24/08/1873: Núi Thánh Giá bí ẩn được chụp ảnh

Nguồn: Elusive Mount of the Holy Cross photographed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1873, William Henry Jackson trở thành người đầu tiên chụp được ảnh Núi Thánh Giá bí ẩn của Colorado, cung cấp bằng chứng đáng tin cậy về sự tồn tại của ngọn núi này.

Từ lâu, tin đồn về một cây thánh giá tuyết tự nhiên ẩn mình trên những ngọn núi hiểm trở của Colorado đã lan truyền khắp nơi. Nhiều người khẳng định đã nhìn thấy cây thánh giá, trong khi những người khác chẳng thể tìm thấy nó. Đến tháng 08/1873, nhiếp ảnh gia William Henry Jackson đã quyết tâm chứng minh sự tồn tại của nó bằng cách chụp ảnh lại. Continue reading “24/08/1873: Núi Thánh Giá bí ẩn được chụp ảnh”

Cẩm nang về công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “A Guide to Censorship in China”, Foreign Policy, 19/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Các quy trình kỳ lạ quyết định những gì được hoặc không được xuất bản.

Tôi đã dành nhiều năm làm việc trong ngành truyền thông Trung Quốc, cả cơ quan nhà nước lẫn tư nhân, và tôi nhận thấy nhiều người ở bên ngoài đất nước này đã hiểu sai một khía cạnh then chốt về các cơ quan ấy. Vì vậy, trong tuần này, chúng ta sẽ cùng đi sâu tìm hiểu công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc, trong đó tập trung vào quy trình xuất bản chính thống thay vì mạng xã hội – một chủ đề mà tôi sẽ quay lại trong mục báo sau. Continue reading “Cẩm nang về công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc”

23/08/1861: Điệp viên Hợp bang miền Nam Rose O’Neal Greenhow bị bắt

Nguồn: Confederate spy Rose O’Neal Greenhow is arrested, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1861, Allan Pinkerton, người đứng đầu cơ quan mật vụ mới của chính phủ Liên bang Mỹ, đã ra lệnh quản thúc tại gia Rose O’Neal Greenhow, điệp viên của phe Hợp bang miền Nam, tại Washington, D.C.

Greenhow là một góa phụ giàu có sống tại Washington vào thời điểm nội chiến nổ ra. Bà có nhiều mối quan hệ ở thủ đô và đặc biệt thân thiết với Thượng nghị sĩ Henry Wilson của Massachusetts. Người phụ nữ gốc Maryland này công khai ủng hộ chính nghĩa của miền Nam, và đã sớm xây dựng được một mạng lưới gián điệp hùng mạnh. Continue reading “23/08/1861: Điệp viên Hợp bang miền Nam Rose O’Neal Greenhow bị bắt”

Tại sao an ninh năng lượng không thể tách rời an ninh khí hậu?

Nguồn: Gernot Wagner, “Climate Security Is Energy Security”, Project Syndicate, 11/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong số tất cả những điều bất định do chính quyền của Donald Trump tạo ra trong sáu tháng qua, một điều rõ ràng là: công nghệ “khí hậu” đang bị loại bỏ, và công nghệ “năng lượng” đang được ưu tiên. Nhưng trong khi việc chấp nhận sự thay đổi từ ngữ này có thể xoa dịu một số người, thì nó cần được nhìn nhận đúng bản chất: đó chỉ là sự thay đổi cách dùng từ. Các lực lượng kinh tế và công nghệ cơ bản đang đẩy thế giới rời xa dầu, than và khí đốt, xu thế hướng tới các công nghệ hiệu suất cao, phát thải carbon thấp vẫn không suy giảm. Continue reading “Tại sao an ninh năng lượng không thể tách rời an ninh khí hậu?”

Thế giới hôm nay: 22/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Binyamin Netanyahu cho biết Israel sẽ bắt đầu đàm phán với Hamas để tạm dừng giao tranh và bảo đảm việc thả một số con tin còn lại. Nhóm vũ trang đã đồng ý với đề xuất trong tuần này. Thủ tướng Israel cũng đã phê duyệt kế hoạch của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) nhằm tiếp quản thành phố Gaza; trước đó IDF cho biết họ đã kiểm soát được vùng ngoại ô của thành phố.

EU và Mỹ đã công bố thêm chi tiết về một thỏa thuận thương mại, vốn đã được phác thảo hồi tháng trước. Trong đó có điều kiện yêu cầu EU giảm thuế đối với hàng Mỹ để xe hơi của khối này chỉ phải chịu mức thuế suất 15%. Tuyên bố cũng hé lộ khả năng cắt giảm thuế cho thép và nhôm của châu Âu. Continue reading “Thế giới hôm nay: 22/08/2025”

Lý do Kim Jong-un muốn phát triển tàu khu trục

Nguồn: Khang Vu, “Kim Jong-un builds destroyers his grandfather never could – to what ends?”, The Interpreter, 19/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Vào tháng 5 vừa qua, việc một tàu chiến bị lật úp trong lúc hạ thủy tại một xưởng đóng tàu của Triều Tiên – sự cố mà Chủ tịch Kim Jong-un đã chứng kiến – rất dễ khiến chúng ta bỏ lỡ thông điệp chính. Triều Tiên đang theo đuổi dự án hiện đại hóa hải quân tham vọng nhất trong nhiều năm.

Chiếc tàu bị lật úp, sau vài tuần đã được dựng đứng lại, là chiếc thứ hai trong lớp khu trục hạm Choe Hyon mới, đồng thời là chiến hạm lớn nhất Triều Tiên từng chế tạo. Triều Tiên đặt mục tiêu đóng thêm một tàu khu trục thứ ba vào tháng 10 năm 2026, với việc ông Kim cam kết sẽ triển khai thêm hai tàu khu trục lớp Choe Hyon mỗi năm. Continue reading “Lý do Kim Jong-un muốn phát triển tàu khu trục”

Nga và Ukraine vẫn xa cách như xưa 

Nguồn: Ivo H. Daalder, “Russia and Ukraine Are as Far Apart as Ever,” Foreign Policy, 19/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Bất chấp những nỗ lực của Trump, đàm phán sẽ chỉ diễn ra khi cả hai bên đều tin rằng lợi ích của họ sẽ được phục vụ tốt hơn bằng đối thoại thay vì chiến đấu. 

Nếu có điều gì đó để nói về Donald Trump, thì đó là ông không hề né tránh các cuộc gặp quan trọng. Với sự tự tin tuyệt đối vào khả năng buộc người khác phải theo ý mình, Tổng thống Mỹ đã dành vài ngày qua để tiếp xúc với các nhà lãnh đạo của cả hai phe trong cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, nhằm nỗ lực chấm dứt cuộc chiến tàn khốc nhất ở châu Âu kể từ năm 1945.  Continue reading “Nga và Ukraine vẫn xa cách như xưa “

21/08/1944: Những phác thảo ban đầu cho việc thành lập Liên Hiệp Quốc

Nguồn: The seeds of the United Nations are planted, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, các đại diện từ Mỹ, Anh, Liên Xô, và Trung Quốc đã nhóm họp tại khu điền trang Dumbarton Oaks ở Georgetown, Washington, D.C., để xây dựng những nguyên tắc chính thức cho một tổ chức sẽ đảm bảo an ninh tập thể trên toàn thế giới – tổ chức này sau đó trở thành Liên Hợp Quốc. Continue reading “21/08/1944: Những phác thảo ban đầu cho việc thành lập Liên Hiệp Quốc”

Thế giới hôm nay: 21/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết đã bắt đầu “các bước chuẩn bị” cho chiến dịch tấn công vào thành phố Gaza và hiện đã kiểm soát được khu vực ngoại ô. Để chuẩn bị cho việc tiếp quản, IDF đã triệu tập thêm 60.000 quân dự bị và gia hạn nghĩa vụ cho 20.000 binh sĩ đang phục vụ. Trong khi đó, chính phủ Israel đang xem xét một đề xuất ngừng bắn mới mà Hamas được cho là đã đồng ý.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố Điện Kremlin sẽ phải phê duyệt bất kỳ đảm bảo an ninh nào dành cho Ukraine trong một thỏa thuận hòa bình, qua đó khiến những cam kết này mất giá trị thực tế. Nhận xét này dường như mâu thuẫn với tuyên bố của chính quyền Trump rằng Vladimir Putin, người vừa gặp ông Trump hôm thứ Sáu, đã đồng ý với các đảm bảo an ninh từ châu Âu và Mỹ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 21/08/2025”

Tại sao Putin cười đắc chí sau khi rời Alaska?

Nguồn: Mick Ryan, “Why Putin smiled broadly as he left his Alaska encounter with Trump”, The Interpreter, 18/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Được Boris Johnson mô tả là “sự kiện kinh tởm nhất trong toàn bộ lịch sử ngoại giao tầm thường”, hội nghị thượng đỉnh Alaska rất được mong đợi giữa tổng thống Mỹ và lãnh đạo Nga đã kết thúc vào sáng thứ bảy tuần trước theo giờ Đông Úc. Các tuyên bố của Tổng thống Mỹ và Nga sau gần ba giờ thảo luận đã trở thành chủ đề phân tích chuyên sâu kể từ đó.

Vladimir Putin đã thêm nhiều lời tâng bốc Donald Trump vào các bình luận của mình. Ông rất vui khi củng cố quan điểm của Trump rằng cuộc chiến sẽ không xảy ra nếu Trump là tổng thống, lưu ý rằng “Tôi đã cố gắng thuyết phục người đồng cấp Mỹ trước đây rằng đó không phải là điểm không thể quay lại khi nói đến các hành động thù địch. Trump đã nói rằng nếu ông ấy là Tổng thống, sẽ không có chiến tranh… Tôi có thể xác nhận điều đó”. Putin cũng nói về lịch sử chung của Mỹ và Nga và nói một cách ấm áp về Mỹ như một người hàng xóm. Continue reading “Tại sao Putin cười đắc chí sau khi rời Alaska?”

Trung Quốc đang tận hưởng Trump 2.0 

Nguồn: Yun Sun (Tôn Vân), “China Is Enjoying Trump 2.0,” Foreign Affairs, 15/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Thương chiến đang giúp Bắc Kinh chuẩn bị cho cạnh tranh dài hạn như thế nào? 

Sau chiến thắng của Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, giới hoạch định chính sách và giới tinh hoa trí thức Trung Quốc đã lo ngại điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra với quan hệ Mỹ-Trung. Nỗi cay đắng và tổn thương từ cuộc thương chiến của chính quyền Trump đầu tiên vẫn còn ám ảnh Bắc Kinh. Và với nền kinh tế vốn đã trì trệ cùng những điểm yếu rõ ràng từ sự phụ thuộc lẫn nhau về thương mại, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã chuẩn bị cho điều mà nhiều chuyên gia đã gọi một cách riêng tư là “cơn bão chưa từng có trong lịch sử” có thể hủy hoại quan hệ song phương.  Continue reading “Trung Quốc đang tận hưởng Trump 2.0 “

Thế giới hôm nay: 20/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các nhà lãnh đạo châu Âu trong tuần này sẽ tìm cách phác thảo các bảo đảm an ninh cho Ukraine hậu chiến, tận dụng cam kết của Donald Trump rằng Mỹ sẽ hỗ trợ nếu có binh sĩ châu Âu được triển khai. Trước đó, tổng thống Mỹ nói với Fox News là Mỹ có thể hỗ trợ đường không. Ông cũng tuyên bố đã “gần” sắp xếp được một hội nghị thượng đỉnh với Volodymyr Zelensky, tổng thống Ukraine, và Vladimir Putin, tổng thống Nga.

Chỉ số công nghệ NASDAQ giảm 1,4% do lo ngại về bong bóng AI. Giá cổ phiếu của Palantir, công ty phân tích dữ liệu, giảm 9,4%, trong khi Nvidia, nhà sản xuất chip, giảm 3,5%. Ngược lại, giá cổ phiếu Intel tăng gần 7% sau khi SoftBank, tập đoàn công nghệ Nhật Bản, cho biết sẽ đầu tư 2 tỷ USD vào hãng này và Nhà Trắng xác nhận đang xem xét mua 10% cổ phần. Continue reading “Thế giới hôm nay: 20/08/2025”

Zelensky trong hang cọp

Nguồn: Gideon Rachman, “Zelenskyy in the lion’s den,” Financial Times, 17/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà lãnh đạo châu Âu cần đưa Trump ra khỏi con đường nguy hiểm mà Putin đã vạch sẵn.

Ký ức về chuyến đi thất bại của Volodymyr Zelensky tới Phòng Bầu dục lần gần đây nhất sẽ ám ảnh chuyến thăm Nhà Trắng sắp tới của Tổng thống Ukraine vào thứ Hai 18/08.

Cuộc tranh cãi nảy lửa được truyền hình trực tiếp giữa Zelensky và Donald Trump hồi tháng 2 đã trở thành một điểm thấp đáng báo động cho cả Mỹ và liên minh phương Tây. Đó cũng là một khoảnh khắc cực kỳ nguy hiểm cho sự nghiệp của Ukraine. Continue reading “Zelensky trong hang cọp”

Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ

Nguồn: Happymon Jacob, “The Shocking Rift Between India and the United States”, Foreign Affairs, 14/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong 25 năm qua, Ấn Độ và Mỹ đã trở nên gắn bó hơn bao giờ hết, xây dựng mối quan hệ kinh tế và chiến lược vững chắc. Quan hệ đối tác của họ dựa trên các giá trị và lợi ích chung: cả hai đều là những nền dân chủ lớn nhất thế giới, là nơi sinh sống của các quần thể đa văn hóa rộng lớn, và cả hai đều lo ngại về sự trỗi dậy của Trung Quốc, nước láng giềng phía bắc của Ấn Độ. Nhưng trong bốn tháng qua, mối quan hệ được vun đắp cẩn thận đó đã đột ngột trật bánh. Sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào Nhà Trắng đe dọa làm tiêu tan những thành tựu của một phần tư thế kỷ. Continue reading “Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ”

19/08/1812: Tàu Constitution được mệnh danh là Old Ironsides

Nguồn: Old Ironsides earns its name, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, trong Chiến tranh năm 1812, khinh hạm Constitution của Hải quân Mỹ đã đánh bại khinh hạm Guerrière của Anh trong một trận hải chiến ác liệt ngoài khơi bờ biển Nova Scotia. Các nhân chứng khẳng định rằng những viên đạn của Anh chỉ nảy bật ra khỏi mạn tàu Constitution, như thể con tàu được làm bằng sắt chứ không phải gỗ. Đến cuối chiến tranh, “Old Ironsides” (Sườn thép già) đã phá hủy hoặc bắt giữ thêm bảy tàu Anh nữa. Chiến thắng của USS Constitution trước Hải quân Hoàng gia Anh được cho là bất khả chiến bại đã mang lại một sự khích lệ tinh thần to lớn cho nền cộng hòa non trẻ của Mỹ. Continue reading “19/08/1812: Tàu Constitution được mệnh danh là Old Ironsides”

Thế giới hôm nay: 19/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump nói Mỹ sẽ giúp đảm bảo an ninh cho Ukraine nếu đạt được thỏa thuận hòa bình với Nga, nhưng châu Âu sẽ là “tuyến phòng thủ đầu tiên.” Ông Trump đã gặp tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu vào thứ Hai, sau cuộc gặp với tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska hôm thứ Sáu. Cả ông Trump và ông Zelensky đều bày tỏ hy vọng các cuộc đàm phán này sẽ mở đường cho một cuộc gặp ba bên với ông Putin.

Đức tuyên bố Mỹ phải giảm thuế ô tô trước khi có thể hoàn tất thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu. EU và Mỹ đã thống nhất một thỏa thuận khung từ cuối tháng 7, nhưng nhiều chi tiết vẫn chưa rõ ràng. Đề xuất hiện tại sẽ giảm thuế nhập khẩu ô tô châu Âu vào Mỹ từ mức 25% xuống còn 15%. Song ngành công nghiệp ô tô Đức ước tính ngay cả mức thuế thấp hơn này cũng có thể khiến họ bị thiệt hại hàng tỷ euro mỗi năm. Continue reading “Thế giới hôm nay: 19/08/2025”

Hội nghị chống Mỹ tại Thiên Tân sẽ diễn ra sau thượng đỉnh Trump-Putin tại Alaska

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Anti-US summit in Tianjin to follow Trump-Putin Alaska meeting,” Nikkei Asia, 14/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Lập trường chống lại Ấn Độ của Washington là “món quà trời cho” đối với các nhà đàm phán thương mại Trung Quốc. 

Trung Quốc đang chuẩn bị phô trương sức mạnh quân sự bằng một cuộc duyệt binh lớn tại Bắc Kinh vào ngày 03/09, nhân kỷ niệm 80 năm chiến thắng trong “cuộc kháng chiến của nhân dân Trung Quốc chống lại sự xâm lược của Nhật Bản và chủ nghĩa phát xít trên toàn thế giới.” 

Theo các phương tiện truyền thông chính thức của Trung Quốc, buổi diễn tập tại thủ đô nước này đã bắt đầu vào tối thứ Bảy ngày 09/08 và kéo dài đến tận sáng Chủ Nhật, với khoảng 22.000 người tham gia.  Continue reading “Hội nghị chống Mỹ tại Thiên Tân sẽ diễn ra sau thượng đỉnh Trump-Putin tại Alaska”

Thế giới hôm nay: 18/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump nói rằng tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, có thể kết thúc chiến tranh với Nga “nếu ông ấy muốn,” nhưng Ukraine sẽ không thể gia nhập NATO hay lấy lại bán đảo Crimea như một phần của thỏa thuận hòa bình. Trước đó, đặc phái viên Steve Witkoff của ông Trump cho biết tổng thống Nga Vladimir Putin đã đồng ý về “các bảo đảm an ninh mạnh mẽ” cho Ukraine từ các đồng minh. Các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ cùng ông Zelensky gặp ông Trump tại Washington vào thứ Hai.

Hàng trăm nghìn người Israel đã tham gia biểu tình và tổng đình công ở Tel Aviv. Họ muốn gây áp lực buộc chính phủ đạt thỏa thuận với Hamas nhằm đảm bảo việc thả con tin ở Gaza. Các cuộc biểu tình diễn ra một tuần sau khi thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu công bố kế hoạch tăng cường tấn công dải đất và chiếm giữ thành phố Gaza. Continue reading “Thế giới hôm nay: 18/08/2025”

Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan

Nguồn: Nathan Attrill, “Digital siege puts Taiwan’s resilience to the test”, The Strategist, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Xung đột kéo dài nhất giữa Trung Quốc và Đài Loan không diễn ra trên biển hay trên không mà là trên không gian mạng.

Trong hai năm qua, Trung Quốc đã tăng cường một chiến dịch chiến tranh mạng toàn diện chống lại Đài Loan. Chiến dịch này dai dẳng, tinh vi về mặt kỹ thuật và được cân nhắc kỹ lưỡng về mặt chính trị. Nó kết hợp gián điệp được nhà nước hậu thuẫn, các hoạt động tâm lý, xâm nhập cơ sở hạ tầng quan trọng và thông tin sai lệch, đồng thời được tích hợp sâu rộng vào nỗ lực rộng lớn hơn của Bắc Kinh nhằm gây bất ổn cho Đài Loan bằng các hành động dưới ngưỡng chiến tranh. Continue reading “Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan”

Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine

Nguồn: Ruslan Bortnik, Maksym Chebotarov, Lena Surzhko-Harned, Andrey Kortunov, 圆桌｜特普会165分钟：美俄关系正常化出现窗口，但双边框架或不会带来和平, The Paper, 16/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên sau nhiều năm tại Mỹ.

Theo Tân Hoa Xã, vào ngày 15 giờ địa phương, Putin và Trump đã gặp nhau tại Căn cứ quân sự Liên hợp Elmendorf-Richardson ở Anchorage, Alaska. Thông tin mới nhất từ Văn phòng Báo chí Tổng thống Nga cho biết, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo đã kết thúc. Truyền thông Nga đưa tin cuộc gặp kéo dài 2 giờ 45 phút. Continue reading “Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine”