Khái quát về lịch sử nước Mỹ

Posted on 30/11/2014 by The Observer

Flag

Giới thiệu

Khái quát về lịch sử nước Mỹ là ấn phẩm của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Ấn bản đầu tiên (1949-1950) đã được hoàn tất theo sáng kiến của Francis Whitney, lúc đầu thuộc Văn phòng Thông tin Quốc tế của Bộ Ngoại giao và sau này là Cục Thông tin Hoa Kỳ (USIA). Richard Hofstadter, Giáo sư Sử học tại trường Đại học Columbia, và Wood Gray, Giáo sư Lịch sử Hoa Kỳ tại trường Đại học George Washington, là tư vấn học thuật. D. Steven Endsley thuộc trường Đại học Berkerley, California, soạn tài liệu bổ sung. Ấn phẩm này đã được cập nhật và hiệu chỉnh rất nhiều lần trong những năm qua bởi Keith W. Olsen, Giáo sư Lịch sử Hoa Kỳ tại trường Đại học Maryland, Nathan Glick, nhà văn và nguyên là biên tập viên tạp chí Dialogue của USIA, cùng nhiều người khác. Alan Winkler, Giáo sư Sử học tại trường Đại học Miami (Ohio), đã viết các chương về hậu Chiến tranh Thế giới Thứ hai cho các lần xuất bản trước. Continue reading →

Posted in Hoa Kỳ, Lịch sử, Tư liệu | Tagged , | 1 Comment

1967: Kỷ nguyên của các trận đánh lớn tại Việt Nam

Posted on 27/06/2017 by The Observer

Nguồn: Ron Milam, “1967: The Era of Big Battles in Vietnam”, The New York Times, 10/01/2017.

Biên dịch: Lê Như Mai | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Tới đầu năm 1967, có khoảng 490.000 lính Mỹ tại miền nam Việt Nam, cùng khoảng 850.000 quân Việt Nam Cộng hòa, Hàn Quốc và các nước đồng minh khác. Và người dân cùng các nhà lãnh đạo quân sự Mỹ bắt đầu ôm mộng lớn. Họ tin rằng, 1967 sẽ là năm tiêu diệt được cả những người miền Nam chiến đấu trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (Việt Cộng) và các đồng minh Việt Nam Dân chủ Cộng hòa của họ, những người đã thâm nhập vào miền Nam.

Mặc dù vậy, để làm được điều đó, cần một số lượng khổng lồ các chiến dịch đa sư đoàn có sự tham gia của tất cả các quân chủng trong quân đội. Ngay từ cuối năm 1966, họ đã bắt đầu lên kế hoạch cho “kỷ nguyên của các trận đánh lớn”, và nhất là cho các chiến dịch được phác thảo nhằm triệt nhổ gốc rễ quân địch ở xung quanh Thủ đô của Việt Nam Cộng hòa – Sài Gòn. Trong những tháng kế tiếp, các kế hoạch đó đã kéo theo sự tham gia của hàng trăm nghìn binh lính, gây ra cái chết cho hàng ngàn người thuộc cả hai phe, đồng thời làm cho những hoài nghi đang âm ỉ về những nỗ lực chiến tranh ở trong nước trở nên sôi sục. Continue reading →

Posted in Bình luận, Hoa Kỳ, Lịch sử, Việt Nam | Tagged , , , , , , | Leave a comment

26/06/1948: Mỹ bắt đầu Cầu hàng không Berlin

Posted on 26/06/2017 by Kim Phụng

Nguồn: U.S. begins Berlin Airlift, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1948, các phi công Mỹ và Anh đã bắt đầu dùng máy bay để phân phối thực phẩm và đồ tiếp viện tới Berlin, sau khi thành phố này bị cô lập bởi cuộc phong tỏa của Liên Xô.

Khi Thế chiến II kết thúc vào năm 1945, nước Đức thất bại đã bị chia thành các khu vực do Liên Xô, Mỹ, Anh và Pháp lần lượt chiếm đóng. Thủ đô Berlin, dù nằm trong khu vực chiếm đóng của Liên Xô, nhưng vẫn được chia thành bốn phần, phe Đồng Minh chiếm phần phía Tây thành phố, còn Liên Xô giữ phần phía Đông. Tháng 06/1948, chính quyền Joseph Stalin đã cố gắng củng cố quyền kiểm soát thành phố bằng cách chặn tất cả các tuyến đường bộ và đường thủy đến Tây Berlin, nhằm gây áp lực buộc Đồng Minh di tản. Kết quả là, bắt đầu từ ngày 24/06, hai triệu người dân Tây Berlin đã bị cắt mất nguồn thực phẩm, nhiên liệu sưởi ấm và các nguồn cung thiết yếu quan trọng khác. Continue reading →

Posted in Sự kiện | Tagged , , , , , , , | Leave a comment

Thỏa thuận khung về COC có ý nghĩa như thế nào?

Posted on 26/06/2017 by HongLoan

Nguồn: “What a new agreement means for the South China Sea”, The Economist, 30/5/2017

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Trung Quốc và ASEAN đồng ý về một “bộ khung” cho một bộ quy tắc ứng xử.

Tranh chấp lâu dài giữa Trung Quốc và các đối thủ ở Biển Đông xoay quanh một xung đột dường như không thể hòa giải: các yêu sách lãnh hải của Trung Quốc chồng lấn với yêu sách của các nước Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam. Không quốc gia nào muốn chiến tranh; nhưng cũng không ai muốn nhượng bộ. Để giảm nguy cơ xung đột vũ trang và để cho tất cả các bên yêu sách có cơ hội giữ thể diện, bề ngoài dường như các quốc gia này đang đàm phán một bộ quy tắc được thiết kế để điều chỉnh cách ứng xử và quản lý các căng thẳng trong nhiều thập kỷ. Ý tưởng này đã được Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đưa ra vào cuối những năm 1990, sau khi vào năm 1995 Trung Quốc chiếm giữ một rạn san hô mà Philippines đã tuyên bố chủ quyền. Kể từ đó, các cuộc đàm phán đã diễn ra một cách chậm chạp. Nhưng vào ngày 18/05/2017, hai bên đã đồng ý về một thỏa thuận khung cho “bộ quy tắc ứng xử”. Nó sẽ được trình lên các bộ trưởng ngoại giao vào tháng 8, và sẽ tạo cơ sở cho các cuộc đàm phán trong tương lai. Cả hai bên đều bày tỏ sự vui mừng về bước tiến này. Nhưng liệu thỏa thuận khung này sẽ có thể dẫn tới bất kỳ điều gì không? Continue reading →

Posted in ASEAN, Hỏi-Đáp, Tranh chấp Biển Đông, Trung Quốc | Tagged | 1 Comment

Hiệp định khí hậu Paris có bất công với nước Mỹ không?

Posted on 26/06/2017 by The Observer

Nguồn: Peter Singer, “Is the Paris Accord Unfair to America?” Project Syndicate, 05/06/2017.

Biên dịch: Nguyễn Huy Hoàng

Khi thông báo rút Hoa Kỳ khỏi hiệp định khí hậu Paris, Tổng thống Donald Trump đã biện minh cho động thái này bằng cách nói rằng “vấn đề mấu chốt là Hiệp định Paris rất không công bằng, ở mức độ lớn nhất, đối với Hoa Kỳ.” Có phải vậy hay không?

Để đánh giá tuyên bố của Trump, chúng ta cần hiểu rằng khi hỏi các nước nên cắt giảm bao nhiêu lượng phát thải khí nhà kính là chúng ta đang thảo luận về cách phân phối một nguồn tài nguyên có hạn. Điều đó giống như chúng ta thảo luận về cách chia một cái bánh táo khi những người đói khát hơn muốn có miếng bánh lớn hơn số miếng bánh lớn sẵn có.

Đối với biến đổi khí hậu, chiếc bánh này là khả năng hấp thụ khí thải của khí quyển mà không gây ra sự thay đổi thảm khốc đối với khí hậu của hành tinh chúng ta. Những người muốn có miếng bánh lớn là những nước muốn phát thải một lượng lớn khí nhà kính. Continue reading →

Posted in Bình luận, Các vấn đề toàn cầu | Tagged , , , | Leave a comment

25/06/1876: Trận Little Bighorn bắt đầu

Posted on 25/06/2017 by Kim Phụng

Nguồn: Battle of Little Bighorn, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1876, lực lượng người Mỹ bản địa dẫn đầu bởi hai Tù trưởng Crazy Horse và Sitting Bull đã đánh bại quân của Trung tá George Armstrong Custer trong một trận chiến đẫm máu gần sông Little Bighorn ở bang Montana.

Crazy Horse và Sitting Bull, hai lãnh đạo của bộ lạc Sioux ở Đại Bình nguyên Bắc Mỹ, đã kháng cự mạnh mẽ những nỗ lực của chính phủ Mỹ nhằm buộc người da đỏ sống trong các “khu vực bảo tồn” dành cho người da đỏ vào thế kỷ 19. Năm 1875, sau khi vàng được phát hiện ở Black Hills, South Dakota, quân đội Mỹ đã ngó lơ các hiệp ước trước đó và tiến hành xâm chiếm khu vực này. Sự phản bội ấy đã khiến nhiều người dân thuộc bộ lạc Sioux và Cheyenne rời khỏi “khu vực bảo tồn” và gia nhập lực lượng của Sitting Bull và Crazy Horse ở Montana. Cuối mùa xuân năm 1876, hơn 10.000 người Mỹ bản địa đã tập hợp trong một khu trại dọc theo sông Little Bighorn – nơi mà họ gọi là Greasy Grass – nhằm chống lại lệnh của Bộ Ngoại giao Mỹ: hoặc quay lại “khu vực bảo tồn”, hoặc sẽ bị tấn công. Continue reading →

Posted in Sự kiện | Tagged , , , | Leave a comment

Đằng sau sự trỗi dậy của các tin tặc Triều Tiên

Posted on 25/06/2017 by The Observer

Nguồn: “Behind the rise of North Korean hackers: the 121 game, the hacker forces and the red star system”, Best China News, 17/05/2017.

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành | Hiệu đính: Nguyễn Chí Công

Trong khi nhiều nơi trên thế giới đang hãi hùng vì bị virus WannaCry tấn công thì chỉ có Triều Tiên vẫn an toàn vô sự. Chuyện ấy chẳng làm các nhà du hành vũ trụ đang làm việc trên Trạm ISS ngạc nhiên: họ bay một vòng quanh Trái Đất mất 90 phút và luôn nhìn thấy phần phía bắc bán đảo Triều Tiên tối om không ánh đèn.

Tại các nước phát triển, virus máy tính là một loại bệnh xã hội nhà giàu, đối với Triều Tiên thì nó hầu như là một nỗi phiền muộn ngọt ngào. Hãy thử nghĩ về một đất nước không thường xuyên có điện và Internet (ở đây bỏ qua con số 1024 địa chỉ IP đã biết). Thế nhưng tình hình đã chuyển biến nhanh chóng.

WannaCry thuộc loại virus tống tiền chưa đủ tinh vi, nó chỉ mới kiếm được có 70 nghìn USD. Continue reading →

Posted in An ninh quốc tế, Tin tham khảo | Tagged , , , , | Leave a comment

24/06/1997: Mỹ công bố Báo cáo về UFO ở Roswell

Posted on 24/06/2017 by Kim Phụng

Nguồn: U.S. Air Force reports on Roswell, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1997, các quan chức Không Lực Mỹ đã công bố một báo cáo dài 231 trang bác bỏ tuyên bố về tai nạn tàu vũ trụ của người ngoài hành tinh ở Roswell, New Mexico diễn ra gần 50 năm trước đó.

Sự quan tâm của công chúng đối với Vật thể bay Không xác định, hay UFO, bắt đầu phát triển từ thập niên 1940, khi những tiến bộ về du hành không gian và bình minh của thời đại nguyên tử đã khiến nhiều người Mỹ chú ý đến bầu trời. Thị trấn Roswell, nằm gần sông Pecos ở đông nam bang New Mexico, đã trở thành nam châm thu hút các tín đồ UFO do những sự kiện kỳ lạ diễn ra đầu tháng 07/1947, khi chủ trang trại W.W. Brazel tìm thấy những mảnh vụn lấp lánh kỳ lạ nằm rải rác trên đất của ông. Continue reading →

Posted in Sự kiện | Tagged , , , , | Leave a comment

Tình hình an ninh Biển Đông: Vấn đề và cơ chế hợp tác

Posted on 24/06/2017 by The Observer

Tác giả: Nguyễn Thanh Minh

An ninh biển là một bộ phận cấu thành của an ninh quốc gia ven biển, quốc gia đảo và quốc gia quần đảo trên thế giới, ở phạm vi rộng hơn nó còn là bộ phận cấu thành an ninh khu vực và thế giới, có mối liên hệ chặt chẽ với các vấn đề an ninh lục địa. Hiện nay, có 70% dân số thế giới sống ven biển đảo, quần đảo, đặc biệt hầu hết các trung tâm kinh tế, chính trị và văn hóa lớn của các quốc gia và quốc tế đều nằm sát biển. Chính vì vậy, an ninh biển ngày càng có ảnh hưởng lớn đến an ninh đất liền của các quốc gia ven biển đảo, quần đảo. An ninh biển được hiểu là trạng thái ổn định, an toàn, không có các mối đe dọa xuất phát từ biển và các vùng đất đối với các hoạt động bình thường của các quốc gia, các tổ chức, cá nhân trên biển hoặc các mối đe dọa từ biển đối với của các quốc gia, các tổ chức, cá nhân trên đất liền. Như vậy, cũng giống như an ninh trên đất liền, an ninh biển bao gồm an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống. Continue reading →

Posted in An ninh CA-TBD, Bình luận, Tranh chấp Biển Đông, Tư liệu | Tagged , | Leave a comment

23/06/1959: Klaus Fuchs được thả

Posted on 23/06/2017 by Kim Phụng

Nguồn: Klaus Fuchs released, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1959, chỉ sau chín năm ngồi tù, Klaus Fuchs, nhà khoa học người Đức thuộc Dự án Manhattan, đồng thời là gián điệp đã giúp Liên Xô chế tạo quả bom hạt nhân và bom hydro đầu tiên, đã được thả ra khỏi một nhà tù ở Anh. Fuchs ngay lập tức rời Anh sang Đông Đức, nơi ông tiếp tục sự nghiệp khoa học của mình.

Trước khi chiến tranh xảy ra, Fuchs là một sinh viên ở Đức và từng gia nhập Đảng Cộng sản Đức vào năm 1930, nhưng tới năm 1934 thì ông buộc phải chạy trốn sau khi lãnh đạo Quốc xã Adolf Hitler lên nắm quyền. Khi đến sống tại Anh, ông trở thành một nhà khoa học trẻ tài năng và đã được quân đội Anh tuyển mộ sau khi Thế chiến II bùng nổ. Mặc cho quá khứ cộng sản của mình, Fuchs vẫn có quyền tiếp cận các thông tin tối mật. Năm 1943, Fuchs cùng với các nhà khoa học Anh khác được gửi sang Mỹ để tham gia chương trình nguyên tử bí mật của nước này. Khi được giữ lại trụ sở phát triển nguyên tử ở Los Alamos, New Mexico, Fuchs đã trở thành một nhân vật quan trọng trong chương trình. Continue reading →

Posted in Sự kiện | Tagged , , , , , , | Leave a comment

Thực hư về sự suy giảm việc làm ngành chế tạo của Mỹ

Posted on 23/06/2017 by The Observer

Nguồn: J. Bradford Delong, “Where US Manufacturing Jobs Really Went,” Project Syndicate, 03/05/2017.

Biên dịch: Nguyễn Quỳnh Chi | Biên tập: Nguyễn Huy Hoàng

Trong hai thập niên từ năm 1979 tới năm 1999, số việc làm trong ngành chế tạo tại Mỹ đã giảm nhẹ từ 19 triệu xuống còn 17 triệu việc làm. Nhưng trong một thập niên sau đó, từ năm 1999 tới năm 2009, con số này đã lao dốc xuống chỉ còn 12 triệu việc làm. Sự sụt giảm đáng báo động đó đã làm dấy lên suy nghĩ rằng nền kinh tế Mỹ đã đột nhiên ngừng hoạt động vào thời điểm chuyển giao giữa hai thế kỷ – ít nhất là với nhóm nam công nhân cổ cồn xanh.

Nhưng nói ngành chế tạo hoàn toàn suôn sẻ trước năm 1999 là sai lầm. Việc làm trong ngành chế tạo thực ra cũng đã bị phá hủy từ những thập niên trước đó. Nhưng công việc mất đi ở một vùng hay một lĩnh vực thường được thay thế bởi công việc mới ở một vùng hoặc một lĩnh vực khác – theo số lượng tuyệt đối, nếu không phải là theo tỷ lệ trong lực lượng lao động. Continue reading →

Posted in Bình luận, Hoa Kỳ, Kinh tế chính trị quốc tế, Lịch sử kinh tế | Tagged , , | Leave a comment