Nguồn: Ukraine declares its independence, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1918, ngay sau khi những người Bolshevik chiếm được quyền kiểm soát ở nước Nga vào tháng 11/1917 và tiến tới đàm phán hoà bình với Liên minh Trung tâm, Ukraine – một nước thuộc Đế quốc Nga – đã tuyên bố độc lập hoàn toàn.
Là một trong những khu vực thịnh vượng nhất thuộc Nga trong thời kỳ trước chiến tranh, vùng đất rộng lớn Ukraine (mà tên gọi có thể được dịch là “ở biên giới” hoặc “vùng biên giới”) là một trong những vùng sản xuất lúa mỳ lớn nhất châu Âu, đồng thời còn có nguồn tài nguyên khoáng sản giàu có, với nhiều mỏ sắt và than đá lớn. Phần lớn Ukraine được sáp nhập vào Đế quốc Nga sau lần Phân chia Ba Lan thứ hai vào năm 1793, trong khi phần còn lại – lãnh thổ Galicia – vẫn thuộc Đế quốc Áo-Hung và là chiến trường chính của Mặt trận phía Đông trong Thế chiến I.
Ngay sau khi lật đổ chế độ Sa hoàng vào tháng 2 năm 1917, Ukraine đã thành lập một chính phủ lâm thời và tự tuyên bố mình là một nước cộng hòa trong liên bang Nga. Sau khi Vladimir Lenin và nhóm Bolshevik của ông lên nắm quyền vào tháng 11, Ukraine – giống như một nước khác từng thuộc Nga, Phần Lan – đã tiến thêm một bước nữa, tuyên bố hoàn toàn độc lập vào tháng 01/1918.
Tuy nhiên, chính phủ Ukraine, được thành lập sau khi ly khai, đã vấp phải những khó khăn nghiêm trọng khi áp đặt luật lệ của mình lên người dân, đồng thời phải đối mặt với sự chống đối của phe Bolsevich và hoạt động phản cách mạng trong nước. Xem Ukraine như một nguồn cung cấp thực phẩm lý tưởng và rất cần thiết cho những người dân bị đói của mình, Đức và Áo đã đưa quân đội vào để bảo vệ trật tự, buộc quân Nga đang chiếm đóng ở đây phải rời đi theo các điều khoản của hiệp ước Brest-Litovsk (03/1918), và thực tế là đã sáp nhập khu vực, dù đáng lẽ phải công nhận nền độc lập của Ukraine. Theo lời Wilhelm Groener, một chỉ huy quân đội Đức ở Kiev, “chính phủ Ukraine hoàn toàn không có đủ trình độ và chưa sẵn sàng để đạt kết quả nhanh chóng. Vì lợi ích của chúng ta, hãy xem chính phủ Ukraine như tấm bình phong và chúng ta sẽ tự làm phần còn lại.”
Thất bại của Liên minh Trung tâm và việc ký hiệp định đình chiến vào tháng 11/1918 buộc Đức và Áo rút khỏi Ukraine. Đồng thời, với sự sụp đổ của Đế quốc Áo-Hung, nước Cộng hòa Tây Ukraine độc lập đã được tuyên bố thành lập tại thành phố Lviv của Galicia. Hai nước Ukraine đã tuyên bố thống nhất vào đầu năm 1919, nhưng nền độc lập chỉ tồn tại trong thời gian ngắn do họ ngay lập tức rơi vào chiến tranh ba bên chống lại quân đội từ Ba Lan và Nga. Chính phủ Ukraine đã liên minh với Ba Lan một thời gian ngắn, nhưng không thể chịu được sức tấn công của Liên Xô. Năm 1922, Ukraine trở thành một trong những nước cộng hòa đầu tiên của Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết (USSR) và chỉ giành lại được độc lập khi Liên Xô tan rã vào năm 1991.
