khắc nghiệt nhất của Ukraine trong cuộc chiến với Nga đang đến gần

Nguồn: Jack Watling, “Ukraine’s Hardest Winter”, Foreign Affairs, 11/11/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Nga đã lên kế hoạch chiếm thị trấn Pokrovsk của Ukraine, một trung tâm hậu cần quan trọng ở vùng Donetsk, vào tháng 11 năm 2024. Nhưng lực lượng của họ đã chậm tiến độ một năm so với kế hoạch. Lính phòng thủ Ukraine, dù bị áp đảo về số lượng, đã chiến đấu ngoan cường để giữ vững phòng tuyến Donbas, tiêu diệt hơn 20.000 quân Nga mỗi tháng trong quá trình này. Hiện tại, Nga dường như sắp hoàn tất việc củng cố quyền kiểm soát tại khu vực thị trấn đã bị hủy hoại này, khi Nga liên tục đưa thêm quân vào các tòa nhà đổ nát của Pokrovsk, đồng thời sử dụng drone để cắt đứt nguồn tiếp tế của lực lượng phòng thủ Ukraine. Continue reading “Giai đoạn khắc nghiệt nhất của Ukraine trong cuộc chiến với Nga đang đến gần”

Ảnh hưởng của các lãnh đạo lão thành Trung Quốc chỉ còn là dĩ vãng

Nguồn: Deng Yuwen (Đặng Duật Văn), “The End of China’s Old Guard,” Foreign Affairs, 14/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tại sao các đảng viên lão thành không thể cứu đất nước khỏi Tập?

Trong năm qua, ngày càng có nhiều tin đồn về nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình lan truyền khắp Bắc Kinh. Một số nguồn tin riêng tư khẳng định Tập đã để mất quyền lực và bị gạt ra ngoài lề. Những người khác xì xào rằng sức khỏe của ông đã suy yếu, rằng chính trị gia xuất hiện trước công chúng chỉ là thế thân, trong khi một nhóm các chính khách lão thành đáng kính nhất của đảng mới là người thực sự nắm quyền. Thậm chí còn có những câu chuyện khác tưởng tượng ra một liên minh gồm những người bạn đồng hành không ngờ tới – chẳng hạn như những nhà cải cách chính trị tự do từng có quyền lực và các tướng lĩnh bảo thủ của Quân Giải phóng Nhân dân – đang hợp sức để khiển trách Tập hoặc thay thế ông. Continue reading “Ảnh hưởng của các lãnh đạo lão thành Trung Quốc chỉ còn là dĩ vãng”

Khủng hoảng nạn đói đang làm thế giới bất ổn

Nguồn: Arif Husain, “A Hidden Hunger Crisis Is Destabilizing the World,” Foreign Affairs, 11/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mất an ninh lương thực gây ra bạo lực – và làm suy yếu cả các quốc gia giàu có như thế nào?

Nhìn chung, thế giới của chúng ta chưa bao giờ giàu có hơn, tiên tiến hơn về công nghệ, hay có khả năng tự nuôi sống mình hơn. Hồi cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, nhiều nhà phân tích từng lo ngại rằng thế giới có thể cạn kiệt lương thực. Tốc độ tăng trưởng dân số, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, vượt xa tốc độ tăng trưởng năng lực nông nghiệp, và các báo cáo của Liên Hiệp Quốc và Ngân hàng Thế giới đều cho rằng nếu không có những thay đổi mạnh mẽ, thế giới sẽ rơi vào tình trạng thiếu hụt thảm khốc. Nhưng cái gọi là Cách mạng Xanh đã sớm giúp tăng năng suất nông nghiệp lên gấp nhiều lần, đảm bảo các làn sóng cải tiến và đổi mới liên tiếp trong kỹ thuật canh tác. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) và Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc ước tính rằng, nếu chất thải được giảm thiểu, các quốc gia trên thế giới hiện có thể sản xuất đủ lương thực để nuôi sống gần mười tỷ người, nhiều hơn hai tỷ người so với dân số hiện tại của hành tinh. Continue reading “Khủng hoảng nạn đói đang làm thế giới bất ổn”

Đã đến lúc Việt Nam giải quyết tình trạng bế tắc của các dự án năng lượng tái tạo

Tác giả: Lê Hồng Hiệp

Một cuộc khủng hoảng pháp lý đang âm ỉ đe dọa làm chệch hướng các kế hoạch phát triển năng lượng của Việt Nam. 173 dự án điện mặt trời và điện gió, với tổng vốn đầu tư khoảng 13 tỷ đô la Mỹ, đang bị đình trệ do những tranh chấp dai dẳng liên quan đến biểu giá điện hỗ trợ (feed-in-tariff hay FIT) của các dự án này. Tình trạng này làm dấy lên lo ngại về môi trường kinh doanh và tính nhất quán trong chính sách kinh tế của Việt Nam. Nếu không giải quyết kịp thời những tranh chấp này, Việt Nam có thể sẽ phải đối mặt với những hậu quả pháp lý, tài chính và uy tín đáng kể. Continue reading “Đã đến lúc Việt Nam giải quyết tình trạng bế tắc của các dự án năng lượng tái tạo”

Liệu Triều Tiên có giúp Trung Quốc nếu xảy ra chiến tranh ở Đài Loan?

Nguồn: Khang Vu, “Will North Korea defend China in a Taiwan war?”, The Interpreter, 12/11/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong chuyến thăm Hàn Quốc gần đây, Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth đã khẳng định rằng các binh sĩ Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc có thể được huy động để ngăn chặn các mối đe dọa trong khu vực, đặc biệt là trong kịch bản xung đột Đài Loan. Mặc dù Hàn Quốc đã tỏ ra chần chừ trước đề xuất này của Mỹ, nhưng với việc Washington đang chuyển hướng chiến lược sang phòng thủ trong nước, áp lực buộc Seoul phải đóng góp nhiều hơn vào nỗ lực răn đe khu vực của Mỹ sẽ chắc chắn gia tăng. Continue reading “Liệu Triều Tiên có giúp Trung Quốc nếu xảy ra chiến tranh ở Đài Loan?”

Người Okinawa lo chiến tranh sau phát ngôn gây tranh cãi của Sanae Takaichi

Nguồn: Lâm Bá Diệu, Osamu Ogata, Kunio Aragaki, 林伯耀&绪方修&新垣邦雄：如果日本同中国爆发战争，日本将被毁灭, Guancha, 16/11/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Gần đây, Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã phát biểu tại Quốc hội về vấn đề Đài Loan với những lời lẽ hung hăng, đe dọa can thiệp bằng vũ lực, đồng thời từ chối rút lại phát ngôn của mình sau khi phía Trung Quốc lên tiếng phản đối mạnh mẽ. Điều này đã vấp phải sự phản đối và lên án từ cộng đồng quốc tế yêu chuộng hòa bình, cũng như những người tôn trọng và ủng hộ trật tự hậu Thế chiến II, bao gồm cả những Hoa kiều đang sinh sống tại Nhật Bản và người dân Okinawa. Continue reading “Người Okinawa lo chiến tranh sau phát ngôn gây tranh cãi của Sanae Takaichi”

Cách các nhà nước chuyên chế thao túng thông tin trên mạng xã hội

Nguồn: Aiden Hoyle, “How authoritarian states sculpt a warped alternative reality in our news feeds”, The Conversation, 07/11/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Khi nói về thông tin sai lệch – hành vi cố ý lan truyền thông tin gây hiểu lầm – chúng ta thường hình dung về những lời bịa đặt trắng trợn và “tin giả” do chính phủ nước ngoài tung ra. Đôi khi mục đích là để tác động đến cử tri trong các cuộc bầu cử, hoặc đôi khi là để gieo rắc hoang mang trong thời điểm khủng hoảng.

Nhưng đây là một phiên bản mà sự việc đã phần nào được đơn giản hoá. Trên thực tế, các nhà nước chuyên chế như Nga và ngày càng chuyên chế như Trung Quốc đang tham gia vào các dự án liên tục nhau và ngày một bành trướng với mục đích tạo nên một thực tại chính trị lệch lạc. Họ tìm cách âm thầm làm suy yếu hình ảnh của các nền dân chủ phương Tây, đồng thời giới thiệu bản thân và khối đối tác chuyên chế ngày càng lớn mạnh của mình là tương lai. Continue reading “Cách các nhà nước chuyên chế thao túng thông tin trên mạng xã hội”

Tranh cãi trực tuyến về Đài Loan gây nguy hiểm cho quan hệ Trung-Nhật

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Online skirmish over Taiwan imperils Japan-China relations,” Nikkei Asia, 13/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa Tập Cận Bình và Sanae Takaichi đã không kết thúc bằng một “kỳ trăng mật.”

Chính sách ngoại giao đối với Trung Quốc của tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi dường như đã có khởi đầu suôn sẻ ngoài mong đợi khi bà vui vẻ bắt tay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc.

Tuy nhiên, ngay sau khi các cuộc đàm phán kết thúc, quan hệ giữa hai nước láng giềng châu Á bất ngờ chuyển biến xấu: Takaichi thông báo trên mạng X về cuộc gặp gỡ của bà với một quan chức Đài Loan tại cùng sự kiện ở Hàn Quốc, châm ngòi cho một cuộc khẩu chiến dữ dội về Đài Loan. Continue reading “Tranh cãi trực tuyến về Đài Loan gây nguy hiểm cho quan hệ Trung-Nhật”