Nguồn: Longtime Egyptian leader Hosni Mubarak sentenced to life in prison, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 2012, cựu Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak đã bị kết tội không ngăn chặn đợt thảm sát hàng trăm người biểu tình chống chính phủ trong cuộc nổi dậy năm 2011 – sự kiện đã buộc ông phải chấm dứt gần 30 năm nắm quyền. Mubarak, khi ấy 84 tuổi, đã bị kết án tù chung thân.
Sinh ra ở Ai Cập vào năm 1928, Mubarak đã giữ chức chỉ huy lực lượng không quân Ai Cập trước khi được Tổng thống Anwar Sadat chọn làm phó Tổng thống vào năm 1975. Sau khi Sadat bị ám sát bởi các tay súng Hồi giáo trong một cuộc diễu binh ở thủ đô Cairo vào tháng 10/1981, Mubarak trở thành Tổng thống thứ tư của Ai Cập.
Ba thập niên làm lãnh đạo quốc gia đông dân nhất thế giới Ả Rập của ông được đánh dấu bởi nạn tham nhũng trong chính phủ, đàn áp chính trị và trì trệ kinh tế. Suốt thời gian ông cầm quyền, Ai Cập đã áp dụng “luật khẩn cấp” (emergency law), cho phép chính phủ bắt giam bất kỳ ai vô thời hạn mà không cần buộc tội họ. Sự tàn bạo của cảnh sát là rất phổ biến ở Ai Cập trong thời kỳ này.
Cuộc nổi dậy dẫn đến sự sụp đổ của Mubarak bắt đầu vào ngày 25/01/2011, khi các cuộc biểu tình lớn kêu gọi Tổng thống từ chức nổ ra ở Cairo và nhiều thành phố khác trên khắp Ai Cập. Những người biểu tình đã được truyền cảm hứng một phần bởi cuộc nổi dậy ở Tunisia, vốn đã lật đổ vị Tổng thống độc tài của nước này vào ngày 14/01/2011. (Nổi dậy ở Tunisia và Ai Cập, và những cuộc nổi dậy theo sau trong năm đó ở các nước Bắc Phi và Trung Đông được gọi chung là sự kiện Mùa xuân Ả Rập).
Ngày 01/02, sau nhiều ngày diễn ra biểu tình tại Ai Cập, Mubarak tuyên bố rằng ông sẽ không ra tái tranh cử vào tháng 09. Nhưng biểu tình vẫn tiếp tục, và đụng độ giữa những người ủng hộ Mubarak và những người biểu tình chống chính phủ dần trở thành bạo lực. Ngày 10/02, Mubarak tuyên bố rằng ông sẽ ủy quyền cho phó Tổng thống của mình, nhưng sẽ không từ chức. Tuy nhiên, ngay ngày hôm sau, ông đã trao quyền lực cho quân đội quốc gia và chạy trốn đến Sharm el-Sheikh, thành phố du lịch của Ai Cập.
Sang tháng 08/2011, Mubarak được đưa ra xét xử tại Cairo vì đã không ngăn chặn thảm sát hàng trăm người biểu tình chống chính phủ trong cuộc nổi dậy. Ông bị kết tội vào ngày 02/06/2012 và bị tuyên án tù chung thân. Cựu bộ trưởng nội vụ của Mubarak cũng phải nhận án chung thân cho vai trò của ông này trong vụ giết người, nhưng sáu cựu chỉ huy cảnh sát lại được tha bổng. Ngoài ra, Mubarak và hai người con trai của ông cũng được tha bổng tội tham nhũng vì tòa án nói rằng thời hạn hiệu lực đã hết. Phán quyết này đã châm ngòi cho đợt cuộc biểu tình của nhưng người Ai Cập tin rằng bản án đối với Mubarak không đủ cứng rắn và các sĩ quan cảnh sát của ông không nên được tha bổng.
Ngày 30/06/2012, Mohamed Morsi tuyên thệ nhậm chức làm Tổng thống dân cử đầu tiên của Ai Cập.
