Thế giới hôm nay: 12/09/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Lạm phát năm ở Mỹ đã giảm xuống 2,5% trong tháng 8, từ mức 2,9% của tháng 7. Đây là những con số thấp nhất kể từ tháng 2 năm 2021. Nếu không tính giá thực phẩm và năng lượng, lạm phát giữ nguyên mức 3,2%. Với lạm phát xuống gần sát mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang và thị trường việc làm đang hạ nhiệt, ngân hàng trung ương gần như chắc chắn sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất tại cuộc họp vào tuần tới.

Israel đã tiến hành một loạt các cuộc không kích vào đêm thứ Ba và thứ Tư khiến ít nhất 34 người thiệt mạng, theo các quan chức y tế ở Gaza. Một đòn không kích vào một ngôi trường Liên Hợp Quốc đang cho người Palestine trú ẩn đã khiến 14 người thiệt mạng; nhưng Israel nói họ chỉ nhắm vào các chiến binh Hamas. Đầu tuần này, không kích của Israel vào một khu vực nhân đạo được chỉ định đã khiến 19 người thiệt mạng, theo bộ y tế Hamas. Continue reading “Thế giới hôm nay: 12/09/2024”

Chính quyền Trung Quốc đang che giấu thực trạng nền kinh tế

Nguồn: “The Chinese authorities are concealing the state of the economy, ” The Economist, 05/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nhưng hệ thống thông tin nội bộ của Đảng Cộng sản cũng có thể bị lỗi.

Vào ngày 16 tháng 8 vừa qua, bài viết của Triệu Kiến xuất hiện trên mạng chỉ vài giờ trước khi bị kiểm duyệt xóa. Đối với độc giả phương Tây, nội dung bài viết có vẻ nhẹ nhàng, nhưng đối với một quan chức Đảng Cộng sản, nó lại chứa đầy những ý tưởng nguy hiểm. Là một nhà kinh tế được kính trọng, Triệu nói rằng ông không thể hiểu tại sao chính phủ Trung Quốc lại không nỗ lực hơn nữa để kích thích nền kinh tế. Cuộc suy thoái kinh tế nghiêm trọng nhất trong một thế hệ đã khiến sự bất ổn về tương lai “quấn chặt lấy trái tim của người dân, ” ông viết. “Thị trường không thể hiểu được logic và những động lực của những người ra quyết định. ” Continue reading “Chính quyền Trung Quốc đang che giấu thực trạng nền kinh tế”

Chi tiêu Quốc phòng Trung Quốc: Con số 700 tỷ USD gây hiểu lầm

Nguồn:  M. Taylor Fravel, George Gilboy, và Eric Heginbotham, “China’s Defense Spending: The $700 Billion Distraction”, War on the Rock, 02/08/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự Mỹ đang khuếch đại những ước tính sai lệch về chi tiêu quốc phòng hàng năm của Trung Quốc, cho rằng con số này cao hơn nhiều so với thực tế. Trong những tính toán sai lầm này, chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc đã đạt 700 tỷ USD, gần bằng mức ngân sách quốc phòng của Mỹ. Những ước tính phóng đại này đã thu hút sự chú ý ở Quốc hội, giới truyền thông và giới quốc phòng. Continue reading “Chi tiêu Quốc phòng Trung Quốc: Con số 700 tỷ USD gây hiểu lầm”

Thế giới hôm nay: 11/09/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã lên án vụ binh lính Israel bắn một phụ nữ Mỹ gốc Thổ Nhĩ Kỳ ở Bờ Tây vào tuần trước là “không thể chấp nhận được” và kêu gọi “thay đổi cơ bản” trong hoạt động của Lực lượng Phòng vệ Israel ở lãnh thổ này. Trong khi đó, đòn không kích của Israel vào một lều trại ở nam Gaza đã giết chết ít nhất 40 người và làm bị thương 60 người khác, theo các quan chức Palestine. Israel cho biết cuộc tấn công nhắm vào một trung tâm chỉ huy của Hamas “ngụy trang trong khu vực nhân đạo ở Khan Younis,” một thành phố nam Gaza. Hamas phủ nhận tuyên bố của Israel.

Phát biểu trong chuyến thăm London, ông Blinken cũng tuyên bố Nga sẽ sử dụng tên lửa đạn đạo do Iran cung cấp ở Ukraine “trong vòng vài tuần.” Ông cho biết Hoa Kỳ và các đồng minh sẽ sớm công bố một vòng trừng phạt mới đối với quốc gia Trung Đông này. Ông Blinken và David Lammy, ngoại trưởng Anh, thông báo họ sẽ đến thủ đô Kyiv của Ukraine trong tuần. Continue reading “Thế giới hôm nay: 11/09/2024”

Putin sẽ không bao giờ từ bỏ ở Ukraine

Nguồn: Peter Schroeder, “Putin Will Never Give Up in Ukraine,” Foreign Affairs, 03/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Phương Tây không thể thay đổi toan tính của Putin – họ chỉ có thể chờ ông ra đi.

Hai năm rưỡi sau khi Nga xâm lược Ukraine, người Mỹ vẫn giữ nguyên chiến lược chấm dứt chiến tranh: đặt ra cái giá đủ lớn cho Nga để tổng thống nước này, Vladimir Putin, phải quyết định rằng ông không còn lựa chọn nào khác ngoài việc dừng xung đột. Trong một nỗ lực thay đổi phép tính chi phí-lợi ích của Putin, Washington đã cố gắng tìm ra điểm cân bằng giữa việc ủng hộ Ukraine và trừng phạt Nga với giảm thiểu rủi ro leo thang. Dù cách tiếp cận này có vẻ hợp lý, nhưng nó dựa trên một giả định sai lầm: rằng suy nghĩ của Putin có thể thay đổi. Continue reading “Putin sẽ không bao giờ từ bỏ ở Ukraine”

10/09/1960: Bão Donna tấn công Florida Keys

Nguồn: Hurricane Donna batters the Florida Keys, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1960, Bão Donna đã tấn công Florida Keys ở cường độ bão cấp 4. Hình thành gần Cape Verde ngoài khơi bờ biển châu Phi, cơn bão này đã khiến 150 người thiệt mạng khi nó di chuyển từ Puerto Rico đến New England trong vòng hai tuần.

Bão Donna hình thành vào ngày 31/08 và di chuyển hướng về phía tây tới Biển Caribe. Nó đã mạnh lên thành bão cấp 4 khi đến Quần đảo Leeward vào ngày 04/09. Donna đã tàn phá Puerto Rico và một phần Bahamas trước khi chuyển sang hướng đông bắc tới Cuba và Florida Keys. Đây là cơn bão lớn đầu tiên tấn công Florida trong một thập kỷ, và là cơn bão mạnh nhất tấn công Florida cho đến khi Bão Andrew xuất hiện vào năm 1992. Continue reading “10/09/1960: Bão Donna tấn công Florida Keys”

Thế giới hôm nay: 10/09/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong một báo cáo được mong đợi, Mario Draghi, cựu giám đốc Ngân hàng Trung ương châu Âu, đã đề xuất một loạt chính sách để giúp Liên minh châu Âu trở nên cạnh tranh hơn. Ông kêu gọi một chương trình vay chung trong EU, một kế hoạch carbon hóa chung, và các chính sách thương mại quyết liệt hơn để giảm phụ thuộc vào Mỹ và Trung Quốc. Báo cáo cũng đề xuất các biện pháp thúc đẩy lĩnh vực công nghệ, chẳng hạn như tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà nghiên cứu thương mại hóa các ý tưởng. Ông Draghi đã phác thảo kế hoạch của mình trong một bài luận khách mời cho The Economist.

Đức sẽ mở rộng các biện pháp kiểm soát tạm thời đối với tất cả các biên giới trên bộ của mình trong nỗ lực trấn áp tình trạng di cư bất hợp pháp. Các hạn chế sẽ có hiệu lực trong sáu tháng, bắt đầu từ tuần tới. Nước này là thành viên của khu vực miễn thị thực Schengen nhưng đã áp đặt các hạn chế đối với biên giới với Áo kể từ năm 2015 và với Cộng hòa Séc, Ba Lan, và Thụy Sĩ từ năm ngoái. Continue reading “Thế giới hôm nay: 10/09/2024”

Tại sao Mỹ đang dần để mất Đông Nam Á?

Nguồn:  Lynn Kuok, “America Is Losing Southeast Asia”, Foreign Affairs, 03/08/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Gần đây, Mỹ liên tục nhấn mạnh về sự “hội tụ” (convergence) với các đối tác châu Á. Tại Đối thoại Shangri-La thường niên ở Singapore vào tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã đặt tiêu đề cho bài phát biểu của mình là “Sự hội tụ mới ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”. Tại Viện Brookings vào một tháng sau đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định rằng Mỹ đang có “sự hội tụ lớn hơn nhiều” với các đối tác quan trọng ở châu Á, trích dẫn mối quan hệ đang cải thiện với Nhật Bản và Hàn Quốc cũng như các liên kết an ninh ngày càng mạnh mẽ giữa NATO và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Cũng trong tháng 7, tại Diễn đàn An ninh Aspen, Antony Blinken nhắc lại rằng ông “chưa từng thấy thời điểm nào có sự hội tụ mạnh mẽ hơn giữa Mỹ với các đối tác châu Âu và các đối tác châu Á không những về cách tiếp cận đối với Nga, mà còn cả về cách tiếp cận đối với Trung Quốc”. Continue reading “Tại sao Mỹ đang dần để mất Đông Nam Á?”

Chuyến thăm của Putin và lời nhắc tới Mông Cổ, Mỹ và phương Tây

Nguồn: Trung Phi Đằng, Trương Hân, 张昕、钟飞腾：普京此访，是给蒙古国和美西方提个醒, Guancha, 04/09/2024.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Ngày 3/9, sau khi kết thúc chuyến thăm chính thức Mông Cổ, Putin lên chuyên cơ tới vùng Viễn Đông để tham dự Diễn đàn Kinh tế phương Đông được tổ chức tại đây.

Chuyến thăm của Putin được thực hiện theo lời mời của Tổng thống Mông Cổ Ukhnaagiin Khürelsükh. Trong ba ngày, lãnh đạo hai nước đã tổ chức các cuộc hội đàm quy mô lớn và nhỏ, đồng thời trao đổi ý kiến về các vấn đề nóng trong khu vực và quốc tế. Sau các cuộc hội đàm, hai bên cũng đã ký kết một số văn kiện song phương. Continue reading “Chuyến thăm của Putin và lời nhắc tới Mông Cổ, Mỹ và phương Tây”

Thế giới hôm nay: 09/09/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Edmundo González, người chiến thắng hợp pháp trong cuộc bầu cử tổng thống Venezuela hồi tháng 7, đã phải chạy khỏi đất nước và đang xin tị nạn ở Tây Ban Nha. Ông González đã đánh bại đương kim tổng thống độc tài Nicolás Maduro trong cuộc bầu cử, nhưng chính quyền lại tuyên bố ông Maduro là người chiến thắng. Kể từ đó ông Maduro đã mở một chiến dịch bắt giam các nhân vật đối lập. Mới đây lực lượng an ninh thậm chí bao vây đại sứ quán Argentina ở thủ đô Caracas, nơi sáu nhà lãnh đạo đối lập đang ẩn náu.

Nga cho biết lực lượng vũ trang nước này đã giành được quyền kiểm soát hoàn toàn Novohrodivka. Đây là một thị trấn nhỏ nằm cách Pokrovsk, một thành phố có tầm quan trọng chiến lược ở miền đông Ukraine vì nằm trên tuyến đường sắt và đường bộ, chưa đầy 9km. Quân đội Nga đã tiến nhanh từ phía đông khi họ củng cố quyền kiểm soát khu vực Donbas. Continue reading “Thế giới hôm nay: 09/09/2024”

Cán cân quyền lực ở Trung Quốc đã thay đổi

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “General’s smile hints at changes in China power balance,” Nikkei Asia, 05/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các quan chức quân sự cấp cao đã trở lại vị trí hàng đầu trong quan hệ ngoại giao với Mỹ.

Quân nhân, đặc biệt là những người trong Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, những người tuyên thệ trung thành tuyệt đối với Đảng Cộng sản, thường để lại ấn tượng là những người vô cảm hoặc hay cau mày mỗi khi xuất hiện trước công chúng. Continue reading “Cán cân quyền lực ở Trung Quốc đã thay đổi”

08/09/1945: Quân đội Mỹ đổ bộ chiếm đóng Triều Tiên

Nguồn: “American troops arrive in Korea to partition the country,” History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, quân đội Mỹ đã đổ bộ vào Bán đảo Triều Tiên để bắt đầu quá trình chiếm đóng sau chiến tranh ở phần phía nam đất nước, gần đúng một tháng sau khi quân đội Liên Xô tiến vào miền bắc để bắt đầu quá trình chiếm đóng của riêng họ. Dù việc chiếm đóng của Mỹ và Liên Xô được cho là tạm thời, nhưng sự chia cắt Bán đảo Triều Tiên đã nhanh chóng trở thành vĩnh viễn. Continue reading “08/09/1945: Quân đội Mỹ đổ bộ chiếm đóng Triều Tiên”

Ý nghĩa mơ hồ của chiến dịch Kursk của Ukraine

Nguồn: Stephen M. Walt, “The Murky Meaning of Ukraine’s Kursk Offensive,” Foreign Policy, 28/08/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Thành công ngắn hạn không nhất thiết sẽ có tác động lâu dài.

Liệu cuộc phản công bất ngờ của Ukraine vào Nga là bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến, hay một trò hề vô nghĩa, hay một bước đi sai lầm chiến lược của Kyiv? Về cơ bản, chiến dịch đã thành công trong ngắn hạn, nhưng quan trọng vẫn là trung hạn đến dài hạn. Liệu nó có tác động sâu rộng nào đến chính sách của phương Tây đối với Nga nói chung và cuộc chiến ở Ukraine nói riêng hay không? Continue reading “Ý nghĩa mơ hồ của chiến dịch Kursk của Ukraine”

07/09/1876: Người dân Minnesota tiêu diệt băng James-Younger

Nguồn: “Minnesotans attack the James‑Younger criminal gang,” History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1876, khi cố gắng cướp ngân hàng Northfield Minnesota giữa ban ngày, băng James-Younger đã bất ngờ bị bao vây bởi những người dân thị trấn đầy giận dữ và gần như bị tiêu diệt hoàn toàn.

Băng cướp đã bắt đầu bằng một trò đánh lạc hướng: năm tên trong số chúng phi nước đại qua trung tâm thị trấn, la hét và bắn súng lục lên không trung. Trong lúc người dân thị trấn chạy đi tìm chỗ ẩn nấp, ba tên cướp khác đội mũ rộng vành và áo khoác dài đã lợi dụng sự mất tập trung để đi vào Ngân hàng Quốc gia Thứ nhất mà không bị phát hiện. Tay lăm lăm súng lục, một trong những tên cướp ra lệnh cho thủ quỹ ngân hàng mở két sắt. Continue reading “07/09/1876: Người dân Minnesota tiêu diệt băng James-Younger”

Trịnh Tùng dẹp tàn quân nhà Mạc, Nguyễn Hoàng mở mang bờ cõi đến Phú Yên

Tác giả: Hồ Bạch Thảo

Nhân Kế quận công Phan Ngạn, Tráng quận công Ngô Đình Nga, Mỹ quận công Bùi Văn Khuê làm phản, Thái úy Nguyễn Hoàng giả vờ xin đem quân đuổi đánh, rồi trốn về Thuận Hoá; sự kiện manh nha đất nước chia đôi. Tại miền Bắc Tiết chế Trịnh Tùng dẹp xong loạn lớn, đuổi tàn dư nhà Mạc lên tận Cao Bằng, cuối đời bức Vua thắt cổ chết, lập con Vua lên thay. Tại miền Nam, Nguyễn Hoàng mở mang bờ cõi đến tận Phú Yên, lãnh thổ trù phú, cho xây chùa Thiên Mụ.

Vua Lê Kính Tông tên húy là Duy Tân, con thứ của Vua Thế Tông, lên ngôi vào ngày 27 tháng 8 năm Quang Hưng thứ 22 [15/10/1599], đổi niên hiệu là Thận Đức; ở ngôi 20 năm, thọ 32 tuổi. Continue reading “Trịnh Tùng dẹp tàn quân nhà Mạc, Nguyễn Hoàng mở mang bờ cõi đến Phú Yên”

Bất đồng chính kiến gia tăng ở Trung Quốc khi cột mốc 2025 đến gần

Nguồn: William Pesek, “Rising dissent in China puts Xi Jinping’s vision for 2025 at risk,” Nikkei Asia, 04/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Suy thoái kinh tế đang thách thức khế ước xã hội của Đảng với nhân dân.

Tình trạng bất đồng chính kiến ngày càng gia tăng ở Trung Quốc đang làm nổi bật yếu tố con người ở một thời điểm đầy khó khăn đối với Tập Cận Bình, và cũng là điều mà chủ tịch Trung Quốc không hề mong muốn khi bước vào năm 2025 vô cùng quan trọng. Continue reading “Bất đồng chính kiến gia tăng ở Trung Quốc khi cột mốc 2025 đến gần”

Netanyahu đang cố gắng dùng kỳ bầu cử Mỹ để tự cứu mình

Nguồn: Thomas L. Friedman, “How Netanyahu Is Trying to Save Himself, Elect Trump and Defeat Harris,” New York Times, 03/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nếu Tổng thống Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris cần một lời nhắc nhở rằng Benjamin Netanyahu không phải là bạn của họ, không phải là bạn của nước Mỹ và, đáng xấu hổ nhất, không phải là bạn của những con tin Israel ở Gaza, thì vụ Hamas giết hại sáu con tin Israel trong khi Netanyahu kéo dài các cuộc đàm phán chính là lời nhắc nhở đó. Netanyahu chỉ có một quan tâm duy nhất: sự sống còn chính trị trước mắt của chính ông ta, ngay cả khi điều đó làm suy yếu sự sống còn lâu dài của Israel. Continue reading “Netanyahu đang cố gắng dùng kỳ bầu cử Mỹ để tự cứu mình”

05/09/1836: Sam Houston được bầu làm Tổng thống Cộng hòa Texas

Nguồn: Sam Houston elected as president of Texas, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này 1836, Sam Houston đã được bầu làm tổng thống của Cộng hòa Texas, vùng đất giành được độc lập khỏi Mexico sau một cuộc nổi loạn quân sự thành công.

Sinh ra tại Virginia vào năm 1793, Houston chuyển đến vùng nông thôn Tennessee cùng gia đình sau khi cha ông qua đời. Ở độ tuổi là thiếu niên, ông đã bỏ nhà ra đi và sống nhiều năm với bộ tộc Cherokee. Houston đã tham gia Chiến tranh Năm 1812 và sau đó được chính phủ Mỹ bổ nhiệm quản lý việc di dời người Cherokee khỏi Tennessee đến một khu dành riêng cho người Mỹ bản địa ở Lãnh thổ Arkansas. Sau đó, ông hành nghề luật sư tại Nashville, và từ năm 1823 đến năm 1827, ông giữ chức vụ đại biểu Quốc hội Mỹ trước khi được bầu làm Thống đốc Tennessee vào năm 1827. Continue reading “05/09/1836: Sam Houston được bầu làm Tổng thống Cộng hòa Texas”

Thế giới hôm nay: 05/09/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Giá cổ phiếu của US Steel đã giảm hơn 17% sau khi có thông tin tổng thống Joe Biden sẽ chặn nỗ lực mua lại của Nippon Steel, một công ty Nhật Bản, đối với nhà sản xuất thép này. Nhà Trắng cho biết họ vẫn chưa nhận được khuyến nghị từ cơ quan giám sát đầu tư nước ngoài của Mỹ, cơ quan đã xem xét thỏa thuận trị giá 15 tỷ đô la trong nhiều tháng qua. Cả ông Biden và phó tổng thống Kamala Harris đều cho biết công ty nên vẫn do người Mỹ sở hữu. US Steel cảnh báo rằng sự sụp đổ của thỏa thuận sẽ dẫn đến mất việc làm và đặt ra “những câu hỏi nghiêm trọng” về việc liệu công ty có nên tiếp tục đặt trụ sở chính ở Pittsburgh, Pennsylvania, hay không.

Số việc làm cần tuyển người tại Mỹ bất ngờ giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1 năm 2021. Có 7,7 triệu vị trí cần tuyển người vào tháng 7, giảm từ 7,9 triệu của tháng 6; trong khi tình trạng sa thải cũng tăng nhẹ. Số liệu mới của bộ lao động làm tăng áp lực kêu gọi Cục Dự trữ Liên bang cắt giảm lãi suất trong tháng 9, sau khi dữ liệu bảng lương thấp hơn dự kiến ​​của tháng 7 cho thấy nền kinh tế đang chậm lại. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/09/2024”

Bên trong kênh liên lạc bí mật giữa Mỹ và Trung Quốc

Nguồn: Demetri Sevastopulo, “The inside story of the secret backchannel between the US and China,” Financial Times, 25/08/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Hai quan chức hàng đầu Jake Sullivan và Vương Nghị đã lặng lẽ gặp nhau để ổn định quan hệ Mỹ-Trung tại các hội nghị thượng đỉnh ‘âm thầm và kín đáo’ trên khắp thế giới.

Ba tháng sau khi khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay qua Mỹ, khiến quan hệ với Bắc Kinh rơi xuống mức thấp nhất kể từ khi quan hệ ngoại giao được thiết lập vào năm 1979, Jake Sullivan đã bắt đầu nhiệm vụ bí mật của riêng mình. Continue reading “Bên trong kênh liên lạc bí mật giữa Mỹ và Trung Quốc”