Bắc Kinh sẽ đẩy mạnh ‘chiến tranh chính trị’ hậu bầu cử tại Đài Loan?

Nguồn: Craig Singleton, “Beijing’s Post-Election Plan for Taiwan,” Foreign Policy, 27/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Dự kiến Trung Quốc sẽ tăng cường chiến tranh chính trị.

Thoạt nhìn, kết quả cuộc bầu cử tổng thống ở Đài Loan vào tháng trước trông giống như một sự phản đối rõ ràng đối với chương trình nghị sự thống nhất mang tính cưỡng bức của Trung Quốc. Bất chấp việc Bắc Kinh không ngừng gọi Đảng Dân Tiến (DPP) cầm quyền ở Đài Loan là “kẻ ly khai,” cử tri hòn đảo đã kéo dài thời gian nắm quyền của DPP thêm nhiệm kỳ tổng thống thứ ba liên tiếp, chưa từng có tiền lệ. Các tờ báo quốc tế hả hê nói rằng cuộc bầu cử là một “bước lùi” lớn đối với Trung Quốc, bên đã cảnh báo rằng việc bỏ phiếu cho DPP tương đương với việc bỏ phiếu cho chiến tranh với đại lục. Một số phương tiện truyền thông thậm chí còn coi chiến thắng của DPP là một hành động thách thức của người dân Đài Loan, bác bỏ khẳng định của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình trong bài phát biểu đầu năm mới gần đây, rằng việc thống nhất Trung Quốc và Đài Loan là “không thể tránh khỏi.” Continue reading “Bắc Kinh sẽ đẩy mạnh ‘chiến tranh chính trị’ hậu bầu cử tại Đài Loan?”

07/03/2002: Xét xử vụ Andrea Yates sát hại năm người con

Nguồn: Defense rests in Andrea Yates trial, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2002, luật sư bào chữa đã kết thúc phần trình bày của mình trong phiên tòa xét xử Andrea Yates, một phụ nữ 37 tuổi ở Texas, người đã nhận tội giết chết năm đứa con nhỏ của mình bằng cách nhấn chìm chúng trong bồn tắm. Chưa đầy một tuần sau, vào ngày 13/03, Yates bị tuyên có tội và phải nhận án chung thân; tuy nhiên, bản án của bà ta sau đó đã bị hủy. Continue reading “07/03/2002: Xét xử vụ Andrea Yates sát hại năm người con”

Tương lai kinh tế Hàn Quốc đang bị đe dọa bởi các cuộc đình công

Nguồn: Park Dae Sung, “South Korea’s economic future at stake in doctors’ strike,” Nikkei Asia, 06/03/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tổng thống Yoon đang kiềm chế các công đoàn trong lúc tìm cách tăng tính linh hoạt của thị trường lao động.

Tuần này, chính phủ của Tổng thống Yoon Suk Yeol lại tiếp tục gia tăng căng thẳng trong cuộc đối đầu với các bác sĩ nội trú của Hàn Quốc.

Các quan chức của Bộ Y tế đã bắt đầu đến kiểm tra các bệnh viện để xác nhận sự vắng mặt của các bác sĩ được cho là đang tham gia cuộc đình công nhằm yêu cầu chính phủ từ bỏ kế hoạch mở rộng tuyển sinh vào trường y. Bộ này dự định đình chỉ giấy phép hành nghề của những người không quay trở lại làm việc trước hạn chót ngày 29/02. Continue reading “Tương lai kinh tế Hàn Quốc đang bị đe dọa bởi các cuộc đình công”

Thế giới hôm nay: 07/03/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Phiến quân Houthi đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công tên lửa khiến ít nhất hai thủy thủ trên một con tàu thương mại ở Vịnh Aden thiệt mạng, gây ra những thương vong đầu tiên kể từ khi Houthi bắt đầu bắn phá tàu bè ngoài khơi Yemen. Những người còn lại trên chiếc tàu này đã sơ tán. Houthi tuyên bố các cuộc tấn công của họ là để phản đối cuộc chiến của Israel ở Gaza, mặc dù trên thực tế họ chỉ ngẫu nhiên bắn phá các tàu.

Nikki Haley tuyên bố kết thúc chiến dịch tranh cử tổng thống sau khi thua 14/15 cuộc bầu cử sơ bộ cấp bang trước Donald Trump vào ngày Siêu Thứ Ba. Bà Haley kêu gọi người Mỹ “tránh xa bóng tối của hận thù và chia rẽ,” và thẳng thừng từ chối ủng hộ ông Trump. Động thái của bà Haley tạo tiền đề cho cuộc tái đấu vào tháng 11 tới đây giữa ông Trump và Tổng thống Joe Biden, người đã thắng trọn các cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 07/03/2024”

Chớ bao giờ quên vụ Thảm sát Katyn

 Tác giả: Nguyễn Hải Hoành

Katyn (tiếng Nga: Катын) là tên một cánh rừng nằm ở phía tây thành phố Smolensk của nước Nga, cách biên giới Nga-Belarus khoảng 60 km. Nơi đây vào tháng 4-5 năm 1940 từng xảy ra vụ xử bắn 25 nghìn người Ba Lan. Vụ thảm sát “lớn nhất và ghê rợn nhất lịch sử thế giới thế kỷ 20” này là kết quả thi hành hai văn bản: Quyết định số 13/144 do ban lãnh đạo cao nhất Liên Xô đứng đầu là Stalin thông qua ngày 5/3/1940 (Lạ thay, 5/3 cũng là ngày mất của Stalin 13 năm sau đó!) và Sắc lệnh số 00350 do Beria, Bộ trưởng Bộ Ủy viên Nhân dân Nội vụ Liên Xô ký. Điều đáng lên án nữa là trong một thời gian dài ban lãnh đạo Liên Xô từ Stalin cho tới Khrushchev, Brezhnev, Andropov, Chernenko đã dùng nhiều thủ đoạn để lừa dối nhân dân Liên Xô và thế giới nhằm chối bỏ tội ác của họ trong vụ thảm sát này. Họ nói quân đội phát xít Đức sau khi tiến vào đất Liên Xô (22/6/1941) đã gây ra vụ giết người đó. Continue reading “Chớ bao giờ quên vụ Thảm sát Katyn”

Thế giới hôm nay: 06/03/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ủy ban châu Âu đã công bố một chiến lược quốc phòng mới được thiết kế để phát triển ngành công nghiệp quốc phòng của lục địa. Kế hoạch này yêu cầu chính phủ các nước chi một nửa ngân sách mua sắm quốc phòng trong nội bộ khối; và quy định 40% thiết bị quân sự phải được mua theo “phương thức hợp tác” vào năm 2030. Các khía cạnh của thỏa thuận còn gây tranh cãi. Mặc dù nó không bao gồm kế hoạch trước đó nhằm thành lập quỹ 100 tỷ euro cho quốc phòng, một số nước bảo thủ về mặt tài chính vẫn tỏ ra nghi ngờ về việc phát hành nợ chung để hỗ trợ chiến lược mới.

Theo cơ quan tình báo quân sự Ukraine, lực lượng đặc biệt của Ukraine đã đánh chìm tàu chiến Sergei Kotov của Nga trị giá 65 triệu USD. Con tàu này bị nhắm mục tiêu gần eo biển Kerch bằng tàu không người lái Magura V5 do Ukraine tự sản xuất, cùng loại với chiếc drone đã đánh chìm chiến hạm Caesar Kunikov hồi tháng 2. Ukraine cũng nhận trách nhiệm về vụ tấn công kho dầu ở Dolgoye, một ngôi làng tại vùng Belgorod của Nga. Continue reading “Thế giới hôm nay: 06/03/2024”

Vẫn chưa quá trễ để đảo ngược tình trạng suy thoái chính trị của Mỹ

Nguồn: Francis Fukuyama, “It’s not too late to reverse America’s political decay,” Financial Times, 02/03/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Khi các thể chế của một xã hội không thể thích ứng với hoàn cảnh thay đổi, chúng sẽ trở nên xơ cứng.

Theo thống kê của tổ chức phi lợi nhuận Freedom House, số lượng và chất lượng của các nền dân chủ tự do trên thế giới đã giảm dần đều suốt 18 năm qua. Và trong số những nước đang đi thụt lùi, không có trường hợp nào nghiêm trọng hơn nước Mỹ. Continue reading “Vẫn chưa quá trễ để đảo ngược tình trạng suy thoái chính trị của Mỹ”

05/03/1929: Ngày mất David Buick

Nguồn: David Buick dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1929, David Dunbar Buick, nhà sáng lập Công ty Buick Motor, đã qua đời trong tình trạng nghèo khó và cô quạnh ở tuổi 74. Năm 1908, công ty của Buick đã trở thành nền tảng cho tập đoàn General Motors, nhưng đáng tiếc là vào lúc đó ông đã bán cổ phần của mình trong công ty.

Buick sinh tại Arbroath, Scotland vào ngày 17/09/1854 và chuyển đến Detroit, Michigan cùng gia đình khi còn nhỏ. Thời trẻ, ông làm việc trong ngành công nghiệp ống nước và đã có nhiều phát minh, trong đó gồm một quy trình giúp gắn men sứ lên bồn tắm bằng gang. Continue reading “05/03/1929: Ngày mất David Buick”

Những thách thức ngày càng lớn của AUKUS

Nguồn: Gideon Rachman, “The squawkus about AUKUS is getting louder,” Financial Times, 26/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Khía cạnh chiến lược của hiệp ước Australia-Anh-Mỹ rất vững chắc. Nhưng những nghi ngờ về mặt kỹ thuật và chính trị đang gia tăng.

AUKUS đang tiếp tục làm dậy sóng trên khắp Thái Bình Dương. Được công bố vào năm 2021, hiệp ước ba bên này xoay quanh việc Australia mua các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân từ Mỹ và Anh.

Đối với chính quyền Biden, AUKUS đã nhanh chóng trở thành trung tâm trong nỗ lực nhằm kiềm chế sức mạnh của Trung Quốc. Đối với Australia, việc thắt chặt quan hệ quân sự với Mỹ là một lựa chọn có tác động sâu rộng. Đối với Anh, đây là biểu tượng cho tham vọng toàn cầu mới của nước này. Continue reading “Những thách thức ngày càng lớn của AUKUS”

Thế giới hôm nay: 05/03/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tòa án Tối cao Hoa Kỳ nhất trí ra phán quyết Colorado không thể loại Donald Trump khỏi lá phiếu sơ bộ, qua đó đảo ngược quyết định trước đó của bang này trên cơ sở ông bị cáo buộc tham gia nổi dậy chống lại chính quyền liên bang. Tất cả chín thẩm phán đều nhất trí rằng các bang không thể thực thi Phần Ba của Tu Chính án 14 đối với các ứng viên tổng thống. Phán quyết, được đưa ra một ngày trước khi Colorado tổ chức cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa, chắc chắn sẽ dập tắt những nỗ lực tương tự của các bang khác nhằm cấm ông Trump tranh cử vì cuộc bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6 tháng 1.

Israel đã tiến hành một cuộc đột kích kéo dài sáu giờ ở Ramallah, thủ phủ trên thực tế của Bờ Tây. Đây là cuộc đột kích lớn nhất được từng thực hiện ở Ramallah trong nhiều năm qua và gây ra đụng độ bạo lực giữa các cơ quan an ninh Israel và người Palestine. Các nguồn tin của Israel nói chiến dịch này đã dẫn đến việc bắt giữ hai kẻ tình nghi khủng bố. Bộ Y tế Palestine cho biết một cậu bé 16 tuổi đã thiệt mạng. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/03/2024”

Tách rời kinh tế Mỹ-Trung: Thực tế không như Trump và Biden muốn

Nguồn: “How Trump and Biden have failed to cut ties with China”, The Economist, 27/02/2024.

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump và Joe Biden bất đồng trên rất nhiều điểm, nhưng họ có cùng quan điểm về quan hệ thương mại của Mỹ với Trung Quốc. Cả hai người đều cho rằng nền kinh tế lớn nhất thế giới đơn giản là quá phụ thuộc vào nền kinh tế lớn thứ hai. Do đó, các quan chức Mỹ đi khắp thế giới ca ngợi lợi ích của “friendshoring” – tức dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc và đưa đến các thị trường ít rủi ro hơn. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra những tiếng nói ủng hộ, và nhìn chung thực sự lo lắng trước tình hình kinh tế ảm đạm của Trung Quốc, cũng như tình hình chính trị khó đoán định của nước này. Số lượng đề cập đến “chuyển sản xuất về nước” (reshoring) trong các buổi họp online công bố thu nhập quý đã bùng nổ. Continue reading “Tách rời kinh tế Mỹ-Trung: Thực tế không như Trump và Biden muốn”

Mỹ là đối tác tập trận chung ưa thích của các nước Đông Nam Á?

Nguồn: Rahman Yaacob & Jack Sato, “Southeast Asia’s preferred military exercise partner”, The Interpreter, 29/02/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Đâu là lý do Mỹ đứng đầu danh sách về cả số lượng lẫn chất lượng các cuộc tập trận quân sự.

Hiện tại, Mỹ vẫn là lựa chọn hàng đầu của Đông Nam Á trong việc tổ chức các cuộc tập trận quân sự chung. Ấn Độ và Trung Quốc lần lượt đứng ở vị trí thứ hai và thứ ba. Continue reading “Mỹ là đối tác tập trận chung ưa thích của các nước Đông Nam Á?”

Vì sao gian lận khoa học quá phổ biến ở Trung Quốc?

Nguồn:, “Why fake research is rampant in China.The Economist, 22/02/2024.

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Là một nhà nghiên cứu về cách giúp lợn tăng cân nhanh chóng, Huang Feiruo từng là nhà khoa học được kính trọng ở Trung Quốc. Ông điều hành các dự án nghiên cứu do chính phủ tài trợ tại Đại học Nông nghiệp Hoa Trung ở trung tâm thành phố Vũ Hán. Nhưng tháng trước, 11 sinh viên của ông đã cáo buộc ông đạo văn công trình nghiên cứu của các học giả khác và ngụy tạo dữ liệu. Họ nói ông cũng đã gây áp lực buộc họ phải làm giả nghiên cứu của chính họ. Vào ngày 6 tháng 2, trường đại học thông báo đã sa thải ông Huang và rút lại một số công bố của ông. Continue reading “Vì sao gian lận khoa học quá phổ biến ở Trung Quốc?”

Thế giới hôm nay: 04/03/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Theo một quan chức Mỹ, Israel “ít nhiều đã chấp nhận” đề xuất ngừng bắn. Thỏa thuận này sẽ yêu cầu Hamas tạm dừng giao tranh trong sáu tuần và thả các con tin dễ bị tổn thương. Vị quan chức cho biết hiện “đến lượt Hamas quyết định.” Một phái đoàn của Hamas đã đến Ai Cập vào Chủ nhật để hội đàm với các nhà hòa giải từ Mỹ, Ai Cập và Qatar. Nhưng Israel đã tẩy chay các cuộc đàm phán sau khi Hamas không cung cấp danh sách con tin còn sống. Nhóm chiến binh này nhấn mạnh đàm phán phải kết thúc trước lễ Ramadan, tức ngày 10 tháng 3.

Tòa án Tối cao Hoa Kỳ hôm Chủ Nhật thông báo sẽ đưa ra ít nhất một phán quyết vào sáng thứ Hai, dẫn đến suy đoán toà có thể ra phán quyết về tư cách của Donald Trump để xuất hiện trên lá phiếu ở Colorado. Hồi tháng 12, tòa án tối cao của bang này đã tuyên bố ông Trump không thể có tên trong vòng bỏ phiếu sơ bộ của đảng Cộng hòa theo Tu Chính án thứ 14 vì đã tham gia vào một cuộc nổi dậy. Colorado là một trong 15 bang tổ chức bầu cử sơ bộ vào ngày Siêu Thứ Ba tuần này. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/03/2024”

Ông chủ Tập đoàn Wahaha và bài học đáng giá cho Tập Cận Bình

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Can Xi Jinping’s ‘buy new products’ campaign fix China’s economy?, ”Nikkei Asia, 29/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Có lẽ Tập nên học hỏi từ nhà sáng lập huyền thoại của Wahaha.

Chủ tịch Tập Cận Bình muốn người Trung Quốc đi mua sắm nhiều hơn. Trong cuộc họp kinh tế quan trọng của Đảng Cộng sản Trung Quốc được tổ chức hồi tuần trước, ông đã liên tục đề cập đến việc người dân nên mua sản phẩm mới để thay thế sản phẩm cũ.

Theo Tân Hoa Xã, ông nói với Ủy ban Tài chính và Kinh tế Trung ương rằng: điều quan trọng là phải “thúc đẩy một đợt đổi mới thiết bị và trao đổi hàng tiêu dùng quy mô lớn.” Continue reading “Ông chủ Tập đoàn Wahaha và bài học đáng giá cho Tập Cận Bình”

03/03/1877: Rutherford B. Hayes nhậm chức Tổng thống Mỹ

Nguồn: Rutherford B. Hayes is inaugurated in a private ceremony, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1877, Rutherford B. Hayes đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 19 của Mỹ tại Phòng Đỏ của Nhà Trắng. Hai ngày sau, ông tuyên thệ nhậm chức một lần nữa trong một buổi lễ công khai.

Một số tài liệu lịch sử cho rằng buổi lễ nhậm chức đầu tiên của Hayes đã diễn ra trong bí mật vì có những lời đe dọa nhắm vào tính mạng của vị tân tổng thống. Các tài liệu khác lại cho rằng do ngày nhậm chức rơi vào Chủ nhật, nên Quốc hội Mỹ quyết định tổ chức một buổi lễ riêng tư vào thứ Bảy trước ngày nhậm chức chính thức, sau đó lặp lại nghi lễ này trước công chúng vào thứ Hai tiếp theo. Continue reading “03/03/1877: Rutherford B. Hayes nhậm chức Tổng thống Mỹ”

Nhìn lại vị thế quốc tế của Nga và Ukraine sau hai năm chiến tranh

Tác giả: Nguyễn Văn Nghệ

Ngày 24/2/2022 Nga xua quân sang xâm chiếm lãnh thổ Ukraine. Đối với Nga thì đây chỉ là “chiến dịch quân sự đặc biệt”, nhưng đối với đại đa số các quốc gia yêu chuộng hòa bình trên thế giới, đây là một cuộc xâm lược.

Sau khi Nga xua quân sang xâm chiếm lãnh thổ của Ukraine, Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã bày tỏ quan ngại về các báo cáo vi phạm nhân quyền và vi phạm luật nhân đạo quốc tế của Nga. Do đó, ngày 7/4/2022, Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc có trụ sở tại Genève đã bỏ phiếu khai trừ Nga ra khỏi Hội đồng. Để làm được điều này cần có ít nhất 2/3 số phiếu ủng hộ. Kết quả bỏ phiếu vào ngày 7/4/2022 cho thấy có 93 phiếu thuận, 24 phiếu chống và 58 phiếu trắng, đủ để khai trừ Nga ra khỏi Hội đồng. Continue reading “Nhìn lại vị thế quốc tế của Nga và Ukraine sau hai năm chiến tranh”

02/03/1904: Ngày sinh Dr. Seuss

Nguồn: Dr. Seuss born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1904, Theodor Geisel, được thế giới biết đến nhiều hơn với tên gọi Dr. Seuss, tác giả và họa sĩ minh họa của những cuốn sách thiếu nhi như “The Cat in the Hat” và “Green Eggs and Ham,” đã chào đời tại Springfield, Massachusetts. Geisel, người lấy tên đệm của mình (cũng là họ thời con gái của mẹ ông) làm bút danh, đã sáng tác tổng cộng 48 cuốn sách – bao gồm cả sách dành cho người lớn – bán được hơn 200 triệu bản và được dịch sang nhiều thứ tiếng. Sách của Dr. Seuss nổi tiếng với những vần điệu kỳ quặc và những nhân vật lập dị, như Lorax và Sneetches, sống ở những nơi như Whoville. Continue reading “02/03/1904: Ngày sinh Dr. Seuss”

Thế giới hôm nay: 01/03/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Cơ quan y tế Gaza nói binh sĩ Israel đã bắn chết hơn 100 người và làm bị thương hàng trăm người khác đang xếp hàng nhận cứu trợ từ các xe tải. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết hàng chục người này thực chất là nạn nhân của một vụ giẫm đạp nổ ra khi xe tải đến. Chưa có bên độc lập đứng ra xác nhận, nhưng nhiều cơ quan báo chí dẫn lời một quan chức quân sự Israel cho biết IDF đã bắn vào những người được coi là mối đe dọa. Tổng thống Joe Biden cho rằng vụ việc sẽ làm phức tạp thêm cuộc đàm phán ngừng bắn đang diễn ra.

Chỉ số tiêu dùng cá nhân (PCE) theo năm của Mỹ đã giảm xuống 2,4% trong tháng 1, từ mức 2,6% của tháng 12, đánh dấu mức thấp nhất trong gần ba năm qua. Lạm phát giảm sẽ củng cố kỳ vọng của thị trường là Fed – vốn đặt mục tiêu lạm phát PCE ở mức 2% – sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Continue reading “Thế giới hôm nay: 01/03/2024”

K-Defense: Cách ngành công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc vươn ra toàn cầu

Nguồn: Steven Borowiec, “K-defense: South Korea’s weapons industry goes global,” Nikkei Asia, 21/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Giữa bối cảnh leo thang căng thẳng với Triều Tiên, Seoul đang dần tìm được chỗ đứng để giải quyết tình trạng thiếu vũ khí toàn cầu.

Sau những bản nhạc K-pop sôi động và những bộ phim K-drama sướt mướt, theo Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol, đã đến lúc cần một biệt danh “K-” mới cho một kỷ nguyên mới bi quan hơn, khi đất nước có thương hiệu toàn cầu này thâu tóm thêm một thị trường xuất khẩu béo bở khác: vũ khí. Continue reading “K-Defense: Cách ngành công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc vươn ra toàn cầu”