Tư liệu học thuật chuyên ngành nghiên cứu quốc tế
Nguồn: Soldiers massacre sleeping camp of Native Americans, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1870, sau khi tuyên bố không quan tâm liệu đó có phải là nhóm người Mỹ bản địa nổi loạn mà ông đang truy lùng hay không, Thiếu tá Eugene Baker đã ra lệnh cho người của mình tấn công một khu trại của người Blackfeet nằm dọc theo sông Marias ở phía bắc Montana. Những người trong trại khi đó còn đang say ngủ. Continue reading “23/01/1870: Lính Mỹ tàn sát người bản địa”
Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Khoảng 20 người thân của những người Israel bị Hamas bắt làm con tin đã xông vào phiên họp ủy ban quốc hội ở Jerusalem. Bất đồng quan điểm trong nước đang gia tăng, khi thân nhân của các con tin đã nhiều lần biểu tình bên ngoài nhà riêng của thủ tướng Binyamin Netanyahu. Hôm Chủ nhật, ông Netanyahu đã từ chối lời đề nghị thả con tin của Hamas để đổi lấy việc quân đội Israel rút hoàn toàn khỏi Gaza. Khoảng 130 người vẫn bị giam giữ ở Gaza.
Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ FAA yêu cầu các hãng hàng không kiểm tra mấu cắm cửa trên các mẫu Boeing 737-900 ER của họ. Mẫu này có thiết kế giống 737 MAX 9, dòng máy bay vừa ghi nhận chuyến bay Alaska Airlines bị bung cửa hồi đầu tháng. FAA trước đó nói tất cả máy bay dòng 737 MAX 9 vẫn chưa được bay cho đến khi Boeing cung cấp thêm thông tin. Continue reading “Thế giới hôm nay: 23/01/2024”
Nguồn: Luke de Pulford, “How I Became a Prop in Hong Kong’s Show Trials,” Foreign Policy, 11/01/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Trung Quốc đang sử dụng các biện pháp tra tấn và ép cung trong vụ điều tra và truy tố Jimmy Lai.
Bắc Kinh có thói quen để dành những công việc bẩn thỉu nhất vào thời điểm Lễ Giáng sinh. Lý do là vì dịp lễ này thường là cơ hội tốt để chôn vùi những tin tức xấu. Chính trị cũng cần một kỳ nghỉ. Lượng tin chất vấn sẽ giảm, và nhiều nhà báo sẽ cảm thấy biết ơn khi được ẩn náu sau các câu trả lời tự động, rằng họ không có mặt ở văn phòng. Continue reading “Sự thực về cáo buộc ‘thông đồng thế lực nước ngoài’ chống lại Jimmy Lai”
Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Các đòn tấn công tên lửa vào Iraq, Lebanon, Syria và Yemen hôm thứ Bảy vừa qua có nguy cơ làm mở rộng chiến trường ở Trung Đông. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran cho biết tên lửa do Israel bắn vào Damascus đã giết chết 5 thành viên của họ; trong khi các nguồn tin an ninh Lebanon nói một cuộc tấn công của Israel đã giết chết một thành viên của Hizbullah. Ở phía ngược lại, các phiến quân được Iran hậu thuẫn ở Iraq đã tấn công làm bị thương một số binh sĩ Mỹ. Tổng thống Iran tuyên bố sẽ trừng phạt Israel vì cuộc tấn công vào Syria.
Binyamin Netanyahu đã công khai đấu khẩu với Joe Biden, một trong những người ủng hộ nhiệt thành nhất của Israel trong cuộc chiến ở Gaza. Người phát ngôn của thủ tướng Israel thông báo Netanyahu nói với Biden trong điện đàm rằng sẽ không có một nhà nước Palestine có chủ quyền nào được tồn tại, do mối đe dọa mà nó sẽ gây ra cho an ninh của Israel. Nhưng chính ông Biden đã nói chỉ vài giờ trước đó rằng ông tự tin giải pháp như vậy là khả thi khi ông Netanyahu nắm quyền. Continue reading “Thế giới hôm nay: 22/01/2024”
Nguồn: Katsuji Nakazawa, “In Taiwan, distrust of Xi Jinping’s China is real,” Nikkei Asia, 18/01/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Thành viên của các đảng đối lập thân Bắc Kinh cũng cảm nhận được khủng hoảng.
Trước thềm cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan, khi người dân Đài Bắc tranh luận sôi nổi nên bỏ phiếu cho ai, một cuộc tranh luận đặc biệt thú vị đã xảy ra giữa một ông già và một phụ nữ trẻ. Đáng ngạc nhiên là, trong số những từ xuất hiện nhiều nhất trong cuộc trò chuyện của họ, có Tập Cận Bình, tên nhà lãnh đạo đầy quyền lực của Trung Quốc. Continue reading “Đài Loan đang mất lòng tin vào Trung Quốc của Tập Cận Bình”
Nguồn: Toyota officially passes GM as planet’s biggest car maker, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 2009, sau hơn bảy thập niên là nhà sản xuất xe hơi lớn nhất thế giới, General Motors (GM) đã chính thức mất danh hiệu này khi công bố doanh số toàn cầu là 8,36 triệu xe hơi và xe tải trong năm 2008, so với doanh số 8,97 triệu xe của Toyota trong cùng năm. Tuy nhiên, mọi chuyện không hoàn toàn là màu hồng đối với gã khổng lồ xe hơi Nhật Bản, vì vào năm 2009, họ đã phải công bố khoản lỗ đầu tiên với tư cách là một công ty đại chúng. Continue reading “21/01/2009: Toyota trở thành nhà sản xuất xe hơi lớn nhất hành tinh”
Nguồn: “How viable is Arctic shipping?”, The Economist, 18/01/2024
Biên dịch: Phan Nguyên
Các tuyến vận tải biển đang chịu áp lực. Bảy trong số mười công ty vận tải biển lớn nhất thế giới đã đình chỉ các hải trình qua Biển Đỏ, nơi Houthi, một nhóm phiến quân Yemen, đang tấn công các tàu chở hàng. Kết quả, có ít tàu hơn sử dụng Kênh đào Suez, lối tắt nối Ấn Độ Dương với Địa Trung Hải. Khối lượng thương mại đi qua Kênh đào Panama, nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương, đã giảm 30% kể từ tháng 11, sau khi hạn hán nghiêm trọng tấn công các hồ chứa, khiến mực nước hạ thấp. Theo số liệu từ Freightos, một sàn giao dịch vận chuyển hàng hóa trực tuyến, mức phí giao ngay cho việc gửi một container 40 feet từ Trung Quốc đến Bắc Âu đã tăng 283% kể từ đầu tháng 12. Continue reading “Các tuyến vận tải biển qua Bắc Cực khả thi tới đâu?”
Nguồn: President Carter calls for Olympics to be moved from Moscow, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1980, trong một lá thư gửi Ủy ban Olympic Mỹ (USOC) và trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình, Tổng thống Mỹ Jimmy Carter đề xuất rằng Thế vận hội Mùa hè năm 1980 nên được chuyển khỏi thành phố đăng cai dự kiến là Moscow, nếu Liên Xô không chịu rút quân khỏi Afghanistan trong vòng một tháng. Continue reading “20/01/1980: Tổng thống Carter kêu gọi dời Thế vận hội khỏi Moscow”
Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Iran đã triệu tập đại sứ của Pakistan để truy vấn về một vụ tấn công gần biên giới hai nước. Trước đó Pakistan đã tiến hành “các đòn tấn công quân sự chính xác” bên trong Iran để tiêu diệt “một số kẻ khủng bố.” Chính quyền Iran cho biết 9 người đã thiệt mạng, trong đó có phụ nữ và trẻ em. Vụ tấn công xảy ra hai ngày sau khi Iran tiến hành các cuộc tấn công tương tự nhằm vào phiến quân hoạt động ở Pakistan. Hôm thứ Tư, Pakistan đã triệu hồi đại sứ từ Iran và tạm thời đình chỉ tất cả các chuyến thăm cấp cao giữa hai nước.
Binyamin Netanyahu cho biết ông đã nói với Mỹ rằng ông phản đối một nhà nước Palestine sau chiến tranh. Ông nói trong một cuộc họp báo: “Israel cần kiểm soát an ninh trên toàn bộ lãnh thổ phía tây Jordan. Sau đó, người phát ngôn của bộ ngoại giao Mỹ lên tiếng, cho rằng sẽ “không có cách nào” giải quyết các vấn đề an ninh lâu dài của Israel “nếu không thành lập một nhà nước Palestine.” Continue reading “Thế giới hôm nay: 19/01/2024”
Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương
Chiến tranh Nga – Ukraine:
Continue reading “Chuyển động Quốc Phòng (12/1 – 18/1/2024)”
Nguồn: Ezekiel Kweku, “The Thin Blue Line That Divides America,” New York Times, 04/01/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Ba năm trước đây, giữa những lá cờ mà những người ủng hộ Donald Trump mang theo khi họ xông vào Điện Capitol – gồm cờ Make America Great Again (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) năm 2016 và cờ Keep America Great (Giữ cho nước Mỹ luôn vĩ đại) năm 2020, cờ chiến đấu của Hợp bang miền Nam, cờ Gadsden, cờ Cây thông, và cờ Sao và Sọc (Quốc kỳ) – đã xuất hiện một biến thể quen thuộc của lá cờ Mỹ: các ngôi sao trắng trên nền đen, các sọc đen trắng xen kẽ nhau, ngoại trừ sọc đầu tiên có màu xanh lam. Continue reading “Lịch sử đằng sau ‘đường kẻ màu xanh lam’ chia cắt nước Mỹ”
Nguồn: President John Tyler dies, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1862, cựu Tổng thống Mỹ kiêm nghị sĩ Hợp bang miền Nam John Tyler đã qua đời ở tuổi 71 tại Richmond, Virginia.
Sinh năm 1790 tại Virginia, Tyler từng là nghị sĩ và thống đốc ở quê nhà trước khi đắc cử Thượng nghị sĩ Liên bang. Là một thành viên của Đảng Whig, Tyler trở thành Phó Tổng thống thứ 10 của nước Mỹ vào tháng 3/1841. Chỉ trong vòng một tháng sau khi nhậm chức, Tổng thống William Henry Harrison qua đời, và Tyler bất ngờ trở thành người kế nhiệm ông. Thành tựu chính trong nhiệm kỳ của ông là việc Texas gia nhập Liên bang vào năm 1845. Continue reading “18/01/1862: Tổng thống John Tyler qua đời”
Tác giả: Tây Xuyên (Trung Quốc) | Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành
Lời giới thiệu của người dịch: Lâu nay người Trung Quốc bàn cãi nhiều về vấn đề nền văn học lâu đời của họ chưa có tác phẩm nào được xếp vào hàng tác phẩm văn học đỉnh cao thế giới, chưa có nhà văn nào được coi là nhà văn tầm cỡ thế giới. Giải Nobel Văn 2012 trao cho Mạc Ngôn (trong hình) không làm thoả mãn cơn khát giải Nobel của họ và dường như họ đã nhanh chóng quên đi niềm vinh hạnh ấy. Tháng 12/2012, từ Stockholm trở về cho tới nay, Mạc Ngôn chưa được một lãnh đạo cấp cao nào tiếp kiến. Ngược lại ông được “đón tiếp” ngay bằng cuốn “Phê phán Mạc Ngôn” của hai giáo sư tiến sĩ văn học Lý Bân và Trình Quế Đình xuất bản tháng 4/2013, gồm bài viết của hơn 40 nhà phê bình văn học vạch ra 9 khuyết điểm lớn của Mạc Ngôn. Tiếp đó mạng xã hội có nhiều bài phê phán tác phẩm của Mạc Ngôn bôi xấu Trung Quốc, hợp với ý đồ của phương Tây… Tình hình nói trên cho thấy sự phức tạp, bế tắc, bi quan trên văn đàn Trung Quốc. Bài dưới đây của nhà thơ Tây Xuyên dưới tiêu đề “Trung Quốc hiện nay chưa có nhà văn tầm cỡ thế giới! Tất cả chỉ là những trò vui chơi bịp bợm” là một ví dụ. Continue reading “Trung Quốc hiện nay chưa có nhà văn tầm cỡ thế giới!”
Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Mỹ tiếp tục tấn công các mục tiêu của Houthi ở Yemen, vài giờ sau khi phiến quân nhận trách nhiệm tấn công một tàu chở hàng của Hy Lạp ở Biển Đỏ. Đòn không kích của Mỹ được cho là nhắm vào các tên lửa chống hạm đang sẵn sàng phóng. Các hành vi bạo lực của Houthi, một nhóm khủng bố do Iran hậu thuẫn kiểm soát các vùng rộng lớn ở Yemen, đang làm gián đoạn thương mại toàn cầu. Volvo cho biết họ đã ngừng sản xuất tại nhà máy ở Bỉ vì giao hàng bị chậm trễ, trong khi một công ty vận hành tàu chở khí đốt cho Shell đã thông báo chuyển hướng khỏi Biển Đỏ.
Donald Trump đến tòa án ở New York cho phiên toà xử vụ kiện phỉ báng của E. Jean Carroll, một nhà văn từng buộc tội ông Trump lạm dụng tình dục vào năm ngoái. Sau ngày đầu của phiên tòa, ông Trump sẽ tới New Hampshire, một tuần trước cuộc bỏ phiếu bầu ứng viên Cộng hòa. Hôm thứ Hai, ông Trump đã giành chiến thắng trong cuộc họp kín của đảng Cộng hòa ở Iowa với tỉ lệ phiếu khoảng 50%. Continue reading “Thế giới hôm nay: 17/01/2024”
Nguồn: Gideon Rachman, “Taiwan can still avoid Ukraine’s fate,” Financial Times, 15/01/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vẫn còn những trở ngại khổng lồ đối với cuộc xâm lược của Trung Quốc vào hòn đảo.
Tập Cận Bình tin rằng lịch sử đang dịch chuyển theo hướng có lợi cho mình. Trong chuyến thăm Vladimir Putin tại Moscow vào tháng 3 năm ngoái, nhà lãnh đạo Trung Quốc nói với Tổng thống Nga rằng “Ngay lúc này, chúng ta đang chứng kiến một sự thay đổi chưa từng thấy trong 100 năm qua, và chúng ta đang cùng nhau thúc đẩy sự thay đổi ấy.” Continue reading “Tại sao Đài Loan có thể tránh được số phận như của Ukraine?”
Nguồn: “Moon Maniac” killer is executed, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1936, Albert Fish, có biệt danh là “Tên điên Mặt Trăng” (Moon Maniac), một trong những kẻ sát nhân khét tiếng và tàn bạo nhất nước Mỹ, đã bị hành quyết tại nhà tù Sing Sing ở New York. Cảnh sát nghi ngờ Fish đã sát hại tới 10 trẻ em và sau đó ăn thịt các nạn nhân. Khi bước lên ghế điện, Fish thậm chí còn tỏ vẻ háo hức, nói với lính canh rằng “Đây sẽ là sự kích thích tột độ, thứ duy nhất tôi chưa từng trải nghiệm.” Continue reading “16/01/1936: “Tên điên Mặt Trăng” bị hành quyết”
Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Một phái đoàn gồm các cựu quan chức Mỹ đã đến Đài Loan gặp William Lại Thanh Đức, tổng thống đắc cử, và Thái Anh Văn, đương kim tổng thống. Họ cho biết cam kết của Mỹ với Đài Loan là “vững chắc” và ca ngợi tiến trình dân chủ của hòn đảo này. Ông Lại bày tỏ mong muốn làm sâu sắc thêm quan hệ với Mỹ. Chuyến thăm diễn ra khi Nauru, một đảo quốc nhỏ ở Thái Bình Dương, cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan sau cuộc bầu cử. Thứ trưởng ngoại giao Đài Loan cáo buộc Trung Quốc đang cố gắng “cưỡng đoạt các quan hệ ngoại giao của Đài Loan” bằng cách tiếp cận Nauru.
Mỹ cho biết một tên lửa của Houthi đã tấn công một tàu chở hàng của Mỹ ngoài khơi bờ biển phía nam Yemen. Không có ai bị thương. Trước đó hôm thứ Hai, Mỹ đã bắn hạ một tên lửa do Houthi bắn vào tàu Hải quân Mỹ. Tuần trước, Washington cũng đã cho tiến hành không kích vào nhóm chiến binh do Iran hậu thuẫn ở Yemen. Thủ tướng Anh Rishi Sunak nói 13 mục tiêu quân sự của Houthi đã bị phá hủy trong các đòn không kích. Continue reading “Thế giới hôm nay: 16/01/2024”
Nguồn: Alexandra Stark, “Don’t Bomb the Houthi,” Foreign Affairs, 11/01/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Ngoại giao thận trọng có thể giúp ngăn chặn các cuộc tấn công ở Biển Đỏ.
Xung đột giữa Mỹ và lực lượng Houthi ở Biển Đỏ đang ngày càng leo thang. Ngày 31/12, những chiếc thuyền nhỏ của Houthi đã cố gắng tấn công một tàu thương mại. Sau khi trực thăng của hải quân Mỹ đáp trả vụ tấn công, Houthi – một nhóm nổi dậy kiểm soát vùng lãnh thổ có 80% dân số Yemen sinh sống – đã bắn vào họ. Phía Mỹ tiếp tục bắn trả, đánh chìm 3 thuyền của Houthi và giết chết 10 người. Sau đó, vào ngày 9/1, lực lượng Houthi đã tiến hành một trong những cuộc tấn công lớn nhất của họ ở Biển Đỏ cho đến nay, sử dụng 18 máy bay không người lái, hai tên lửa hành trình chống hạm, và một tên lửa đạn đạo chống hạm, nhưng đã bị lực lượng Mỹ và Anh đánh chặn. Continue reading “Thế lưỡng nan của Mỹ trong việc đối phó với Houthi ở Biển Đỏ”
Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Trung Quốc kêu gọi các chính phủ nước ngoài đã chúc mừng tổng thống đắc cử William Lại Thanh Đức của Đảng Dân tiến Đài Loan không can thiệp vào “công việc nội bộ” của Trung Quốc. Mỹ, Anh, Nhật và Liên minh châu Âu đều ca ngợi kết quả bầu cử. Trong các cuộc bầu cử lập pháp diễn ra đồng thời, DPP đã mất đa số trong quốc hội. Một phát ngôn viên của Trung Quốc cho biết kết quả bầu cử cho thấy DPP “không đại diện cho dư luận chính thống” và Trung Quốc vẫn đặt mục tiêu “thống nhất đất nước.” Bộ ngoại giao Đài Loan kêu gọi Trung Quốc “đối mặt với thực tế.”
Hàng nghìn người Israel, trong đó có thân nhân của những người vẫn đang bị Hamas bắt làm con tin ở Gaza, đã tề tựu về Tel Aviv để đánh dấu 100 ngày kể từ vụ tấn công của Hamas hôm 7/10. Khoảng 130 con tin vẫn đang mất tích; và 110 người đã được thả vào tháng 11. Một cuộc biểu tình lớn ủng hộ Israel đã được tổ chức tại London sau cuộc tuần hành ủng hộ Palestine hôm thứ Bảy. Continue reading “Thế giới hôm nay: 15/01/2024”
Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi Jinping’s ambition to unify Taiwan motivates military purges,” Nikkei Asia, 11/01/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Trong lúc hòn đảo chuẩn bị bỏ phiếu bầu tổng thống tiếp theo, Bắc Kinh đang tìm cách gây thêm áp lực.
Cuộc bầu cử tổng thống của Đài Loan đã mang lại cho Trung Quốc một cái cớ để phô diễn sức mạnh quân sự, và quân đội nước này, đặc biệt là các quân chủng rocket và tên lửa, đã trở thành tâm điểm chú ý của quốc tế.
Chiều thứ Ba (09/01/2024), Bộ Quốc phòng Đài Loan đã phát đi một cảnh báo khẩn cấp, thông báo cho người dân rằng một tên lửa do Trung Quốc phóng đi đã bay qua khu vực phía nam của hòn đảo. Chuông báo động vang lên khắp Đài Loan, trong lúc người dân nhận được thông báo khẩn cấp trên điện thoại của mình. Continue reading “Đài Loan là động lực cho cuộc thanh trừng quân sự của Tập?”
