Quan hệ Tập-Putin sẽ còn tồn tại lâu dài

Nguồn: Gideon Rachman, “The relationship between Xi and Putin is built to last,” Financial Times, 20/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Việc đối đầu với kẻ thù chung – Mỹ – sẽ ngăn căng thẳng giữa Trung Quốc và Nga bùng phát.

Trên hết, danh tiếng “thiên tài ngoại giao” của Henry Kissinger đã được xây dựng dựa trên một thành tựu: việc Mỹ và Trung Quốc xích lại gần nhau vào đầu những năm 1970.

Được đàm phán trong bí mật và sau đó được công bố khiến cả thế giới phải sửng sốt, việc Mỹ mở cửa quan hệ với Trung Quốc đã thay đổi hoàn toàn động lực của Chiến tranh Lạnh. Liên Xô đột nhiên trông bị cô lập hơn nhiều. Continue reading “Quan hệ Tập-Putin sẽ còn tồn tại lâu dài”

25/05/1979: Tai nạn máy bay American Airlines ở Chicago

Nguồn: American Airlines plane crashes in Chicago, killing all aboard, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1979, gần 300 người đã thiệt mạng khi một máy bay của hãng American Airlines rơi và phát nổ vì mất một động cơ ngay sau khi cất cánh.

Đầu kỳ nghỉ cuối tuần Ngày Lễ Tưởng niệm năm 1979, 277 hành khách đã có mặt trên chuyến bay số 191 khởi hành từ sân bay O’Hare của Chicago đi Los Angeles. Chiếc máy bay phản lực DC-10 cất cánh bình thường, nhưng khi vừa mới bay lên được khoảng 120 mét thì nó đã mất thăng bằng và nghiêng sang trái. Sau đó, nó lao nhanh xuống và chạm đất ở sân bay Ravenswood, nơi đã bị bỏ hoang và không còn hoạt động. Continue reading “25/05/1979: Tai nạn máy bay American Airlines ở Chicago”

ĐCSTQ nâng cao khả năng kiểm soát đối với chiến tranh thông tin

Nguồn: Joe Keary, “‘Four services and four arms’ lifts CCP control over information warfare”, The Strategist, 24/05/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã trải qua đợt tái cấu trúc lớn nhất trong gần một thập kỷ, với việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đặt các tổ chức quân sự then chốt chịu trách nhiệm về chiến tranh thông tin trực tiếp dưới sự kiểm soát của Ủy ban Quân sự Trung ương (CMC) của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Continue reading “ĐCSTQ nâng cao khả năng kiểm soát đối với chiến tranh thông tin”

Mạc Đăng Dung đến trấn Nam Quan xin hàng nhà Minh

Tác giả: Hồ Bạch Thảo

Xem thêm: Các bài khác trong chuỗi bài “Lịch sử Việt Nam thời tự chủ”

Mạc Đại Chính thứ 9 [1538], tức Lê Trang Tông Nguyên Hòa năm thứ 6, Minh Gia Tĩnh năm thứ 17, họ Mạc mở khoa thi Hội vào mùa xuân, cho bọn Giáp Hải, Trần Toại, Hoàng Sầm đỗ tiến sĩ cập đệ; bọn Phan Cảo 8 người đỗ tiến sĩ xuất thân; bọn Hoàng Thuyên 25 người đỗ đồng tiến sĩ xuất thân. Cho tuyển hoàng dinh, tức dân đinh 17 tuổi.

Lúc này cha con Mạc Đăng Dung, Mạc Đăng Doanh cảm thấy không thể ngồi yên với nhà Minh được nữa, bèn sai Sứ giả Phạm Chính Nghị dâng biểu xin được triều cống, riêng địa đồ thì nại cớ có thể tham khảo sách “Nhất Thống Chế” nên chưa chịu nạp. Vua Thế Tông sau khi tham khảo với bộ Binh, cho rằng mọi lực lượng tại ba tỉnh sát biên giới lúc này cần thống nhất chỉ huy, nên ra lệnh Hàm Ninh Hầu Cừu Loan làm Tổng đốc việc quân, Thượng thư bộ Công Mao Bá Ôn giữ chức Tham tán: Continue reading “Mạc Đăng Dung đến trấn Nam Quan xin hàng nhà Minh”

Cách tội phạm Trung Quốc rửa tiền ở quy mô toàn cầu

Nguồn:, “How Chinese networks clean dirty money on a vast scale.” The Economist, 22/04/2024.

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Thời nay thật khó kiếm một lĩnh vực mà Mỹ và Trung Quốc cùng bắt tay hợp tác. Tại thời điểm bài viết này, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang có chuyến đi tới Trung Quốc, một phần để gây sức ép nhằm thuyết phục Bắc Kinh ngừng bán các vật liệu có thể dùng để sản xuất vũ khí cho Nga. Ở phía còn lại, Trung Quốc chỉ cần nở một nụ cười lịch sự thôi đã là tốt lắm rồi. Trong bối cảnh đó, thật đáng chú ý khi gần đây hai nước đã quyết định tăng cường hỗ trợ lẫn nhau trong một lĩnh vực khác: chống rửa tiền. Tháng 4 vừa qua hai bên đã mở một diễn đàn song phương để thảo luận về vấn đề này. Không như ở Nga, đây là một vấn đề lớn đối với cả hai nước. Continue reading “Cách tội phạm Trung Quốc rửa tiền ở quy mô toàn cầu”

Cuộc khủng hoảng tính chính danh của ngành tình báo Mỹ

Nguồn: David V. Gioe, Michael S. Goodman, và Michael V. Hayden, “U.S. Intelligence Is Facing a Crisis of Legitimacy,” Foreign Policy, 16/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các cuộc tấn công với ý đồ xấu đang đặt an ninh Mỹ vào tình thế nguy hiểm.

Nhu cầu thông tin tình báo chất lượng chưa bao giờ nhiều hơn lúc này. Việc cơ quan an ninh Israel không thể lường trước được cuộc tấn công bất ngờ và tàn bạo của Hamas vào ngày 7/10/2023 đã cho thấy điều gì sẽ xảy ra khi tình báo gặp trục trặc.

Ngược lại, vào cuối tháng 2/2022, kế hoạch của Tổng thống Nga Vladimir Putin – tiến hành “chiến dịch quân sự đặc biệt” kéo dài 3 ngày nhằm xâm lược Ukraine và lật đổ chính phủ nước này – đã bị cộng đồng tình báo Mỹ và Anh lật tẩy. Đúng là Putin đã từng nhanh chóng chiếm giữ Crimea nhờ “những người đàn ông nhỏ màu xanh” vào năm 2014, nhưng vào thời điểm xảy ra cuộc xâm lược năm 2022, các động thái được dự đoán của Nga bao gồm cả việc giải mật công khai các thông tin tình báo nhạy cảm, theo đó đảm bảo rằng cả cộng đồng tình báo và người Ukraine luôn đi trước một bước so với kế hoạch của Putin. Continue reading “Cuộc khủng hoảng tính chính danh của ngành tình báo Mỹ”

23/05/2004: George W. Bush hồi phục sau tai nạn xe đạp

Nguồn: George W. Bush recovers from bicycle accident, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2004, tờ Washington Post đưa tin Tổng thống George W. Bush đã hồi phục sau một vụ tai nạn xe đạp mà ông gặp phải ngày hôm trước. Bush đã đạp xe leo núi để tập thể dục theo gợi ý của các bác sĩ.

Phóng viên Dana Milbank kể lại việc Bush bị ngã khỏi chiếc xe đạp leo núi khi hoàn thành chặng đường dài gần 27 km tại trang trại của ông ở Crawford, Texas. Dù bị trầy xước ở cằm, môi, mũi, tay, và đầu gối, Bush – lúc đó đang đội mũ bảo hiểm – vẫn lên xe đạp và hoàn thành chặng đường. Sau đó, một phát ngôn viên của Nhà Trắng cảnh báo các phóng viên rằng Bush có thể sẽ xuất hiện tại bữa tiệc tốt nghiệp của con gái Jenna vào thứ Bảy tuần tiếp theo với một miếng băng ở cằm. Continue reading “23/05/2004: George W. Bush hồi phục sau tai nạn xe đạp”

Thế giới hôm nay: 23/05/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong cơn mưa như trút nước bên ngoài số 10 phố Downing, thủ tướng Anh Rishi Sunak người sũng nước đã tuyên bố tiến hành tổng tuyển cử vào ngày 4 tháng 7. Ông Sunak nói rằng “bây giờ là thời điểm để nước Anh lựa chọn tương lai của mình.” Ông có thể hy vọng rằng chiến dịch tranh cử sáu tuần là đủ dài để Đảng Bảo thủ của ông thu hẹp khoảng cách 20 điểm trong thăm dò dư luận với Công Đảng của Keir Starmer. Mô hình dự báo của The Economist cho thấy Đảng Bảo thủ chỉ có ít hơn 1% cơ hội giữ được thế đa số.

Ireland, Na Uy, và Tây Ban Nha cho biết họ sẽ chính thức công nhận nhà nước Palestine vào ngày 28/5. Thủ tướng Na Uy, Jonas Gahr Store, cho biết “không thể có hòa bình ở Trung Đông” nếu Palestine không được công nhận. Israel triệu hồi đại sứ từ Ireland và Na Uy; và người ta dự đoán điều tương tự sẽ xảy ra với Tây Ban Nha. Ít nhất 140 thành viên Liên Hợp Quốc công nhận một nhà nước Palestine, nhưng không thành viên nào của G7 công nhận. Continue reading “Thế giới hôm nay: 23/05/2024”

Người Trung Quốc nói gì về kênh đào Phù Nam Techo?

Nguồn: Baijiahao, Baidu, ngày 16/04 và 17/04/2024.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Tháng 5 năm ngoái, Campuchia đã đề nghị Trung Quốc tài trợ cho Dự án kênh đào Phù Nam Techo của nước này. Dự án cơ sở hạ tầng đầy tham vọng này có mức chi phí 1,7 tỷ USD và có tổng chiều dài 180 km. Mục đích chính của nó là cải thiện giao thông vận tải ở khu vực thủ đô Phnom Penh. Kênh đào này bắt đầu từ sông Basak (sông Hậu), một nhánh của sông Mê Kông, và kết thúc ở tỉnh Kampot ở phía Nam Campuchia. Nó đi qua bốn tỉnh của Campuchia gồm Kandal, Takeo, Kampot và Kep, qua đó đem lại lợi ích cho khoảng 1,6 triệu người. Continue reading “Người Trung Quốc nói gì về kênh đào Phù Nam Techo?”

Hải quân Mỹ không thể đóng tàu chiến

Nguồn: Gil Barndollar và Matthew C. Mai, “The U.S. Navy Can’t Build Ships”, Foreign Policy, 17/05/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Hàng thập kỷ phi công nghiệp hóa và thu hẹp quy mô khiến nước Mỹ không còn các xưởng đóng tàu để đóng và bảo trì hạm đội.

Sau nhiều thập kỷ thiếu định hướng chiến lược và những thất bại tốn kém trong việc mua sắm trang thiết bị, Hải quân Mỹ đang lao thẳng vào một cơn bão không thể tránh khỏi. Mặc dù Bộ Quốc phòng ra rả tuyên bố Trung Quốc là “thách thức to lớn”, nhưng nhiều thập kỷ phi công nghiệp hóa và thất bại của các nhà hoạch định chính sách trong việc phân định ưu tiên giữa các quân chủng và các mối đe dọa khác nhau đã khiến Hải quân Mỹ không được trang bị tốt để chống chịu một cuộc xung đột cường độ cao kéo dài ở Thái Bình Dương. Mỹ không thể theo kịp tốc độ đóng tàu của Trung Quốc và sẽ tụt hậu hơn nữa trong những năm tới. Điều đó đặt Hải quân Mỹ và yêu cầu chính sách đối ngoại quan trọng nhất của Mỹ – ngăn chặn chiến tranh ở Thái Bình Dương – vào tình thế như thế nào? Continue reading “Hải quân Mỹ không thể đóng tàu chiến”

Thế giới hôm nay: 22/05/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Cơ quan tị nạn của Liên Hợp Quốc tại Gaza cho biết họ đã đình chỉ phân phối thực phẩm ở thành phố Rafah miền nam, với lý do thiếu nguồn cung và rủi ro an ninh. UNRWA cho biết họ không thể tiếp cận nhà kho và trung tâm phân phối vì các hoạt động quân sự của Israel và việc “đóng cửa/gián đoạn” hai cửa khẩu biên giới — Rafah vào Ai Cập và Kerem Shalom vào Israel — đã ảnh hưởng đến nguồn cung của họ. Liên Hợp Quốc cho biết họ đã không nhận được viện trợ nào trong hai ngày qua từ một bến tàu nổi do Mỹ xây dựng vào tuần trước.

Chính quyền Biden cho biết họ sẽ làm việc với Quốc hội để có “phản ứng thích hợp” đối với quyết định của trưởng công tố viên Tòa án Hình sự Quốc tế về việc xin lệnh bắt giữ thủ tướng Israel, Binyamin Netanyahu, và bộ trưởng quốc phòng. Có lẽ sẽ có các biện pháp trừng phạt. Công tố viên cũng đang xin lệnh bắt giữ các lãnh đạo Hamas. Các thẩm phán của tòa sẽ quyết định có ban hành chúng hay không. Continue reading “Thế giới hôm nay: 22/05/2024”

Châu Âu cần một chính sách Trung Quốc của riêng mình

Nguồn: Liana Fix và Zongyuan Zoe Liu, “Europeans Need to Trump-Proof China Policy,” Foreign Policy, 14/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mỹ là một đồng minh khó đoán – nhưng Bắc Kinh không phải là lựa chọn tốt hơn.

Châu Âu và Trung Quốc đang tận hưởng mùa xuân ngoại giao sau một mùa đông dài vì Trung Quốc ủng hộ cuộc chiến chống Ukraine của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Vào tháng 4, một phái đoàn doanh nghiệp lớn đã tháp tùng Thủ tướng Đức Olaf Scholz trong chuyến đi tới Trung Quốc, chuyến thăm thứ hai của ông kể từ khi nhậm chức, và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã tới Paris, Budapest, và Belgrade vào đầu tháng 5. Continue reading “Châu Âu cần một chính sách Trung Quốc của riêng mình”

21/05/1940: Đức Quốc Xã sát hại những người “không phù hợp” ở Đông Phổ

Nguồn: Nazis kill “unfit” people in East Prussia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1940, một “đơn vị đặc biệt” của Quốc Xã đã thực hiện nhiệm vụ của mình và sát hại hơn 1.500 bệnh nhân trong các bệnh viện ở Đông Phổ. Continue reading “21/05/1940: Đức Quốc Xã sát hại những người “không phù hợp” ở Đông Phổ”

Thế giới hôm nay: 21/05/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Joe Biden chỉ trích lệnh bắt giữ của Tòa án Hình sự Quốc tế đối với Binyamin Netanyahu, thủ tướng Israel, và Yahya Sinwar, lãnh đạo Hamas. Gọi nỗ lực này là “thái quá,” ông Biden nói “không có sự tương đương” giữa Israel và Hamas. Trưởng công tố viên của tòa án cho biết có bằng chứng cho thấy cả hai người đều phải chịu trách nhiệm về tội ác chiến tranh, cụ thể là vụ tấn công của Hamas vào Israel ngày 7 tháng 10 và cuộc xâm lược Gaza sau đó của Israel. Lệnh bắt sẽ được ban hành với sự chấp thuận của các thẩm phán toà.

Truyền thông nhà nước Iran xác nhận cái chết của tổng thống nước này Ebrahim Raisi. Máy bay trực thăng của ông Raisi bị rơi hôm Chủ nhật ở vùng núi phía tây bắc đất nước khi vừa trở về sau chuyến thăm Azerbaijan. Các quan chức đổ lỗi cho thời tiết xấu. Tổng thống đi cùng với Hossein Amirabdollahian, ngoại trưởng Iran, người cũng đã thiệt mạng. Việc mất tổng thống có thể sẽ châm ngòi cho một cuộc tranh giành quyền lực gay gắt ở Iran. Continue reading “Thế giới hôm nay: 21/05/2024”

Tổng thống Raisi tử nạn tác động như thế nào tới tương lai Iran?

Nguồn: Jack Detsch, “What Raisi’s Death Means for Iran’s Future,” Foreign Policy, 20/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cái chết đột ngột của vị tổng thống sau vụ tai nạn trực thăng có thể khiến đất nước rơi vào bất định ngay giữa bối cảnh hỗn loạn trong khu vực.

Tổng thống Iran Ebrahim Raisi vừa qua đời sau khi chiếc trực thăng chở ông và một phái đoàn quan chức bị rơi xuống vùng núi phía bắc Iran, khiến tương lai của đất nước và khu vực càng trở nên bất định.

Hãng thông tấn Cộng hòa Hồi giáo Iran xác nhận Ngoại trưởng Hossein Amirabdollahian và một số quan chức hàng đầu khác cũng đã thiệt mạng trong vụ tai nạn trong chuyến đi ở tỉnh Đông Azerbaijan của Iran. Sương mù dày đặc đã cản trở hoạt động tìm kiếm và cứu hộ suốt nhiều giờ trước khi địa điểm máy bay rơi được tìm thấy. Sương mù dày đặc đến mức Iran đã phải kêu gọi sự hỗ trợ của các vệ tinh Liên minh châu Âu để giúp xác định vị trí chiếc trực thăng. Continue reading “Tổng thống Raisi tử nạn tác động như thế nào tới tương lai Iran?”

Tại sao Ukraine nên tiếp tục tấn công vào các kho trữ dầu của Nga?

Nguồn: Michael Liebreich, Lauri Myllyvirta, và Sam Winter-Levy, “Why Ukraine Should Keep Striking Russian Oil Refineries”, Foreign Affairs, 08/05/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Mối lo ngại của Washington về thị trường năng lượng là không hợp lý.

Vào ngày 19 tháng 1, một drone của Ukraine đã tấn công một kho dầu ở thị trấn Klintsy, vùng Bryansk phía tây nước Nga, khiến bốn bể chứa xăng bốc cháy và thiêu rụi khoảng 1,6 triệu gallon dầu. Cuối tuần đó, một cuộc tấn công khác đã gây ra hỏa hoạn tại nhà máy lọc dầu Rosneft ở Tuapse, một thành phố của Nga cách lãnh thổ do Ukraine kiểm soát khoảng 600 dặm. Vào tháng 3, drone Ukraine đã tấn công bốn nhà máy lọc dầu của Nga trong hai ngày. Tháng 4 bắt đầu với một cuộc tấn công bằng drone của Ukraine vào nhà máy lọc dầu lớn thứ ba của Nga, nằm sâu trong vùng Tatarstan, cách khoảng 800 dặm. Tháng 4 kết thúc với các cuộc tấn công vào các cơ sở ở hai thành phố khác của Nga, Smolensk và Ryazan. Continue reading “Tại sao Ukraine nên tiếp tục tấn công vào các kho trữ dầu của Nga?”

Bài học từ Berlin thời Chiến tranh Lạnh cho vấn đề Đài Loan ngày nay

Nguồn: Dmitri Alperovitch, “Taiwan Is the New Berlin,” Foreign Affairs, 15/05/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bài học từ thời Chiến tranh Lạnh cho cuộc cạnh tranh Mỹ-Trung hiện tại.

Phiên bản lịch sử Chiến tranh Lạnh của Mỹ thường có xu hướng mô tả Bức tường Berlin như một biểu tượng cho sự tàn phá tồi tệ nhất của giai đoạn này. Tuy nhiên, khi làm như vậy, người Mỹ đã quên mất sự phức tạp của cuộc khủng hoảng kéo dài 15 năm về tình trạng của Berlin trước khi bức tường này được xây dựng năm 1961 – một câu chuyện mang nhiều sắc thái, chứa đựng những bài học sâu sắc cho cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc ngày nay. Trên thực tế, Tổng thống Mỹ John F. Kennedy đã cảm thấy nhẹ nhõm khi bức tường bắt đầu được xây dựng vào năm 1961, trái ngược hoàn toàn với Tổng thống Ronald Reagan, người đã mạnh mẽ hô hào Liên Xô “phá bỏ bức tường này” 25 năm sau đó. Continue reading “Bài học từ Berlin thời Chiến tranh Lạnh cho vấn đề Đài Loan ngày nay”

19/05/1975: Phố Tàu ở New York đóng cửa để phản đối sự tàn bạo của cảnh sát

Nguồn: New York City’s Chinatown shuts down to protest police brutality, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, Phố Tàu (Chinatown) của Thành phố New York đã gần như đóng cửa hoàn toàn khi các cửa hàng treo biển “Đóng cửa để phản đối sự tàn bạo của cảnh sát.” Hành động này nhằm phản ứng lại cách Sở Cảnh sát New York đối xử với Peter Yew, một kỹ sư kiến trúc người Mỹ gốc Hoa, người đã bị bắt, bị đánh đập dã man, và bị buộc tội hành hung sau khi ông chứng kiến cảnh sát đánh đập một thiếu niên người Hoa và cố gắng can thiệp. Continue reading “19/05/1975: Phố Tàu ở New York đóng cửa để phản đối sự tàn bạo của cảnh sát”

Putin thăm Tập Cận Bình, kiểm định quan hệ đối tác ‘không giới hạn’

Nguồn: David Pierson & Paul Sonne, “Putin Will Visit Xi, Testing a ‘No Limits’ Partnership’” The New York Times, 15/5/2024.

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Tuần này, khi Tập Cận Bình, nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc, đón Tổng thống Nga Vladimir V. Putin đến thăm, hơn hai năm đã trôi qua kể từ khi hai nhà lãnh đạo chuyên chế này tuyên bố hai bên sẽ xây dựng mối quan hệ đối tác “không giới hạn” nhằm đẩy lùi những gì họ cho là sự bắt nạt và can thiệp của Mỹ.

Những thách thức ngày càng tăng đến từ phương Tây đang thử thách những giới hạn của mối quan hệ đối tác đó. Continue reading “Putin thăm Tập Cận Bình, kiểm định quan hệ đối tác ‘không giới hạn’”

18/05/1863: Liên minh miền Bắc bắt đầu bao vây Vicksburg

Nguồn: The Siege of Vicksburg commences, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày 18/05, Tướng Liên minh miền Bắc Ulysses S. Grant đã bắt đầu bao vây Vicksburg, thành trì cuối cùng của Hợp bang miền Nam trên Sông Mississippi, trong một trong những chiến dịch thành công nhất của Nội chiến Mỹ.

Bắt đầu từ mùa đông năm 1862-1863, Grant đã thực hiện nhiều nỗ lực nhằm chiếm Vicksburg. Sang tháng 3, ông ra lệnh hành quân xuống bờ tây Sông Mississippi, trong khi hạm đội của Đô đốc Liên minh miền Bắc David Porter vượt qua các pháo đài kiên cố bảo vệ thành phố. Continue reading “18/05/1863: Liên minh miền Bắc bắt đầu bao vây Vicksburg”