29/07/1958: NASA được thành lập

Nguồn: NASA created, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1958, Quốc Hội Mỹ đã thông qua đạo luật thành lập Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia (National Aeronautics and Space Administration, NASA), một cơ quan dân sự chịu trách nhiệm điều phối các hoạt động không gian của Mỹ. Kể từ đó, NASA đã hỗ trợ một loạt các chuyến thám hiểm không gian có lẫn không có người lái, giúp mang lại nhiều thông tin quan trọng về Hệ Mặt trời và vũ trụ. Cơ quan này cũng đã phóng rất nhiều vệ tinh quay quanh Trái Đất – chúng giữ trò quan trọng trong mọi việc, từ dự báo thời tiết, dẫn đường, đến thông tin liên lạc toàn cầu.

NASA được thành lập nhằm đáp lại vụ phóng vệ tinh đầu tiên của Liên Xô vào ngày 04/10/1957, Sputnik I. Vệ tinh nặng 183 pound, có kích thước như quả bóng rổ đã quay thành công quanh Trái Đất trong 98 phút.

Vụ phóng Sputnik đã khiến người Mỹ bất ngờ và làm dấy lên lo ngại rằng Liên Xô cũng có thể có khả năng bắn tên lửa mang vũ khí hạt nhân từ châu Âu sang châu Mỹ. Người Mỹ – những kẻ luôn tự hào về việc đi đầu trong công nghệ – đã xấu hổ và ngay lập tức tìm cách đáp trả, báo hiệu sự bắt đầu của cuộc chạy đua không gian giữa họ và Liên Xô.

Ngày 03/11/1957, Liên Xô phóng Sputnik II, mang theo một chú chó tên là Laika. Sang tháng 12, Mỹ đã cố gắng phóng một vệ tinh của riêng mình, được gọi là Vanguard, nhưng nó đã phát nổ ngay sau khi cất cánh. Ngày 31/01/1958, tình hình trở nên khả quan hơn khi Explorer I, vệ tinh đầu tiên của Mỹ, đã quay thành công quanh Trái Đất. Đến tháng 7 năm đó, Quốc Hội Mỹ đã thông qua luật chính thức thành lập NASA dựa trên Ủy ban Cố vấn Quốc gia về Hàng không và các cơ quan chính phủ khác, đồng thời xác nhận cam kết quốc gia – nhất quyết giành chiến thắng trong cuộc đua không gian.

Tháng 05/1961, Tổng thống John F. Kennedy tuyên bố rằng Mỹ nên đưa một người lên Mặt Trăng vào cuối thập niên đó. Ngày 20/07/1969, sứ mệnh Apollo 11 của NASA đã đạt được mục tiêu ấy và làm nên lịch sử khi phi hành gia Neil Armstrong trở thành người đầu tiên đặt chân lên Mặt Trăng, nổi tiếng với câu nói “Đây chỉ là bước đi nhỏ của một người đàn ông, nhưng là một bước nhảy vọt khổng lồ cho nhân loại.”

NASA đã tiếp tục đạt được những bước tiến lớn trong khám phá không gian kể từ lần đi bộ trên Mặt Trăng đầu tiên, bao gồm cả việc đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng Trạm Vũ trụ Quốc tế. Tuy nhiên, cơ quan này cũng gặp phải những thất bại thảm hại, chẳng hạn như các thảm họa giết chết phi hành đoàn trên tàu con thoi Challenger vào năm 1986 và tàu con thoi Columbia vào năm 2003.