Nguồn: Quentin Roosevelt, Theodore Roosevelt’s youngest son, is killed, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1918, Quentin Roosevelt, một phi công thuộc Không quân Mỹ và là con trai thứ tư của cựu Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt, đã bị máy bay Fokker của Đức bắn rơi và giết chết trên sông Marne ở Pháp.
Chàng trai trẻ Roosevelt khi ấy đã đính hôn với Flora Payne Whitney, cháu gái của Cornelius Vanderbilt, một trong những người đàn ông giàu nhất nước Mỹ. Cặp đôi gặp nhau tại một vũ hội ở Newport, Rhode Island vào tháng 08/1916, và nhanh chóng rơi vào lưới tình, dù quan hệ thông gia giữa Roosevelts khiêm tốn, thuộc tầng lớp địa chủ cũ, với gia đình Vanderbilt-Whitneys giàu có, hào hoa lúc đầu đã gây tranh cãi cho đôi bên.
Những bức thư mà Quentin gửi cho Flora, từ khi họ gặp nhau cho đến khi anh qua đời, đã ghi lại quá trình nước Mỹ tham chiến. Theodore Roosevelt, tức giận trước thái độ trung lập của Mỹ đối với cuộc xâm lược của Đức – đặc biệt là với vụ đánh chìm Tàu Lusitania của Anh vào tháng 05/1916, khiến 128 người Mỹ chết đuối – đã ra vận động tranh cử tổng thống năm 1916 nhưng không thành công. Ông chỉ trích nặng nề Woodrow Wilson, người tái đắc cử nhờ một cương lĩnh trung lập. Dù ban đầu tỏ ra trung lập, Quentin sau đó đã đồng ý với cha mình. Trong lá thư viết cho Flora vào đầu năm 1917 từ Đại học Harvard, nơi anh đang theo học, anh nói rằng “Chúng ta quả là lũ hèn hạ, phải không, chúng ta muốn ngồi nhìn người Anh và Pháp đánh trận chiến của chúng ta, nhưng lại đút vàng vào túi của mình.”
Sau khi chính sách cũng như dư luận Mỹ đổi chiều, hướng tới việc tham chiến chống lại Đức, Wilson đã gửi thông điệp chiến tranh của mình cho Quốc hội vào ngày 02/04/1917. Ở tuổi 20, Quentin còn quá trẻ để được nhập ngũ theo đạo luật quân dịch thời bấy giờ, nhưng với tư cách là con trai của Theodore Roosevelt, anh ấy chắc chắn sẽ tình nguyện tham gia. Cha của Quentin, ở tuổi 58, cũng đã bày tỏ ý định đến Pháp ngay lập tức với tư cách là người đứng đầu một đạo quân tình nguyện; khi Wilson từ chối ý tưởng đó, Theodore Roosevelt tuyên bố rằng các con trai của ông sẽ thay thế vị trí của ông.
Gần cuối tháng 04/1917, Quentin đã rời Harvard, làm tình nguyện viên cho Không quân Mỹ, đồng thời cũng chính thức cầu hôn Flora. Cặp đôi trẻ đã nhận được sự đồng ý của cha mẹ, những người lúc đầu miễn cưỡng chấp nhận họ, chỉ để rồi phải nói lời tạm biệt với nhau tại Công viên Sông Hudson vào ngày 23/07 khi Quentin lên đường đến Pháp tham gia khóa đào tạo quân sự. Trong năm tiếp theo, Quentin phải vật lộn với những giờ huấn luyện bay đầy khó khăn (trên máy bay Nieuport, vốn đã bị người Pháp loại bỏ, xem như máy bay hạng hai), trong điều kiện lạnh giá khắc nghiệt, bệnh tật (vào tháng 11, anh bị viêm phổi và được gửi đến Paris nằm viện ba tuần), và còn bị chế nhạo bởi chính những người anh trai của mình, Ted, Archie và Kermit, cả ba đều đang trên đường ra tiền tuyến. Quentin cũng chịu đựng việc phải xa cách với Flora, người mà anh thúc giục mau tìm cách đến Paris và kết hôn với anh; dù cố gắng nhưng cuối cùng cô vẫn không thành công. Bất chấp nỗi đau chia lìa khỏi người mình yêu, Quentin vẫn quyết tâm ra mặt trận, để các anh trai không còn cơ hội chỉ trích, đồng thời để chứng tỏ bản thân với họ và với bố.
Tháng 06/1918, Quentin đạt được mong muốn của mình khi được bổ nhiệm làm chỉ huy Phi đội Hàng không số 95, hoạt động gần sông Aisne. “Anh nghĩ rằng mình đã hạ được chiếc Boche đầu tiên trong đời,” Quentin viết trong một lá thư đầy phấn khích gửi cho Flora vào ngày 11/07, đề cập đến một máy bay Đức mà anh đã bắn trúng trong một nhiệm vụ. Ba ngày sau, trong Trận Marne thứ hai, chiếc Nieuport của Quentin đã bị ba máy bay Boche tấn công, theo lời kể của một trong những phi công thực hiện nhiệm vụ. Sau khi bị hạ, chiếc máy bay của Quentin đã rơi sau phòng tuyến của quân Đức, gần làng Chamery, Pháp.
Flora Payne Whitney đã lưu giữ mọi bức thư Quentin gửi cho mình. Cô đã trở thành thành viên danh dự của gia đình Roosevelt suốt một thời gian, tự xoa dịu nỗi đau của mình, đồng thời an ủi Theodore Roosevelt, người đã suy sụp vì mất đứa con trai út, cho đến khi ông qua đời vào tháng 01/1919. Sau đó Flora kết hôn hai lần, có tổng cộng bốn người con, và theo chân mẹ mình, nhà điêu khắc và nhà bảo trợ nghệ thuật Gertrude Vanderbilt Whitney, giữ vai trò lãnh đạo tại Bảo tàng Nghệ thuật Mỹ Whitney ở Thành phố New York. Flora qua đời năm 1986.
