Category: Sự kiện

02/01/2006: Thảm họa nổ mỏ Sago

Nguồn: 13 coal miners are trapped in Sago Mine disaster; 12 die, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2006, một vụ nổ đã làm rung chuyển mỏ Sago ở Sago, Tây Virginia. 13 thợ mỏ bị kẹt, và sau cùng, tất cả, chỉ trừ một người, đã qua đời. Thảm kịch – bị làm trầm trọng hơn bởi các báo cáo sai lệch rằng 12 thợ mỏ đã được giải cứu – đã khiến giới truyền thông, công ty sở hữu mỏ, và chính quyền của tổng thống George W. Bush khi đó bị giám sát gắt gao hơn. Continue reading “02/01/2006: Thảm họa nổ mỏ Sago”

31/12/2019: Vũ Hán xác nhận các trường hợp nhiễm COVID‑19 đầu tiền

Nguồn: Wuhan government confirms dozens of cases of virus later ID’d as COVID‑19, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2019, chính quyền thành phố Vũ Hán ở Trung Quốc báo cáo một loạt các trường hợp mắc phải căn bệnh mà họ gọi là viêm phổi. Loại virus gây ra căn bệnh truyền nhiễm này sau đó được xác định là COVID-19, vốn đã nhanh chóng biến thành một đại dịch toàn cầu khiến gần 7 triệu người tử vong. Continue reading “31/12/2019: Vũ Hán xác nhận các trường hợp nhiễm COVID‑19 đầu tiền”

29/12/1170: Tổng giám mục Thomas Becket bị ám sát

Nguồn: Archbishop Thomas Becket is murdered, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1170, Tổng giám mục Thomas Becket đã bị sát hại dã man ngay tại Nhà thờ Chính tòa Canterbury bởi bốn hiệp sĩ của Vua Henry II của Anh Quốc, rõ ràng là theo lệnh của nhà vua.

Năm 1155, Henry II bổ nhiệm Becket làm Đại Chưởng ấn (chancellor), một chức vụ cấp cao trong chính quyền Anh. Becket nhanh chóng chứng tỏ mình là một nhà ngoại giao tài giỏi và giành được sự tin tưởng của Henry, người sau đó tiếp tục đề cử ông làm Tổng giám mục Canterbury vào năm 1162. Nhà vua hy vọng người bạn sẽ hỗ trợ nỗ lực của ông nhằm kiềm chế quyền lực ngày càng tăng của Giáo hội. Continue reading “29/12/1170: Tổng giám mục Thomas Becket bị ám sát”

28/12/1973: Đạo luật về Các loài có Nguy cơ Tuyệt chủng được ký thành luật

Nguồn: Endangered Species Act signed into law, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, Tổng thống Richard Nixon đã ký ban hành Đạo luật về Các loài có Nguy cơ Tuyệt chủng (Endangered Species Act, ESA). Đạo luật mà Nixon đã kêu gọi thông qua một năm trước đó được cho là một trong những luật về môi trường quan trọng và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nước Mỹ. Continue reading “28/12/1973: Đạo luật về Các loài có Nguy cơ Tuyệt chủng được ký thành luật”

26/12/1966: Lễ Kwanzaa đầu tiên

Nguồn: The first Kwanzaa, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1966, ngày đầu tiên của lễ Kwanzaa đầu tiên đã được tổ chức tại Los Angeles dưới sự chỉ đạo của Maulana Karenga, Giám đốc khoa Nghiên cứu người Mỹ gốc Phi tại Đại học Bang California ở Long Beach. Lễ hội kéo dài bảy ngày này, có nguồn gốc từ châu Phi, đã được Tiến sĩ Karenga thiết kế như một dịp để kỷ niệm gia đình, cộng đồng, và văn hóa của người Mỹ gốc Phi. Continue reading “26/12/1966: Lễ Kwanzaa đầu tiên”

24/12/1948: Ngôi nhà năng lượng mặt trời hoàn toàn đầu tiên trên thế giới

Nguồn: A family moves into the world’s first fully solar house, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào Đêm Giáng sinh năm 1948, một gia đình gồm ba người đã chuyển đến một ngôi nhà ở Dover, Massachusetts, nơi có những ô cửa sổ lớn bất thường – ngôi nhà năng lượng mặt trời hoàn toàn đầu tiên trên thế giới, một ý tưởng đi trước thời đại hàng chục năm. Trước đó, chưa có ai từng sống trong một nơi chỉ được sưởi ấm bằng ánh nắng mặt trời, chứ chưa nói đến mùa đông giá lạnh ở New England. Continue reading “24/12/1948: Ngôi nhà năng lượng mặt trời hoàn toàn đầu tiên trên thế giới”

22/12/1988: Nhà bảo tồn môi trường Chico Mendes bị ám sát

Nguồn: Chico Mendes, leading Brazilian conservationist, is assassinated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1988, Chico Mendes, một nhà lãnh đạo công đoàn và nhà hoạt động môi trường người Brazil đã dành phần lớn cuộc đời để bảo vệ rừng mưa Amazon, đã bị ám sát khi mới 44 tuổi.

Mendes là một người cạo mủ cao su lâu năm – cạo mủ cao su (rubber tapping) là một quy trình bền vững để chiết xuất mủ từ cây mà không cần làm hư hỏng hoặc chặt cây – người đã tập hợp những người cạo mủ cao su khác ở Amazon để cùng nhau chống lại ngành chăn nuôi gia súc đang phát triển và tàn phá hệ sinh thái. Bắt đầu từ những năm 1970, Mendes đã tổ chức nhiều cuộc empate – biểu tình ôn hòa – trong đó những người biểu tình sẽ bảo vệ cây bằng chính cơ thể của họ. Continue reading “22/12/1988: Nhà bảo tồn môi trường Chico Mendes bị ám sát”

21/12/1866: Người bản địa giết 81 lính Mỹ

Nguồn: Native Americans kill 81 soldiers, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1866, quyết tâm thách thức sự hiện diện ngày càng tăng của quân đội Mỹ trên lãnh thổ của họ, người Mỹ bản địa ở phía bắc Wyoming đã dụ Trung tá William Fetterman và binh lính của ông vào một cuộc phục kích chết người.

Căng thẳng trong khu vực bắt đầu gia tăng vào năm 1863, khi John Bozeman mở Đường mòn Bozeman, một tuyến đường mới cho những người di cư đến các mỏ vàng Montana. Tuy nhiên, tính hợp pháp của Đường mòn Bozeman lại rất đáng ngờ vì nó đi thẳng qua các khu vực săn bắn mà chính phủ đã hứa dành riêng cho người Sioux, Cheyenne, và Arapahoe trong Hiệp ước Fort Laramie năm 1851. Continue reading “21/12/1866: Người bản địa giết 81 lính Mỹ”

19/12/1777: George Washington dẫn quân vào trú đông tại Valley Forge

Nguồn: George Washington leads troops into winter quarters at Valley Forge, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1777, chỉ huy Quân đội Lục địa George Washington, người mà trong tương lai sẽ trở thành vị tổng thống đầu tiên của Mỹ, đã dẫn quân đội đang bị bao vây của mình đến trú đông tại Valley Forge, Pennsylvania.

Tình hình có lẽ chẳng còn có thể tệ hơn đối với Washington và Quân đội Lục địa khi năm 1777 sắp kết thúc. Người Anh đã chiếm đóng thành công Philadelphia, khiến một số thành viên của Quốc hội Mỹ đặt câu hỏi về khả năng lãnh đạo của Washington. Không ai hiểu rõ hơn Washington rằng quân đội đang bên bờ vực sụp đổ – trên thực tế, ông đã đi ngược lại yêu cầu của Quốc hội, yêu cầu ông phải phát động một cuộc tấn công vào giữa mùa đông chống lại người Anh tại Philadelphia, và thay vào đó, rút lui về Valley Forge để nghỉ ngơi và trang bị lại cho quân đội của mình. Continue reading “19/12/1777: George Washington dẫn quân vào trú đông tại Valley Forge”

17/12/1963: Đạo luật Không khí Sạch trở thành luật

Nguồn: Clean Air Act becomes law, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này 12 năm 1963, một trong những văn bản luật môi trường quan trọng đầu tiên tại Mỹ đã chính thức trở thành luật. Đạo luật Không khí Sạch (Clean Air Act, CAA) trao quyền cho các cơ quan liên bang và tiểu bang để nghiên cứu và quản lý ô nhiễm không khí, đánh dấu sự mở rộng các nỗ lực của chính phủ nhằm chống lại thiệt hại về khí hậu. Continue reading “17/12/1963: Đạo luật Không khí Sạch trở thành luật”

15/12/1973: Hiệp hội Tâm thần học Mỹ xóa đồng tính khỏi danh sách các bệnh tâm thần

Nguồn: The American Psychiatric Association removes homosexuality from its list of mental illnesses, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, ở cái thời mà xã hội vẫn thường coi những người đồng tính là những kẻ lệch lạc, Hiệp hội Tâm thần học Mỹ (APA) đã đảo ngược một quyết định đã có từ thế kỷ trước, ban hành một nghị quyết tuyên bố rằng đồng tính không phải là một bệnh tâm thần hay một căn bệnh. Để nhấn mạnh quan điểm này, hiệp hội đã xóa đồng tính khỏi bộ công cụ tham khảo nổi tiếng của mình, Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê Các rối loạn Tâm thần (DSM). Continue reading “15/12/1973: Hiệp hội Tâm thần học Mỹ xóa đồng tính khỏi danh sách các bệnh tâm thần”

14/12/1874: Kẻ trộm thú nhận về vụ bắt cóc gây chấn động

Nguồn: Burglar confesses to high‑profile kidnapping case, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1874, một vụ trộm bất thành đã tiết lộ bí ẩn về một trong những vụ bắt cóc đòi tiền chuộc đầu tiên tại Mỹ. Khi chuẩn bị đi ngủ, Holmes Van Brunt, một người New York giàu có, nghe thấy tiếng trộm đột nhập vào nhà anh trai mình ở bên cạnh. Sau khi tập hợp ba người đàn ông khác, Van Brunt đã đối đầu với những kẻ đột nhập trong một cuộc đấu súng khiến bọn chúng bị thương nặng. Trong lúc hấp hối, một trong những tên trộm, Joseph Douglas, đã thú nhận rằng hắn ta chịu trách nhiệm bắt cóc cậu bé bốn tuổi Charley Ross hồi đầu năm. Sau đó, hắn ta hứa rằng đứa trẻ sẽ sống sót trở về. Continue reading “14/12/1874: Kẻ trộm thú nhận về vụ bắt cóc gây chấn động”

12/12/1997: Sát thủ 14 tuổi bị truy tố vì tội xả súng ở trường học

Nguồn: 14‑year‑old indicted for school shooting, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1997, Michael Carneal, 14 tuổi, đã bị truy tố như một người trưởng thành với ba tội danh giết người và năm tội danh cố ý giết người vì đã bắn các bạn cùng lớp tại Trường Trung học Heath ở West Paducah, Kentucky. Trước đó, vào ngày 01/12, Carneal đã rút súng lục và bắn 11 phát vào một nhóm học sinh trong sảnh trường. Continue reading “12/12/1997: Sát thủ 14 tuổi bị truy tố vì tội xả súng ở trường học”

10/12/1869: Wyoming trao quyền bầu cử cho phụ nữ

Nguồn: Wyoming grants women the right to vote, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1869, với động cơ chính là quảng bá miễn phí đến công chúng toàn quốc, hơn là cam kết về bình đẳng giới, các nhà lập pháp vùng Wyoming đã thông qua một dự luật được ký thành luật để trao quyền bầu cử cho phụ nữ.

Các tiểu bang miền Tây đã dẫn đầu nước Mỹ trong việc chấp thuận quyền bầu cử của phụ nữ, nhưng một vài trong số này có động cơ khá đáng ngờ. Dù một số nam giới thừa nhận vai trò quan trọng của phụ nữ trong việc định cư ở biên giới, những người khác bỏ phiếu cho quyền bầu cử của phụ nữ chỉ để củng cố sức mạnh của các khối cử tri bảo thủ. Continue reading “10/12/1869: Wyoming trao quyền bầu cử cho phụ nữ”

08/12/1941: Jeannette Rankin bỏ lá phiếu duy nhất phản đối Thế chiến II

Nguồn: Jeannette Rankin casts sole vote against WWII, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Jeannette Rankin, người phụ nữ đầu tiên được bầu vào Quốc hội và là người theo chủ nghĩa hòa bình trọn đời, đã bỏ lá phiếu duy nhất để phản đối việc Mỹ tuyên chiến chống lại Nhật Bản. Bà là thành viên duy nhất của Quốc hội bỏ phiếu phản đối sự tham gia của Mỹ vào cả hai cuộc Thế chiến, và là một trong số những người bỏ phiếu phản đối việc Mỹ tham gia Thế chiến I gần một phần tư thế kỷ trước. Continue reading “08/12/1941: Jeannette Rankin bỏ lá phiếu duy nhất phản đối Thế chiến II”

07/12/1988: Động đất tàn phá Armenia

Nguồn: Earthquakes wreak havoc in Armenia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1988, hai trận động đất xảy ra ở Armenia đã giết chết 60.000 người và phá hủy gần nửa triệu tòa nhà. Hai trận động đất này chỉ cách nhau vài phút, được đo có cường độ 6,9 và 5,8 độ richter và được cảm nhận ở cả những nơi xa tận Gruzia, Thổ Nhĩ Kỳ, và Iran.

Vào lúc 11:41 sáng, khi trận động đất đầu tiên (mạnh hơn) xảy ra cách Spitak 5 km, một thành phố có khoảng 30.000 người, và cách Kirovakan 32km về phía tây bắc. Tâm chấn không sâu lắm dưới bề mặt trái đất, phần nào giải thích cho sự tàn phá khủng khiếp. Chỉ bốn phút sau, trận động đất thứ hai, mạnh 5,8 độ richter đã xảy ra gần đó, làm sụp đổ các tòa nhà vốn đã không còn có thể trụ vững sau trận động đất đầu tiên. Sau đó, người ta phát hiện ra các trận động đất đã gây ra một vết nứt dài 12km trên mặt đất – với những chỗ rộng tới vài mét. Continue reading “07/12/1988: Động đất tàn phá Armenia”

05/12/1952: Khói và sương mù giết chết hàng nghìn người ở Anh

Nguồn: Smog kills thousands in England, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1952, sương mù dày đặc đã bắt đầu bao phủ London, Anh. Màn sương đã kéo dài suốt năm ngày, khiến ít nhất 4.000 người tử vong.

Đó là vào một buổi chiều thứ năm, khi một khối khí áp cao đã dừng lại trên Thung lũng Sông Thames. Khi luồng không khí lạnh đột ngột tràn đến từ phía tây, khối khí trên London bị giữ lại tại chỗ. Vấn đề trở nên trầm trọng hơn do nhiệt độ thấp, khiến người dân đốt thêm than trong lò sưởi. Khói, bồ hóng, và lưu huỳnh dioxide từ các cơ sở công nghiệp trong khu vực cùng với khói từ xe hơi và việc sử dụng năng lượng của mọi người đã tạo ra một màn sương mù dày đặc bất thường bao phủ thành phố. Đến sáng ngày 05/12, có một lớp sương mù có thể nhìn thấy được trải dài trên hàng trăm kilomet vuông. Continue reading “05/12/1952: Khói và sương mù giết chết hàng nghìn người ở Anh”

03/12/1979: Giẫm đạp tại buổi hòa nhạc của ban nhạc Who

Nguồn: Eleven people killed in a stampede outside Who concert in Cincinnati, Ohio, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1979, mười một người, bao gồm ba học sinh trung học, đã thiệt mạng khi đám đông những người sở hữu vé vào cửa buổi hòa nhạc của ban nhạc Who tại Cincinnati, Ohio, tràn về phía trước để cố gắng chen vào Riverfront Coliseum và giành được những chỗ ngồi không được đặt trước bên trong. Đây sẽ là một trong những buổi biểu diễn nhạc rock chết chóc nhất trong lịch sử. Continue reading “03/12/1979: Giẫm đạp tại buổi hòa nhạc của ban nhạc Who”

01/12/1913: Dây chuyền sản xuất hàng loạt của Ford bắt đầu hoạt động

Nguồn: Ford’s assembly line starts rolling, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1913, Henry Ford đã lắp đặt dây chuyền sản xuất đầu tiên để sản xuất hàng loạt xe hơi. Sáng kiến ​​của ông đã rút ngắn thời gian chế tạo một chiếc xe hơi từ hơn 12 giờ xuống còn một giờ 33 phút.

Mẫu xe Model T của Ford, được giới thiệu vào năm 1908, đơn giản, chắc chắn và tương đối rẻ tiền – nhưng vẫn không đủ rẻ đối với Ford, người quyết tâm chế tạo “xe hơi cho đại chúng.” (Ông nói, “Khi tôi hoàn thành, gần như mỗi người sẽ có một chiếc xe”). Để giảm giá xe hơi, Ford nghĩ rằng ông chỉ cần tìm cách chế tạo chúng hiệu quả hơn. Continue reading “01/12/1913: Dây chuyền sản xuất hàng loạt của Ford bắt đầu hoạt động”

30/11/1835: Ngày sinh Mark Twain

Nguồn: Mark Twain is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1835, Samuel Clemens, sau này nổi tiếng với cái tên Mark Twain, đã chào đời tại Florida, Missouri.

Clemens bắt đầu học nghề thợ in ở tuổi 13 và sau đó làm việc cho anh trai mình, người đã thành lập tạp chí Hannibal Journal. Năm 1857, tờ Keokuk Daily Post giao cho ông viết một loạt các bức thư du kí hài hước, nhưng sau khi viết được năm bức, ông quyết định trở thành thuyền trưởng tàu hơi nước. Năm 1857, ông ký hợp đồng làm học việc lái tàu và nhận được giấy phép lái tàu vào năm 1859, khi ông 23 tuổi. Continue reading “30/11/1835: Ngày sinh Mark Twain”