Nguồn: President Harding publicly condemns lynching, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1921, Tổng thống Warren G. Harding đã có một bài phát biểu tại Alabama, trong đó ông lên án hành quyết tư hình (lynching) – những vụ tử hình ngoài bộ máy tư pháp, thường bằng hình thức treo cổ – thực hiện bởi những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng chống lại người Mỹ gốc Phi ở miền Nam.
Dù chính quyền của ông chìm trong bê bối và tham nhũng, Harding thật ra là một chính trị gia cấp tiến của Đảng Cộng hòa, người ủng hộ việc trao quyền công dân đầy đủ cho người Mỹ gốc Phi và quyền bầu cử cho phụ nữ, đồng thời cũng ủng hộ Dự luật Chống Tư hình Dyer (Dyer Anti-lynching Bill, 1920).
Là ứng viên tổng thống năm đó, ông đã nhận được nhiều ủng hộ nhờ quan điểm về quyền bầu cử của phụ nữ, nhưng vấp phải sự phản đối dữ dội về quyền công dân cho người Mỹ gốc Phi. Thập niên 1920 là thời kỳ phân biệt chủng tộc gay gắt ở miền Nam nước Mỹ, đặc trưng bởi những vụ hành quyết tư hình diễn ra thường xuyên. Trên thực tế, Hiệp hội Quốc gia Vì Sự Tiến bộ của Người Da màu (National Association for the Advancement of Colored People, NAACP) đã báo cáo rằng, vào năm 1920, trung bình mỗi tuần, tư hình đã cướp đi sinh mạng của hai người Mỹ gốc Phi.
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1920, sắc tộc của chính Harding đã trở thành một chủ đề tranh luận và bị các đối thủ sử dụng để bêu xấu ông. Họ cho rằng một trong những cụ cố của Harding là người Mỹ bản địa miền Tây. Harding đã bác bỏ tin đồn và khẳng định rằng tổ tiên của mình thuộc nhóm “những người da trắng tiên phong” và kiên trì ủng hộ luật chống tư hình. Mặc dù dự luật này đã được thông qua tại Hạ viện, nhưng nó lại “chết yểu” ở Thượng viện. Những nỗ lực khác nhằm thông qua các dự luật tương tự trong nửa đầu thế kỷ 20 cũng đều thất bại. Trên thực tế, các quyền công dân cho người Mỹ gốc Phi đã không được luật hóa mãi cho đến khi Lyndon Johnson ký Đạo luật Dân quyền (Civil Rights Act, 1964).
Hành động công khai tố cáo tư hình của Harding có lẽ sẽ bị cho là không thành thật nếu chúng ta xét đến việc ông từng bị cáo buộc có dính líu đến Ku Klux Klan khi còn đương nhiệm. Năm 1987, nhà sử học Wyn Wade xuất bản cuốn sách The Fiery Cross, trong đó một cựu thành viên Ku Klux Klan tuyên bố đã chứng kiến Harding thực hiện nghi thức gia nhập Klan ngay trên bãi cỏ của Nhà Trắng. Kể từ đó, giới học giả đã nghiên cứu các bài viết của Harding, nhưng không tìm thấy bằng chứng nào chứng minh cho cáo buộc này.
