Nguồn: Robert Peary almost reaches the North Pole, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1909, nhà thám hiểm người Mỹ Robert Peary đã hoàn thành ước mơ dang dở từ lâu – đặt chân đến nơi được cho là Bắc Cực cùng trợ lý của mình là Matthew Henson và bốn người Eskimo khác. Tuy nhiên, hàng chục năm sau khi Peary mất, những sai sót về điều hướng trong nhật ký hành trình của ông được khám phá, và nó chỉ ra rằng nhiều khả năng nhóm thám hiểm còn cách mục tiêu vài dặm nữa.
Năm 1886, Robert Peary – kỹ sư xây dựng của Hải quân Hoa Kỳ – đã thực hiện chuyến đi đầu tiên đến nội địa Greenland. Năm 1891, một thủy thủ trẻ người Mỹ gốc Phi là Henson đã tham gia cùng ông trong chuyến thám hiểm Bắc Cực lần thứ hai. Nhóm của họ đã thực hiện một hành trình dài bằng xe chó kéo để tới đông bắc Greenland và khám phá nơi sau này được gọi là “Peary Land” (Vùng đất của Peary). Năm 1893, các nhà thám hiểm bắt đầu lên kế hoạch cho việc thám hiểm Bắc Cực, và năm 1906, trong cuộc hành trình thứ hai, họ đã tới sát vĩ độ 88° bắc – chỉ còn cách mục tiêu 241km.
Năm 1908, Peary và Henson đã tới Đảo Ellesmere bằng tàu và năm 1909, họ đã vượt qua hàng trăm dặm trong băng tuyết để đến được nơi họ xác định là vĩ độ 90° bắc vào ngày 06/04/1909. Mặc dù thành tích của đoàn thám hiểm đã được ca ngợi rộng rãi, nhưng Tiến sĩ Frederick A. Cook nghi ngờ việc họ là nhóm đầu tiên đến Bắc Cực. Là một trợ lý cũ của Peary, Cook khẳng định rằng ông đã đến điểm cực bằng xe chó kéo vào năm trước đó. Một cuộc tranh luận lớn diễn ra và năm 1911, Quốc hội Hoa Kỳ chính thức công nhận tuyên bố của Peary.
Trong những năm gần đây, các nghiên cứu sâu hơn về những tuyên bố gây tranh cãi này đã cho thấy cả hai nhóm thám hiểm đều chưa tới chính xác tọa độ của Bắc Cực, nhưng nhóm Peary và Henson có lẽ đến gần hơn nhiều, chỉ còn cách khoảng 48km nữa. Ngày 03/05/1952, Trung tá Hoa Kỳ Joseph O. Fletcher đến từ Oklahoma đã ra khỏi máy bay và bước tới vị trí chính xác của Bắc Cực, trở thành người đầu tiên chính thức làm điều này.
