Nguồn: Canadians capture Vimy Ridge in northern France, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1917, sau ba ngày chiến đấu ác liệt và chịu hơn 10.000 thương vong, Quân đoàn Canada đã chiếm được khu vực Sườn núi Vimy ở miền bắc nước Pháp, trước đây do quân Đức trấn giữ.
Nhiều nhà sử học xem chiến thắng tại Sườn núi Vimy trong Thế chiến I là một khoảnh khắc vĩ đại đối với Canada, khi nước này thoát khỏi cái bóng của Anh, và đạt được thành tích quân sự của riêng mình. Nhờ chiến thắng này – bất chấp những thất bại trong đợt tấn công lớn hơn của phe Hiệp ước – lực lượng Canada đã xây dựng được cho mình danh tiếng về tính hiệu quả và sức mạnh trên chiến trường.
Cuộc tấn công của quân Hiệp ước – do Tổng Tư lệnh người Pháp, Robert Nivelle, chỉ huy – đã bắt đầu vào Thứ Hai sau Chúa Nhật Phục Sinh (Easter Monday), tức ngày 09/04/1917, khi các lực lượng Anh và Canada đồng thời tấn công vào các vị trí của quân Đức tại Arras và Sườn núi Vimy, vốn là một đồn lũy kiên cố, dài 7 km, được đắp cao để đem đến tầm nhìn bao quát trên các phòng tuyến của phe Hiệp ước. Ngày đầu tiên của chiến dịch là một thành công rực rỡ cho phe Hiệp ước, khi quân Anh chọc thủng Phòng tuyến Hindenburg — các vị trí phòng thủ mà Đức đã rút lui về kể từ tháng 02/1917 — và đánh chiếm được nhiều đoạn trong hai chiến tuyến của quân Đức chỉ trong vòng hai giờ, bắt giữ 5.600 tù binh.
Nhắm vào một dải đất vẫn còn rải rác xác người từ các cuộc tấn công trước đó của lính Pháp, lực lượng Canada đã tiến lên nhanh chóng trong những giờ đầu tiên của cuộc tấn công. Bốn sư đoàn Canada xông vào sườn núi lúc 5:30 rạng sáng ngày 09/04, tiến lên phía trước nhờ sự hỗ trợ của pháo binh, buộc người Đức phải lánh nạn dưới chiến hào và rời khỏi súng máy của họ. Hơn 15.000 lính bộ binh Canada đã tấn công Sườn núi Vimy vào ngày hôm đó, tràn qua các vị trí của quân Đức và bắt giữ 4.000 tù binh.
Ngày 12/04, chiến thắng đã đến sau ba ngày giao tranh khốc liệt, khi quyền kiểm soát Vimy nằm trong tay người Canada. Dù Chiến dịch Nivelle nhìn chung là một thất bại thảm hại, nhưng riêng trận đánh của quân Canada vẫn được coi là một thành công, dù cái giá phải trả là khá lớn: 3.598 lính Canada thiệt mạng và 7.000 người khác bị thương.
Sườn núi Vimy đã trở thành tấm gương sáng về nỗ lực của Canada trong Thế chiến I, và là một biểu tượng cho sự hy sinh của lãnh thổ tự trị (dominion) non trẻ này cho chính nghĩa của phe Hiệp ước. Như lời tuyên bố sau chiến tranh nổi tiếng của Chuẩn tướng A.E. Ross, “trong vài phút đó, tôi đã chứng kiến sự ra đời của một quốc gia.” Năm 1922, chính phủ Pháp nhượng lại Sườn núi Vimy và vùng đất xung quanh nó cho Canada. Đài tưởng niệm Vimy bằng đá cẩm thạch trắng đã được khánh thành vào năm 1936, trở thành nơi ghi công 60.000 người Canada đã hy sinh khi phục vụ trong Thế chiến I.
