Nguồn: “Hitler’s last living henchman dies,” History.com (truy cập ngày 16/8/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Vào ngày này năm 1987, Rudolf Hess, phó tướng của nhà lãnh đạo Đức Quốc xã Adolf Hitler, được phát hiện là đã chết ngạt trong nhà tù Spandau tại Berlin ở tuổi 93, được cho là tự tử. Hess là thành viên thân cận cuối cùng của Hitler còn sống sót sau chiến tranh và là tù nhân duy nhất trong nhà tù Spandau kể từ năm 1966.
Hess, một tín đồ tận tâm của chủ nghĩa quốc xã ngay từ những ngày đầu, đã tham gia trong “cuộc đảo chính nhà hàng bia” thất bại của Hitler năm 1923. Ông đã trốn chạy sang Áo nhưng tình nguyện trở về Đức để hầu cận Hitler trong nhà tù Landsberg. Trong suốt tám tháng trong tù, Hitler đã đọc cho Hess chép câu chuyện cuộc đời mình – cuốn Mein Kampf nổi tiếng sau này. Năm 1933, Hess trở thành phó Chủ tịch Đảng Quốc xã, nhưng thời gian sau đó Hitler mất lòng tin vào khả năng lãnh đạo của Hess nên đã đưa ông xuống làm người thừa kế thứ hai sau Hermann Göring.
Tháng 5 năm 1941, Hess đánh cắp một chiếc máy bay và hạ cánh ở Scotland trong một sứ mệnh mà ông tự xưng là để đàm phán hòa bình giữa Anh và Đức. Ông bị chính quyền Anh bắt giữ ngay lập tức. Đề xuất hòa bình của ông đã không được chính quyền Anh trả lời, về cơ bản cũng giống như đề xuất hòa bình của Hitler đưa ra hồi tháng 7 năm 1940: Đức sẽ chấm dứt tình trạng chiến tranh với Anh và các thuộc địa của nó để đổi lại được tự do tung tác trên lục địa châu Âu. Tuy nhiên, đến tháng 5 năm 1941, Đức để thua trong cuộc không chiến tại Anh Quốc, và Hitler đã trừng phạt Hess vì những “ảo tưởng hòa bình” khi nghĩ rằng một nước Anh đang phục hồi sẽ muốn bắt tay với Đức.
Bị giam giữ tại Anh cho đến khi Thế chiến II kết thúc, Hess bị xét xử cùng các lãnh đạo Quốc xã cấp cao khác tại Tòa án Nuremberg. Do không có mặt trong những năm tháng tàn ác nhất của Đức Quốc xã và đã tìm cách đàm phán hòa bình vào năm 1941, Hess bị kết án tù chung thân. Ông bị giam giữ tại nhà tù Spandau ở Berlin, và Liên Xô, Mỹ, Anh, và Pháp cùng có trách nhiệm canh giữ ông trong thời gian thi hành án.
Ngày 17 tháng 8 năm 1987, Hess được phát hiện là đã chết ngạt trong một cabin trong sân tập thể dục của nhà tù Spandau. Nhiều khả năng là ông đã tự thắt cổ mình bằng một sợi dây điện ông tìm được trong cabin. Một số người nghi ngờ cái chết có yếu tối tội phạm.
Ảnh: Adolf Hitler và Rudolf Hess (người đang nắm thắt lưng bên phải ảnh) trong một buổi lễ năm 1938. Nguồn: The Telegraph.
