Category: Sự kiện

20/01/1996: Arafat trở thành lãnh đạo Palestine

Nguồn: Arafat elected leader of Palestine, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1996, Yasser Arafat được bầu làm chủ tịch Hội đồng Quốc gia Palestine (Palestinian National Council) với 88,1% phiếu bầu phổ thông, trở thành nhà lãnh đạo dân cử đầu tiên trong lịch sử Palestine.

Ban đầu, Arafat, nhà sáng lập Tổ chức Giải phóng Palestine (Palestine Liberation Organization – PLO), lựa chọn sử dụng chiến tranh du kích và khủng bố nhắm vào Israel trong cuộc đấu tranh cho một nhà nước Palestine độc lập. Tuy nhiên, vào cuối những năm 1980, ông làm choáng váng cả Israel và thế giới khi chuyển hướng sang các giải pháp ngoại giao trong hành trình tìm kiếm quê hương cho người Palestine. Arafat đã thuyết phục PLO chính thức thừa nhận quyền của Israel được cùng tồn tại với nhà nước độc lập Palestine, và năm 1993, ông đã ký Tuyên bố Nguyên tắc Israel và Palestine (Israel-Palestinian Declaration of Principles) lịch sử với Thủ tướng Israel, Yitzhak Rabin. Continue reading “20/01/1996: Arafat trở thành lãnh đạo Palestine”

19/01/1961: Eisenhower cảnh báo Tổng thống kế nhiệm về Lào

Nguồn: Eisenhower cautions successor about Laos, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Tổng thống sắp mãn nhiệm Dwight D. Eisenhower đã cảnh báo người kế nhiệm mình – Tổng thống John F. Kennedy – rằng Lào là “chìa khóa cho toàn bộ khu vực Đông Nam Á,” và thậm chí có thể cần đến sự can thiệp trực tiếp của lực lượng tác chiến Hoa Kỳ.

Lo sợ việc Lào sụp đổ dưới tay lực lượng cộng sản Pathet Lào có thể gây ra hiệu ứng domino ở Đông Nam Á, Kennedy đã gửi một lực lượng đặc nhiệm đến Vịnh Thái Lan vào tháng 04/1961. Tuy nhiên, ông quyết định không để quân Mỹ can thiệp vào Lào và vào tháng 06/1961, ông đã cử đại diện đến Geneva nhằm cố gắng tìm ra giải pháp cho cuộc khủng hoảng. Continue reading “19/01/1961: Eisenhower cảnh báo Tổng thống kế nhiệm về Lào”

18/01/1943: Đức tiếp tục trục xuất người Do Thái tới Treblinka

Nguồn: Germans resume deportations from Warsaw to Treblinka, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1943, việc trục xuất người Do Thái từ khu ổ chuột Warsaw đến trại tập trung tại Treblinka được bắt đầu lại – nhưng đã vấp phải nhiều sự đổ máu và kháng cự.

Vào ngày 18 tháng 07 năm 1942, Heinrich Himmler đã thăng cấp cho chỉ huy trại Auschwitz là Rudolf Hess lên làm Thiếu tá SS. Ông ta cũng ra lệnh rằng khu ổ chuột Warsaw, khu tập trung người Do Thái do Đức quốc xã xây dựng sau khi chiếm đóng Ba Lan và được bao quanh đầu tiên bằng dây thép gai và sau đó là những bức tường gạch, sẽ bị giảm số lượng cư trú – một cuộc “thanh trừng toàn diện,” như ông ta mô tả. Những cư dân được chuyển đến nơi mà sau này trở thành một trại hủy diệt thứ hai được xây dựng tại khu làng đường sắt Treblinka, cách Warsaw 62 dặm về phía đông bắc. Continue reading “18/01/1943: Đức tiếp tục trục xuất người Do Thái tới Treblinka”

17/01/1945: Liên Xô chiếm Warsaw

Nguồn: Soviets capture Warsaw, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, quân đội Liên Xô đã chiếm thủ đô Ba Lan từ tay người Đức.

Warsaw trở thành chiến trường kể từ ngày đầu tiên chiến tranh nổ ra ở châu Âu. Đức tuyên chiến bằng cách phát động một cuộc không kích vào ngày 01/09/1939, theo sau là một cuộc bao vây sát hại hàng chục ngàn thường dân và tàn phá các di tích lịch sử của Ba Lan. Bị cắt nguồn điện, nước và lương thực, 25% nhà cửa trong thành phố bị phá hủy, Warsaw buộc phải đầu hàng quân Đức vào ngày 27/09. Continue reading “17/01/1945: Liên Xô chiếm Warsaw”

16/01/1990: Liên Xô đưa quân đội vào Azerbaijan

Nguồn: Soviets send troops into Azerbaijan, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1990, trong bối cảnh giao tranh khốc liệt giữa các lực lượng Armenia và Azerbaijan tại Azerbaijan, chính phủ Liên Xô đã gửi 11.000 quân tới đây để dập tắt cuộc xung đột.

Cuộc xung đột – và phản ứng chính thức của Liên Xô đối với nó – là một dấu hiệu cho thấy sự kém hiệu quả ngày càng tăng của chính quyền trung ương Liên Xô trong việc duy trì kiểm soát ở các nước cộng hòa thành viên, cũng như quyền lực chính trị ngày càng suy yếu của nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev. Continue reading “16/01/1990: Liên Xô đưa quân đội vào Azerbaijan”

15/01/1951: ‘Phù thủy Buchenwald’ nhận án tù

Nguồn: The “Witch of Buchenwald” is sentenced to prison, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1951, Ilse Koch, vợ của chỉ huy trại tập trung Buchenwald, bị kết án tù chung thân tại một tòa án ở Tây Đức. Ilse Koch được mệnh danh là Phù thủy Buchenwald (Witch of Buchenwald) vì sự tàn bạo khủng khiếp của mình.

Sinh ra ở Dresden, Đức, Ilse, một thủ thư, kết hôn với Karl Koch – một Đại tá Cảnh sát SS vào năm 1936. Karl, người đàn ông khét tiếng với những trò tàn ác, là sĩ quan chỉ huy của trại tập trung Sashsenhausen, cách Berlin hai dặm về phía bắc. Sau ba năm ở Sashsenhausen, ông ta được chuyển về trại tập trung Buchenwald, cách Weimar 4,5 dặm về phía tây bắc – nơi bắt giữ tổng cộng 20.000 lao động nô lệ trong chiến tranh. Continue reading “15/01/1951: ‘Phù thủy Buchenwald’ nhận án tù”

14/01/1942: Roosevelt chuẩn bị giam giữ người Mỹ gốc Nhật

Nguồn: Roosevelt ushers in Japanese-American internment, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1942, Tổng thống Franklin D. Roosevelt ban hành Tuyên bố Tổng thống số 2537, yêu cầu người nước ngoài từ các nước thù địch trong Thế chiến II – Ý, Đức và Nhật Bản – phải đăng ký với Bộ Tư pháp Hoa Kỳ. Những người đã đăng ký sau đó được cấp Giấy chứng nhận người có quốc tịch nước ngoài. Là hành động tiếp theo sau Đạo luật Đăng ký Người nước ngoài năm 1940, Tuyên bố số 2537 đã tạo điều kiện cho việc bắt đầu giam giữ toàn bộ người Mỹ gốc Nhật vào tháng sau đó. Continue reading “14/01/1942: Roosevelt chuẩn bị giam giữ người Mỹ gốc Nhật”

13/01/1962: Nhiệm vụ bay đầu tiên trong Chiến dịch Farm Gate

Nguồn: First Operation Farm Gate missions flown, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1962, trong nhiệm vụ chiến đấu đầu tiên của Chiến dịch Farm Gate, máy bay ném bom chiến đấu T-28 đã được sử dụng để yểm trợ cho một tiền đồn của lực lượng Nam Việt Nam đang bị tấn công bởi Việt Cộng.

Tính đến cuối tháng, các phi công của Không lực Hoa Kỳ đã bay tổng cộng 229 chuyến  trong Chiến dịch Farm Gate. Chiến dịch này ban đầu được thiết kế để hỗ trợ huấn luyện nhằm giúp tăng cường khả năng chiến đấu của Không lực Việt Nam Cộng hòa. Phi đội Huấn luyện Tác chiến 4400 (4400th Combat Crew Training Squadron) của Mỹ đã đến sân bay Biên Hòa vào tháng 11/1961 và bắt đầu huấn luyện các nhân viên của Không lực Việt Nam Cộng hòa với máy bay cũ chạy bằng cánh quạt. Vào tháng 12, Tổng thống John F. Kennedy đã mở rộng Farm Gate để bao gồm các nhiệm vụ chiến đấu có giới hạn của các phi công Không lực Hoa Kỳ nhằm hỗ trợ các lực lượng mặt đất Nam Việt Nam. Continue reading “13/01/1962: Nhiệm vụ bay đầu tiên trong Chiến dịch Farm Gate”

12/01/1954: Dulles tuyên bố về chính sách ‘trả đũa ồ ạt’

Nguồn: Dulles announces policy of “massive retaliation”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1954, trong một bài phát biểu tại buổi chiêu đãi của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Hoa Kỳ nhằm vinh danh ông, Ngoại trưởng John Foster Dulles tuyên bố rằng nước Mỹ sẽ bảo vệ các đồng minh của mình thông qua việc “răn đe bằng trả đũa ồ ạt.” Tuyên bố chính sách này là bằng chứng khác cho thấy chính quyền Eisenhower đang phụ thuộc nhiều vào kho vũ khí hạt nhân quốc gia, xem nó như là phương tiện phòng thủ chủ yếu chống lại sự xâm lược của cộng sản. Continue reading “12/01/1954: Dulles tuyên bố về chính sách ‘trả đũa ồ ạt’”

11/01/1945: Ngừng bắn trong Nội chiến Hy Lạp

Nguồn: Truce signed in Greek Civil War, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1945, cuộc nội chiến Hy Lạp chấm dứt khi một thỏa thuận chính trị được ký kết giữa Quân đội Quốc gia Dân chủ do Anh hậu thuẫn và Mặt trận Giải phóng Dân tộc của lực lượng kháng chiến cộng sản.

Khi Đức chiếm đóng Hy Lạp (Đức làm vậy để giải cứu Ý sau khi cuộc xâm lược thất bại của Ý đe dọa để ngỏ Hy Lạp cho quân Đồng minh chiếm đóng), nhiều lực lượng kháng chiến đã tham gia chiến đấu. Hai phong trào nổi bật đặc biệt quan trọng bao gồm: một phong trào kháng chiến do cộng sản hậu thuẫn với tên gọi Mặt trận Giải phóng Dân tộc và một phong trào tự do, dân chủ được gọi là Quân đội Quốc gia Dân chủ. Continue reading “11/01/1945: Ngừng bắn trong Nội chiến Hy Lạp”