Nguồn: Groundbreaking novel “Don Quixote” is published, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày ngày năm 1605, El ingenioso hidalgo Don Quixote de la Mancha của Miguel de Cervantes, thường được biết đến với cái tên Don Quixote, đã được xuất bản. Cuốn sách được nhiều người coi là tiểu thuyết hiện đại đầu tiên, đồng thời cũng là một trong những tiểu thuyết vĩ đại nhất mọi thời đại.
Nhân vật chính trong tác phẩm là một tiểu quý tộc, Alonso Quixano, người phát điên sau khi đọc quá nhiều những chuyện tình kiếm hiệp. Ông tự xưng là Don Quixote và cùng với cận vệ Sancho Panza, đi lang thang khắp La Mancha, miền trung Tây Ban Nha, đương đầu với những thử thách vốn dĩ luôn tồn tại trong tâm trí ông. Quixote từng tấn công một nhóm thầy tu, một đàn cừu, và nổi tiếng nhất, là tấn công những chiếc cối xay gió mà ông tin chắc là người khổng lồ. Cốt truyện có chủ đích gây cười và việc cố tình sử dụng ngôn ngữ cổ là nhằm châm biếm những câu chuyện xa xưa về các hiệp sĩ và những việc làm của họ.
Tiểu thuyết đã thành công ngay lập tức, dù rằng Cervantes chỉ kiếm được lợi nhuận khiêm tốn từ quyền xuất bản của nó. Cuốn sách đã được tái bản trên khắp Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ngay trong năm đó. Trong thập niên tiếp theo, nó đã được dịch và tái bản trên khắp châu Âu và được đọc rộng rãi ở các thuộc địa của Tây Ban Nha ở châu Mỹ. Trong những thế kỷ tiếp theo, các nhà phê bình vẫn tiếp tục ca ngợi, phân tích và diễn giải lại Don Quixote. Nhiều bài phân tích tập trung vào chủ đề trí tưởng tượng và các yếu tố mang tính phá vỡ định kiến, vốn được coi là sự châm biếm chủ nghĩa chính thống, tinh thần hiệp sĩ, chủ nghĩa yêu nước và thậm chí cả khái niệm về thực tế khách quan. Tác phẩm cũng đã làm nảy sinh một số thành ngữ phổ biến hiện nay trong tiếng Tây Ban Nha và các ngôn ngữ khác, bao gồm cụm “tilting at windmills” (đánh nhau với cối xay gió) và từ “quixotic” (anh hùng rơm) trong tiếng Anh.
Tristram Shandy của Laurence Sterne, tiểu thuyết cũng thường được gọi là một trong những tác phẩm hay nhất mọi thời đại, đã chịu ảnh hưởng rất lớn từ Don Quixote, cũng như The Adventures of Huckleberry Finn của Mark Twain, cuốn sách thậm chí còn đề cập rõ ràng đến tác phẩm của Cervantes. Thông minh, hài hước và đột phá, Don Quixote đã tồn tại theo cách mà chỉ một số rất ít tiểu thuyết có thể làm được.
