Trung Quốc, công nghệ năng lượng sạch và an ninh quốc gia

Nguồn:  Joshua Busby, Morgan Bazilian, và Emily Holland, “China, Clean Technologies, and National Security”, War on the Rock, 02/10/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Vào tháng 5 năm nay, chính quyền Biden đã công bố mức thuế quan nhập khẩu 100% đối với xe điện Trung Quốc cũng như pin và khoáng sản dùng để sản xuất chúng. Các mức thuế này được công bố vào thời điểm rất ít xe hơi Trung Quốc lưu hành trên đường phố Mỹ. Chỉ vài năm trước, cạnh tranh gay gắt từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc là điều không tưởng, nhưng Trung Quốc đã thống trị chuỗi cung ứng khoáng sản và pin và bắt đầu sản xuất những chiếc xe điện giá cả phải chăng, hấp dẫn bởi các thương hiệu mới nổi như BYD, Geely và Nio. Continue reading “Trung Quốc, công nghệ năng lượng sạch và an ninh quốc gia”

08/10/1918: Hạ sĩ Alvin York trở thành anh hùng tại Argonne

Nguồn: U.S. soldier Alvin York displays heroics at Argonne, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, Hạ sĩ người Mỹ Alvin C. York được cho là đã giết hơn 20 lính Đức và bắt thêm 132 người khác khi chỉ huy một toán lính nhỏ trong Rừng Argonne gần Sông Meuse ở Pháp. Những chiến công này sau đó đã giúp York được trao tặng Huân chương Danh dự. Continue reading “08/10/1918: Hạ sĩ Alvin York trở thành anh hùng tại Argonne”

Thời khắc đen tối nhất của Ukraine

Nguồn: Ben Hall, Christopher Miller, và Henry Foy, “Ukraine faces its darkest hour,” Financial Times, 01/ 10/ 2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trở về nhà từ Mỹ, Zelenskyy phải đối mặt với bước tiến của quân Nga, một xã hội kiệt quệ, và viễn cảnh thiếu hụt năng lượng vào mùa đông

Tại một sở chỉ huy gần thành phố Pokrovsk đang giao tranh ở miền đông Ukraine, những người lính thuộc Lữ đoàn Tổng thống Ukraine (Separate Presidential Brigade) đã than thở về việc Washington do dự cho phép Kyiv sử dụng tên lửa phương Tây để tấn công các mục tiêu bên trong nước Nga. Continue reading “Thời khắc đen tối nhất của Ukraine”

Thế giới hôm nay: 08/10/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Khi các nhà lãnh đạo thế giới kỷ niệm vụ tấn công ngày 7 tháng 10, giao tranh tiếp tục nổ ra dữ dội trong khu vực. Cả Hamas và Hezbollah đều bắn tên lửa về phía Israel, bên tiếp tục tấn công miền nam Lebanon và dải Gaza. Israel cho biết họ sẽ sớm lên kế hoạch tấn công Hezbollah từ biển, cảnh báo người dân miền nam Lebanon tránh xa các bãi biển gần đó. Houthi, một nhóm phiến quân Yemen, đã nhận trách nhiệm cho hai tên lửa bắn về phía Israel, mà Tel Aviv cho biết đã chặn được.

Victor Rambros và Gary Ruvkin giành giải Nobel y sinh cho khám phá của họ về micro-RNA và “vai trò của nó trong quá trình điều hòa gen sau phiên mã.” Hội đồng Nobel của Viện Karolinska tại Stockholm cho biết micro-RNA rất quan trọng “đối với cách các sinh vật phát triển và hoạt động.” Hai nhà khoa học Mỹ sẽ cùng chia nhau giải thưởng trị giá 11 triệu SKr (1,1 triệu đô la). Continue reading “Thế giới hôm nay: 08/10/2024”

Tập Cận Bình đưa tân thủ tướng Nhật Shigeru Ishiba vào thế khó ngoại giao

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi Jinping has Shigeru Ishiba walking a diplomatic tightrope,” Nikkei Asia, 03/10/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tân Thủ tướng Nhật Bản nhậm chức trong bối cảnh các doanh nghiệp lo ngại về an toàn ở Trung Quốc.

Một sự kiện đã xảy ra vào đêm trước cuộc bầu cử để tìm ra lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền ở Nhật Bản vào ngày 27/09, khi Shigeru Ishiba giành chiến thắng ngoạn mục.

Sự kiện này diễn ra tại buổi tiệc chiêu đãi do Đại sứ quán Trung Quốc tổ chức tại một khách sạn ở Tokyo để kỷ niệm 75 năm ngày thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Continue reading “Tập Cận Bình đưa tân thủ tướng Nhật Shigeru Ishiba vào thế khó ngoại giao”

Cuộc đua AI ở Đông Nam Á

Nguồn: Sarosh Nagar và Sergio Imparato, “The Global AI Market No One Is Watching,” The Diplomat, 28/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tại sao thế giới nên chú ý đến cuộc đua AI ở Đông Nam Á?

Bản báo cáo mới được công bố gần đây của Liên Hiệp Quốc đã thúc đẩy sự quan tâm ngày càng tăng của thế giới đối với trí tuệ nhân tạo (AI). Hầu hết sự chú ý toàn cầu đối với AI đều đang đổ dồn vào Mỹ và Trung Quốc, hai quốc gia với nhiều nhà phát triển mô hình nền tảng hàng đầu thế giới. Một số khu vực khác cũng nhận được sự chú ý đáng kể – từ Đạo luật AI của Châu Âu, đến các nỗ lực của Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất nhằm thu hút các công ty khởi nghiệp mới đến Vùng Vịnh. Continue reading “Cuộc đua AI ở Đông Nam Á”

Thế giới hôm nay: 07/10/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Israel tiếp tục không kích Beirut, thủ đô của Lebanon, trong đêm. Hôm thứ Bảy, Hamas cho biết không kích của Israel vào một trại tị nạn ở miền bắc Lebanon đã giết chết Saeed Atallah Ali, một trong những chỉ huy của nhóm. Israel tuyên bố đã tấn công khoảng 2.000 mục tiêu của Hezbollah ở miền nam Lebanon, dù điều này không ngăn được các lực lượng do Iran hậu thuẫn bắn trả. Lực lượng Israel cũng đã tấn công một nhà thờ Hồi giáo ở thị trấn Deir al-Balah miền bắc Gaza, giết chết ít nhất 19 người, theo chính quyền Palestine.

Khi đến thăm Kyiv, bộ trưởng quốc phòng Hà Lan Ruben Brekelmans đã cam kết tài trợ 400 triệu euro (440 triệu đô la) cho việc phát triển chương trình máy bay không người lái của Ukraine. Ông cũng hứa cung cấp thêm máy bay chiến đấu F-16 trong những tháng tới. Cam kết này được đưa ra vào thời điểm quan trọng – những nỗ lực đẩy lùi quân Nga đã dừng lại, và chiến trường đã trở thành một cuộc chiến tiêu hao, gây ra mệt mỏi cho người Ukraine và các đồng minh của họ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 07/10/2024”

Chiến dịch quảng bá chế độ chuyên chế của Trung Quốc đang thành công

Nguồn: Daniel Mattingly, “China’s Soft Sell of Autocracy Is Working,” Foreign Affairs, 25/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Còn những nỗ lực của Mỹ nhằm thúc đẩy nền dân chủ lại đang thất bại.

Hàng chục năm qua, người Mỹ đã thúc đẩy nền dân chủ trên toàn cầu. Nhưng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc, một câu hỏi đã nảy sinh: Liệu Bắc Kinh có đang cố gắng xuất khẩu hệ thống chính trị chuyên chế của mình theo cách tương tự hay không? Không, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố. “Chúng tôi không tìm cách ‘xuất khẩu’ mô hình Trung Quốc,” ông nói với một hội đồng các nhà lãnh đạo thế giới vào năm 2017, “chúng tôi cũng không muốn các quốc gia khác ‘sao chép’ cách làm việc của chúng tôi.” Tuy nhiên, sẽ là một sai lầm nếu nghĩ rằng Bắc Kinh không tìm cách định hình dư luận toàn cầu có lợi cho hệ thống chính trị của Trung Quốc. Những nỗ lực của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) nhằm thúc đẩy chế độ chuyên chế đơn giản là không rõ ràng như những nỗ lực bán hàng cứng (hard sell) của Mỹ nhằm xuất khẩu dân chủ; thay vào đó, ĐCSTQ đang bán hàng mềm (soft sell) để quảng bá chế độ chuyên chế. Continue reading “Chiến dịch quảng bá chế độ chuyên chế của Trung Quốc đang thành công”

06/10/1996: Bill Clinton tranh luận với Bob Dole

Nguồn: Bill Clinton debates Bob Dole, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1996, Tổng thống Dân chủ Bill Clinton đã đối mặt với đối thủ Cộng hòa của mình, Thượng nghị sĩ Bob Dole từ Kansas, trong cuộc tranh luận đầu tiên của chiến dịch tranh cử tổng thống năm đó.

Cuộc tranh luận – diễn ra tại Hartford, Connecticut, và được điều phối bởi Jim Lehrer của đài PBS – đã tạo cơ hội cho các ứng cử viên đưa ra quan điểm của họ về giáo dục, nền kinh tế, Medicare, và cắt giảm thuế. Clinton đã nhận công cho việc cải thiện nền kinh tế và cắt giảm thâm hụt ngân sách mà ông thừa hưởng từ George H.W. Bush khi ông nhậm chức tổng thống vào năm 1992. Trong khi đó, Dole thách thức cách tiếp cận “tùy cơ ứng biến” của Clinton đối với các vấn đề đối ngoại, thách thức thành tích của tổng thống về tội phạm và chi tiêu, đồng thời đề xuất khoản cắt giảm thuế khổng lồ hơn 550 tỷ đô la. Continue reading “06/10/1996: Bill Clinton tranh luận với Bob Dole”

Đằng sau tuyên bố ủng hộ Iran của Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “China Says It Backs Iran. Does It,” Foreign Policy, 01/10/2024

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Trong bối cảnh xung đột leo thang ở Trung Đông, sự ủng hộ tinh thần của Bắc Kinh dành cho Tehran dường như không có mấy ý nghĩa.

Tiêu điểm tuần này: Trung Quốc bày tỏ sự ủng hộ tinh thần đối với Iran trong bối cảnh xung đột leo thang ở Trung Đông; các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết một mẫu tàu ngầm hạt nhân mới của Trung Quốc đã bị chìm hồi mùa hè; và thị trường chứng khoán Trung Quốc chứng kiến sự tăng vọt nhờ tin tức về gói kích thích kinh tế. Continue reading “Đằng sau tuyên bố ủng hộ Iran của Trung Quốc”

05/10/1978: Isaac Singer giành giải Nobel Văn học

Nguồn: Isaac Singer wins Nobel Prize in Literature, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1978, nhà văn Isaac Bashevis Singer đã giành giải Nobel Văn học. Ông sáng tác bằng tiếng Yiddish về cuộc sống của người Do Thái ở Ba Lan và Mỹ, và các bản dịch tác phẩm của ông đã trở nên nổi tiếng ở Mỹ cũng như trong cộng đồng Do Thái.

Singer sinh ra ở Ba Lan vào năm 1904 trong một gia đình có truyền thống làm giáo sĩ Do Thái giáo Hasidim. Ông theo học tại Warsaw Rabbinical Seminar (Trường Giáo sĩ Warsaw), và sau khi được truyền cảm hứng từ người anh trai Joshua, cũng là một nhà văn, ông bắt đầu viết những câu chuyện và tiểu thuyết của riêng mình. Ông đã xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tay, Satan in Goray, tại Ba Lan vào năm 1935. Continue reading “05/10/1978: Isaac Singer giành giải Nobel Văn học”

Đánh giá cuộc tranh luận phó tổng thống giữa JD Vance và Tim Walz

Tác giả: Phạm Vũ Thiều Quang

Tối ngày 1/10, cuộc tranh luận phó tổng thống Mỹ duy nhất trong cuộc bầu cử Mỹ năm 2024 đã diễn ra trên kênh truyền hình CBS. Hai ứng cử viên, JD Vance (Đảng Cộng hoà) và Tim Walz (Đảng Dân chủ), đã dành ra 90 phút để tranh luận về các vấn đề đang được cử tri Mỹ quan tâm nhất.

Bầu không khí ôn hoà của cuộc tranh luận này khiến nhiều người xem cảm thấy ngạc nhiên khi xét về bối cảnh chia rẽ của nước Mỹ, đặc biệt nếu so sánh với cuộc “đối đầu” nảy lửa giữa Donald Trump và Kamala Harris cách đây chưa đầy một tháng. Có lẽ là một trong những cuộc tranh luận văn minh và lịch sự nhất mà người dân Mỹ chứng kiến trong hơn 10 năm qua. Cả hai ứng cử viên đều tập trung giải thích rõ ràng quan điểm và chính sách của Trump và Harris, dẫn đến một cuộc đối thoại phần lớn dựa trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau. Continue reading “Đánh giá cuộc tranh luận phó tổng thống giữa JD Vance và Tim Walz”

Bầu cử Mỹ có ý nghĩa như thế nào đối với Ukraine?

Nguồn:  Alexander Vindman, “What the U.S. Election Means for Ukraine”, Foreign Affairs, 25/09/2024

Biên dịch: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến thắng của Trump sẽ gây ra một cuộc khủng hoảng cho Kyiv – nhưng không có nghĩa Ukraine sẽ chắc chắn thua.

Có một chiến lược – một học thuyết chiến thắng – là điều cần thiết để giành chiến thắng trong chiến tranh. Vào năm 2022, kế hoạch ban đầu của Nga nhằm chiếm Kyiv và loại bỏ giới lãnh đạo Ukraine đã thất bại, và cách tiếp cận hiện tại của họ là làm suy yếu sức kháng cự của Ukraine thông qua chiến tranh tiêu hao cũng không có khả năng thành công. Trong khi đó, Ukraine đã khéo léo triển khai các chiến thuật phòng thủ để đẩy lùi quân Nga khỏi các khu vực Kyiv và Kharkiv, cũng như phần lớn Kherson, vào năm 2022. Tuy nhiên, cuộc tấn công của Ukraine vào năm 2023 thiếu binh sĩ, tài nguyên và chiến thuật cần thiết để giành chiến thắng quyết định trên chiến trường trước Nga, và mặc dù cuộc tấn công thọc sâu của Ukraine vào khu vực Kursk của Nga vào mùa hè này đã khiến lực lượng Moscow rơi vào tình trạng hỗn loạn, nhưng điều đó sẽ không dẫn Kyiv đến chiến thắng. Continue reading “Bầu cử Mỹ có ý nghĩa như thế nào đối với Ukraine?”

Thế giới hôm nay: 04/10/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Israel đã giết chết khoảng 15 thành viên của Hezbollah ở thị trấn Bint Jbeil miền nam Lebanon, theo Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF). Trước đó, IDF đã ném bom vào trung tâm Beirut, đánh trúng một trung tâm y tế của Tổ chức Y tế Hồi giáo và giết chết chín người, theo bộ y tế Lebanon. Ngoài ra tại Bờ Tây, các quan chức Palestine cho biết không kích của Israel đã làm ít nhất 14 người tại trại tị nạn Tulkarem thiệt mạng.

Nga tấn công bằng máy bay không người lái vào 15 khu vực của Ukraine, gây ra thiệt hại trên diện rộng cho các đường dây điện, khiến hàng nghìn người bị mất điện. Không quân Ukraine cho biết họ đã bắn hạ 78 trên 105 máy bay không người lái của Nga trong đợt này. Hôm thứ Tư, quân đội Nga đã giành quyền kiểm soát Vuhledar, một thị trấn có vị trí chiến lược ở miền đông Ukraine. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/10/2024”

Tại sao kẻ yếu sẽ đánh bại kẻ mạnh trong trật tự thế giới mới?

Nguồn: Bertrand Badie, Tào Nhiên, 为什么弱者最终会战胜强权?, China News Weekly số 1157, 23/09/2024.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Vừa ngồi vào ghế sofa, Bertrand Badie đã đùa rằng: “Tôi hy vọng cuộc phỏng vấn này sẽ được công bố càng sớm càng tốt, nếu không chẳng ai biết tình hình quốc tế sẽ lại xảy ra những thay đổi lớn thế nào.”

Từ cuộc khủng hoảng Ukraine đến cuộc khủng hoảng Gaza, cho đến những thăng trầm của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024, sự khó lường của tình hình quốc tế đã khiến nhiều chuyên gia quan hệ quốc tế phải đau đầu. Tuy nhiên đối với Badie, người lúc này 74 tuổi, đây chỉ là một khúc quanh của tiến trình toàn cầu hóa mà ông được chứng kiến sau khi đã đích thân trải qua những cuộc khủng hoảng như Phong trào Mai 68, Chiến tranh Lạnh hay Chiến tranh vùng Vịnh. Continue reading “Tại sao kẻ yếu sẽ đánh bại kẻ mạnh trong trật tự thế giới mới?”

03/10/1863: Tổng thống Lincoln tuyên bố Ngày Lễ Tạ ơn chính thức

Nguồn: President Lincoln proclaims official Thanksgiving holiday, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1863, để bày tỏ lòng biết ơn đối với chiến thắng quan trọng của Quân đội Liên minh tại Gettysburg, Tổng thống Abraham Lincoln tuyên bố rằng cả nước sẽ kỷ niệm Ngày Lễ Tạ ơn chính thức vào ngày 26/11 cùng năm.

Bài phát biểu của Lincoln, thực ra do Bộ trưởng Ngoại giao William Seward viết, tuyên bố rằng thứ Năm cuối cùng của tháng 11 hàng năm sẽ được coi là Ngày Lễ Tạ ơn chính thức ở Mỹ. Thông báo này gợi nhớ đến thời điểm năm 1789, trong nhiệm kỳ đầu tiên tổng thống đầu tiên George Washington, và khi nước Mỹ non trẻ chỉ mới thoát khỏi Cách mạng Mỹ vài năm trước. Vào thời điểm đó, George Washington đã kêu gọi một “ngày lễ tạ ơn và cầu nguyện công khai” chính thức. Dù Quốc hội đã nhất trí với đề xuất của Washington, nhưng ngày lễ này vẫn chưa trở thành sự kiện thường niên. Continue reading “03/10/1863: Tổng thống Lincoln tuyên bố Ngày Lễ Tạ ơn chính thức”

Thế giới hôm nay: 03/10/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Joe Biden cho biết Hoa Kỳ sẽ không ủng hộ Israel tấn công vào các địa điểm hạt nhân của Iran, khi Israel cân nhắc phản ứng sau cuộc tấn công tên lửa hôm thứ Ba. Trong khi đó, Lực lượng Phòng vệ Israel đụng độ với Hezbollah ở miền nam Lebanon; Tel Aviv cho biết tám binh sĩ của họ đã thiệt mạng sau một ngày rưỡi giao tranh ác liệt. Ngoài ra, Israel đã cấm tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres nhập cảnh vào nước này vì không “lên án rõ ràng” cuộc tấn công của Iran. Ông Guterres cảnh báo không nên “mở rộng cuộc xung đột ở Trung Đông.”

Nga đã kiểm soát Vuhledar, miền đông Ukraine. Các lực lượng Nga đã nỗ lực chiếm thị trấn này – có vị trí chiến lược trên vùng đất cao ở vùng Donbas – kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào năm 2022. Ukraine đang dần mất đi thế trận. Trong những tháng gần đây, Nga đã tiến gần đến một số thành trì của Ukraine gần tiền tuyến. Continue reading “Thế giới hôm nay: 03/10/2024”

Cái chết đáng ngờ của một quan chức Trung Quốc làm dấy lên nhiều đồn đoán

Nguồn: James Palmer, “Chinese Official’s Suspicious Death Stirs Speculation,” Foreign Policy, 24/09/2024

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Các nhà chức trách cho biết Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Hồ Nam, bà Lưu Văn Kiệt, đã bị sát hại. Tuy nhiên, các vụ ám sát chính trị trực tiếp là điều hiếm thấy ở Trung Quốc.

Tiêu điểm tuần này: Cái chết đáng ngờ của Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Hồ Nam khơi dậy nhiều đồn đoán trong và ngoài nước, một học sinh người Nhật thiệt mạng trong vụ tấn công bằng dao ở Thâm Quyến, và Ngân hàng Trung ương Trung Quốc tung gói kích thích kinh tế mới. Continue reading “Cái chết đáng ngờ của một quan chức Trung Quốc làm dấy lên nhiều đồn đoán”

Ở Trung Quốc, làm giàu không còn là vinh quang

Nguồn: Ruchir Sharma, “It’s no longer glorious to get rich in China – it’s dangerous,” Financial Times, 23/09/2024.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tại sao không còn ai muốn trở thành nhà tài phiệt hàng đầu Trung Quốc?

Tháng trước, Colin Huang (Hoàng Tranh), nhà sáng lập của công ty thương mại điện tử PDD, đã thu hút sự chú ý khi ông vươn lên trở thành người giàu nhất Trung Quốc. Nhưng ngay sau đó, PDD đã khiến các nhà đầu tư bất ngờ với dự báo lợi nhuận ảm đạm. Cổ phiếu của công ty nhanh chóng lao dốc. Hoàng đã mất 14 tỷ đô la chỉ sau một đêm và nhường vị trí dẫn đầu cho Chung Thiểm Thiểm, nhà sáng lập công ty đồ uống khổng lồ Nông Phu Sơn Tuyền. Trong vòng 24 giờ sau đó, Nông Phu Sơn Tuyền đã đưa ra báo cáo triển vọng u ám của riêng mình và Chung cũng nhanh chóng tụt khỏi vị trí đầu tiên trong danh sách những người giàu nhất nước. Continue reading “Ở Trung Quốc, làm giàu không còn là vinh quang”

Israel đang mơ về một trật tự mới ở Trung Đông

Nguồn: Gideon Rachman, “Israel dreams of a new order in the Middle East,” Financial Times, 29/09/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nhưng việc leo thang xung đột sẽ chỉ dẫn đến hỗn loạn khu vực.

Vụ ám sát Hassan Nasrallah đã diễn ra chỉ vài ngày trước lễ kỷ niệm một năm ngày Hamas tấn công Israel vào ngày 07/10. Với việc tiêu diệt thủ lĩnh Hezbollah ở Lebanon, chính phủ Israel hy vọng rằng họ cuối cùng đã nắm được thế chủ động trong cuộc chiến với kẻ thù khu vực. Continue reading “Israel đang mơ về một trật tự mới ở Trung Đông”