Nguồn: Corregidor’s last gasp, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1945, một kho đạn trên đảo Corregidor của Philippines đã bị tàn binh Nhật cho nổ tung và gây thêm thương vong cho người Mỹ trước thềm chiến thắng của Mỹ tại đây.
Tháng 05/1942, Corregidor, một đảo đá nhỏ ở cửa vịnh Manila, vẫn đang là một trong những thành trì cuối cùng của quân Đồng minh ở Philippines sau chiến thắng của Nhật tại Bataan. Các cuộc pháo kích liên tục và các cuộc tấn công bắn phá từ trên không đã làm suy yếu lính phòng vệ Mỹ và Philippines. Dù vẫn cố gắng đánh chìm nhiều xà lan Nhật khi họ tiếp cận bờ biển phía bắc của hòn đảo, quân Đồng minh đã không thể ngăn chặn quân Nhật được nữa.
Tướng Jonathan Wainwright, chỉ huy lực lượng vũ trang Mỹ ở Philippines, đã đề nghị giao nộp Corregidor cho Tướng Nhật Masaharu Homma, nhưng Homma lại muốn sự đầu hàng hoàn toàn và vô điều kiện của tất cả các lực lượng Mỹ trên khắp Philippines. Wainwright có rất ít sự lựa chọn bởi tình thế khó khăn bấy giờ và tình trạng thể chất tồi tệ của binh linh Mỹ, trong khi Mỹ cũng đã mất 800 người. Ông đầu hàng lúc nửa đêm. Tất cả 11.500 quân Đồng minh còn sống sót đã được đưa đến một trại tù binh ở Manila.
Nhưng người Mỹ đã quay lại Philippines mạnh mẽ hơn vào tháng 10/1944, bắt đầu với việc chiếm lại Leyte, hòn đảo trung tâm của Philippines. Phải mất 67 ngày người Nhật mới chịu khuất phục, sau khi mất hơn 55.000 binh sĩ trong hai tháng chiến đấu, và khoảng 25.000 người khác khi đối đầu các nhóm kháng chiến đầu năm 1945. Phía Mỹ đã mất khoảng 3.500 lính.
Sau chiến thắng của người Mỹ tại Leyte là sự trở lại của tướng Douglas MacArthur, cuộc giao tranh nhằm giành lại Luzon và cuộc chạy đua đến Manila, thủ đô Philippines. Một tuần sau khi phe Đồng minh bắt đầu Trận Luzon, lính dù Mỹ đã đổ bộ xuống Corregidor và đánh bại quân đồn trú Nhật, vốn được cho là gồm 1.000 người, nhưng thực tế là gần 5.000 người. Giao tranh ác liệt khiến hầu hết binh sĩ Nhật thiệt mạng, số ít những người sống sót tìm đến trú ẩn trong Đường hầm Malinta.
Trớ trêu thay, đường hầm dài 426m và sâu trong lòng Corregidor này đã từng đóng vai trò là căn cứ cho MacArthur và là kho cung ứng của Mỹ trước khi họ thất bại ở đó. MacArthur sợ rằng lính Nhật có thể ẩn náu trong đó hàng tháng, nhưng toán quân đồn trú Nhật không có ý định như vậy. Họ đã kích nổ một kho đạn gần đó, một hành động thách thức và có thể gọi là tự sát hàng loạt. Hầu hết lính Nhật đã thiệt mạng trong vụ nổ, cùng với 52 người Mỹ khác. Những người Nhật sống sót sau vụ nổ đã bị quân Mỹ giết chết. Corregidor chính thức nằm trong tay Mỹ vào đầu tháng 3.
