Nguồn: Columbus mistakes manatees for mermaids, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1493, khi đi qua vùng biển gần Dominica, nhà thám hiểm người Ý Christopher Columbus đã nhìn thấy ba “nàng tiên cá” – mà thực ra chỉ là ba con lợn biển. Ông kể lại rằng “chúng chẳng đẹp bằng một nửa những gì ta tưởng tượng.” Sáu tháng trước đó, Columbus đã cùng ba con tàu – Nina, Pinta và Santa Maria – giăng buồm từ Tây Ban Nha qua Đại Tây Dương, với hy vọng tìm đường đến châu Á. Nhưng chuyến đi này, chuyến đi đầu tiên trong số bốn chuyến hải trình của ông, lại đưa Columbus đến châu Mỹ – “Tân Thế Giới.”
Tiên cá, một sinh vật thần thoại nửa người nửa cá, đã tồn tại trong nền văn hóa đi biển ít nhất cũng là từ thời Hy Lạp cổ đại. Chúng được tin là sống ở đại dương, và được mô tả là có phần đầu và thân của một người phụ nữ, chân thì thay bằng đuôi cá, còn trên tay luôn cầm gương và lược. Theo một số truyền thuyết, chúng có thể biến thành hình dạng con người và kết hôn với những người đàn ông đã chết. Tiên cá cũng có liên hệ mật thiết với Siren, một sinh vật thần thoại nửa người nửa chim, thường sống trên đảo và hát những khúc ca quyến rũ các thủy thủ đi vào con đường chết.
Nhưng thực ra những “nàng tiên cá” mà các thủy thủ nhìn thấy, nhiều khả năng chỉ là lợn biển, cá dugong, hoặc là bò biển Steller (tuyệt chủng vào thập niên 1760 do săn bắt quá mức.) Lợn biển là động vật có vú sống dưới nước, với đôi mắt khá giống con người, khuôn mặt có hình củ hành, còn đuôi thì giống như mái chèo. Chúng cũng di chuyển rất chậm. Người ta cho rằng lợn biển đã tiến hóa từ một tổ tiên chung với loài voi. Ba loài lợn biển (Tây Ấn, Tây Phi và Amazon) và một loài cá dugong thuộc về họ Sirenia (Sea cows/Bò biển). Khi trưởng thành, chúng dài khoảng 10 đến 12 feet, và nặng khoảng 800 đến 1.200 pound. Chúng là động vật ăn thực vật, có hệ trao đổi chất chậm, và chỉ có thể sống trong nước ấm.
Lợn biển sống trung bình khoảng 50 – 60 năm trong thế giới hoang dã và cũng không có kẻ thù tự nhiên. Tuy nhiên, chúng lại là một loài có nguy cơ tuyệt chủng. Tại Mỹ, đa số lợn biển được tìm thấy ở Florida, nơi mà rất nhiều cá thể chết hoặc bị thương do va chạm với tàu thuyền.
