Nguồn: Haitian independence proclaimed, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1803, hai tháng sau khi đánh bại lực lượng thực dân của Napoléon Bonaparte, Jean-Jacques Dessalines đã tuyên bố độc lập cho Saint-Domingue, đổi tên thành Haiti theo tên tiếng Arawak ban đầu.
Năm 1791, một cuộc nổi dậy của các nô lệ đã nổ ra trên thuộc địa này của Pháp, và Toussaint-Louverture – một nô lệ trước đây – đã lãnh đạo phiến quân. Với tài năng quân sự bẩm sinh, Toussaint đã tiến hành một cuộc chiến tranh du kích hiệu quả chống lại chính quyền thực dân của hòn đảo này.
Ông đã đưa hai người nô lệ trước kia là Dessalines và Henri Christophe trở thành những vị tướng tài ba, và năm 1795, Toussaint đã giảng hòa với nước Pháp cách mạng sau khi chế độ nô lệ được bãi bỏ ở nước này. Trở thành thống đốc toàn quyền của thuộc địa, Toussaint đã chinh phục phần đảo do Tây Ban Nha cai quản vào năm 1801 và giải phóng những người nô lệ tại đây.
Tháng 01/1802, một lực lượng xâm lược do Napoléon chỉ thị đã đổ bộ lên Saint-Domingue, và sau nhiều tháng giao tranh dữ dội, Toussaint đã đồng ý ngừng bắn. Ông về nghỉ hưu tại đồn điền của mình cho đến năm 1803, Toussaint bị bắt và bị đưa tới một hầm ngục ở dãy Alps thuộc Pháp, nơi ông bị tra tấn và qua đời vào tháng Tư.
Ngay sau khi Toussaint bị bắt giữ, Napoléon đã tuyên bố kế hoạch đưa chế độ nô lệ trở lại Haiti, và Dessalines đã lãnh đạo cuộc nổi dậy chống lại sự cai trị của Pháp. Với sự trợ giúp của người Anh, lực lượng phiến quân đã giành chiến thắng lớn trước lực lượng Pháp, và vào ngày 09/11/1803, chính quyền thực dân đã đầu hàng.
Năm 1804, Tướng Dessalines lên nắm chính quyền độc tài và Haiti trở thành quốc gia thứ hai giành được độc lập ở châu Mỹ. Cuối năm này, Dessalines tự xưng là Hoàng đế Jacques I. Hai năm sau, ông bị giết khi đang đàn áp một cuộc nổi dậy.
