24/09/622: Muhammad hoàn thành hành trình Hegira

Nguồn: Muhammad completes Hegira, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này vào năm 622, nhà tiên tri Muhammad đã hoàn thành chuyến hành trình Hegira, hay “cuộc đào thoát” của mình, từ Mecca đến Medina để thoát khỏi sự bức hại. Ở Medina, Muhammad bắt đầu tập hợp những tín đồ theo tôn giáo của ông – đạo Islam  – thành một cộng đồng có tổ chức và quyền lực của người Ả Rập. Hegira sau đó sẽ đánh dấu sự bắt đầu (năm 1) của lịch Islam giáo.

Muhammad, một trong những nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị có ảnh hưởng nhất trong lịch sử, được sinh ra ở Mecca vào khoảng năm 570. Cha ông qua đời trước khi ông được sinh ra, và Muhammad được chăm sóc bởi ông nội, người đứng đầu gia tộc Hashim thanh thế. Mẹ ông mất khi ông lên 6, và ông nội của ông mất khi ông lên 8, để lại ông dưới sự chăm sóc của người chú Abu Talib, người đứng đầu mới của gia tộc. Khi ông 25 tuổi, Muhammad kết hôn với một góa phụ giàu có lớn hơn ông 15 tuổi. Ông sống 15 năm tiếp theo như một thương gia, và vợ ông sinh ra sáu đứa con: hai người con trai, đã mất khi còn nhỏ, và bốn người con gái.

Thi thoảng, Muhammad nghỉ đêm trong một hang động ở Núi Hira nằm về phía bắc Mecca, ngẫm nghĩ về những tệ nạn xã hội của thành phố. Vào khoảng năm 610, ông đã có một sự thấu thị lúc ở trong hang, khi ông nghe thấy tiếng của một đấng vĩ đại, sau này được xác định là thiên sứ Gabriel, người nói với ông rằng, “Ngài là sứ giả của Thượng đế.” Từ đó, ông bắt đầu một cuộc đời của những mặc khải tôn giáo, được ông và những người khác tổng hợp lại thành Kinh Koran.

Muhammad coi mình là đáng tiên tri cuối cùng của Do Thái Giáo – Cơ Đốc Giáo nguyên thủy, và ông đã vận dụng các khía cạnh tín ngưỡng của các tôn giáo cũ trong khi giới thiệu các giáo lý mới. Tôn giáo độc thần của Muhammad được gọi là Islam, có nghĩa là “phục tùng Thượng đế”, và những tín đồ của tôn giáo này được gọi là muslim, có nghĩa là “những người phục tùng”. Những lời giáo huấn truyền cảm hứng của ông sẽ mang lại sự thống nhất cho bán đảo Ả Rập, một sự kiện mang lại hệ quả sâu rộng cho phần còn lại của thế giới.

Đến năm 615, Muhammad có được khoảng 100 người cải đạo tại Mecca. Ông đã lên tiếng chống lại những thương nhân giàu có mà ông chỉ trích là vô đạo đức với lòng tham của họ, và ông lên án sự thờ phượng các thần tượng và chủ nghĩa đa thần, nói rằng: “Không có thượng đế nào ngoài Đức Chúa Trời.” Các lãnh đạo thành phố trở nên thù địch với ông. Vào năm 619, chú của ông là Abu Talib qua đời và một người chú khác của Muhammad, Abu Lahib, kế vị ông để trở thành người đứng đầu gia tộc Hashim. Abu Lahib từ chối bảo vệ Muhammad, và cuộc đàn áp vị tiên tri cùng các tín đồ Islam giáo của ông gia tăng.

Vào mùa hè năm 621, một đoàn tùy tùng 12 người đã đến Mecca từ Medina, một ốc đảo cách 200 dặm về phía bắc Mecca. Bề ngoài, họ thực hiện một chuyến hành hương đến các đền thờ ngoại giáo của Mecca, nhưng thực sự họ đã đến gặp Muhammad và tự xưng nhận là tín đồ Islam giáo. Vào năm 622, một nhóm lớn những người cải đạo từ Medina cũng đến Mecca và tuyên thệ với Muhammad là sẽ bảo vệ ông như người thân của họ. Muhammad ngay lập tức khuyến khích những tín đồ Mecca của mình di chuyển đến Medina theo từng nhóm nhỏ. Khi chính quyền thành phố biết được rằng người Islam giáo đã bắt đầu một cuộc di cư, họ âm mưu giết vị tiên tri. Do sự đe dọa này, Muhammad đã lặng lẽ tìm đường đến Medina, qua những con đường ít người lui tới. Ông đã hoàn thành hành trình Hegira nổi tiếng (hay Hijrah trong tiếng Ả Rập) vào ngày 24 tháng 09 năm 622. Lịch sử Islam giáo đã bắt đầu vào ngày này.

Tại Medina, Muhammad xây dựng một nhà nước thần quyền và dẫn đầu các cuộc tấn công vào các đoàn xe buôn từ Mecca. Những nỗ lực của quân đội Mecca để đánh lại các lực lượng Islam giáo thất bại, và một số người Mecca có thế lực đã di cư đến Medina và trở thành tín đồ Islam giáo. Muhammad sau đó trở nên hòa giải hơn với Mecca, và vào năm 629, ông được phép dẫn đầu một cuộc hành hương tới đó để đổi lấy một hiệp ước hòa bình. Ngay sau đó, ông đã bị tấn công bởi các đồng minh của người Mecca, và Muhammad tuyên bố bãi ước. Vào tháng 1 năm 630, ông trở về nơi sinh của mình với 10.000 người, và người Mecca đã thề trung thành với ông và những người Islam giáo. Lúc này ông trở thành người quyền lực nhất ở bán đảo Ả Rập. Trong vài năm tiếp theo, hầu hết các bộ lạc Ả Rập khác nhau trên bán đảo đã đến gặp ông để đề nghị liên minh và chuyển sang tôn giáo của ông. Lúc ông qua đời, vào ngày 08 tháng 06 năm 632, Muhammad là người cai trị thực tế của phần lớn thế giới Ả Rập, và đế quốc đang lớn mạnh nhanh chóng của ông đã sẵn sàng mở rộng sang Syria và Iraq.

Trong vòng 20 năm, đế quốc Byzantine và Ba Tư đã rơi vào tay những người kế vị của đấng tiên tri, và trong hai thế kỷ tiếp theo các cuộc chinh phục Ả Rập rộng lớn vẫn tiếp tục. Đế chế Islam giáo đã phát triển thành một trong những đế chế lớn nhất mà thế giới từng chứng kiến, trải dài từ Ấn Độ, xuyên suốt Trung Đông và châu Phi, và lên tận bán đảo Iberia của Tây Âu. Sự truyền bá Islam giáo tiếp tục sau sự phân chia của đế quốc Ả Rập, và nhiều xã hội ở châu Phi và châu Á tự nguyện chấp nhận tôn giáo của Muhammad. Ngày nay, Islam giáo (Hồi giáo) là tôn giáo lớn thứ hai thế giới.

Người Hồi giáo Sunni và Shia khác nhau ở chỗ nào?