Nhật Bản đóng vai trò gì nếu một cuộc Chiến tranh Triều Tiên mới nổ ra?

Nguồn:  Ju Hyung Kim, “What Would Be Japan’s Role in a New Korean War?”, War on the Rock, 03/08/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Trong bối cảnh Triều Tiên tiếp tục phát triển năng lực hạt nhân và tên lửa tầm xa, nguy cơ Trung Quốc xâm lược Đài Loan, cùng với các phản ứng quân sự của Mỹ, đang chi phối các cuộc thảo luận về an ninh Đông Á, việc thành lập Khung hợp tác an ninh ba bên (Mỹ – Hàn Quốc – Nhật Bản) gần đây đã làm dấy lên câu hỏi liệu nó có bao gồm các kế hoạch hành động chi tiết cho các tình huống bất ngờ trong khu vực, chẳng hạn như xung đột toàn diện đồng thời trên Bán đảo Triều Tiên và Eo biển Đài Loan hay không. Với các chi tiết cụ thể của Khung hợp tác an ninh ba bên vẫn còn được giữ bí mật, và sự không chắc chắn về việc liệu nó có phát triển thành một tổ chức tương đương NATO ở Đông Á (Tổ chức Hiệp ước châu Á – Thái Bình Dương, một khái niệm do Tổng thống Hàn Quốc Park Chung-hee đề xuất vào những năm 1960 nhưng chưa bao giờ được hiện thực hóa), vẫn chưa rõ ba nền dân chủ lớn trong khu vực – Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc – sẽ cùng nhau ứng phó với những cuộc khủng hoảng như vậy như thế nào. Continue reading “Nhật Bản đóng vai trò gì nếu một cuộc Chiến tranh Triều Tiên mới nổ ra?”

Thế giới hôm nay: 14/10/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Binyamin Netanyahu yêu cầu Liên Hợp Quốc rút lực lượng gìn giữ hòa bình khỏi miền Nam Lebanon. Thủ tướng Israel cho rằng lính mũ xanh chỉ đang “cung cấp lá chắn sống cho Hezbollah.” Lời kêu gọi của ông được đưa ra sau khi năm sĩ quan gìn giữ hòa bình bị thương ở Lebanon, và Liên Hợp Quốc cho biết cổng chính của một trong những khu nhà của họ bị “phá hủy” bởi hai xe tăng của Israel. Trong một diễn biến khác, Hezbollah đã tấn công bằng máy bay không người lái vào một căn cứ quân sự ở miền Bắc Israel, khiến hơn 60 người bị thương. Tổng thống Joe Biden cho biết Mỹ sẽ gửi một hệ thống chống tên lửa tiên tiến đến Israel, cùng với quân đội Mỹ để vận hành hệ thống này.

Tên lửa khổng lồ Starship của SpaceX đã hoàn thành chuyến bay thử nghiệm thứ năm. Tàu vũ trụ này cất cánh từ Texas, tách khỏi tên lửa đẩy và hạ cánh xuống Ấn Độ Dương. Tên lửa đẩy quay trở lại bệ phóng, nơi nó được thu lại bởi những cánh tay khổng lồ. Hệ thống có thể tái sử dụng đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực mở rộng hệ thống vệ tinh Starlink; trong kế hoạch đưa người Mỹ trở lại Mặt trăng của NASA; và trong tham vọng của Elon Musk, ông chủ của SpaceX, về một khu định cư của con người trên sao Hỏa. Continue reading “Thế giới hôm nay: 14/10/2024”

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc cuối cùng cũng thừa nhận ‘khó khăn’ kinh tế

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Chinese leaders finally admit economic ‘difficulties’,” Nikkei Asia, 10/10/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà đầu tư đã bán tháo cổ phiếu khi Tập Cận Bình kiên định theo đuổi các chính sách cơ bản của mình.

Sau khi Chỉ số Tổng hợp Thượng Hải (Shanghai Composite Index) tăng đáng kinh ngạc vào cuối tháng trước và tuần trước, giới lãnh đạo Trung Quốc đã muốn tăng thêm sự phấn khích.

Vì vậy, vào thứ Ba ngày 8/10, một ngày sau khi kết thúc kỳ nghỉ lễ Quốc khánh kéo dài một tuần – Trịnh Sách Khiết, người đứng đầu Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, đã tổ chức một cuộc họp báo và bày tỏ sự tự tin về việc đạt được mục tiêu tăng trưởng của chính phủ là “khoảng 5%” cho năm 2024. Continue reading “Các nhà lãnh đạo Trung Quốc cuối cùng cũng thừa nhận ‘khó khăn’ kinh tế”

13/10/1972: Chuyến bay 571 của Không quân Uruguay bị rơi ở Dãy Andes

Nguồn: Uruguayan Air Force Flight 571 crashes in the Andes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào chiều ngày này năm 1972, Chuyến bay 571 của Không quân Uruguay đã bắt đầu hạ độ cao xuống Santiago, Chile quá sớm và bị rơi ở dãy núi Andes. Sau hơn hai tháng vô cùng đau thương, 16 trong số 45 người trên máy bay đã được cứu sống. Sự kiện này đôi khi được gọi là Phép màu ở Dãy Andes. Continue reading “13/10/1972: Chuyến bay 571 của Không quân Uruguay bị rơi ở Dãy Andes”

Cuộc chiến đa mặt trận của Israel sẽ kết thúc ở đâu?

Nguồn:  Dalia Dassa Kaye, “Where Will Israel’s Multifront War End?”, Foreign Affairs, 02/10/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Vụ ám sát lãnh đạo Hezbollah Hassan Nasrallah của Israel vào tuần trước đã đánh dấu một bước ngoặt đối với Trung Đông. Dưới thời Nasrallah, Hezbollah đã trở thành đồng minh thân cận nhất của Iran và là lực lượng răn đe quan trọng, trụ cột trung tâm của “trục kháng chiến” của Tehran. Cái chết của ông là một đòn giáng mạnh và gây sốc không chỉ đối với Hezbollah mà còn đối với liên minh các lực lượng được Iran hậu thuẫn trên khắp khu vực. Đối với Israel, vụ ám sát là một bước leo thang hợp lý, dù táo bạo. Ngày 1 tháng 10, Israel đã thực hiện bước tiếp theo – một cuộc xâm lược trên bộ vào Lebanon, mở ra một cuộc tấn công toàn diện chống lại Hezbollah – trong khi phải đối mặt với sự trả đũa trực tiếp mới từ Iran, với gần 200 tên lửa đạn đạo được phóng vào Israel trong tuần này. Continue reading “Cuộc chiến đa mặt trận của Israel sẽ kết thúc ở đâu?”

12/10/1960: “Sự cố đập giày” của Nikita Khrushchev tại Liên Hiệp Quốc

Nguồn: Nikita Khrushchev allegedly brandishes his shoe at the United Nations, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1960, trong một trong những khoảnh khắc siêu thực nhất trong lịch sử Chiến tranh Lạnh, nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev đã đập tay xuống bàn, và theo một số lời kể, ông còn tháo giày ra và đe dọa sẽ đập giày lên bàn để phản đối bài phát biểu chỉ trích chính sách của Liên Xô ở Đông Âu. Continue reading “12/10/1960: “Sự cố đập giày” của Nikita Khrushchev tại Liên Hiệp Quốc”

Đại Việt dưới thời Lê Thần Tông và Lê Chân Tông (1635-1649)

Tác giả: Hồ Bạch Thảo

Xem thêm: Các bài khác trong chuỗi bài “Lịch sử Việt Nam thời tự chủ”

Vua Lê Thần Tông xuống chiếu truyền ngôi cho Vua Chân Tông; trị vì 6 năm Vua Chân Tông mất, Thần Tông lại tiếp tục ngôi Vua. Trong thời gian này phe Trịnh, Nguyễn mấy lần tương tranh, quân Nguyễn tiến đến bờ sông Gianh, rồi tạm thời hòa hoãn. Tại Trung Quốc nhà Thanh diệt Minh, đòi Sứ thần ngoại quốc nạp sắc phong của nhà Minh.

Tháng 10 năm Đức Long thứ 7 [10/11-8/12/1635], tức Minh Sùng Trinh năm thứ 8, từ tháng 10, Vua Lê Thần Tông đổi niên hiệu là Dương Hoà năm thứ nhất, cho đại xá. Continue reading “Đại Việt dưới thời Lê Thần Tông và Lê Chân Tông (1635-1649)”

Thế giới hôm nay: 11/10/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bộ y tế Lebanon cho biết ít nhất 22 người đã thiệt mạng và 117 người bị thương sau các cuộc không kích của Israel vào trung tâm Beirut. Reuters đưa tin rằng vụ tấn công nhắm vào ít nhất một nhân vật cấp cao giấu tên của Hezbollah. Lực lượng Phòng vệ Israel đã ban hành cảnh báo sơ tán “khẩn cấp” cho những người sống ở vùng ngoại ô gần Beirut, nơi mà họ nói là gần “các cơ sở” của nhóm dân quân do Iran hậu thuẫn.

Thống đốc Florida Ron DeSantis cho biết tiểu bang đã tránh được “kịch bản tồi tệ nhất” khi Bão Milton đi vào Đại Tây Dương. Nhưng thiệt hại là đáng kể: sau khi đổ bộ vào bờ biển phía tây Florida vào cuối ngày thứ Tư, Milton đã gây ra hàng loạt cơn lốc xoáy, khiến hơn 3 triệu ngôi nhà và doanh nghiệp mất điện, đồng thời làm ít nhất mười người thiệt mạng. Continue reading “Thế giới hôm nay: 11/10/2024”

Nguy cơ xảy ra chiến tranh Triều Tiên đang cao hơn bao giờ hết

Nguồn: Robert A. Manning, “The Risk of Another Korean War Is Higher Than Ever,” Foreign Policy, 07/10/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bình Nhưỡng đang chơi bài khiến Nga và Trung Quốc mâu thuẫn nhau – và đã từ bỏ mục tiêu bình thường hóa quan hệ với Mỹ.

Tháng Giêng năm nay, hai nhà quan sát Triều Tiên giàu kinh nghiệm Robert Carlin và Siegfried Hecker đã khiến nhiều người ngạc nhiên khi viết rằng nhà lãnh đạo Kim Jong Un đang chuẩn bị cho chiến tranh. Quan ngại này có thể hơi thái quá, nhưng không phải là không có cơ sở. Tôi đã làm việc về vấn đề hạt nhân Triều Tiên ở cả trong và ngoài chính phủ suốt 30 năm qua, và hiện tại, Bán đảo Triều Tiên dường như nguy hiểm và bất ổn hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ năm 1950. Continue reading “Nguy cơ xảy ra chiến tranh Triều Tiên đang cao hơn bao giờ hết”

10/10/2014: Malala Yousafzai giành giải Nobel Hòa bình ở tuổi 17

Nguồn: Malala Yousafzai, 17, wins Nobel Peace Prize, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2014, nhà hoạt động Malala Yousafzai đã giành giải Nobel Hòa bình ở tuổi 17. Là một người ủng hộ mạnh mẽ cho giáo dục trẻ em gái, tại quê hương Pakistan và trên toàn thế giới, cô là người trẻ nhất từng đoạt giải Nobel.

Malala Yousafzai đang ngồi trong lớp hóa khi cô biết mình đã giành giải Nobel Hòa bình. Sau khi nghe tin, cô nhớ lại, “Tôi đứng dậy và đi tới lớp vật lý. Tôi phải hoàn thành buổi học của mình, bởi khi bạn nhận được Giải Nobel Hòa bình cho giáo dục, bạn phải hoàn thành buổi học của mình.” Continue reading “10/10/2014: Malala Yousafzai giành giải Nobel Hòa bình ở tuổi 17”

Tin tặc Trung Quốc tấn công các công ty viễn thông của Mỹ

Nguồn: James Palmer, “Chinese Hackers Target U.S. Telecoms,” Foreign Policy, 08/10/2024

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Vụ xâm nhập vào cơ sở hạ tầng mạng của Mỹ đã làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng về an ninh quốc gia tại Washington.

Tiêu điểm tuần này: Tin tặc có liên can đến chính phủ Trung Quốc tấn công các công ty viễn thông của Mỹ; Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức (Lai Ching-te) chuẩn bị phát biểu trong lễ Quốc khánh, dự kiến sẽ khiến Bắc Kinh “khó chịu”; và các phần tử khủng bố ở Pakistan nhắm vào công dân Trung Quốc làm việc trong dự án Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI). Continue reading “Tin tặc Trung Quốc tấn công các công ty viễn thông của Mỹ”

Thế giới hôm nay: 10/10/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bão Milton đã giảm xuống cấp 3 khi tiến gần đến bờ biển phía tây Florida. Khoảng 28 quận của bang này đang trong tình trạng cảnh báo bão. Các nhà khí tượng học dự báo Milton sẽ gây ra giông bão và lốc xoáy nghiêm trọng. Thống đốc Ron DeSantis đã kêu gọi người dân trên đường đi của cơn bão “di tản ngay lập tức”; và 5,5 triệu người đã được ban hành lệnh sơ tán. Tổng thống Joe Biden đã hoãn các chuyến thăm tới Angola và Đức. Khoảng 5.000 thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia đã được triển khai, với 3.000 người khác túc trực.

Ông Biden và thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đã nói chuyện qua điện thoại, lần đầu tiên kể từ tháng 8. Bộ trưởng quốc phòng Israel Yoav Gallant đã hoãn chuyến thăm Lầu Năm Góc để chờ cuộc gọi của ông Netanyahu. Hôm thứ Tư, ông cho biết hành động trả đũa của Israel đối với cuộc tấn công bằng tên lửa gần đây của Iran sẽ “gây chết người, chính xác, và đặc biệt bất ngờ.” Trong khi đó, Israel và Lebanon tiếp tục đấu tên lửa; các lực lượng bộ binh được cho là đã đụng độ dọc biên giới. Continue reading “Thế giới hôm nay: 10/10/2024”

Trung Quốc đã sẵn sàng cho chiến tranh

Nguồn: Seth G. Jones, “China Is Ready for War,” Foreign Affairs, 02/10/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nhưng với một cơ sở công nghiệp quốc phòng đang sụp đổ, nước Mỹ lại chưa sẵn sàng.

Trong bối cảnh lưỡng đảng ngày càng nhất trí rằng Mỹ cần phải làm nhiều hơn để kiềm chế Trung Quốc, phần lớn cuộc tranh luận chính sách tại Washington tập trung vào sức mạnh kinh tế và công nghệ của Trung Quốc. Hiện nay, xét đến các vấn đề kinh tế của Trung Quốc – tỷ lệ thất nghiệp cao ở thanh niên, thị trường bất động sản gặp khó khăn, nợ công tăng, xã hội già hóa, và tăng trưởng thấp hơn dự kiến – một số học giả và nhà hoạch định chính sách dự đoán rằng Bắc Kinh sẽ buộc phải hạn chế chi tiêu quốc phòng. Những người khác thậm chí còn nói rằng quân đội Trung Quốc được đánh giá quá cao, tin rằng họ sẽ không thể thách thức sự thống trị của Mỹ trong thời gian tới. Continue reading “Trung Quốc đã sẵn sàng cho chiến tranh”

Triển vọng quan hệ Trung – Nhật dưới thời Thủ tướng Ishiba Shigeru

Nguồn: Trần Cương, 陈刚：窜访台湾、建立亚洲版北约，日本真要“石破”天惊了？, Guancha, 28/09/2024.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Năm nay là lần thứ 5 Ishiba Shigeru (67 tuổi) tham gia cuộc bầu cử chức Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP). Bốn lần trước, ông đều thất bại và lần này là một trận sống mái.

Mặc dù công chúng đặt nhiều kỳ vọng vào Ishiba nhưng có một khoảng cách lớn giữa ý kiến ​​của công chúng với 368 nghị viên LDP trong Quốc hội và 1,05 triệu đảng viên của LDP. Một ngày trước cuộc bầu cử, truyền thông Nhật Bản đưa tin về thái độ của Aso Taro, vị chính khách 84 tuổi được mệnh danh là “kẻ lập vua” (kingmaker) của đảng này: Continue reading “Triển vọng quan hệ Trung – Nhật dưới thời Thủ tướng Ishiba Shigeru”

Trung Quốc, công nghệ năng lượng sạch và an ninh quốc gia

Nguồn:  Joshua Busby, Morgan Bazilian, và Emily Holland, “China, Clean Technologies, and National Security”, War on the Rock, 02/10/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Vào tháng 5 năm nay, chính quyền Biden đã công bố mức thuế quan nhập khẩu 100% đối với xe điện Trung Quốc cũng như pin và khoáng sản dùng để sản xuất chúng. Các mức thuế này được công bố vào thời điểm rất ít xe hơi Trung Quốc lưu hành trên đường phố Mỹ. Chỉ vài năm trước, cạnh tranh gay gắt từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc là điều không tưởng, nhưng Trung Quốc đã thống trị chuỗi cung ứng khoáng sản và pin và bắt đầu sản xuất những chiếc xe điện giá cả phải chăng, hấp dẫn bởi các thương hiệu mới nổi như BYD, Geely và Nio. Continue reading “Trung Quốc, công nghệ năng lượng sạch và an ninh quốc gia”

08/10/1918: Hạ sĩ Alvin York trở thành anh hùng tại Argonne

Nguồn: U.S. soldier Alvin York displays heroics at Argonne, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, Hạ sĩ người Mỹ Alvin C. York được cho là đã giết hơn 20 lính Đức và bắt thêm 132 người khác khi chỉ huy một toán lính nhỏ trong Rừng Argonne gần Sông Meuse ở Pháp. Những chiến công này sau đó đã giúp York được trao tặng Huân chương Danh dự. Continue reading “08/10/1918: Hạ sĩ Alvin York trở thành anh hùng tại Argonne”

Thời khắc đen tối nhất của Ukraine

Nguồn: Ben Hall, Christopher Miller, và Henry Foy, “Ukraine faces its darkest hour,” Financial Times, 01/ 10/ 2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trở về nhà từ Mỹ, Zelenskyy phải đối mặt với bước tiến của quân Nga, một xã hội kiệt quệ, và viễn cảnh thiếu hụt năng lượng vào mùa đông

Tại một sở chỉ huy gần thành phố Pokrovsk đang giao tranh ở miền đông Ukraine, những người lính thuộc Lữ đoàn Tổng thống Ukraine (Separate Presidential Brigade) đã than thở về việc Washington do dự cho phép Kyiv sử dụng tên lửa phương Tây để tấn công các mục tiêu bên trong nước Nga. Continue reading “Thời khắc đen tối nhất của Ukraine”

Thế giới hôm nay: 08/10/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Khi các nhà lãnh đạo thế giới kỷ niệm vụ tấn công ngày 7 tháng 10, giao tranh tiếp tục nổ ra dữ dội trong khu vực. Cả Hamas và Hezbollah đều bắn tên lửa về phía Israel, bên tiếp tục tấn công miền nam Lebanon và dải Gaza. Israel cho biết họ sẽ sớm lên kế hoạch tấn công Hezbollah từ biển, cảnh báo người dân miền nam Lebanon tránh xa các bãi biển gần đó. Houthi, một nhóm phiến quân Yemen, đã nhận trách nhiệm cho hai tên lửa bắn về phía Israel, mà Tel Aviv cho biết đã chặn được.

Victor Rambros và Gary Ruvkin giành giải Nobel y sinh cho khám phá của họ về micro-RNA và “vai trò của nó trong quá trình điều hòa gen sau phiên mã.” Hội đồng Nobel của Viện Karolinska tại Stockholm cho biết micro-RNA rất quan trọng “đối với cách các sinh vật phát triển và hoạt động.” Hai nhà khoa học Mỹ sẽ cùng chia nhau giải thưởng trị giá 11 triệu SKr (1,1 triệu đô la). Continue reading “Thế giới hôm nay: 08/10/2024”

Tập Cận Bình đưa tân thủ tướng Nhật Shigeru Ishiba vào thế khó ngoại giao

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi Jinping has Shigeru Ishiba walking a diplomatic tightrope,” Nikkei Asia, 03/10/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tân Thủ tướng Nhật Bản nhậm chức trong bối cảnh các doanh nghiệp lo ngại về an toàn ở Trung Quốc.

Một sự kiện đã xảy ra vào đêm trước cuộc bầu cử để tìm ra lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền ở Nhật Bản vào ngày 27/09, khi Shigeru Ishiba giành chiến thắng ngoạn mục.

Sự kiện này diễn ra tại buổi tiệc chiêu đãi do Đại sứ quán Trung Quốc tổ chức tại một khách sạn ở Tokyo để kỷ niệm 75 năm ngày thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Continue reading “Tập Cận Bình đưa tân thủ tướng Nhật Shigeru Ishiba vào thế khó ngoại giao”

Cuộc đua AI ở Đông Nam Á

Nguồn: Sarosh Nagar và Sergio Imparato, “The Global AI Market No One Is Watching,” The Diplomat, 28/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tại sao thế giới nên chú ý đến cuộc đua AI ở Đông Nam Á?

Bản báo cáo mới được công bố gần đây của Liên Hiệp Quốc đã thúc đẩy sự quan tâm ngày càng tăng của thế giới đối với trí tuệ nhân tạo (AI). Hầu hết sự chú ý toàn cầu đối với AI đều đang đổ dồn vào Mỹ và Trung Quốc, hai quốc gia với nhiều nhà phát triển mô hình nền tảng hàng đầu thế giới. Một số khu vực khác cũng nhận được sự chú ý đáng kể – từ Đạo luật AI của Châu Âu, đến các nỗ lực của Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất nhằm thu hút các công ty khởi nghiệp mới đến Vùng Vịnh. Continue reading “Cuộc đua AI ở Đông Nam Á”