Category: Sự kiện

23/11/1936: Số đầu tiên của tạp chí Life được xuất bản

Nguồn: First issue of “Life” is published, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1936, số đầu tiên của tạp chí hình ảnh Life đã được xuất bản, với ảnh bìa là Đập Fort Peck, chụp bởi Margaret Bourke-White.

Thực ra, Life đã bắt đầu sớm hơn, khoảng đầu thế kỷ 20, nhưng dưới dạng một loại tạp chí khác: một ấn phẩm hài hước hàng tuần, tương tự như The New Yorker ngày nay, với các hình ảnh hoạt hình trào phúng, những mẩu chuyện hài hước, và phóng sự văn hóa. Sau khi tạp chí Life gốc được xuất bản trong thời kỳ Đại suy thoái, nhà xuất bản quyền lực người Mỹ Henry Luce đã mua lại thương hiệu và tái ra mắt tạp chí dưới dạng tạp chí định kỳ dựa trên hình ảnh vào năm 1936. Ở thời điểm đó, Luce đã đạt được thành công lớn với tư cách là nhà xuất bản tờ Time, một tạp chí tin tức hàng tuần. Continue reading “23/11/1936: Số đầu tiên của tạp chí Life được xuất bản”

21/11/1783: Bay qua Paris bằng khinh khí cầu

Nguồn: Men fly over Paris in hot air balloon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1783, Bác sĩ người Pháp Jean-François Pilatre de Rozier, và François Laurent, Hầu tước d’Arlandes, đã thực hiện chuyến bay khinh khí cầu (hot-air balloon) không dây buộc đầu tiên, bay gần 9 km qua Paris trong khoảng 25 phút. Quả khí cầu bằng vải của họ đã được chế tạo bởi hai anh em thợ làm giấy người Pháp, Jacques-Étienne và Joseph-Michel Montgolfier, những người phát minh ra khinh khí cầu thành công đầu tiên trên thế giới. Continue reading “21/11/1783: Bay qua Paris bằng khinh khí cầu”

19/11/1975: “Bay trên tổ chim cúc cu” ra rạp

Nguồn: “One Flew Over the Cuckoo’s Nest” opens in theaters, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, Bay trên tổ chim cúc cu (One Flew Over the Cuckoo’s Nest), bộ phim kể về một nhóm bệnh nhân tại viện tâm thần, đã chính thức ra rạp. Dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên xuất bản năm 1962 của Ken Kesey, bộ phim do Milos Forman đạo diễn, Jack Nicholson đóng chính và nam diễn viên Michael Douglas là đồng sản xuất. Bay trên tổ chim cúc cu đã trở thành bộ phim đầu tiên sau bốn thập niên chiến thắng ở cả năm hạng mục chính của Giải Oscar: Nam diễn viên chính xuất sắc nhất (Nicholson), Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất (Louise Fletcher, vai Y tá Ratched), Đạo diễn xuất sắc nhất, Kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất, và Phim hay nhất. Continue reading “19/11/1975: “Bay trên tổ chim cúc cu” ra rạp”

18/11/1987: Quốc hội Mỹ ra báo cáo cuối cùng về bê bối Iran-Contra

Nguồn: Congress issues final report on Iran-Contra scandal, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1987, sau gần một năm điều trần về vụ bê bối Iran-Contra, ủy ban điều tra chung của Quốc hội Mỹ đã công bố báo cáo cuối cùng, trong đó kết luận rằng vụ bê bối – liên quan đến một kế hoạch phức tạp, theo đó một phần tiền từ việc bán vũ khí bí mật cho Iran sẽ được sử dụng để tài trợ cho cuộc chiến của phe Contra chống lại chính phủ Sandinista ở Nicaragua – là một vụ việc mà chính quyền Ronald Reagan đã cho thấy thói “bí mật, lừa dối, và coi thường pháp luật.” Continue reading “18/11/1987: Quốc hội Mỹ ra báo cáo cuối cùng về bê bối Iran-Contra”

16/11/1961: Tổng thống Kennedy tăng viện trợ quân sự cho Sài Gòn

Nguồn: President Kennedy increases military aid to Saigon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Tổng thống John F. Kennedy quyết định tăng cường viện trợ quân sự cho Nam Việt Nam, nhưng sẽ không đưa quân đội Mỹ tham chiến. Continue reading “16/11/1961: Tổng thống Kennedy tăng viện trợ quân sự cho Sài Gòn”

14/11/1776: Báo Anh loan tin Benjamin Franklin tham gia nổi dậy ở Mỹ

Nguồn: English newspaper announces Benjamin Franklin has joined rebellion in America, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1776, tờ Biên niên sử St. James (St. James Chronicle) của London đã đăng một bài viết thông báo “Tiến sĩ Franklyn [Benjamin Franklin], người mà Lord Chatham [Thủ tướng William Pitt, một người ủng hộ các thuộc địa] đã vô cùng yêu quý, và thường nói ông tự hào gọi là bạn mình, lại chính là người đứng đầu cuộc nổi dậy ở Bắc Mỹ.” Continue reading “14/11/1776: Báo Anh loan tin Benjamin Franklin tham gia nổi dậy ở Mỹ”

12/11/1864: Liên minh miền Bắc bắt đầu phá huỷ Atlanta

Nguồn: The destruction of Atlanta begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1864, Tướng Liên minh miền Bắc William T. Sherman đã ra lệnh phá hủy quận thương mại Atlanta, Georgia, trước khi ông bắt đầu cuộc Hành quân ra Biển (March to the Sea) nổi tiếng của mình.

Khi Sherman chiếm được Atlanta vào đầu tháng 9/1864, ông biết rằng mình không thể ở đó lâu dài. Tuyến đường tiếp tế của ông chạy dài từ Nashville, Tennessee, qua Chattanooga, Tennessee, rồi đi tiếp hơn 160 km xuyên qua miền núi phía bắc Georgia. Đội quân mà ông vừa đánh bại, Quân đội Tennessee, vẫn còn ở trong khu vực và thủ lĩnh của họ, John Bell Hood, đã tấn công xung quanh Atlanta để cố gắng phá huỷ đường tiếp tế của Sherman. Điều đáng lo hơn là kỵ binh Hợp bang miền Nam của Tướng Nathan Bedford Forrest, một chỉ huy tài giỏi, người có thể tấn công nhanh chóng vào các tuyến đường sắt và đường thuỷ mà Sherman đang phụ thuộc vào. Continue reading “12/11/1864: Liên minh miền Bắc bắt đầu phá huỷ Atlanta”

11/11/1831: Nat Turner bị xử tử ở Virginia

Nguồn: Nat Turner executed in Virginia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1831, Nat Turner, thủ lĩnh cuộc nổi dậy đẫm máu của những người nô lệ ở Hạt Southampton, Virginia, đã bị treo cổ ở quận lỵ Jerusalem.

Là một người nô lệ và mục sư có học thức, Turner tin rằng ông được Chúa chọn để dẫn dắt dân tộc mình thoát khỏi cảnh nô lệ. Ngày 21/08/1831, ông đã khởi xướng nổi dậy bằng cách giết chủ sở hữu của mình là Joseph Travis cùng gia đình ông này. Cùng với bảy người ủng hộ, Turner lên đường đi khắp các vùng nông thôn, hy vọng tập hợp hàng trăm nô lệ tham gia cuộc nổi dậy của mình. Turner lên kế hoạch chiếm kho vũ khí tại Jerusalem, Virginia, rồi hành quân hơn 48 km tới Đầm Dismal, nơi quân nổi dậy của ông có thể trốn tránh những kẻ truy đuổi họ. Continue reading “11/11/1831: Nat Turner bị xử tử ở Virginia”

09/11/1971: John Emil List sát hại toàn bộ gia đình

Nguồn: A Sunday school teacher murders his family and goes undercover for 18 years, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1971, John Emil List đã sát hại toàn bộ gia đình mình tại căn nhà của họ ở Westfield, New Jersey rồi biến mất. Dù cảnh sát nhanh chóng xác định List là nghi phạm lớn nhất trong vụ giết người, nhưng phải mất đến 18 năm họ mới có thể tìm được vị trí của anh ta và khép lại vụ án.

John List bề ngoài là một người cha khá thành đạt. Là giáo viên ở trường Chủ Nhật và thủ lĩnh của đội Hướng đạo sinh, List kiên quyết giữ kỷ luật nghiêm khắc và luôn yêu cầu các con mình phải tuân theo những quy tắc cực kỳ cứng nhắc. Continue reading “09/11/1971: John Emil List sát hại toàn bộ gia đình”

07/11/1972: Nixon tái đắc cử tổng thống

Nguồn: Nixon re-elected president, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, Richard Nixon đã đánh bại Thượng nghị sĩ George McGovern (ứng viên Đảng Dân chủ, đến từ bang South Dakota) và tái đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ.

Với chỉ 55% số cử tri đi bỏ phiếu, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp nhất kể từ năm 1948, Nixon đã giành chiến thắng ở tất cả các bang ngoại trừ Massachusetts, chiếm 97% số phiếu đại cử tri. Trong chiến dịch tranh cử, Nixon cam kết sẽ có “hòa bình trong danh dự” ở Việt Nam. Continue reading “07/11/1972: Nixon tái đắc cử tổng thống”

05/11/1912: Woodrow Wilson chiến thắng áp đảo trong bầu cử tổng thống

Nguồn: Woodrow Wilson wins landslide victory, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1912, đảng viên Đảng Dân chủ Woodrow Wilson đã được bầu làm tổng thống thứ 28 của nước Mỹ, với Thomas R. Marshall là phó tổng thống.

Trong chiến thắng áp đảo của đảng Dân chủ, Wilson đã giành được 435 phiếu đại cử tri, so với 8 phiếu của đương kim tổng thống từ Đảng Cộng hòa William Howard Taft, và 88 phiếu của ứng viên Đảng Cấp tiến Theodore Roosevelt. Cuộc bầu cử tổng thống năm 1912 cũng là cuộc bầu cử duy nhất trong lịch sử nước Mỹ có hai cựu tổng thống bị một ứng viên thứ ba đánh bại. Continue reading “05/11/1912: Woodrow Wilson chiến thắng áp đảo trong bầu cử tổng thống”

04/11/1842: Abraham Lincoln kết hôn với Mary Todd

Nguồn: Abraham Lincoln marries Mary Todd, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1842, luật sư đang gặp khó khăn Abraham Lincoln đã kết hôn với Mary Anne Todd, một phụ nữ gốc Kentucky, tại nhà người chị gái ở Springfield, Illinois.

Mary Todd, biệt danh là Molly, xuất thân từ một gia đình giàu có và đã theo học tại các trường nữ sinh danh tiếng, nơi bà trở thành học sinh xuất sắc về nghiên cứu văn hóa và nghệ thuật. Cha bà thường giao du với những nhân vật chính trị có ảnh hưởng và kết quả là bà cũng có hứng thú sâu sắc với chính trị. Continue reading “04/11/1842: Abraham Lincoln kết hôn với Mary Todd”

02/11/2000: Phi hành đoàn thường trú đầu tiên đến Trạm Vũ trụ Quốc tế

Nguồn: First residential crew arrives aboard the International Space Station, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2000, phi hành đoàn thường trú đầu tiên đã đến Trạm Vũ trụ Quốc tế. Sứ mệnh Expedition 1 đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới về hợp tác quốc tế trong không gian, và về khoảng thời gian cư trú liên tục lâu nhất của con người trên quỹ đạo thấp của Trái Đất, điều vẫn tiếp tục cho đến ngày nay.

Các cơ quan vũ trụ của Mỹ, Nga, Canada, Nhật Bản, và Châu Âu đã đồng ý hợp tác trên ISS vào năm 1998, và các bộ phận đầu tiên của trạm đã được phóng lên quỹ đạo vào cuối năm đó. Năm chuyến bay tàu con thoi và hai chuyến bay không người lái của Nga đã chuyển giao nhiều bộ phận cốt lõi và lắp ráp một phần trạm vũ trụ. Hai người Nga, Yuri Gidzenko và Sergei Krikalev, cùng với Bill Shepherd của NASA, đã được chọn làm thành viên phi hành đoàn Expedition 1. Continue reading “02/11/2000: Phi hành đoàn thường trú đầu tiên đến Trạm Vũ trụ Quốc tế”

31/10/1963: Nổ ở Hội chợ Bang Indiana khiến gần 100 người chết

Nguồn: Freak explosion at Indiana State Fairgrounds Coliseum kills nearly 100, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1963, trong dịp lễ Halloween ở Indianapolis, hàng trăm khán giả đã tập trung tại Hội chợ Bang Indiana (Indiana State Fairgrounds Coliseum) để xem triển lãm trượt băng “Kỳ nghỉ trên băng.” Sau đó, vào khoảng 11 giờ đêm, một vụ nổ khí propane từ khu bán hàng đã xé toạc toà nhà hội chợ và tạo nên một cột lửa cao hơn 12 mét xuyên qua những hàng ghế ở phía nam. Continue reading “31/10/1963: Nổ ở Hội chợ Bang Indiana khiến gần 100 người chết”

29/10/1969: Bobby Seale bị bịt miệng trong phiên tòa

Nguồn: “Chicago Eight” defendant Bobby Seale gagged during his trial, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, sau nhiều lần Bobby Seale bộc phát tại toà, thẩm phán phiên toà xét xử đã ra lệnh bịt miệng và xích bị cáo của vụ “Chicago Eight” vào ghế.

Seale và bảy đồng phạm (David Dellinger, Rennie Davis, Thomas Hayden, Abbie Hoffman, Jerry Rubin, Lee Weiner, và John Froines) đã bị cáo buộc âm mưu vượt qua biên giới tiểu bang với ý định gây bạo loạn trong giai đoạn biểu tình phản chiến bạo lực ở Chicago trong Đại hội Toàn quốc Đảng Dân chủ năm 1968. Continue reading “29/10/1969: Bobby Seale bị bịt miệng trong phiên tòa”

28/10/1998: Clinton ký ban hành Đạo luật Bản quyền Thiên niên kỷ Kỹ thuật số

Nguồn: President Bill Clinton signs the Digital Millennium Copyright Act into law, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Theo một bản tin của đài ABC, sau khi vô tình xem được một đoạn video dài 29 giây quay cảnh một đứa trẻ mới biết đi nhảy theo bản hit “Let’s Go Crazy” năm 1984 của mình, biểu tượng nhạc pop Prince đã nộp đơn kiện, bắt đầu vụ tranh chấp pháp lý nổi tiếng có liên quan đến YouTube, Universal Music Group, và một bà nội trợ từ bang Pennsylvania tên là Stephanie Lenz. Giống như các vụ kiện cuối cùng khiến nền tảng chia sẻ nhạc Napster phải đóng cửa, vụ kiện của Prince có liên quan đến một đạo luật liên bang điều chỉnh việc sử dụng nhạc số trong thời đại Internet. Đạo luật đó, được gọi là Đạo luật Bản quyền Thiên niên kỷ Kỹ thuật số (Digital Millennium Copyright Act, DMCA), đã được Tổng thống Bill Clinton ký thành luật vào ngày 28/10/1998. Continue reading “28/10/1998: Clinton ký ban hành Đạo luật Bản quyền Thiên niên kỷ Kỹ thuật số”

26/10/1984: Em bé sơ sinh được ghép tim của khỉ đầu chó

Nguồn: Infant receives baboon heart, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1984, tại Trung tâm Y tế Đại học Loma Linda ở Loma Linda, California, Bác sĩ Leonard L. Bailey đã thực hiện ca ghép tim từ khỉ đầu chó sang người đầu tiên trên thế giới, thay thế trái tim bị dị tật của một bé gái sơ sinh 14 ngày tuổi bằng trái tim khỏe mạnh, to bằng quả óc chó của một con khỉ đầu chó nhỏ. Continue reading “26/10/1984: Em bé sơ sinh được ghép tim của khỉ đầu chó”

24/10/1931: Khánh thành Cầu George Washington

Nguồn: George Washington Bridge is dedicated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1931, Thống đốc New York Franklin D. Roosevelt đã khánh thành Cầu George Washington bắc qua sông Hudson, trước thời hạn dự kiến tám tháng. Cây cầu treo dài 1450 mét, dài nhất thế giới vào thời điểm đó, nối Fort Lee của New Jersey với Washington Heights ở Thành phố New York. “Đây sẽ là một dự án rất thành công,” FDR nói với đám đông tập trung tại buổi lễ. “Sự thịnh vượng của Đường hầm Hà Lan, cũng như thành công tài chính của những cây cầu mới được xây dựng gần đây trong khu vực này, đã chứng minh rằng ngay cả những thời điểm khó khăn nhất cũng không thể làm giảm khối lượng giao thương và giao thông khổng lồ ở những quận cảng lớn nhất.” Continue reading “24/10/1931: Khánh thành Cầu George Washington”

22/10/1975: Trung sĩ đồng tính thách thức Không quân Mỹ

Nguồn: Gay sergeant challenges the Air Force, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, Trung sĩ Leonard Matlovich, một cựu binh được tặng thưởng huân chương trong Chiến tranh Việt Nam, đã bị Không quân Mỹ cho giải ngũ “bình thường” sau khi công khai tuyên bố mình là người đồng tính. Matlovich, người xuất hiện trong bộ quân phục không quân trên trang bìa tạp chí Time với dòng tiêu đề “TÔI LÀ NGƯỜI ĐỒNG TÍNH,” đã thách thức lệnh cấm người đồng tính trong quân đội Mỹ. Continue reading “22/10/1975: Trung sĩ đồng tính thách thức Không quân Mỹ”

21/10/1966: Thảm họa lở đất ở Aberfan, Anh

Nguồn: Aberfan disaster kills 144 people and levels a Welsh mining village, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1966, một vụ lở đất thải than đã ập xuống một ngôi làng khai thác mỏ ở Wales, khiến 116 trẻ em và 28 người lớn thiệt mạng. Chỉ có 5 người sống sót, trong khi một nửa số thanh niên trong thị trấn đã thiệt mạng. Thảm họa Aberfan trở thành một trong những vụ tai nạn mỏ than tồi tệ nhất ở Anh. Continue reading “21/10/1966: Thảm họa lở đất ở Aberfan, Anh”