Nguồn: “To Kill a Mockingbird” published, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1960, tiểu thuyết gia 34 tuổi Nelle Harper Lee đã cho xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tiên của mình, “Giết con chim nhại” (To Kill a Mockingbird).
Lấy bối cảnh ở Maycomb, một thị trấn nhỏ ở Alabama giống như quê nhà Monroeville của Lee, “Giết con chim nhại” sở hữu nhiều nhân vật không thể xóa nhòa, bao gồm cô bé kể chuyện mang phong cách tomboy, Jean Louise Finch (được biết đến với cái tên “Scout”), ông hàng xóm bí ẩn Boo Radley và cha của Scout, Atticus Finch, một luật sư nổi tiếng, người đã bào chữa cho một người đàn ông da đen bị buộc tội cưỡng hiếp một phụ nữ da trắng. Giờ đây đã trở thành một tác phẩm bắt buộc trong các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông và là chủ đề của nhiều nỗ lực kiểm duyệt, “Giết con chim nhại” đem lại mô tả sống động về cuộc sống ở miền nam nước Mỹ dưới thời kỳ Jim Crow, trong cuộc Đại Khủng hoảng.
Giữa thập niên 1950, Lee theo đuổi giấc mơ viết lách của mình và đến thành phố New York, nơi người bạn thời thơ ấu của bà, Truman Capote, đã sớm thành danh trong giới văn học. Giáng sinh năm 1956, những người bạn tốt của bà là Michael và Joy Brown đã tặng Lee một tấm séc tương đương với tiền lương một năm để bà có thể an tâm từ bỏ công việc của mình và dành nhiều thời gian hơn cho việc viết lách.
Ngay sau đó, Lee đã viết một bản thảo tiểu thuyết có tựa đề Go Set a Watchman (Hãy đi đặt người canh gác) và bán nó cho nhà xuất bản J.B. Lippincott and Company với giá 1.000 đô la sau khi biên tập viên của bà, Tay Hohoff, đề nghị bà sửa lại câu chuyện và mở rộng các đoạn hồi tưởng về thời thơ ấu của người kể chuyện. Lee đã dành hai năm để viết lại cuốn sách của mình, đặt tên cho bản sửa đổi là “Giết con chim nhại.” (Chính bà đã bỏ tên của mình trong khi chuẩn bị xuất bản, để tránh mọi người phát âm sai thành “Nellie.”)
Cuốn sách của Lee đã ngay lập tức thành công, giành giải Pulitzer cho hạng mục tiểu thuyết vào năm 1961 và cuối cùng bán được hơn 40 triệu bản trên toàn thế giới. Gregory Peck đã giành được một tượng vàng Oscar cho vai diễn Atticus trong bản chuyển thể thành phim năm 1962, bộ phim cũng giành được giải thưởng cho kịch bản và chỉ đạo nghệ thuật.
Nhưng tác giả Lee nổi tiếng ẩn dật đã không xuất bản phần tiếp theo; thực tế, bà đã không xuất bản thêm một cuốn sách thứ hai nào trong suốt 55 năm. Sau đó vào năm 2015, HarperCollins đã xuất bản “Hãy đi đặt người canh gác” – mới được phát hiện lại gần đây. Cuốn sách lấy bối cảnh 20 năm sau khoảng thời gian được miêu tả trong Mockingbird, với một Atticus già nua, người theo quan điểm phân biệt chủng tộc và thậm chí tham dự một cuộc họp của Ku Klux Klan. Mặc dù có nhiều ý kiến trái chiều và những nghi ngờ xung quanh việc liệu Lee có thực sự muốn xuất bản nó hay không, cuốn sách đã gây được tiếng vang lớn, bán được 1,1 triệu bản trong tuần đầu tiên. Năm sau, Harper Lee qua đời ở Monroeville, thọ 89 tuổi.
