Nguồn: French general gives order to attack at the Marne, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1914, lúc chiều tối, Tướng Joseph Joffre, tổng tư lệnh quân đội Pháp trong Thế chiến I, đã yêu cầu quân đội của mình chuẩn bị cho một cuộc tấn công mới chống lại quân Đức – những người đang tiến gần đến sông Marne, miền đông bắc nước Pháp. Trận đánh dự kiến bắt đầu vào sáng hôm sau.
Với việc Tập đoàn quân số 6 của Pháp vào vị trí sẵn sàng bắt đầu một cuộc tấn công nhắm vào cánh phải của Tập đoàn quân số 1 của Đức đóng tại đông bắc Paris, Joffre đã bị áp lực từ chỉ huy quân sự Paris, Tướng Joseph-Simon Gallieni, phải mở một cuộc tổng tấn công để hỗ trợ. Ngày 03/09, Joffre đưa ra quyết định khó khăn khi sa thải tư lệnh Tập đoàn quân số 5, Tướng Charles Lanrezac, trừng phạt ông vì quá thận trọng khi ra lệnh rút lui trong Trận Charleroi (từ ngày 22 đến 24/08) – dù thực tế nước đi này đã cứu cánh trái của quân Pháp khỏi vòng vây của Đức – và thay thế ông bằng Tướng Louis Franchet d’Esperey hiếu chiến hơn.
Theo kế hoạch của người Pháp, sau khi vượt sông Marne ở phía đông Paris, Tập đoàn quân số 5 sẽ đối đầu trực tiếp với lính Đức, phối hợp với Tập đoàn quân số 6 tấn công vào hai tập đoàn quân của Đức: Tập đoàn quân số 1, dưới quyền Tướng Alexander von Kluck, và Tập đoàn quân số 2 do Tướng Karl von Bulow chỉ huy. Tuy nhiên, để đảm bảo thành công, người Pháp muốn có sự hỗ trợ của Lực lượng Viễn chinh Anh (BEF), dưới sự chỉ huy của Thống chế Sir John French, người vẫn đang điều phối việc rút lui của quân đội sau thất bại trong Trận Mons, cũng diễn ra vào ngày 24/08.
Vào lúc 10 giờ đêm ngày 04/09, Joffre ký lệnh cho phép Tập đoàn quân số 6 tấn công. Tuy nhiên, đến sáng hôm sau, ông vẫn không chắc chắn về cam kết của quân Anh. Trong cuộc họp chiều hôm đó, tại căn cứ quân Pháp, Joffre đã đề nghị người đồng cấp Anh cho phép quân Anh tham gia cuộc tấn công, hứa hẹn rằng BEF sẽ được Tập đoàn quân số 5 và 6 của Pháp hỗ trợ từ hai bên. Joffre nhấn mạnh rằng “thời khắc quan trọng” đã đến và “tương lai của châu Âu” đang gần kề. “Tôi không thể tin rằng Quân đội Anh sẽ từ chối tham gia vào trận đánh quyết định này … Danh dự của nước Anh đang bị đe dọa!” Sau khi cố gắng trả lời bằng tiếng Pháp, vị tổng tư lệnh người Anh với vẻ xúc động đã chấp nhận.
Đêm hôm đó, Joffre đã ký lệnh tuyên bố tấn công Marne, văn bản sẽ được đọc cho các binh sĩ vào sáng hôm sau. Trận Marne kéo dài bốn ngày sẽ kết thúc với chiến thắng của phe Hiệp ước, phá hủy bước tiến mà quân Đức đạt được sau hàng tháng trời và làm dấy lên sự thừa nhận ngày càng tăng từ cả hai bên rằng cuộc chiến sẽ diễn ra lâu hơn tất cả những gì họ dự đoán.
