Tag: 2005

03/02/2005: Tổng Chưởng lý gốc Tây Ban Nha đầu tiên của Mỹ nhậm chức

Nguồn: Alberto Gonzales becomes first Hispanic U.S. attorney general, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, Alberto Gonzales đã được Thượng viện Mỹ phê chuẩn trở thành Tổng Chưởng lý gốc Tây Ban Nha đầu tiên của đất nước, bất chấp những phản đối xoay quanh lịch sử lạm dụng tra tấn của ông.

Thượng viện đã phê chuẩn việc đề cử Gonzales trong một cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ 60-36, phản ánh sự chia rẽ giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ về việc liệu các chính sách chống khủng bố của chính quyền có dẫn đến việc lạm dụng tù nhân ở Iraq và nhiều nơi khác hay không. Ngay sau cuộc bỏ phiếu của Thượng viện, Phó Tổng thống Dick Cheney đã tổ chức lễ nhậm chức Tổng Chưởng lý cho Gonzales trong một buổi lễ nhỏ tại Phòng Roosevelt ở Nhà Trắng. Tổng thống Bush, khi đó đang đi công tác, đã gọi điện chúc mừng ông. Continue reading “03/02/2005: Tổng Chưởng lý gốc Tây Ban Nha đầu tiên của Mỹ nhậm chức”

01/10/2005: Đánh bom khủng bố tại Bali

Nguồn: Suicide bombers stage attacks in Bali, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, những kẻ đánh bom liều chết đã tấn công ba nhà hàng ở hai khu du lịch trên đảo Bali của Indonesia, một khu nghỉ mát nổi tiếng. Vụ đánh bom đã giết chết 22 người, bao gồm cả những kẻ đánh bom, và làm bị thương hơn 50 người. Đây là vụ đánh bom liều chết thứ hai làm rung chuyển hòn đảo trong vòng chưa đầy ba năm. (Năm 2002, ba vụ đánh bom khác đã giết chết 202 người, nhiều trong số đó là người nước ngoài đang đi nghỉ ở Bali, gồm có 88 người Australia.) Continue reading “01/10/2005: Đánh bom khủng bố tại Bali”

09/04/2005: Thái tử Charles và Camilla Parker Bowles kết hôn

Nguồn: Prince Charles and Camilla Parker Bowles wed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, gần tám năm sau khi Công nương Diana qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi khiến cả thế giới thương tiếc, Thái tử Charles, chồng cũ của bà đồng thời là người thừa kế ngai vàng nước Anh, đã kết hôn với người tình lâu năm, Camilla Parker Bowles. Đám cưới đã được tổ chức một cách riêng tư tại Windsor Guildhall, cách London 30 dặm. Buổi lễ ban đầu dự kiến diễn ra vào ngày 8/4, nhưng đã phải dời lại để không trùng với tang lễ của Giáo hoàng John Paul II. Continue reading “09/04/2005: Thái tử Charles và Camilla Parker Bowles kết hôn”

07/08/2005: Giải cứu tàu ngầm Nga bị mắc kẹt

Nguồn: Trapped Russian sub rescued, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, một tàu ngầm mini Priz AS-28 của Nga, cùng 7 thành viên thủy thủ đoàn, đã được giải cứu từ sâu dưới đáy biển Thái Bình Dương. Ngày 04/08, trong lúc tham dự chương trình huấn luyện ở Vịnh Beryozovaya, ngoài khơi bán đảo Kamchatka, miền viễn đông của Nga, thì các chân vịt của con tàu đã vướng vào dây cáp thuộc hệ thống giám sát bờ biển của Nga. Không thể nổi lên, thủy thủ đoàn bị mắc kẹt trong chiếc tàu ngầm tối tăm, lạnh giá suốt hơn ba ngày. Continue reading “07/08/2005: Giải cứu tàu ngầm Nga bị mắc kẹt”

29/08/2005: Bão Katrina đổ bộ vào Bờ biển Vịnh Mexico

Nguồn: Hurricane Katrina slams into Gulf Coast, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, bão Katrina – một cơn bão cấp 4 – đã đổ bộ gần New Orleans, Louisiana, Mỹ. Mặc dù chỉ là cơn bão mạnh thứ ba trong mùa bão năm 2005, Katrina là một trong những thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ. Sau cơn bão, đã có hơn 50 con đê và tường chắn lũ bao quanh New Orleans cũng như các vùng ngoại ô của thành phố bị hư hỏng, từ đó dẫn đến lũ lụt trên diện rộng.

Một thời gian ngắn sau khi đổ bộ vào miền nam Florida vào ngày 25/08, lúc đó vẫn là một cơn bão cấp 1, Katrina đã mạnh dần lên trước khi đổ bộ vào Vịnh Mexico vào ngày 29/08. Không chỉ tàn phá New Orleans, cơn bão còn gây ra thiệt hại dọc theo bờ biển Mississippi và Alabama, cũng như các vùng khác của Louisiana. Continue reading “29/08/2005: Bão Katrina đổ bộ vào Bờ biển Vịnh Mexico”

29/09/2005: Phóng viên Judith Miller ra tù

Nguồn: Reporter Judith Miller released from prison, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, phóng viên Judith Miller của tờ The New York Times đã được thả khỏi một trung tâm giam giữ liên bang ở Alexandria, Virginia, sau khi đồng ý ra làm chứng trong cuộc điều tra về vụ rò rỉ danh tính của đặc vụ CIA ngầm Valerie Plame. Miller đã bị giam kể từ ngày 06/07/2005 vì từ chối tiết lộ nguồn tin bí mật của mình, cũng như không đồng ý ra làm chứng trước một bồi thẩm đoàn đang xem xét Vụ án Plame (Plame Affair). Cô chỉ quyết định làm chứng sau khi nguồn tin mà cô đang bảo vệ, I. Lewis “Scooter” Libby, chánh văn phòng của Phó Tổng thống Dick Cheney, ký giấy đồng ý cho phép cô tiết lộ thông tin. Continue reading “29/09/2005: Phóng viên Judith Miller ra tù”

22/11/2005: Angela Merkel trở thành Thủ tướng Đức

Nguồn: Angela Merkel becomes Chancellor of Germany, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 2005, Angela Merkel đã tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng Đức và trở thành người phụ nữ đầu tiên nắm giữ vị trí này. Trong thập niên sau đó, bà là một trong những nhân tố có sức ảnh hưởng mạnh nhất ở chính trường châu Âu, thường được gọi là nhà lãnh đạo trên thực tế của Liên minh châu Âu và người phụ nữ quyền lực nhất hành tinh.

Sinh ra và học tập tại Đông Đức, Merkel nhận bằng tiến sĩ hóa học và trở thành nhà nghiên cứu khoa học. Bà bắt đầu tham gia chính trị sau sự sụp đổ của Bức tường Berlin. Sau khi làm phát ngôn viên cho Chính phủ lâm thời Đông Đức, Merkel trúng cử vào Quốc hội trong cuộc bầu cử đầu tiên kể từ khi nước Đức thống nhất năm 1990. Continue reading “22/11/2005: Angela Merkel trở thành Thủ tướng Đức”

20/05/1506: Christopher Columbus qua đời

Nguồn: Christopher Columbus dies, History.com

Biên dịch: Lê Hồng Loan

Vào ngày này năm 1506, nhà thám hiểm vĩ đại người Ý Christopher Columbus qua đời tại Valladolid, Tây Ban Nha. Columbus là người châu Âu đầu tiên khám phá châu Mỹ kể từ khi người Viking thiết lập các thuộc địa ở Greenland và Newfoundland vào thế kỷ thứ 10. Ông đã khám phá vùng West Indies, Nam Mỹ và Trung Mỹ, nhưng qua đời trong cảm giác thất vọng vì cảm thấy bị đối xử bất công bởi người bảo trợ của mình, Vua Ferdinand của Tây Ban Nha.

Columbus sinh ra ở Genoa, Ý, vào năm 1451. Người ta biết rất ít về cuộc sống thuở thiếu thời của ông, nhưng ông đã làm thủy thủ và sau đó là một thương nhân thuyền buồm. Ông trở nên bị ám ảnh về khả năng mở ra một tuyến đường biển phía tây đến Cathay (Trung Quốc), Ấn Độ, và các đảo vàng và gia vị huyền thoại của châu Á. Continue reading “20/05/1506: Christopher Columbus qua đời”

02/04/2005: Giáo hoàng John Paul II qua đời

Nguồn: Pope John Paul II Dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, John Paul II, Giáo hoàng đi nhiều nơi nhất trong lịch sử, đồng thời là người đầu tiên không phải gốc Ý nắm giữ vị trí này từ thế kỷ 16, đã qua đời tại nhà riêng ở Vatican. Sáu ngày sau, hai triệu người kéo đến đông nghẹt Thành phố Vatican để tham dự đám tang của Ngài, được cho là đám tang lớn nhất trong lịch sử.

Đức John Paul II được sinh ra với tên gọi Karol Jozef Wojtyla tại Wadowice, Ba Lan, 35 dặm về phía tây nam Krakow, vào năm 1920. Sau khi hoàn tất trung học, vị Giáo hoàng tương lai ghi danh tại Đại học Jagiellonian Krakow, nơi Ngài học triết học và văn học, cũng như tham gia biểu diễn trong một nhóm hát. Trong Thế chiến II, Đức Quốc Xã đã chiếm Krakow và đóng cửa trường, buộc Wojtyla phải tìm việc ở một mỏ đá và sau đó là một nhà máy hóa chất. Đến năm 1941, mẹ, cha và anh trai duy nhất của Wojtyla qua đời và Ngài trở thành thành viên duy nhất trong gia đình sống sót. Continue reading “02/04/2005: Giáo hoàng John Paul II qua đời”

26/01/2005: Bush bổ nhiệm Rice làm Ngoại trưởng

Nguồn: Bush appoints Rice as secretary of state, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, Tổng thống George W. Bush đã bổ nhiệm Condoleezza Rice vào vị trí Ngoại trưởng Mỹ, đưa bà trở thành phụ nữ gốc Phi có chức vụ cao nhất từng phục vụ trong nội các Tổng thống.

Xuất thân từ vùng Birmingham, Alabama, Tiến sĩ Rice sở hữu tấm bằng sau đại học chuyên ngành khoa học chính trị và quan hệ quốc tế từ các trường danh tiếng, từng giữ chức hiệu trưởng tại một trường thuộc Đại học Stanford. Tại Stanford, bà nổi danh là một chuyên gia về Liên Xô, thu hút sự chú ý của chính quyền Reagan. Năm 1986, theo lệnh của Reagan, bà Rice phục vụ trong Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, và sau đó làm trợ lý đặc biệt cho Tham mưu trưởng liên quân từ năm 1989 đến năm 1991. Continue reading “26/01/2005: Bush bổ nhiệm Rice làm Ngoại trưởng”

19/12/2005: Ahmadinejad ra lệnh cấm âm nhạc phương Tây

Nguồn: Ahmadinejad bans all Western music in Iranian state television and radio broadcasts, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Tuyên bố đầu tiên bởi một người của công chúng về việc các loại hình âm nhạc phổ biến có khả năng gây bất ổn xã hội có từ thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên, khi nhà triết học vĩ đại Plato đã viết: “Khi dạng thức âm nhạc thay đổi, các bức tường của thành phố rung chuyển”. Nhiều phát ngôn tương tự đã được đưa ra trong những năm 2000, khi những người muốn bảo vệ hiện trạng gọi các ca sĩ khác biệt như Igor Stravinsky, Elvis Presley và Ice-T là mối nguy hiểm cho xã hội.

Vào ngày này năm 2005, trong một cuộc tổng công kích, Tổng thống Iran mới đắc cử Mahmoud Ahmadinejad đã gọi các nghệ sĩ nêu trên và nhiều người nữa như vậy khi ông tuyên bố cấm hoàn toàn âm nhạc phương Tây trên các chương tình truyền hình và phát thanh của nhà nước ở Cộng hòa Hồi giáo Iran. Continue reading “19/12/2005: Ahmadinejad ra lệnh cấm âm nhạc phương Tây”

25/09/2005: IRA chính thức giải giáp

Nguồn: IRA officially disarms, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, hai tháng sau khi tuyên bố ý định giải giáp, Quân đội Cộng hòa Ireland (the Irish Republican Army, IRA) đã từ bỏ vũ khí của mình trước các giám sát viên độc lập. Việc giải giáp các kho vũ khí lớn của nhóm này đã diễn ra tại các địa điểm bí mật ở Cộng hòa Ireland. Một tín đồ Tin Lành và một linh mục Công giáo, cũng như các quan chức từ Phần Lan và Hoa Kỳ đã trở thành nhân chứng cho sự kiện lịch sử. Vũ khí tự động, đạn dược, tên lửa và chất nổ là những vũ khí đã được tìm thấy trong kho vốn được người đứng đầu nhóm giám sát viên mô tả là “khổng lồ.”

Được thành lập vào năm 1919 nhằm tạo ra một tổ chức quân sự chống lại sự cai trị của Anh ở Ireland, kể từ khoảng thập niên 1960, IRA đã trở thành cánh tay quân sự của Sinn Fein, đảng dân tộc chủ nghĩa Ireland. Continue reading “25/09/2005: IRA chính thức giải giáp”

21/07/2005: Âm mưu tấn công hệ thống giao thông London

Nguồn: Bombers attempt to attack London transit system, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, những kẻ khủng bố đã cố gắng tấn công hệ thống giao thông tại London bằng cách cài bom vào ba tàu điện ngầm và một xe buýt, nhưng đã không có quả bom nào phát nổ hoàn toàn. Cuộc tấn công này diễn ra đúng hai tuần sau khi những kẻ khủng bố giết chết 56 người, bao gồm cả chính bản thân chúng, và làm bị thương 700 người khác trong cuộc tấn công lớn nhất ở Anh kể từ Thế chiến II. Đợt đánh bom đó cũng nhắm vào ba tàu điện ngầm và một xe buýt. Continue reading “21/07/2005: Âm mưu tấn công hệ thống giao thông London”

20/05/1927: Lindbergh bay thẳng từ New York đến Paris

Nguồn: Spirit of St. Louis departs, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1927, lúc 7:52 sáng, phi công người Mỹ Charles A. Lindbergh đã cất cánh từ sân bay Roosevelt tại Long Island, New York trên chuyến bay một mình, không dừng đầu tiên trên thế giới qua Đại Tây Dương, đồng thời là chuyến bay thẳng đầu tiên từ New York đến Paris.

Một phi công chuyên giao thư trẻ tuổi, Lindbergh được đánh giá là “ngựa đen” (nhân tố bất ngờ) khi quyết định tham gia cuộc thi bay thẳng không dừng từ New York đến Paris với khoản tiền thưởng 25.000 USD. Ông đã yêu cầu một chiếc máy bay một lớp cánh (monoplane), sau đó chỉnh sửa nó theo thiết kế riêng của mình, và đặt tên nó là Spirit of St. Louis để tôn vinh nhà tài trợ của mình – Phòng Thương mại St. Louis. Continue reading “20/05/1927: Lindbergh bay thẳng từ New York đến Paris”

20/05/1498: Vasco da Gama đến Ấn Độ

Nguồn: Vasco da Gama reaches India, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1498, nhà thám hiểm Bồ Đào Nha Vasco de Gama đã trở thành người châu Âu đầu tiên đến Ấn Độ qua đường Đại Tây Dương, khi ông đến Calicut trên bờ biển Malabar.

Tháng 07/ 1497, Da Gama khởi hành từ Lisbon, Bồ Đào Nha rồi đi quanh Mũi Hảo Vọng, và đậu tại Malindi trên bờ biển phía đông châu Phi. Continue reading “20/05/1498: Vasco da Gama đến Ấn Độ”