Nguồn: News of Holocaust death camp killings becomes public for first time, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1942, “Lữ đoàn Tự do” (Liberty Brigade), một tờ báo ngầm ở Warsaw, đã công khai tin tức về việc hàng chục nghìn người Do Thái bị sát hại tại Chelmno, một trại tử thần do Đức Quốc Xã điều hành ở Ba Lan – gần bảy tháng sau khi các tù nhân bắt đầu bị giết chết.
Một năm trước đó, nước Đức phát xít bắt đầu phát triển phương tiện thực hiện cái gọi là “Giải pháp Cuối cùng” (Final Solution) nhằm tiêu diệt hàng loạt người Do Thái ở châu Âu: 700 người Do Thái đã bị sát hại khi khói độc tràn vào chiếc xe tải được sử dụng để đưa họ đến làng Chelmno, ở Ba Lan. “Chuyến xe Tử thần” (gas van) này sau đó đã trở thành nơi thi hành án tử cho tổng cộng 360.000 người Do Thái từ hơn 200 cộng đồng tại Ba Lan. “Ưu điểm” của cách hành hình này là nó được tiến hành thầm lặng và vô hình.
Một tháng trước khi Hội nghị Wannsee (01/1942) khét tiếng được tổ chức, trong đó các quan chức Đức Quốc Xã quyết định chính thức đề cập đến “vấn đề người Do Thái” (Jewish question), các chuyến xe tử thần Chelmno đã được sử dụng để giết lên đến 1.000 người Do Thái/ngày. Đối với Adolf Eichmann và những người khác có mặt ở Wannsee ngày hôm ấy, đây chính là đáp án. Sử dụng khí độc trên diện rộng là cách có trật tự và có hệ thống nhất để loại bỏ người Do Thái ở Châu Âu. Sau cùng, đã có rất nhiều chuyến xe kiểu này được sử dụng ở những vùng khác của Ba Lan. Đơn giản là người ta chẳng buồn chọn người “phù hợp” từ nhóm người “không phù hợp” để làm các công việc lao động khổ sai như ở trại Auschwitz. Họ chỉ có một mục tiêu duy nhất: giết sạch người Do Thái.
Ngày 01/06/1942, câu chuyện về một cậu thanh niên Do Thái, Emanuel Ringelblum (người đã trốn thoát khỏi trại tử thần Chelmno sau khi bị buộc phải chôn xác các nạn nhân bị ném khỏi xe tử thần), đã được đăng trên tờ “Lữ đoàn Tự do” của Đảng Xã hội Ba Lan. Phương Tây giờ đây đã biết được “tin tức kinh hoàng… về việc tàn sát người Do Thái”.
