Category: Sự kiện

02/08/1942: Án mạng làm bùng nổ kỳ thị người gốc Mexico ở Los Angeles

Nguồn: Man murdered near L.A. reservoir, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, Jose Diaz đã bị sát hại và thi thể của ông được tìm thấy tại hồ chứa Sleepy Lagoon, gần Los Angeles, California. Hai ngày sau, cảnh sát ra lệnh vây bắt 22 người đàn ông gốc Mexico sinh sống tại L.A. vì tình nghi đã giết Diaz. Bất chấp việc thiếu bằng chứng, 22 người đàn ông này cuối cùng vẫn bị truy tố với cáo buộc đánh Diaz đến chết. Phiên tòa xét xử và tuyên án vụ Diaz đã trở thành biểu trưng cho một giai đoạn đầy định kiến và bất công về chủng tộc ở Los Angeles trong Thế chiến II. Continue reading “02/08/1942: Án mạng làm bùng nổ kỳ thị người gốc Mexico ở Los Angeles”

31/07/1715: Bão nhấn chìm tàu chở kho báu của Tây Ban Nha

Nguồn: Hurricane sinks Spanish treasure ships, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1715, một cơn bão đã đánh vào bờ biển phía đông của Florida, nhấn chìm 10 tàu chở kho báu của Tây Ban Nha và giết chết gần 1.000 người. Toàn bộ vàng và bạc trên tàu vào thời điểm đó đã không được tìm thấy mãi cho đến 250 năm sau.

Từ năm 1701, Tây Ban Nha đã gửi các đội tàu đến tây bán cầu để mang về các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bao gồm cả vàng và bạc. Những nhóm tàu này được trang bị đầy đủ để chống lại cướp biển, nhưng gần như chẳng có gì để bảo vệ chúng khỏi thời tiết xấu. Continue reading “31/07/1715: Bão nhấn chìm tàu chở kho báu của Tây Ban Nha”

30/07/1965: Tổng thống Johnson ký phê duyệt Medicare thành luật

Nguồn: President Johnson signs Medicare into law, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, Tổng thống Lyndon B. Johnson đã ký phê duyệt thành luật Medicare, một chương trình bảo hiểm y tế cho người Mỹ cao tuổi. Tại buổi lễ phê duyệt tổ chức tại Thư viện Truman ở thành phố Independence, Missouri, cựu Tổng thống Harry Truman đã được ghi danh là người thụ hưởng đầu tiên của Medicare, và nhận chiếc thẻ Medicare đầu tiên.

Johnson muốn công nhận Truman, người mà vào năm 1945 đã trở thành tổng thống đầu tiên đề xuất chương trình bảo hiểm y tế quốc gia, một sáng kiến bị Quốc hội phản đối vào thời điểm đó. Continue reading “30/07/1965: Tổng thống Johnson ký phê duyệt Medicare thành luật”

28/07/1976: Động đất phá hủy thành phố Đường Sơn, Trung Quốc

Nguồn: One of the worst earthquakes in modern history destroys Chinese city, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1976, lúc 3:42 sáng, một trận động đất có cường độ khoảng 7,8 đến 8,2 độ Richter đã san phẳng Đường Sơn, một thành phố công nghiệp ở tỉnh Hà Bắc của Trung Quốc với dân số khoảng một triệu người. Vì lúc đó hầu hết mọi người đều đang ngủ say trên giường, thay vì ở ngoài đường, nơi tương đối an toàn hơn, nên trận động đất đã gây thiệt hại nhân mạng đặc biệt lớn. Ước tính có khoảng 242.000 người ở Đường Sơn và các khu vực lân cận đã thiệt mạng, khiến sự kiện trở thành một trong những trận động đất chết chóc nhất trong lịch sử, chỉ đứng sau con số 300.000 người chết trong trận động đất ở Calcutta năm 1737, và 830.000 người thiệt mạng trong động đất ở tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc năm 1556. Continue reading “28/07/1976: Động đất phá hủy thành phố Đường Sơn, Trung Quốc”

26/07/1908: FBI được thành lập

Nguồn: FBI founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1908, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (Federal Bureau of Investigation, FBI) đã ra đời khi Tổng Chưởng lý Charles Bonaparte ra lệnh cho một nhóm các nhà điều tra liên bang mới báo cáo cho Trưởng Giám định Stanley W. Finch. Một năm sau, Văn phòng Trưởng Giám định được đổi tên thành Cục Điều tra, và vào năm 1935, nó trở thành Cục Điều tra Liên bang.

Khi Bộ Tư pháp được thành lập vào năm 1870 để thực thi luật liên bang và điều phối chính sách tư pháp, cơ quan này không có điều tra viên thường trực trong biên chế. Lúc đầu, người ta thuê thám tử tư mỗi khi cần điều tra tội phạm liên bang, sau này chuyển sang thuê các điều tra viên từ các cơ quan liên bang khác. Chẳng hạn, nếu điều tra các vụ làm giả tiền, sẽ dùng người từ Cơ quan Mật vụ, được thành lập bởi Bộ Tài chính vào năm 1865. Đến đầu thế kỷ 20, Tổng Chưởng lý được phép tuyển dụng một số điều tra viên thường trực và Văn phòng Trưởng Giám định, với đội ngũ nhân viên chủ yếu là kế toán, được thành lập để xem xét các giao dịch tài chính của các tòa án liên bang. Continue reading “26/07/1908: FBI được thành lập”

24/07/1969: Tàu Apollo 11 trở về Trái Đất an toàn

Nguồn: Apollo 11 safely returns to Earth, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, lúc 12:51 theo giờ miền Đông nước Mỹ, tàu vũ trụ Apollo 11 của Mỹ, vốn đã đưa các phi hành gia đầu tiên lên bề mặt Mặt Trăng, đã trở về Trái Đất an toàn.

Nỗ lực của người Mỹ để đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng bắt nguồn từ lời kêu gọi nổi tiếng của Tổng thống John F. Kennedy trong phiên họp chung đặc biệt của Quốc hội vào ngày 25/05/1961: “Tôi tin rằng đất nước chúng ta nên cam kết đạt được mục tiêu này, trước khi thập niên này kết thúc, hãy đưa một người đàn ông lên Mặt Trăng và đưa anh ta trở về Trái Đất an toàn.” Continue reading “24/07/1969: Tàu Apollo 11 trở về Trái Đất an toàn”

23/07/1918: Chuỗi cái chết bí ẩn vây quanh người phụ nữ Nebraska

Nguồn: A string of mysterious deaths surrounds a Nebraska woman, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, Della Sorenson đã sát hại nạn nhân đầu tiên trong số 7 nạn nhân của mình ở vùng nông thôn Nebraska, bằng cách đầu độc con gái sơ sinh của chị dâu, Viola Cooper. Trong bảy năm sau đó, bạn bè, người thân, và người quen của Sorenson đã chết trong những hoàn cảnh bí ẩn, trước khi mọi người cuối cùng cũng nhận ra rằng đó không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Hai năm sau khi cô bé Viola qua đời, Wilhelmina Weldam, mẹ chồng của Sorenson, bị đầu độc. Bà ta sau đó đã truy sát chính gia đình của mình, giết chết con gái, Minnie, và chồng, Joe, chỉ trong vòng hai tuần của tháng 9. Continue reading “23/07/1918: Chuỗi cái chết bí ẩn vây quanh người phụ nữ Nebraska”

21/07/1944: Hitler tuyên bố với người Đức “Tôi vẫn còn sống”

Nguồn: Hitler to Germany: “I’m still alive”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, Adolf Hitler đã lên sóng phát thanh thông báo rằng nỗ lực ám sát ông đã thất bại và “mọi chuyện sẽ được giải quyết.”

Hitler đã sống sót sau một vụ nổ bom nhằm lấy đi mạng sống của ông. Ông đã bị thủng màng nhĩ, bỏng ở một vài chỗ, và có những vết thương nhỏ, nhưng không có gì có thể ngăn ông giành lại quyền kiểm soát chính phủ và truy sát những kẻ nổi loạn. Trên thực tế, cuộc đảo chính diễn ra song song với vụ ám sát Hitler đã bị dập tắt chỉ trong 11 tiếng rưỡi. Continue reading “21/07/1944: Hitler tuyên bố với người Đức “Tôi vẫn còn sống””

19/07/1848: Khai mạc Hội nghị Seneca Falls về quyền của phụ nữ

Nguồn: Seneca Falls Convention begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1848, tại Nhà nguyện Wesleyan ở Seneca Falls, New York – lần đầu tiên ở Mỹ – một hội nghị về quyền của phụ nữ đã được tổ chức với gần 200 phụ nữ tham dự. Những người tổ chức sự kiện này là Lucretia Mott và Elizabeth Cady Stanton, hai phụ nữ ủng hộ bãi nô đã gặp nhau tại Hội nghị Chống Nô lệ Thế giới Năm 1840 ở London. Vì là phụ nữ, Mott và Stanton đã bị cấm tham gia hội nghị, sự phẫn nộ đã khơi dậy trong hai người động lực thúc đẩy họ thành lập phong trào quyền phụ nữ ở Mỹ. Continue reading “19/07/1848: Khai mạc Hội nghị Seneca Falls về quyền của phụ nữ”

17/07/1975: Các siêu cường gặp nhau trong không gian

Nguồn: Superpowers meet in space, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, như một phần trong sứ mệnh phát triển khả năng cứu hộ không gian, tàu vũ trụ Apollo 18 của Mỹ và tàu vũ trụ Soyuz 19 của Liên Xô đã ghép nối với nhau ngay trong không gian vũ trụ. Khi cửa sập giữa hai tàu được mở ra, chỉ huy Thomas P. Stafford và Aleksei Leonov đã bắt tay, và trao nhau những món quà nhân kỷ niệm cuộc gặp đầu tiên giữa hai kẻ thù trong Chiến tranh Lạnh trên không gian. Còn tại Trái Đất, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Kurt Waldheim đã chúc mừng hai siêu cường đã thực hiện thành công Dự án Thử nghiệm Apollo-Soyuz, đồng thời ca ngợi tinh thần hợp tác và hòa bình chưa từng có của họ trong việc lập kế hoạch và thực hiện sứ mệnh. Continue reading “17/07/1975: Các siêu cường gặp nhau trong không gian”

16/07/1918: Gia đình Romanov bị hành quyết

Nguồn: Romanov family executed, ending a 300-year imperial dynasty, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, tại Yekaterinburg, Nga, Sa hoàng Nicholas II và gia đình đã bị những người Bolshevik hành quyết, kết thúc triều đại Romanov kéo dài ba thế kỷ.

Đăng quang vào năm 1896, Nicholas không được đào tạo trở thành người cai trị và cũng không mong muốn lên ngôi. Điều đó chẳng giúp ích gì cho chế độ chuyên chế mà ông tìm cách duy trì giữa một dân tộc đang khao khát thay đổi. Kết quả thảm khốc của Chiến tranh Nga-Nhật đã mở đường cho Cách mạng Nga năm 1905, cuộc cách mạng chỉ kết thúc sau khi Nicholas phê chuẩn thành lập một nghị viện mang tính đại diện – tức Duma – và hứa sẽ cải cách hiến pháp. Continue reading “16/07/1918: Gia đình Romanov bị hành quyết”

14/07/1918: Con trai út của Theodore Roosevelt thiệt mạng

Nguồn: Quentin Roosevelt, Theodore Roosevelt’s youngest son, is killed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, Quentin Roosevelt, một phi công thuộc Không quân Mỹ và là con trai thứ tư của cựu Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt, đã bị máy bay Fokker của Đức bắn rơi và giết chết trên sông Marne ở Pháp.

Chàng trai trẻ Roosevelt khi ấy đã đính hôn với Flora Payne Whitney, cháu gái của Cornelius Vanderbilt, một trong những người đàn ông giàu nhất nước Mỹ. Cặp đôi gặp nhau tại một vũ hội ở Newport, Rhode Island vào tháng 08/1916, và nhanh chóng rơi vào lưới tình, dù quan hệ thông gia giữa Roosevelts khiêm tốn, thuộc tầng lớp địa chủ cũ, với gia đình Vanderbilt-Whitneys giàu có, hào hoa lúc đầu đã gây tranh cãi cho đôi bên. Continue reading “14/07/1918: Con trai út của Theodore Roosevelt thiệt mạng”

12/07/1966: Mỹ kêu gọi Bắc Việt đối xử nhân đạo với tù binh chiến tranh

Nguồn: North Vietnam urged to treat U.S. POWs better, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1966, thay mặt cho các phi công Mỹ đang bị bắt giữ, Ủy ban Quốc gia về Chính sách Hạt nhân Ôn hòa (National Committee for a Sane Nuclear Policy, SANE) và nhà xã hội chủ nghĩa người Mỹ Norman Thomas đã gửi lời kêu gọi tới Chủ tịch Hồ Chí Minh của Bắc Việt. Khi ấy, số lượng người Mỹ bị bắt đang gia tăng sau quyết định tăng cường Chiến dịch Sấm Rền (Operation Rolling Thunder), chiến dịch ném bom của Mỹ nhằm vào miền Bắc Việt Nam. Ngày 15/07, 18 thượng nghị sĩ phản đối chính sách Việt Nam của Tổng thống Lyndon B. Johnson đã ký một tuyên bố kêu gọi miền Bắc Việt Nam “kiềm chế mọi hành động trả thù phi công Mỹ.” Continue reading “12/07/1966: Mỹ kêu gọi Bắc Việt đối xử nhân đạo với tù binh chiến tranh”

10/07/1943: Quân Đồng minh đổ bộ lên Sicily

Nguồn: Allies land on Sicily, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1943, quân Đồng minh đã bắt đầu chiến dịch giành lại châu Âu do phe Trục kiểm soát bằng một cuộc đổ bộ lên đảo Sicily, ngoài khơi nước Ý. Không gặp phải kháng cự nào đáng kể, vì quân đội Sicily đã mất hết tinh thần, Tập đoàn quân số 8 của Anh dưới sự chỉ huy của Thống chế Bernard Law Montgomery đã lên bờ ở phía đông nam của hòn đảo, trong khi Tập đoàn quân số 7 của Mỹ dưới sự chỉ huy của Tướng George S. Patton đổ bộ lên bờ biển phía nam của Sicily. Trong vòng ba ngày, 150.000 quân Đồng minh đã đặt chân lên đất Ý. Continue reading “10/07/1943: Quân Đồng minh đổ bộ lên Sicily”

09/07/1850: Tổng thống Zachary Taylor đột ngột qua đời

Nguồn: President Zachary Taylor dies unexpectedly, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1850, chỉ sau 16 tháng tại vị, Tổng thống Zachary Taylor đã qua đời không lâu sau khi mắc bạo bệnh. Các nhà sử học hiện vẫn tranh cãi về nguyên nhân chính xác dẫn đến cái chết của ông.

Trong ngày Quốc khánh 04/07 nóng nực ở Washington, D.C., Taylor đã tham dự các lễ hội tại một khu đất được dành riêng, nơi Đài tưởng niệm Washington sẽ được xây dựng sau này. Theo lời một số người kể lại, Taylor đã dùng một lượng lớn quả anh đào kèm với sữa đá, sau đó quay trở lại Nhà Trắng, nơi ông tiếp tục làm dịu cơn khát bằng vài cốc nước. Continue reading “09/07/1850: Tổng thống Zachary Taylor đột ngột qua đời”

07/07/1917: Thành lập Quân đoàn Phụ nữ Anh Quốc

Nguồn: British Women’s Auxiliary Army Corps is officially established, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, Chỉ thị số 1069 của Hội đồng Quân đội Anh Quốc đã chính thức thành lập Quân đoàn Phụ nữ Anh (British Women’s Auxiliary Army Corps, WAAC), cho phép các nữ tình nguyện viên được phục vụ cùng với các đồng nghiệp nam giới tại Pháp trong Thế chiến I.

Tính đến năm 1917, một số lượng lớn phụ nữ đã làm việc trong các nhà máy sản xuất vũ khí trên khắp nước Anh, giữ một vai trò quan trọng là cung cấp đủ đạn pháo và các loại vũ khí khác cho nỗ lực chiến tranh của phe Hiệp ước. Điều kiện khắc nghiệt trong các nhà máy là không thể phủ nhận, công nhân phải làm việc trong thời gian dài với các hóa chất độc hại như thuốc nổ TNT. Đã có tổng cộng 61 nữ công nhân chế tạo bom đạn chết vì ngộ độc, và 81 người khác chết vì tai nạn lao động. Vụ nổ tại một nhà máy sản xuất vũ khí ở Silvertown, Đông London, khi một ngọn lửa vô tình làm cháy 50 tấn thuốc nổ TNT, đã khiến 69 phụ nữ thiệt mạng và 72 người khác bị thương nặng. Continue reading “07/07/1917: Thành lập Quân đoàn Phụ nữ Anh Quốc”

05/07/1978: “Gang of 19” chiếm giao lộ Denver

Nguồn: “Gang of 19” activists occupy Denver intersection to protest inaccessibility on the city’s bus system, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1978, trong lúc một chiếc xe buýt của Cơ quan Vận tải Khu vực (Regional Transportation District, RTD) dừng tại điểm giao giữa Đại lộ Colfax và Broadway ở Denver, Colorado để chờ hành khách lên xe, một nhóm người ngồi xe lăn đã chặn trước đầu xe buýt, ngăn không cho nó rời khỏi trạm. Khi chiếc xe buýt thứ hai chạy đến phía sau chiếc thứ nhất, một nhóm người ngồi xe lăn khác lại tiến đến ngay sau chiếc xe buýt đó và từ chối rời đi, khiến hai chiếc xe bị kẹt cứng. Trong 24 giờ tiếp theo, 19 nhà hoạt động vì quyền của người khuyết tật được gọi chung là “Gang of 19” đã khiến hai xe buýt không thể di chuyển, theo đó đưa ra một thông điệp mạnh mẽ về tính thân thiện đối với người khuyết tập của các phương tiện giao thông trong thành phố Denver cũng như trên toàn nước Mỹ. Continue reading “05/07/1978: “Gang of 19” chiếm giao lộ Denver”

03/07/1989: Martha Ann Johnson bị buộc tội giết bốn đứa con của mình

Nguồn: A mother is arrested and accused of killing her four children, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1989, Martha Ann Johnson đã bị bắt ở Georgia vì tội giết hại đứa con đầu của mình, Jennyann Wright, hồi năm 1982, sau khi một tờ báo ở Atlanta mở lại cuộc điều tra về cái chết đáng ngờ của cô bé. Ba người con khác của Johnson cũng đã qua đời một cách bí ẩn từ năm 1977 đến năm 1982.

Quay trở lại tháng 09/1977, Johnson (lúc đó mới 21 tuổi) và người chồng thứ ba, Earl Bowen, sống với hai đứa con từ những cuộc hôn nhân trước của Johnson, Jennyann Wright và James Taylor. Ngay sau một trận cãi vã, trong đó Bowen quyết định chia tay với Johnson, cậu bé James hai tuổi đã được đưa đến bệnh viện và được tuyên bố là đã chết. Các bác sĩ phán đoán nguyên nhân tử vong là do hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Continue reading “03/07/1989: Martha Ann Johnson bị buộc tội giết bốn đứa con của mình”

02/07/1944: Máy bay Mỹ ném bom Budapest

Nguồn: American bombers deluge Budapest, in more ways than one, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, như một phần trong chiến lược thả thủy lôi xuống sông Danube từ trên không của Anh và Mỹ, máy bay Mỹ cũng đã bắt đầu thả bom và truyền đơn xuống Budapest, vốn đang do Đức chiếm đóng.

Các nhà máy lọc dầu và kho dự trữ nhiên liệu của Hungary, vốn giữ vai trò quan trọng đối với cỗ máy chiến tranh của Đức, đã bị cuộc không kích của người Mỹ phá hủy. Không chỉ có bom đạn, các tờ rơi đe dọa “trừng phạt” những người chịu trách nhiệm đối với việc “trục xuất” người Hungary gốc Do Thái đến những  phòng hơi ngạt tại Auschwitz cũng được thả xuống Budapest. Chính phủ Mỹ muốn SS và Hitler biết họ đang bị theo dõi. Continue reading “02/07/1944: Máy bay Mỹ ném bom Budapest”

30/06/1981: Glen Godwin – một trong kẻ bị truy nã gắt gao nhất bởi FBI

Nguồn: A first-time offender ends up on the FBI’s Ten Most Wanted List, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1981, Glen Godwin, một doanh nhân trẻ tuổi, đã bị kết tội giết người ở Hạt Riverside, California và bị kết án tù 26 năm. Theo lời khai của người bạn cùng phòng, Godwin đã dẫm đạp, bóp cổ, và sau đó đâm Kim LeValley, một người quen đồng thời là tay buôn ma túy địa phương, tổng cộng 28 lần, trước khi dùng chất nổ tự chế để cho nổ tung xác anh ta trên sa mạc gần Palm Springs. Godwin, người không hề có tiền án trước đó, cuối cùng đã trở thành một cái tên trong Danh sách 10 Tội phạm bị truy nã gắt gao nhất của FBI. Continue reading “30/06/1981: Glen Godwin – một trong kẻ bị truy nã gắt gao nhất bởi FBI”