14/10/1912: Theodore Roosevelt bị bắn ở Milwaukee

Nguồn: Theodore Roosevelt shot in Milwaukee, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1912, ngay trước khi có bài phát biểu vận động tranh cử tại Milwaukee, Wisconsin, ứng viên tổng thống Theodore Roosevelt đã bị chủ quán rượu John Schrank bắn ở cự ly gần khi đang chào đón công chúng trước Khách sạn Gilpatrick. Viên đạn cỡ nòng .32 của Schrank, nhắm thẳng vào tim của Roosevelt, đã không gây tử vong cho vị cựu tổng thống vì sức công phá của nó bị cản trở bởi một hộp đựng kính và một tập bản thảo trong túi áo khoác dày của Roosevelt – đó chính là tập bản thảo chứa bài phát biểu buổi tối của ông. Schrank ngay lập tức bị bắt giữ và được cho là đã đưa ra lý do rằng “bất kỳ người nào muốn có nhiệm kỳ thứ ba đều phải bị bắn.” Continue reading “14/10/1912: Theodore Roosevelt bị bắn ở Milwaukee”

12/10/1972: Bạo lực chủng tộc bùng phát trên tàu Hải quân Mỹ

Nguồn: Racial violence breaks out aboard U.S. Navy ships, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, bạo lực chủng tộc đã bùng phát trên các tàu của Hải quân Mỹ. Tổng cộng, 46 thủy thủ đã bị thương trong cuộc bạo loạn chủng tộc liên quan đến hơn 100 thủy thủ trên tàu sân bay USS Kitty Hawk đang trên đường đến căn cứ ở Vịnh Bắc Bộ ngoài khơi Việt Nam. Sự việc nổ ra khi một thủy thủ người da đen bị triệu tập để thẩm vấn về một cuộc ẩu đả xảy ra trong thời gian thủy thủ đoàn được tự do tại Vịnh Subic ở Philippines. Người thủy thủ này từ chối khai báo, và anh ta cùng bạn bè đã gây ra một cuộc ẩu đả khiến 60 thủy thủ khác bị thương. Cuối cùng, 26 người, tất cả đều là người da đen, đã bị buộc tội hành hung và bạo loạn, đồng thời được lệnh phải ra hầu tòa quân sự ở San Diego. Continue reading “12/10/1972: Bạo lực chủng tộc bùng phát trên tàu Hải quân Mỹ”

11/10/1775: William Howe được bổ nhiệm làm Tổng tư lệnh quân đội Anh

Nguồn: William Howe named commander in chief of British army, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1775, Tướng William Howe đã được chọn làm Tổng tư lệnh Quân đội Anh tại Mỹ, thay thế Trung tướng Thomas Gage. Ông được bổ nhiệm chính thức vào tháng 04/1776.

Những trận đánh lớn đầu tiên của Tướng Howe chống lại người đồng cấp Mỹ, Tướng George Washington, bao gồm Trận Bunker Hill, diễn ra trong thời gian quân Ái Quốc vây hãm Boston. Chúng là những thất bại đáng thất vọng, dẫn đến việc quân Anh phải rút lui khỏi Boston vào tháng 03/1776. Tuy nhiên, Howe và quân đội Anh đã tự cứu vãn bằng chiến thắng trước Washington và Quân đội Lục địa tại Trận Long Island vào tháng 8. Continue reading “11/10/1775: William Howe được bổ nhiệm làm Tổng tư lệnh quân đội Anh”

09/10/1635: Nhà sáng lập Rhode Island bị trục xuất khỏi Massachusetts

Nguồn: Rhode Island founder banished from Massachusetts, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1635, Roger Williams, một người bất đồng chính kiến tôn giáo, đã bị Tòa án Công lý Massachusetts trục xuất khỏi Thuộc địa Vịnh Massachusetts. Williams trước đó từng lên tiếng phản đối quyền của chính quyền dân sự trong việc trừng phạt những người bất đồng chính kiến tôn giáo và tịch thu đất đai của người Mỹ bản địa. Continue reading “09/10/1635: Nhà sáng lập Rhode Island bị trục xuất khỏi Massachusetts”

07/10/1943: Nhật hành quyết gần 100 tù binh chiến tranh Mỹ trên Đảo Wake

Nguồn: Japanese execute nearly 100 American POWs on Wake Island, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1943, Chuẩn Đô đốc Shigematsu Sakaibara, chỉ huy lực lượng đồn trú Nhật Bản trên Đảo Wake, đã ra lệnh hành quyết 98 tù binh chiến tranh Mỹ, với lý do họ đang cố gắng liên lạc với lực lượng Mỹ qua sóng radio. Continue reading “07/10/1943: Nhật hành quyết gần 100 tù binh chiến tranh Mỹ trên Đảo Wake”

05/10/1930: Tai nạn khí cầu ở Pháp

Nguồn: Airship crashes in France, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1930, một khí cầu (dirigible) của Anh đã rơi xuống Beauvais, Pháp, khiến hầu hết mọi người trên chuyến bay thiệt mạng, chỉ còn bảy người sống sót. Chiếc khí cầu này, vốn là khí cầu lớn nhất của Anh, được đưa vào sử dụng khoảng một năm trước đó.

Trong những năm 1920, các quốc gia lớn ở châu Âu đã cạnh tranh nhau để chế tạo những khí cầu ngày càng lớn, nhằm giành quyền kiểm soát ngành công nghiệp hàng không còn non trẻ. Đến cuối thập kỷ này, R-101 là mẫu khí cầu mới nhất của Anh. Nó dài khoảng 235 mét, nặng 150 tấn, có thể chở 100 hành khách, và được trang bị sáu động cơ Rolls-Royce. Continue reading “05/10/1930: Tai nạn khí cầu ở Pháp”

04/10/1777: Giao chiến tại Germantown trong Cách mạng Mỹ

Nguồn: Both sides battered at Germantown, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1777, 11.000 quân Ái quốc dưới quyền Tướng George Washington đã cố gắng tấn công ngay từ sáng sớm nhắm vào 9.000 quân Anh của Tướng William Howe tại Germantown, Pennsylvania, cách thủ đô Philadelphia do Anh chiếm đóng khoảng 8km về phía bắc.

Lực lượng Lục địa của Washington khi đó được huấn luyện kém, thiếu thốn lương thực và trang phục. Tuy nhiên, Washington vẫn nghĩ rằng họ đã sẵn sàng chiến đấu và lên kế hoạch đưa bốn đội quân ra trận, với những mẩu giấy trắng nhét vào mũ để giúp họ nhận dạng nhau trong bóng tối lúc sáng sớm. Đáng tiếc là kế hoạch tỉ mỉ của Washington đã bị phá sản khi hai đội quân bị lạc trong sương mù dày đặc buổi sáng. Continue reading “04/10/1777: Giao chiến tại Germantown trong Cách mạng Mỹ”

02/10/1780: John Andre, đồng phạm của Benedict Arnold, bị treo cổ

Nguồn: Benedict Arnold accomplice hanged, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1780, Thiếu tá 30 tuổi người Anh John Andre đã bị quân đội Mỹ treo cổ vì tội gián điệp tại Tappan, New York.

Andre, một đồng phạm của Benedict Arnold, trước đó bị các thành viên của phe Ái quốc John Paulding, David Williams, và Isaac Van Wart bắt giữ vào ngày 23/09 sau khi các giấy tờ buộc tội được tìm thấy trong ủng của ông. Các giấy tờ này tiết lộ rằng Andre đang trở về sau một cuộc họp bí mật với Tướng Mỹ Benedict Arnold, Chỉ huy Học viện West Point, người đề nghị giao nộp Pháo đài Sông Hudson chiến lược cho người Anh để nhận khoản hối lộ 20.000 bảng. Vừa nghe tin Andre bị bắt, Arnold vội chạy trốn lên tàu chiến Vulture của Anh và sau đó gia nhập quân đội Anh trong cuộc chiến chống lại những người Ái quốc. Continue reading “02/10/1780: John Andre, đồng phạm của Benedict Arnold, bị treo cổ”

30/09/1868: “Little Women” xuất bản phần đầu tiên

Nguồn: First volume of “Little Women” is published, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1868, phần đầu tiên của cuốn sách Little Women (Những Người Phụ Nữ Nhỏ Bé) của Louisa May Alcott đã được xuất bản. Cuốn tiểu thuyết này sẽ trở thành cuốn sách bán chạy đầu tiên của Alcott và là một tác phẩm kinh điển dành cho thiếu nhi được yêu thích rộng rãi.

Giống như nhân vật trong truyện, Jo March, Alcott là con thứ hai trong một gia đình có bốn cô con gái. Bà sinh ra ở Pennsylvania, nhưng dành phần lớn cuộc đời ở Concord, Massachusetts, nơi cha bà, Bronson, giao du với các nhà tư tưởng trường phái Siêu việt luận (Transcendentalism) Ralph Waldo Emerson và Henry David Thoreau. Thái độ tự do của những người theo chủ nghĩa Siêu việt đã để lại dấu ấn sâu sắc trong Louisa May Alcott. Continue reading “30/09/1868: “Little Women” xuất bản phần đầu tiên”

28/09/1965: Fidel Castro tuyên bố người Cuba được tự do rời khỏi đảo

Nguồn: Fidel Castro announces that Cubans are free to leave the island, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, sáu năm sau khi lãnh đạo Cách mạng Cuba và bốn năm sau thất bại của cuộc xâm lược Vịnh Con Lợn do Mỹ hậu thuẫn, Fidel Castro tuyên bố rằng bất kỳ người Cuba nào muốn rời khỏi hòn đảo đều được tự do làm vậy. Khi lực lượng Cuba không còn ngăn cản thường dân rời đi, một làn sóng di cư ồ ạt đã xảy ra, đưa hàng trăm nghìn người Cuba nhập cư đến Florida. Continue reading “28/09/1965: Fidel Castro tuyên bố người Cuba được tự do rời khỏi đảo”

27/09/1822: Champollion tuyên bố đã giải mã được phiến đá Rosetta

Nguồn: French scholar announces he’s cracked the Rosetta Stone code, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1822, học giả người Pháp Jean-François Champollion tuyên bố ông đã giải mã được phiến đá Rosetta nổi tiếng thế giới. Tuyên bố của ông được đưa ra trong buổi thuyết trình trước Viện Hàn lâm Văn khắc và Văn chương (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres) tại Paris, Pháp. Bằng cách giải mã chữ tượng hình Ai Cập, Champollion tin rằng ông đang nắm giữ chìa khóa để khám phá lịch sử bí ẩn của Ai Cập. Continue reading “27/09/1822: Champollion tuyên bố đã giải mã được phiến đá Rosetta”

25/09/1867: Oliver Loving qua đời vì chứng hoại tử

Nguồn: Cattle pioneer Oliver Loving dies of gangrene, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1867, nhà chăn nuôi gia súc tiên phong Oliver Loving đã qua đời vì chứng hoại tử tại Pháo đài Sumner, New Mexico. Vài tuần trước đó, Loving đã bị 500 chiến binh Comanche vây hãm dọc theo Sông Pecos.

Bị trúng đạn vào cánh tay và sườn, ông vẫn cố gắng trốn thoát và đến được Pháo đài Sumner. Dù các vết thương không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng cánh tay của Loving sau đó đã bị hoại tử, một bệnh nhiễm trùng phổ biến trong thời đại chưa có thuốc kháng sinh. Ngay cả khi đó, ông vẫn có thể được cứu sống nếu cánh tay bị cắt bỏ. Thật không may, vị bác sĩ ở pháo đài “chưa bao giờ thực hiện phẫu thuật cắt chi và không muốn mạo hiểm làm việc đó.” Continue reading “25/09/1867: Oliver Loving qua đời vì chứng hoại tử”

23/09/1944: FDR bảo vệ chú chó của mình trong một bài phát biểu

Nguồn: FDR defends his dog in a speech, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, trong một bữa tối vận động tranh cử với công đoàn Anh em Tài xế Quốc tế (International Brotherhood of Teamsters), Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã nhắc đến chú chó nhỏ của mình, Fala, mà gần đây vừa trở thành mục tiêu của một cuộc tấn công chính trị của Đảng Cộng hòa. Sự việc xúc phạm này khiến Roosevelt phải đứng lên bảo vệ danh dự của chó cưng và cả uy tín của chính mình. Continue reading “23/09/1944: FDR bảo vệ chú chó của mình trong một bài phát biểu”

21/09/1955: Thành lập nhóm vì quyền của người đồng tính nữ đầu tiên tại Mỹ

Nguồn: The Daughters of Bilitis become the first lesbian rights group in the U.S., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, trong thời đại mà hầu hết những người đồng tính đều sống khép kín, bốn cặp đôi đồng tính nữ đã gặp nhau tại một ngôi nhà riêng ở San Francisco và thành lập nhóm đấu tranh cho quyền của người đồng tính nữ đầu tiên tại Mỹ. Tám người phụ nữ, trong đó có người dẫn chương trình Rosalie “Rose” Bamberger và bạn đời của bà, Rosemary Sliepen, đã thành lập Các Con gái của Bilitis (Daughters of Bilitis). Tổ chức này ban đầu như một hình thức hoạt động xã hội thay thế cho những quán bar thường xuyên bị đột kích, nhưng sau đó dần phát triển thành một tổ chức vận động quốc gia. Continue reading “21/09/1955: Thành lập nhóm vì quyền của người đồng tính nữ đầu tiên tại Mỹ”

20/09/1565: Trận chiến đầu tiên của người châu Âu trên đất Mỹ

Nguồn: First European battle on American soil, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1565, lực lượng Tây Ban Nha dưới quyền Pedro Menéndez de Avilés chiếm được khu định cư của người Huguenot (tín hữu Kháng Cách Pháp) tại Pháo đài Caroline, gần Jacksonville, Florida ngày nay. Quân Pháp, dưới sự chỉ huy của Rene Goulaine de Laudonniere, đã mất 135 người trong cuộc chiến tranh thuộc địa đầu tiên giữa các cường quốc châu Âu tại Mỹ. Hầu hết những người bị giết đều bị thảm sát theo lệnh của Aviles, người được cho là đã treo cổ các nạn nhân trên cây, bên cạnh dòng chữ “Không phải người Pháp, mà là dị giáo.” Laudonniere và khoảng 40 người Huguenot khác may mắn trốn thoát. Continue reading “20/09/1565: Trận chiến đầu tiên của người châu Âu trên đất Mỹ”

18/09/1975: Patty Hearst bị bắt

Nguồn: Patty Hearst captured by police, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, nữ thừa kế của một tòa soạn báo và kẻ đào tẩu bị truy nã Patty Hearst đã bị bắt tại một căn hộ ở San Francisco vì tội cướp có vũ trang.

Trước đó, vào ngày 04/02/1974, Patricia Hearst, cô con gái 19 tuổi của ông chủ tòa soạn Randolph Hearst, đã bị bắt cóc khỏi căn hộ của mình ở Berkeley, California, bởi hai người đàn ông da đen và một phụ nữ da trắng, cả ba đều có vũ trang. Vị hôn phu của cô, Stephen Weed, khi đó đã bị đánh đập và trói lại cùng một người hàng xóm đã cố gắng giúp đỡ họ. Các nhân chứng nói rằng họ nhìn thấy Hearst vùng vẫy trong lúc bị bịt mắt và bị nhét vào cốp xe. Những người hàng xóm chạy theo ra đường đã buộc phải tìm chỗ ẩn nấp sau khi nhóm bắt cóc nổ súng để tẩu thoát. Continue reading “18/09/1975: Patty Hearst bị bắt”

16/09/1845: Phineas Wilcox bị tín đồ Mặc Môn sát hại 

Nguồn: Suspected Christian spy is murdered, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1845, Phineas Wilcox, một người bị tình nghi là gián điệp, đã mất tích tại Nauvoo. Lần cuối cùng người ta nhìn thấy ông là khi ông bị ba tín đồ Mặc Môn dẫn đến một Hội quán Hội Tam Điểm. Cha dượng của Wilcox, Orrin Rhodes, đã hỏi thăm và tìm kiếm con trai suốt một tuần, rồi cuối cùng kết luận rằng “Wilcox đã bị… những người Mặc Môn sát hại.” Continue reading “16/09/1845: Phineas Wilcox bị tín đồ Mặc Môn sát hại “

14/09/1964: John Steinbeck được trao Huân chương Tự do

Nguồn: John Steinbeck awarded the Medal of Freedom, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, nhà văn John Steinbeck đã được trao Huân chương Tự do Mỹ. Trước đó, ông cũng nhận được nhiều danh hiệu và giải thưởng khác cho các tác phẩm của mình, bao gồm Giải Nobel năm 1962 và Giải Pulitzer năm 1939 cho tác phẩm Chùm nho uất hận. Continue reading “14/09/1964: John Steinbeck được trao Huân chương Tự do”

13/09/2007: Tuyên bố về Quyền của Người Bản địa được thông qua

Nguồn: UN’s watershed Declaration on the Rights of Indigenous Peoples is adopted, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2007, Liên Hiệp Quốc đã thông qua Tuyên bố về Quyền của Người Bản địa. Tuyên bố này – xác định quyền của các cộng đồng bản địa trên thế giới được sống theo lối sống riêng của họ và cấm mọi hành vi phân biệt đối xử với họ – là một bước ngoặt đối với các nhóm thường phải đấu tranh để có tiếng nói trên trường quốc tế. Continue reading “13/09/2007: Tuyên bố về Quyền của Người Bản địa được thông qua”

11/09/2001: Tấn công khủng bố nhắm vào nước Mỹ

Nguồn: Attack on America, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2001, lúc 8:46 sáng thứ Ba trời trong, một chiếc Boeing 767 của hãng hàng không American Airlines chở 20.000 gallon nhiên liệu phản lực đã đâm vào tòa tháp phía bắc của Trung tâm Thương mại Thế giới tại Thành phố New York. Vụ va chạm để lại một lỗ hổng lớn, gây hỏa hoạn gần tầng 80 của tòa nhà chọc trời 110 tầng, khiến hàng trăm người thiệt mạng ngay lập tức và hàng trăm người khác bị mắc kẹt ở các tầng cao hơn. Continue reading “11/09/2001: Tấn công khủng bố nhắm vào nước Mỹ”