03/02/2005: Tổng Chưởng lý gốc Tây Ban Nha đầu tiên của Mỹ nhậm chức

Nguồn: Alberto Gonzales becomes first Hispanic U.S. attorney general, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, Alberto Gonzales đã được Thượng viện Mỹ phê chuẩn trở thành Tổng Chưởng lý gốc Tây Ban Nha đầu tiên của đất nước, bất chấp những phản đối xoay quanh lịch sử lạm dụng tra tấn của ông.

Thượng viện đã phê chuẩn việc đề cử Gonzales trong một cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ 60-36, phản ánh sự chia rẽ giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ về việc liệu các chính sách chống khủng bố của chính quyền có dẫn đến việc lạm dụng tù nhân ở Iraq và nhiều nơi khác hay không. Ngay sau cuộc bỏ phiếu của Thượng viện, Phó Tổng thống Dick Cheney đã tổ chức lễ nhậm chức Tổng Chưởng lý cho Gonzales trong một buổi lễ nhỏ tại Phòng Roosevelt ở Nhà Trắng. Tổng thống Bush, khi đó đang đi công tác, đã gọi điện chúc mừng ông.

Gonzales sinh năm 1955 tại San Antonio, Texas, là con trai của một gia đình công nhân nhập cư. Ông lớn lên trong một ngôi nhà nhỏ đông người ở Houston, nơi chẳng có nước nóng hay điện thoại. Ông gia nhập Không quân Mỹ vào năm 1973 sau khi tốt nghiệp trung học. Sau vài năm phục vụ, Gonzales theo học tại Học viện Không quân Mỹ.

Sau khi rời quân ngũ, Gonzales theo học tại Đại học Rice và Trường Luật Harvard trước khi Bush, lúc đó là Thống đốc bang Texas, chọn ông làm cố vấn ở Austin vào năm 1995, và đến năm 2001 thì đưa ông đến Washington làm cố vấn tại Nhà Trắng. Trong vai trò mới này, Gonzales đã ủng hộ việc mở rộng Đạo luật Yêu nước của Mỹ.

Sau khi Gonzales trở thành Tổng Chưởng lý, các quyết định của ông ngày càng bị giám sát gắt gao hơn, đáng chú ý nhất là việc sa thải một số luật sư Mỹ và việc ông bào chữa cho chương trình nghe lén nội địa của Bush. Vụ sa thải đã trở thành một chủ đề thảo luận của Ủy ban Tư pháp Thượng viện vào năm 2007. Những lo ngại về tính xác thực trong một số tuyên bố của Gonzales, và rộng hơn là năng lực của ông, cũng bắt đầu xuất hiện.

Theo một báo cáo của Associated Press, các đảng viên Dân chủ bắt đầu kêu gọi ông từ chức và mở các cuộc điều tra thêm, nhưng Tổng thống Bush đã bảo vệ người được mình bổ nhiệm, nói rằng Gonzales là “một người trung thực, đáng kính mà tôi tin tưởng”.

Tuy nhiên, vài tháng sau, Gonzales quyết định từ chức.

Ngày 27/08, ông đưa ra một tuyên bố ngắn gọn về việc từ chức (có hiệu lực từ ngày 17/09), nói rằng “Việc lãnh đạo Bộ Tư pháp là một trong những đặc ân lớn nhất của tôi.” Ông không đưa ra lời giải thích cụ thể nào cho sự ra đi của mình. Trong lá thư từ chức, Gonzales chỉ nói đơn giản rằng “… đây là thời điểm thích hợp để tôi và gia đình bắt đầu một chương mới trong cuộc đời.”