Nguồn: Thomas Edison demonstrates incandescent light, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1879, trong lần đầu tiên trình diễn bóng đèn sợi đốt trước công chúng, nhà phát minh người Mỹ Thomas Alva Edison đã thắp sáng một con phố ở Menlo Park, New Jersey. Công ty Đường sắt Pennsylvania đã cho chạy các chuyến tàu đặc biệt đến Menlo Park vào ngày hôm đó nhằm đáp lại sự nhiệt tình của công chúng đối với sự kiện này.
Mặc dù bóng đèn sợi đốt đầu tiên đã được sản xuất trước đó tận 40 năm, nhưng không một nhà phát minh nào có thể đưa ra một bản thiết kế có tính thực tiễn, mãi cho đến khi Edison chấp nhận thử thách vào cuối thập niên 1870. Sau vô số thử nghiệm, ông đã phát triển thành công một dây tóc sợi carbon có độ bền cao, cháy ổn định trong nhiều giờ và một máy phát điện phức tạp để cung cấp năng lượng cho một hệ thống chiếu sáng diện rộng.
Sinh ra ở Milan, Ohio vào năm 1847, Edison đã không được trải nghiệm hệ thống giáo dục phổ thông, vốn là điều bình thường đối với hầu hết người Mỹ vào thời điểm đó. Ông gặp vấn đề về thính giác nghiêm trọng khi còn nhỏ và khuyết tật này đã tạo động lực cho nhiều phát minh của ông. Ở tuổi 16, Edison đã tìm được công việc vận hành điện báo, và nhanh chóng dành nhiều năng lượng cùng sự khéo léo bẩm sinh của mình để cải thiện hệ thống điện báo. Đến năm 1869, ông dành toàn thời gian theo đuổi công việc phát minh và năm 1876 chuyển đến sống tại một phòng thí nghiệm kiêm cửa hàng máy móc ở Menlo Park, New Jersey.
Các thí nghiệm của Edison được dẫn đường bởi trực giác vượt trội của ông, nhưng nhà phát minh cũng luôn sẵn sàng thuê thêm nhiều trợ lý cung cấp kiến thức chuyên môn về toán học và kỹ thuật – thứ mà ông thiếu. Tại Menlo Park, Edison tiếp tục công trình điện báo, và vào năm 1877, ông tình cờ tạo ra một trong những phát minh vĩ đại của mình – máy hát đĩa (phonograph) – khi đang nghiên cứu cách ghi âm liên lạc qua điện thoại. Những lần trình diễn máy hát đã khiến nhà phát minh người Mỹ trở nên nổi tiếng thế giới, và ông được mệnh danh là “Phù thủy xứ Menlo Park” (Wizard of Menlo Park).
Mặc dù việc khám phá ra cách ghi và phát lại âm thanh đã đảm bảo cho ông một vị trí trong lịch sử, nhưng máy hát đĩa chỉ là sản phẩm đầu tiên trong chuỗi sáng tạo của Edison vốn sẽ thay đổi cuộc sống cuối thế kỷ 19. Trong số những phát minh đáng chú ý khác, Edison và các trợ lý của ông đã phát triển bóng đèn sợi đốt thực tế đầu tiên vào năm 1879, cũng như tiền thân của máy quay phim và máy chiếu vào cuối thập niên 1880. Năm 1887, ông mở phòng thí nghiệm nghiên cứu công nghiệp đầu tiên trên thế giới tại West Orange, New Jersey, nơi ông thuê hàng chục công nhân tham gia thử nghiệm một cách có hệ thống các chủ đề nhất định.
Có lẽ đóng góp lớn nhất của Edison cho thế giới công nghiệp hiện đại đến từ các công trình trong lĩnh vực điện. Ông đã phát triển một hệ thống phân phối điện hoàn chỉnh cho đèn chiếu sáng, thiết lập nhà máy điện đầu tiên trên thế giới ở Thành phố New York, đồng thời còn phát minh ra pin kiềm, đường sắt điện đầu tiên, và một loạt các phát minh khác đặt nền tảng cho thế giới điện hiện đại. Là một trong những nhà phát minh vĩ đại nhất trong lịch sử, ông đã tiếp tục làm việc cho đến những năm 80 tuổi và nhận được tổng cộng 1.093 bằng sáng chế suốt cả đời mình. Ông mất năm 1931 ở tuổi 84.
