30/04/1917: Trận Boot giữa liên quân Anh-Ấn với lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ

Nguồn: Battle of the Boot takes place between Anglo-Indian and Turkish forces, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, Trận Boot đã đánh dấu sự kết thúc Chiến dịch Samarrah của quân đội Anh, vốn được liên quân Anh-Ấn triển khai một tháng trước đó theo lệnh của toàn quyền chỉ huy khu vực, Sir Frederick Stanley Maude, nhắm vào tuyến đường sắt quan trọng của Thổ Nhĩ Kỳ tại Samarra, cách Baghdad khoảng 130 km về phía bắc, thuộc vùng Lưỡng Hà (Iraq ngày nay).

Khi vừa chiếm được Baghdad, Maude quyết định sẽ không nghỉ ngơi, mà nhanh chóng củng cố các vị trí phe Hiệp ước ở phía bắc, nơi lực lượng của chỉ huy Thổ Nhĩ Kỳ Khalil Pasha đang đóng quân sau khi rút lui khỏi Baghdad, để chờ quân tiếp viện từ Ba Tư. Trong Chiến dịch Samarrah, bắt đầu vào ngày 13/03/1917, khoảng 45.000 lính tiền tuyến Anh-Ấn đã được lệnh di chuyển đến sông Tigris, về hướng đường sắt tại Samarra.

Ngày 19/03, lực lượng của Maude chiếm được Falluja, ngăn chặn người Thổ Nhĩ Kỳ tràn qua sông Euphrates vào vùng đồng bằng để cản trở bước tiến của người Anh. Dù thất bại ngày 25/03 trong nỗ lực đánh chặn quân tiếp viện Thổ Nhĩ Kỳ do Ali Ishan Bey chỉ huy, nhưng người Anh vẫn có thể chiếm được một thành phố khác, Dogameh, vào cuối tháng 3.

Khi Chiến dịch Samarrah bước sang tháng 4, quân Thổ Nhĩ Kỳ đã rút về các vị trí giữa sông Tigris và kênh đào Al Jali. Lúc này, tuyến đường sắt Samarra nằm giữa hai phe. Giao tranh ác liệt bắt đầu vào ngày 21/04 đã dẫn đến thất bại của Thổ Nhĩ Kỳ hai ngày sau đó, và họ buộc phải nhượng Samarra cho người Anh. Chưa đầy một tuần sau, Ishan đột ngột xuất hiện trở lại cùng với phần lớn đoàn quân của mình tại Dahubu, trong một nỗ lực gây bất ngờ cho quân Anh. Tuy nhiên, phía Anh đã nắm rõ đường đi nước bước của ông, và quân Thổ đã phải đối đầu với một số lữ đoàn bộ binh, do Tướng William Marshall chỉ huy, và buộc phải rút lui về các vị trí được chuẩn bị sẵn ở chân đồi, nằm dọc sông tại Band-i-Adhaim. Trận đánh tiếp theo, bắt đầu vào rạng sáng ngày 30/04, sau được gọi là Trận Boot (Trận Chiếc Ủng), đặt theo tên bán đảo hình chiếc ủng vốn là nơi giao tranh diễn ra.

Marshall bắt đầu cuộc tấn công bằng bộ binh ngay từ sáng sớm ngày 30/04; lực lượng của ông đã tiến quân rất nhanh, bắt giữ 300 tù binh Thổ Nhĩ Kỳ, và chiếm được hai tuyến chiến hào chỉ trong một thời gian ngắn. Một trận bão cát xảy đến sau đó đã làm cho các hoạt động của quân Anh phải dừng lại, người Thổ Nhĩ Kỳ liền tận dụng thời cơ để tập hợp lực lượng dự bị và phản công thành công. Lúc bão cát tan đi, vào cuối buổi chiều, Isha và người của mình đã bắt được 350 tù nhân Anh và bắt đầu rút lui vào trong núi; sức nóng kinh khủng của khu vực này đã ngăn cản quân của Marshall truy đuổi họ.

Trận Boot đã kết thúc hoàn toàn Chiến dịch Samarrah, khi Maude quyết định tạm dừng để tái cấu trúc và cho lực lượng của mình cơ hội phục hồi sức mạnh. Thương vong trong cuộc tấn công lên tới khoảng 18.000 người, và tổn thất do bệnh tật còn nhiều gấp đôi con số đó. Ishan và lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ giữ nguyên vị trí trên núi, chuẩn bị để tiếp tục các hành động giao tranh trên mặt trận Lưỡng Hà, vốn sẽ bắt đầu vào mùa thu năm đó.