Nguồn: Eisenhower proposes new Middle East policy, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1957, trước tình hình ngày càng căng thẳng ở Trung Đông, Tổng thống Dwight D. Eisenhower đã đưa ra một đề xuất với Quốc hội Mỹ trong đó kêu gọi một chính sách mới chủ động hơn trong khu vực này. “Học thuyết Eisenhower,” như tên gọi sau này của nó, đã biến Trung Đông trở thành một chiến trường Chiến tranh Lạnh.
Người Mỹ tin rằng tình hình ở Trung Đông đã ngày càng xuống cấp nghiêm trọng trong năm 1956, và nhà lãnh đạo Ai Cập Gamal Nasser được cho là người chịu trách nhiệm chính. Mỹ viện đến chủ nghĩa dân tộc chống Phương Tây của Nasser và quan hệ ngày càng chặt chẽ của ông với Liên Xô để biện minh cho việc nước này rút lại viện trợ xây dựng đập Aswan trên sông Nile vào tháng 07/1956. Chưa đầy một tháng sau, Nasser đã giành quyền kiểm soát Kênh đào Suez. Hành động này châm ngòi cho một cuộc tấn công phối hợp của quân đội Pháp, Anh và Israel vào Ai Cập, trong khoảng cuối tháng 10. Đột nhiên, Trung Đông có khả năng trở thành nơi diễn ra Thế chiến III.
Để đối phó với những diễn biến đáng lo ngại này, Tổng thống Eisenhower đã kêu gọi “Quốc Hội và Văn phòng Tổng thống chung tay hành động” trước mối “nguy hiểm gia tăng từ Cộng sản Quốc tế” ở Trung Đông. Cụ thể, ông yêu cầu được cho phép bắt đầu các chương trình hợp tác kinh tế và quân sự mới với các quốc gia thân thiện trong khu vực. Ông cũng yêu cầu cho phép sử dụng quân đội Mỹ “để bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của các quốc gia [thân thiện] kể trên.”
Eisenhower đã không yêu cầu một khoản ngân sách cụ thể vào thời điểm đó; tuy nhiên, ông chỉ ra rằng mình sẽ cần 200 triệu USD viện trợ kinh tế và quân sự trong mỗi năm 1958 và 1959. Tổng thống cảnh báo rằng chỉ có hành động này mới có thể ngăn cản “những người Cộng sản đói khát quyền lực” can thiệp vào Trung Đông.
Trong khi một số tờ báo và nhà phê bình tỏ ra khó chịu với chính sách ‘mở’ đối với hành động của Mỹ ở Trung Đông (Chicago Tribune gọi đây là học thuyết ‘ngu ngốc’), cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện và Thượng viện Mỹ đã có kết quả áp đảo ủng hộ đề xuất của Eisenhower.
Học thuyết Eisenhower được áp dụng lần đầu tiên vào mùa hè năm 1958, khi cuộc xung đột dân sự ở Lebanon dẫn đến việc Tổng thống của nước này yêu cầu sự trợ giúp của Mỹ. Gần 15.000 lính Mỹ đã được gửi đến để giúp dập tắt bất ổn. Với Học thuyết Eisenhower và chiến dịch đầu tiên được thực hiện dưới tên nó, Mỹ đã thể hiện rõ sự quan tâm của mình đối với tình hình Trung Đông.
