Nguồn: Truman issues order regarding release of classified scientific information, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1945, Tổng thống Harry Truman ban hành Sắc lệnh Hành pháp 9568 (Executive Order 9568), cho phép công bố các thông tin khoa học từ những tài liệu tuyệt mật trong Thế chiến II. Ông hy vọng những thông tin này có thể giúp đẩy mạnh các ngành công nghiệp đang phát triển của Mỹ trong nền kinh tế hậu chiến.
Sắc lệnh cho phép công bố các dữ liệu khoa học và kỹ thuật, bao gồm cả những thông tin cực kỳ nhạy cảm từ các chương trình phát triển vũ khí trong Thế chiến II, nhưng những thông tin này chỉ được công bố sau khi được phê duyệt bởi Cục Chiến tranh và Hải quân cũng như Giám đốc Huy động và Tái thiết sau Chiến tranh. Sắc lệnh phân loại thông tin thành các nhóm cụ thể: bí mật, tuyệt mật và hạn chế tiết lộ. Nó cũng đồng thời phân loại tài liệu theo “các tiêu chí khác [về mức độ bí mật] hoặc sẽ không được công bố vì mục đích an ninh quân sự quốc gia.”
Hệ thống phân loại mới được thiết kế để bảo vệ các tài liệu nhạy cảm cần được giữ bí mật vì lợi ích an ninh quốc gia, đồng thời sử dụng một số thông tin để giúp chuyển đổi các ngành công nghiệp thời chiến sang thời bình và tạo ra một nền kinh tế hậu chiến mạnh mẽ. Các nghiên cứu khoa học trong Thế chiến II đã giúp chế tạo ra nhiều loại thuốc, công nghệ truyền thông và vật liệu mới mà Truman tin rằng có thể mang lại lợi ích cho người tiêu dùng. Từ Sắc lệnh 9568, Hội đồng Xuất bản Liên bang (Federal Publication Board) cũng được thành lập với nhiệm vụ kiểm duyệt các báo cáo khoa học và kỹ thuật có chứa thông tin liên bang nhằm mục đích an ninh quốc gia. Nếu được đánh giá là an toàn để phát hành, Hội đồng Xuất bản sẽ công bố thông tin này cho khu vực kinh tế tư nhân.
Năm 1950, Hội đồng Xuất bản Liên bang được đặt dưới sự bảo trợ của Bộ Thương mại. 20 năm sau, nó được đổi tên thành Cơ quan Dịch vụ Thông tin Kỹ thuật Quốc gia (National Technical Information Service, NTIS). Năm 1988, Tổng thống Reagan đã cố gắng tư nhân hóa NTIS nhưng bị Quốc hội ngăn cản bằng việc thông qua Đạo luật Cạnh tranh Thương mại Omnibus và Đạo luật Tiêu chuẩn và Ủy quyền Công nghệ Quốc gia, theo đó tiếp tục giữ NTIS dưới quyền Bộ Thương Mại và dưới sự giám sát của Quốc hội.
Sắc lệnh của Truman đã đáp ứng quan ngại ngày càng tăng của nhiều người Mỹ cho rằng công dân “có quyền được biết” về những gì chính phủ của họ đang làm. Sắc lệnh 9568 là bước đệm cho các văn bản luật về minh bạch hóa trong tương lai bao gồm Đạo luật Tự do Thông tin (FOIA), được thông qua năm 1966, cho phép người Mỹ được đề nghị chính phủ tiết lộ thông tin của các cơ quan liên bang.
