12/06/1963: Nhà lãnh đạo dân quyền Medgar Evers bị sát hại

Nguồn: Civil rights leader Medgar Evers is assassinated, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1963, trên lối chạy xe bên ngoài nhà của mình ở Jackson, Mississippi, nhà lãnh đạo dân quyền người Mỹ gốc Phi Medgar Evers đã bị bắn chết bởi Byron De La Beckwith – một người theo tư tưởng da trắng thượng đẳng.

Trong Thế chiến II, Evers đã hoạt động tình nguyện cho Quân đội Hoa Kỳ và tham gia cuộc đổ bộ Normandy. Năm 1952, ông gia nhập Hiệp hội Quốc gia vì sự Tiến bộ của người Da màu (NAACP). Là một nhân viên cơ sở của NAACP, Evers đã đi khắp tiểu bang nơi ông sinh sống để vận động những người Mỹ gốc Phi nghèo đăng ký bỏ phiếu và tuyển họ vào phong trào dân quyền. Ông đã có công trong việc tìm thấy nhân chứng và bằng chứng cho vụ án giết Emmett Till, sự việc đã khiến cả nước Mỹ chú ý tới cảnh ngộ của người Mỹ gốc Phi ở miền Nam. Ngày 12/06/1963, Medgar Evers đã bị ám sát.

Sau đám tang ở Jackson, ông đã được an táng với đầy đủ nghi thức quân đội ở Nghĩa trang Quốc gia Arlington, Virginia. Tổng thống John F. Kennedy và nhiều nhà lãnh đạo khác đã công khai lên án vụ sát hại. Năm 1964, phiên tòa đầu tiên xét xử nghi phạm chính là Byron De La Beckwith đã kết thúc trong bế tắc với bồi thẩm đoàn đều là người da trắng, làm nổ ra nhiều cuộc biểu tình. Sau đó, một bồi thẩm đoàn thứ hai cũng toàn người da trắng vẫn không thể đưa ra quyết định, và De La Beckwith đã được trả tự do.

Ba thập niên sau, tiểu bang Mississippi đã mở lại vụ án dưới áp lực của các nhà lãnh đạo dân quyền và gia đình của Evers. Tháng 02/1994, một bồi thẩm đoàn gồm một nửa là người da trắng, một nửa là người da màu ở Jackson đã kết án Beckwith tội giết người. Kẻ tôn sùng chủ nghĩa da trắng thượng đẳng không hề tỏ ra hối lỗi, và ông ta đã phải lãnh án chung thân ở tuổi 73. Beckwith mất năm 2001.