Nguồn: Hitler to Halder: No retreat!, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1941, trong hành động đầu tiên trên cương vị tổng tư lệnh mới của quân đội Đức, Adolf Hitler đã tuyên bố với Tướng Franz Halder rằng sẽ không có chuyện rút lui khỏi mặt trận Nga gần Moskva: “Quyết tâm cầm cự phải được truyền đạt tới từng đơn vị!”
Hitler cũng cho Halder biết ông ta có thể tiếp tục làm tổng tham mưu trưởng quân đội nếu ông ta muốn, nhưng cần hiểu rằng Hitler là người duy nhất nắm quyền điều hành hoạt động và chiến lược của quân đội.
Halder chấp nhận các điều kiện, song đó là một đòn nữa giáng lên quan hệ vốn đã căng thẳng của họ. Từ những ngày đầu của chế độ Đức Quốc xã, Halder đã bất hòa với vị quốc trưởng khi ông chê bai khả năng lãnh đạo của Hitler và lo sợ “gã điên” này sẽ đẩy Đức vào thảm họa chiến tranh. Được phong làm tổng tham mưu trưởng vào tháng 09/1938, Halder ngay sau đó đã bắt đầu lên kế hoạch ám sát Hitler cùng các sĩ quan quân đội khác, những người sợ rằng một cuộc chiến ở châu Âu sẽ nổ ra xuất phát từ cuộc khủng hoảng Sudetenland, khi Hitler tham vọng sáp nhập phần dân số nói tiếng Đức của Tiệp Khắc và lãnh thổ của họ vào nước Đức.
Song âm mưu này đã bị dập tắt bởi một giải pháp “hòa bình” cho cuộc khủng hoảng – một sự đầu hàng ngoại giao bất đắc dĩ của Tiệp Khắc. Do uy tín ngày càng tăng của Hitler trong dân chúng Đức cùng sự nhu nhược của tổng tư lệnh quân đội lúc đó – Tướng Walter von Brauchitsch, Halder đã học cách chung sống với “gã điên” cầm quyền.
Tuy vậy, Halder tiếp tục nảy sinh mâu thuẫn với Hitler khi ông cho rằng chiến lược quân sự phải do bộ tổng tham mưu quyết định, trong khi Hitler lại muốn áp đặt ý chí độc đoán của mình lên quân đội. Nhưng sự sụp đổ của cuộc tấn công Moskva, một chiến dịch mà Halder đã ủng hộ nhưng sau đó khiến ông hối hận vì số lính Đức tử trận, buộc ông phải chấp nhận việc Hitler nắm quyền nếu muốn duy trì vị trí trong bộ tổng tham mưu. Bằng cách ở lại, Halder hi vọng có thể bảo vệ các binh sĩ Đức còn lại ở mặt trận phía Đông khỏi những hậu quả của ham muốn đánh bại Liên Xô của Hitler. Thật không may, Hitler đã sa thải Halder trong một trận đánh khốc liệt khác với Nga vào năm 1942 – Trận Stalingrad.
