02/09/31 TCN: Octavian đánh bại Mark Antony và Cleopatra trong trận Actium

Nguồn: The Battle of Actium, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 31 TCN, trong trận Actium diễn ra ngoài khơi bờ biển phía tây Hy Lạp, nhà lãnh đạo La Mã Octavian đã giành chiến thắng quyết định trước liên minh của Tướng Mark Antony và Nữ hoàng Ai Cập Cleopatra. Trước khi lực lượng của họ thảm bại, Antony và Cleopatra đã sớm vượt qua chiến tuyến của kẻ thù, chạy trốn đến Ai Cập, nơi cả hai sẽ tự sát một năm sau đó.

Sau khi Julius Caesar bị ám sát vào năm 44 TCN, La Mã rơi vào tình cảnh nội chiến. Để chấm dứt bạo loạn, một liên minh – Tam đầu chế thứ hai (Second Triumvirate) – đã được lập ra bởi ba trong số những chiến binh mạnh nhất. Đó là Octavian, cháu trai đồng thời là người thừa kế chính thức của Caesar; Mark Antony, một vị tướng quyền lực; và Lepidus, một chính khách. Ba người đã phân chia đế chế, và Antony được trao quyền kiểm soát các tỉnh phía đông. Continue reading “02/09/31 TCN: Octavian đánh bại Mark Antony và Cleopatra trong trận Actium”

08/07/1951: Paris kỷ niệm 2000 năm thành lập

Nguồn: Paris celebrates 2,000th birthday, History.com

Biên dịch: Lê Hồng Loan

Vào ngày này năm 1951, Paris, thủ đô của nước Pháp, kỷ niệm 2.000 năm tuổi. Trên thực tế, nếu tình một cách chính xác hơn thì sẽ cần có thêm một vài ngọn nến nữa trên chiếc bánh sinh nhật, vì Thành phố Ánh sáng rất có thể được thành lập vào khoảng năm 250 trước Công nguyên.

Lịch sử của Paris có thể được bắt nguồn từ một bộ lạc Gallic được biết đến với tên gọi Parisii, những người vào khoảng năm 250 trước Công nguyên đã định cư trên một hòn đảo (ngày nay gọi là Ile de la Cite) trên sông Seine, chảy qua Paris ngày nay. Continue reading “08/07/1951: Paris kỷ niệm 2000 năm thành lập”

23/10/42 TCN: Brutus tự sát

Nguồn: Brutus commits suicide, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 42 TCN, Marcus Junius Brutus, kẻ đứng sau âm mưu ám sát Julius Caesar, đã tự sát sau thất bại trong trận Philippi thứ hai.

Hai năm trước, Brutus đã cùng Gaius Cassius Longinus lập mưu chống lại nhà độc tài La Mã, Julius Caesar, với niềm tin rằng điều đó giúp phục hồi nền Cộng hòa La Mã. Tuy nhiên, vụ ám sát Caesar lại đẩy người La Mã vào một vòng nội chiến mới, khi lực lượng Cộng hòa của Brutus và Cassius lao vào tranh giành quyền lực tối cao với lực lượng của Octavian và Mark Antony. Continue reading “23/10/42 TCN: Brutus tự sát”

12/08/30 TCN: Cleopatra tự sát

Nguồn: Cleopatra commits suicide, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 30 TCN, Cleopatra, Nữ hoàng Ai Cập, tình nhân của Julius Caesar và Mark Antony, đã quyết định kết liễu mạng sống sau khi lực lượng của bà thất bại trước quân của Octavian, người trong tương lai sẽ trở thành Hoàng đế đầu tiên của Rome.

Sinh năm 69 TCN, Cleopatra trở thành Cleopatra VII, Nữ hoàng Ai Cập, sau cái chết của cha mình, Ptolemy XII, vào năm 51 TCN. Cùng lúc đó, em trai của bà được tôn phong làm vua Ptolemy XIII, và hai chị em đã cai trị Ai Cập dưới các danh hiệu vốn chỉ dành cho vợ chồng. Cleopatra và Ptolemy là thành viên của Triều đại Macedonia, những người cai trị Ai Cập kể từ sau khi Alexander Đại đế qua đời năm 323 TCN. Mặc dù không mang trong mình dòng máu Ai Cập, nhưng Cleopatra là người duy nhất trong hoàng gia đã cố gắng học tiếng Ai Cập. Để mở rộng ảnh hưởng của mình đối với người dân Ai Cập, bà còn tự xưng là con gái Thần Re, Thần Mặt Trời của người Ai Cập. Cleopatra sớm xung khắc với em trai mình, và nội chiến đã nổ ra vào năm 48 TCN. Continue reading “12/08/30 TCN: Cleopatra tự sát”

28/09/48 TCN: Pompey Vĩ đại bị ám sát

Nguồn: Pompey the Great assassinated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 48 TCN, khi đặt chân đến Ai Cập, vị tướng chỉ huy và chính trị gia người La Mã, Pompey, đã bị giết hại theo lệnh của vua Ptolemy của Ai Cập.

Trong suốt sự nghiệp lẫy lừng của mình, Pompey Vĩ đại đã thể hiện khả năng quân sự thiên tài trên chiến trường. Ông đã chiến đấu ở châu Phi và Tây Ban Nha, đã dập tắt cuộc nổi dậy của nô lệ ở Spartacus, giải phóng Địa Trung Hải khỏi tay cướp biển, đồng thời chinh phục Armenia, Syria và Palestine. Khi được bổ nhiệm trở thành người quản lý vùng lãnh thổ mà La Mã mới giành được ở phương Đông, ông đã chứng tỏ mình là một nhà quản lý xuất sắc. Continue reading “28/09/48 TCN: Pompey Vĩ đại bị ám sát”

15/03/44 TCN: Julius Caesar bị ám sát

Nguồn: The ides of March: Julius Caesar is murdered, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 44 TCN, Julius Caesar, “lãnh tụ trọn đời” của Đế quốc La Mã, đã bị các Nguyên lão sát hại ngay trong một cuộc họp ở đại sảnh cạnh Nhà hát Pompey. Âm mưu ám sát Caesar có liên quan tới 60 vị quý tộc, bao gồm cả người mà ông bảo trợ, Marcus Brutus.

Caesar đã dự kiến sẽ rời thành Rome để tham gia vào một cuộc chiến trong ngày 18/03. Ông cũng đã bổ nhiệm các thành viên trung thành trong quân đội của mình làm người cai quản đế quốc khi ông vắng mặt. Viện Nguyên lão, vốn đã rất bất mãn vì phải tuân theo mệnh lệnh từ Caesar, nay lại càng tức giận trước viễn cảnh phải nhận lệnh từ các thuộc hạ của ông. Cassius Longinus bắt đầu âm mưu chống lại nhà độc tài và nhanh chóng lôi kéo được em rể là Marcus Brutus tham gia. Continue reading “15/03/44 TCN: Julius Caesar bị ám sát”

01/01/45 TCN: Ngày kỷ niệm đầu Năm Mới đầu tiên

Nguồn: New Year’s Day, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào năm 45 trước công nguyên, Ngày Đầu Năm Mới đã được tổ chức vào ngày 01/01, lần đầu tiên trong lịch sử kể từ khi Lịch Julius được sử dụng.

Ngay sau khi trở thành lãnh đạo độc tài của La Mã, Julius Caesar đã quyết định sửa đổi lịch La Mã truyền thống, vốn đã có từ thế kỷ 7 trước Công nguyên. Đây là một bộ lịch âm, được tính theo chu kỳ Mặt Trăng, nhưng nó thường xuyên bị sai mùa và phải điều chỉnh. Chưa kể đến việc các thành viên Hội đồng Linh mục (pontifex), những người chịu trách nhiệm giám sát lịch, cũng rất hay lạm dụng quyền lực. Họ thường cộng thêm số ngày để kéo dài nhiệm kỳ chính trị hay can thiệp vào các cuộc bầu cử. Continue reading “01/01/45 TCN: Ngày kỷ niệm đầu Năm Mới đầu tiên”

Julius Caesar – Nhà độc tài của nền Cộng hòa La Mã

Tuong_Julius_Caesar

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 22/4/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Caesar (100 – 44 TCN) là một chính khách và lãnh đạo quân sự của Cộng hòa La Mã thời kỳ cuối. Ông là người đã mở rộng lãnh thổ cai trị của đế chế La Mã, rồi sau đó lên nắm quyền và trở thành nhà độc tài của thành Rome, mở đường cho sự hình thành Đế quốc La Mã.

Julius Caesar sinh ngày 12 hoặc 13 tháng 7 năm 100 trước công nguyên (TCN) tại La Mã, trong gia đình quý tộc thuộc dòng họ Julius quyền quý. Gia đình ông có quan hệ gần gũi với nhà Marius trong chính quyền La Mã. Caesar dần thăng tiến trong hệ thống chính trị La Mã, ông lần lượt được cử làm quan coi quốc khố (năm 69), quan thị chính (năm 65) và pháp quan (năm 62). Năm 61-60 TCN, ông giữ chức thống đốc của một tỉnh thuộc quyền cai trị của La Mã ở Tây Ban Nha. Năm 60 ông quay lại Rome, và ký một hiệp ước với Pompey và Crassus,[1] những người đã giúp Caesar được bầu làm quan chấp chính tối cao vào năm 59 TCN. Năm sau đó, ông được cử làm thống đốc xứ Gaul thuộc La Mã trong vòng tám năm, chinh phạt và sáp nhập toàn bộ lãnh thổ nước Pháp và Bỉ ngày nay vào đế chế La Mã, và bảo vệ thành Rome khỏi nguy cơ xâm lược từ người xứ Gaul. Ông tiến hành hai cuộc viễn chinh tới Anh năm 55 và 54 TCN. Continue reading “Julius Caesar – Nhà độc tài của nền Cộng hòa La Mã”