Nguồn: The Battle of Coronel, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1914, với chiến thắng áp đảo trong Trận Coronel, hạm đội hải quân Đức dưới quyền chỉ huy của Phó Đô đốc Maximilian von Spee đã đánh chìm hai tàu tuần dương bọc thép của Anh neo trên bờ biển phía nam Chile.
Thế chiến I nổ ra tại châu Âu lục địa vào tháng 08/1914, và chỉ trong vòng vài tháng, chiến sự đã lan nhanh khắp các vùng biển toàn cầu tới tận Nam Mỹ. Từng đóng quân tại Tây Thái Bình Dương, gần Trung Quốc, Hải đội Đông Á nhỏ bé của Spee đã được lệnh di chuyển (mất hai tháng) tới Chile sau khi Nhật Bản tham gia vào Thế chiến ngày 22/08, bởi tính toán rằng lính Đức không thể đứng vững trước hải quân Nhật Bản trong khu vực. Nước Chile trung lập, với nhóm người nhập cư gốc Đức chiếm tỉ lệ đáng kể trong dân số, đồng thời là nguồn cung than, sẽ là căn cứ an toàn hơn để phát động các cuộc tấn công chống lại tàu thương mại của Anh.
Sau khi vượt qua một số lượng lớn các tàu Nhật, Anh và Úc trên đường đi, đội tàu của Spee chạm trán hạm đội Anh do Sir Christopher Cradock chỉ huy vào chiều tối ngày 01/11/1914. Đội tàu Đức, với các tàu mới hơn, nhẹ hơn đã nhanh chóng chiếm ưu thế, và bắt đầu tấn công vào lúc 7 giờ tối. Tàu chỉ huy của Cradock, chiếc Good Hope, đã bị tấn công trước khi thủy thủ đoàn trên đó kịp đáp trả; và con tàu chìm trong vòng nửa giờ. Chiếc Monmouth củng chìm theo hai giờ sau đó, sau khi cố gắng rút lui và bị đánh chìm bởi tàu tuần dương hạng nhẹ Nurnberg. Đã có không ít hơn 1.600 thủy thủ Anh, bao gồm cả chính Cradock, thiệt mạng cùng với hai con tàu. Sự kiện này được xem là thất bại tồi tệ nhất của Hải quân Hoàng gia Anh trong hơn một thế kỷ.
May mắn thay, chiếc Glasgow của Anh kịp thoát khỏi cuộc chiến và chạy trốn về phía nam để cảnh báo một tàu khác của Cradock, chiếc Canopus, đóng tại Quần đảo Falkland, rất gần Spee. Để đáp trả, người Anh đã cử hai tàu tuần dương chiến đấu, Inflexible và Invincible, từ Hải đội Chiến hạm (Battle Cruiser Squadron) ở Biển Bắc. Hai chiếc tàu, được chỉ huy bởi Sir Doveton Sturdee, đến Falklands vào ngày 07/12; một ngày sau đó, họ bắt đầu trả thù đội quân của Spee, đánh chìm bốn tàu Đức – bao gồm cả tàu tuần dương Nurnberg và tàu chỉ huy của Spee, chiếc Scharnhorst – cùng với 2.100 thủy thủ. Trong số những người thiệt mạng có Spee và hai con trai của ông, Otto và Heinrich. Đến cuối năm 1914, mối đe dọa từ tàu tuần dương Đức đối với các tuyến vận chuyển thương mại của Anh gần như đã bị loại bỏ. Quả vậy, suốt thời kỳ chiến tranh, vũ khí chết người quan trọng nhất của Đức trên biển là tàu ngầm U-boat.
