19/09/1955: Tổng thống Juan Domingo Perón bị lật đổ ở Argentina

Nguồn: Perón deposed in Argentina, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, sau một thập niên nắm quyền, Tổng thống Argentina Juan Domingo Perón bị đã lật đổ trong một cuộc đảo chính quân sự. Vốn là một chính khách dân túy lên nắm quyền vào năm 1946 nhờ sự hậu thuẫn của các tầng lớp lao động, Perón ngày càng trở nên độc tài khi nền kinh tế Argentina suy yếu vào đầu những năm 1950. Trợ thủ chính trị lớn nhất của ông chính là người vợ cực kỳ lôi cuốn, Eva “Evita” Perón, nhưng bà đã qua đời vào năm 1952, báo hiệu sự sụp đổ của liên minh quốc gia đã từng ủng hộ ông. Vì đã chống lại nhà thờ, sinh viên và nhiều nhóm khác, Perón bị quân đội buộc phải lưu vong vào tháng 09/1955. Ông đến định cư ở Tây Ban Nha, nơi ông trở thành thủ lĩnh lưu vong của nhóm “Peronists” (Những người theo chủ nghĩa Perón) – một phe phái nhiều ảnh hưởng, gồm những người Argentina vẫn trung thành với ông và hệ thống của ông. Continue reading “19/09/1955: Tổng thống Juan Domingo Perón bị lật đổ ở Argentina”

28/08/1955: Emmett Till bị sát hại

Nguồn: Emmett Till is murdered, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, trong khi đến thăm gia đình người thân ở Money, Mississippi, Emmett Till, 14 tuổi, một cậu bé người Mỹ gốc Phi đến từ Chicago, đã bị sát hại dã man vì bị nghi ngờ đã tán tỉnh một phụ nữ da trắng bốn ngày trước đó.

Những kẻ tấn công cậu bé – chồng của người phụ nữ da trắng nọ và anh trai của anh ta – đã bắt Emmett vác một chiếc quạt tách bông cotton nặng khoảng 34kg đến bờ sông Tallahatchie và ra lệnh cho cậu cởi bỏ quần áo của mình. Hai tên này sau đó đánh cậu đến gần chết, khoét mắt cậu, bắn vào đầu, rồi dùng kẽm gai trói xác cậu vào chiếc quạt mà ném xuống sông. Continue reading “28/08/1955: Emmett Till bị sát hại”

27/08/1955: Sách kỷ lục Guinness ra mắt

Nguồn: “The Guinness Book of Records” debuts, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, ấn bản đầu tiên của Sách Kỷ lục Guinness đã được xuất bản tại Vương quốc Anh và nhanh chóng nhận được sự quan tâm mạnh mẽ. Hiện được gọi là Sách Kỷ lục Guinness Thế giới, ấn phẩm thường niên này ghi nhận nhiều cái nhất thế giới liên quan đến con người và động vật.

Cảm hứng cho cuốn sách kỷ lục có thể đã bắt nguồn từ tháng 11/1951, trong một chuyến đi săn ở Ireland của Sir Hugh Beaver, giám đốc điều hành Nhà máy bia Guinness (thành lập tại Dublin năm 1759). Sau khi bắn hụt một con chim choi choi vàng, Beaver và các thành viên trong nhóm săn của mình đã tranh luận liệu sinh vật này có phải là loài chim nhanh nhất Châu Âu hay không, nhưng họ chẳng thể tìm ra một cuốn sách có chứa câu trả lời. Continue reading “27/08/1955: Sách kỷ lục Guinness ra mắt”

21/07/1955: Eisenhower trình bày kế hoạch “Bầu trời Mở”

Nguồn: President Eisenhower presents his “Open Skies” plan, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, Tổng thống Dwight D. Eisenhower trình bày kế hoạch “Bầu trời Mở” (Open Skies) của ông tại hội nghị thượng đỉnh Geneva với đại diện của ba nước – Pháp, Anh và Liên Xô. Dù chưa bao giờ được chấp nhận, kế hoạch này đã đặt nền móng cho chính sách “tin tưởng nhưng phải kiểm chứng” (trust, but verify) sau đó của Tổng thống Ronald Reagan, có liên quan đến các thỏa thuận vũ khí với Liên Xô.

Eisenhower đã gặp Thủ tướng Anthony Eden của Vương quốc Anh, Thủ tướng Edgar Faure của Pháp và Phó Thủ tướng Nikolai Bulganin của Liên Xô (thay mặt nhà lãnh đạo Nikita Khrushchev) tại Geneva vào tháng 07/1955. Chương trình nghị sự của hội nghị bao gồm các cuộc thảo luận về tương lai của Đức và vấn đề kiểm soát vũ khí. Continue reading “21/07/1955: Eisenhower trình bày kế hoạch “Bầu trời Mở””

03/02/1955: Ngô Đình Diệm phát động cải cách nông nghiệp

Nguồn: Diem institutes limited agrarian reforms, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, sau nhiều tháng bị các cố vấn Hoa Kỳ thúc giục, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Ngô Đình Diệm đã giới thiệu biện pháp đầu tiên trong loạt các biện pháp cải cách nông nghiệp của mình – một nghị định điều chỉnh mức địa tô nông nghiệp.

Các quan chức Mỹ ban đầu đã mạnh mẽ thúc giục Diệm thực hiện cải cách để giành được sự ủng hộ của toàn dân, nhưng sau đó lại phê phán rằng chương trình cải cách ruộng đất của ông bắt đầu quá muộn, tiến triển quá chậm và chưa bao giờ đạt được mục tiêu cần thiết. Những gì nông dân miền Nam Việt Nam mong muốn là tái phân phối đất từ tay địa chủ về cho những người nông dân thực sự làm ruộng, nhưng chương trình trả lại đất canh tác của Diệm chỉ được thực hiện một cách nửa vời và không đáp ứng được nhu cầu ruộng đất ngày càng tăng của nông dân miền Nam. Continue reading “03/02/1955: Ngô Đình Diệm phát động cải cách nông nghiệp”

26/12/1955: Vở ‘Porgy and Bess’ công diễn tại Leningrad

Nguồn: Porgy and Bess opens in Leningrad, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, trong một trong những lần trao đổi văn hoá được quảng bá rầm rộ nhất của Chiến tranh Lạnh, Porgy and Bess, một vở opera có một diễn viên người Mỹ gốc Phi, đã được công diễn tại Leningrad. Các buổi trình diễn cũng đã được tổ chức ở Moskva vào tháng 1 năm sau.

Vở opera này chỉ là một phần trong nỗ lực lớn của Mỹ suốt thập niên 1950 nhằm sử dụng văn hoá Mỹ như một lực lượng trong chiến dịch tuyên truyền Chiến tranh Lạnh của nước này. Nỗ lực này dựa trên kết luận rằng mặc dù phần lớn thế giới chắc chắn đánh giá cao (hoặc, ít nhất, tôn trọng) sức mạnh quân sự và kinh tế của Mỹ, điều này vẫn chưa đủ. Continue reading “26/12/1955: Vở ‘Porgy and Bess’ công diễn tại Leningrad”

26/10/1955: Ngô Đình Diệm lên làm Tổng thống Việt Nam CH

Diem-1956

Nguồn:Diem declares himself premier of Republic of Vietnam,” History.com (truy cập ngày 25/10/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1955, Ngô Đình Diệm tuyên bố rằng thể theo nguyện vọng của người dân miền Nam Việt Nam, bằng chứng là kết quả của cuộc trưng cầu dân ý diễn ra ít ngày trước đó, Việt Nam Cộng Hòa được thành lập và ông sẽ là tổng thống đầu tiên của chính thể này. Sự kiện này đánh dấu một bước quan trọng trong sự can dự ngày càng sâu sắc của Mỹ vào Việt Nam, và cho thấy dấu hiệu của một số khía cạnh đáng lo ngại vốn đặc trưng cho 8 năm cầm quyền (1955–1963) của ông Diệm. Continue reading “26/10/1955: Ngô Đình Diệm lên làm Tổng thống Việt Nam CH”

14/05/1955: Khối Hiệp ước Warszawa được thành lập

warsawpact

Nguồn:The Warsaw Pact is formed,” History.com (truy cập ngày 13/5/2015).

Biên dịch: Nguyễn Huy Hoàng

Ngày 14 tháng 5 năm 1955, Liên Xô cùng bảy quốc gia vệ tinh của nó ở châu Âu đã ký một hiệp ước thành lập Khối Warszawa (Vác-sa-va), một tổ chức phòng thủ chung đưa Liên Xô trở thành chỉ huy lực lượng vũ trang của các nước thành viên.

Khối Warszawa được đặt tên theo nơi hiệp ước được ký là Warszawa, Ba Lan, bao gồm các nước thành viên là Liên Xô, Albania, Ba Lan, Romania, Hungary, Đông Đức, Tiệp Khắc, và Bulgaria. Hiệp ước kêu gọi các quốc gia thành viên cùng bảo vệ bất cứ thành viên nào bị một lực lượng bên ngoài tấn công và thiết lập một khối quân sự thống nhất dưới sự chỉ huy của Nguyên soái Ivan Stepanovich Koniev của Liên Xô. Lời dẫn nhập hiệp ước thành lập Khối Warszawa đã chỉ ra lý do tồn tại của nó. Continue reading “14/05/1955: Khối Hiệp ước Warszawa được thành lập”

05/05/1955: Tây Đức giành chủ quyền toàn vẹn

berlin-wall

Nguồn:Allies end occupation of West Germany,” History.com (truy cập ngày 04/5/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1955, Cộng hòa Liên bang Đức (Tây Đức) trở thành một quốc gia có chủ quyền khi Mỹ, Pháp, và Anh chấm dứt sự chiếm đóng quân sự của họ vốn bắt đầu từ năm 1945. Với động thái này, Tây Đức có quyền tái vũ trang và trở thành một thành viên đầy đủ của liên minh phương Tây chống lại Liên Xô.

Năm 1945, Mỹ, Anh, và Pháp đã giành quyền chiếm đóng phần lãnh thổ phía Tây của Đức (cũng như nửa Tây của Berlin, nằm ở miền Đông nước Đức). Liên Xô chiếm đóng Đông Đức và nửa Đông Berlin. Khi những căng thẳng Chiến tranh Lạnh bắt đầu gia tăng giữa các cường quốc phương Tây và Liên Xô, tình hình ngày càng trở nên rõ ràng rằng Đức sẽ không được thống nhất. Continue reading “05/05/1955: Tây Đức giành chủ quyền toàn vẹn”

24/04/1955: Hội nghị Bandung lần thứ nhất kết thúc

P200908211455142653224342

Nguồn:The Bandung Conference concludes,” History.com (truy cập ngày 22/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Ngày 24 tháng 4 năm 1955, Hội nghị Á-Phi – thường được biết đến với tên gọi Hội nghị Bandung vì được tổ chức ở Bandung, Indonesia – bế mạc. Trong hội nghị, các đại diện từ 29 quốc gia thuộc phong trào “không liên kết” ở châu Phi, châu Á, và Trung Đông đã họp mặt để lên án chủ nghĩa thực dân, bài trừ chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, và thể hiện mối lo ngại của họ về cuộc Chiến tranh Lạnh đang nổi lên giữa Mỹ và Liên Xô.

Hội nghị Bandung được tổ chức trong bối cảnh các quốc gia được gọi là “không liên kết” ở châu Phi, châu Á, và Trung Đông ngày một thất vọng và chán ghét (với chủ nghĩa thực dân). Những quốc gia này ưu tiên duy trì một lập trường trung lập trong Chiến tranh Lạnh, tin rằng những lợi ích của họ sẽ không đi cùng một mối liên minh với Mỹ hoặc Liên Xô. Continue reading “24/04/1955: Hội nghị Bandung lần thứ nhất kết thúc”

05/04/1955: Thủ tướng Anh Winston Churchill từ chức

winston_churchill

Nguồn:Winston Churchill resigns,” History.com (truy cập ngày 04/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1955, Winston Leonard Spencer Churchill, nhà lãnh đạo Anh, người chèo lái đưa Anh và các nước đồng minh vượt qua cuộc khủng hoảng Thế chiến II, đã từ chức thủ tướng.

Sinh năm 1874 tại Lâu đài Blenheim, Churchill gia nhập Lữ đoàn Kỵ binh Thứ 4 (4th Queen’s Own Hussars) sau khi cha ông mất năm 1895. Trong 5 năm sau đó, ông đạt được một sự nghiệp quân đội lừng lẫy, phục vụ tại Ấn Độ, Sudan, và Nam Phi, và đích thân tham gia nhiều trận chiến. Năm 1899, ông rời quân ngũ để tập trung vào sự nghiệp văn học và chính trị, và đến năm 1900, ông được bầu vào Quốc hội với tư cách là nghị sĩ Đảng Bảo thủ của khu vực bầu cử Oldham. Năm 1904, ông gia nhập đảng Tự do, nắm giữ một số vị trí quan trọng trước khi được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Hải quân (First Lord of the Admiralty) năm 1911, nơi ông chuẩn bị sẵn sàng cho hải quân Anh trước một trận chiến mà ông đã dự đoán được từ trước. Continue reading “05/04/1955: Thủ tướng Anh Winston Churchill từ chức”