Tư liệu học thuật chuyên ngành nghiên cứu quốc tế
Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi Jinping’s personality cult shows signs of weakening,” Nikkei Asia, 24/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Một năm sau khi các đảng viên lão thành nêu ra một số sự thật về nền kinh tế, Bắc Kinh bắt đầu xoay trục.
Dù vẫn tiếp tục sử dụng biện pháp cứng rắn với Đài Loan, chính quyền của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gần đây đã tỏ ra linh hoạt hơn trên một mặt trận chính sách khác: kinh tế. Continue reading “Sự sùng bái cá nhân Tập Cận Bình có dấu hiệu suy yếu”
Nguồn: Theodore Roosevelt is born, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1858, Tổng thống Mỹ tương lai Theodore Roosevelt đã chào đời tại Thành phố New York, trong một gia đình giàu có. Roosevelt được giáo dục tại nhà và sau đó theo học tại Đại học Harvard, tốt nghiệp năm 1880. Ông phục vụ trong cơ quan lập pháp tiểu bang New York từ năm 1881 đến năm 1884. Continue reading “27/10/1858: Ngày sinh Theodore Roosevelt”
Nguồn: Shootout at the O.K. Corral, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1881, anh em nhà Earp đã đối đầu với băng Clanton-McLaury trong một cuộc đấu súng huyền thoại tại O.K. Corral ở Tombstone, Arizona.
Sau khi bạc được phát hiện gần Tombstone vào năm 1877, khu vực này đã nhanh chóng phát triển thành một trong những thị trấn khai khoáng giàu có nhất ở Tây Nam nước Mỹ. Wyatt Earp, một cựu cảnh sát Kansas chuyển sang làm bảo vệ ngân hàng, và các anh em của ông, Morgan và Virgil, các cảnh sát của thị trấn, đại diện cho “luật pháp và trật tự” ở Tombstone, dù chính họ cũng nổi tiếng là những kẻ khao khát quyền lực và tàn nhẫn. Continue reading “26/10/1881: Đấu súng tại O.K. Corral”
Nguồn: Paul Huang, “Taiwanese Missile Units Are Giving Away Their Positions to China,” Foreign Policy, 21/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Quân đội Đài Loan vẫn chưa thích nghi với thời đại tình báo nguồn mở.
Lại là một ngày bình thường ở Đài Loan, khi Trung Quốc phát động một đợt tập trận quân sự mới. Trong lúc các tàu chiến và máy bay của Trung Quốc một lần nữa hung hăng bay vòng quanh Đài Loan, Đài Bắc đã điều động quân đội của mình đến các vị trí phòng thủ trên khắp hòn đảo. Một trong số những vị trí quan trọng nhất là một nhóm các đơn vị mặt đất di động mang theo tên lửa chống hạm để ngăn chặn các tàu Trung Quốc xâm lược. Tuy nhiên, người Đài Loan không biết rằng các hoạt động của họ đã bị lộ, và những nơi ẩn náu được cho là bí mật của họ đã bị tình báo Trung Quốc theo dõi một cách dễ dàng. Nếu đây là một cuộc chiến thực sự, họ sẽ chỉ còn cách sự hủy diệt vài giây. Continue reading “Các đơn vị tên lửa Đài Loan đang tự tiết lộ vị trí của họ cho Trung Quốc”
Nguồn: Alessandro Arduino, “Prigozhin’s Ghost Lives On in China,” Foreign Policy, 21/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Nhà sáng lập đã khuất của Wagner vẫn truyền cảm hứng cho các blogger quân sự và những người ủng hộ an ninh tư nhân ở Trung Quốc.
Yevgeny Prigozhin, một lãnh chúa quân sự và nhà kinh doanh dịch vụ ăn uống, đã không ngờ rằng cuộc nổi loạn ngắn ngủi sẽ dẫn ông đến cái chết, để lại di sản cùng những người ngưỡng mộ vượt xa biên giới nước Nga, đến tận Trung Quốc, nơi Prigozhin đã trở thành một nhân vật được sùng bái trên mạng xã hội bị giám sát gắt gao. Continue reading “Bóng ma của Prigozhin vẫn sống ở Trung Quốc”
Nguồn: Unknown Soldier is selected, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1921, tại thị trấn Chalons-sur-Marne của Pháp, một trung sĩ người Mỹ đã chọn thi thể của “Người lính Vô danh” đầu tiên để vinh danh trong số khoảng 77.000 quân nhân Mỹ đã tử trận ở Mặt trận phía Tây trong Thế chiến I. Continue reading “24/10/1921: Thi thể Người lính Vô danh đầu tiên được chọn”
Nguồn: Adam S. Posen, “The True Dangers of Trump’s Economic Plans,” Foreign Affairs, 18/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Chương trình nghị sự cấp tiến của Trump sẽ tàn phá các doanh nghiệp, công nhân và người tiêu dùng Mỹ.
Nhiều nhà quan sát hiểu biết và một bộ phận đáng kể cử tri Mỹ đang tỏ ra bình tĩnh, nếu không muốn nói là phấn khích, về chương trình kinh tế mà Donald Trump sẽ theo đuổi trong nhiệm kỳ thứ hai của ông với tư cách là tổng thống. Một số người tập trung vào lời hứa gia hạn cắt giảm thuế và bãi bỏ các quy định của ông, cho thấy sự tiếp nối các chính sách trước đây của Đảng Cộng hòa. Những người khác viện dẫn mức lạm phát thấp và lợi nhuận thị trường chứng khoán cao đặc trưng cho nhiệm kỳ đầu tiên của ông trước khi đại dịch COVID-19 bắt đầu và lập luận rằng các chính sách của Trump – bao gồm cả cách tiếp cận không chính thống của ông đối với thuế quan và nhập cư – đã thành công, hoặc chí ít là không gây hại. Continue reading “Mối nguy thực sự từ các kế hoạch kinh tế của Trump”
Nguồn: Nicholas Eberstadt, “The Age of Depopulation,” Foreign Affairs, 10/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Làm sao để sống sót trong một thế giới già hóa?
Dù vẫn chưa có nhiều người nhận ra điều này, nhưng loài người sắp bước vào một kỷ nguyên mới của lịch sử. Hãy gọi đó là “thời đại suy giảm dân số.” Lần đầu tiên kể từ Cái chết Đen vào những năm 1300, dân số hành tinh sẽ suy giảm. Nhưng, trong khi lần sụt giảm dân số thời trung cổ là do một căn bệnh chết người do bọ chét gây ra, thì lần sụt giảm dân số sắp tới hoàn toàn là do những lựa chọn của con người. Continue reading “Thách thức từ kỷ nguyên già hóa và suy giảm của dân số toàn cầu”
Nguồn: Steven A. Cook, “Sinwar Is Dead. Hamas Is Very Much Alive.“ Foreign Policy, 18/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Lịch sử cho thấy chúng ta không thể thoát khỏi phong trào kháng chiến chỉ bằng cách giết người.
Năm 1948, Thủ tướng Ai Cập Mahmoud Fahmi al-Nuqrashi đã có một nước đi táo bạo khi ra lệnh cấm tổ chức Anh em Hồi giáo, tin rằng nếu tổ chức này bị giải tán, thì đất nước ông sẽ ổn định trở lại. Trong ba năm trước khi xảy ra lệnh cấm đó, Anh em Hồi giáo đã đóng vai trò chủ chốt trong việc kích động bạo loạn, đình công, và bạo lực, bao gồm cả vụ ám sát một thủ tướng và một cựu bộ trưởng tài chính. Continue reading “Sinwar đã chết, nhưng Hamas vẫn sống”
Nguồn: Francesca Regalado, “Old missteps haunt Thailand’s billionaire Shinawatras,” Nikkei Asia, 15/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Con đường của nhà Shinawatra đã làm nổi bật quan hệ căng thẳng giữa tiền bạc và quyền lực ở Thái Lan.
Sự sụp đổ và trỗi dậy của hai thủ tướng mới nhất của Thái Lan có thể được minh họa thông qua mức giá cổ phiếu của các công ty của gia đình họ trong tuần định mệnh tháng 8 khi Srettha Thavisin bị lật đổ và Paetongtarn Shinawatra được bầu làm người kế nhiệm. Continue reading “Những sai lầm cũ ám ảnh gia tộc Shinawatra”
Nguồn: Watergate special prosecutor dismissed, starting “Saturday Night Massacre”, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1973, Tổng Biện lý Sự vụ (Solicitor General) Robert Bork đã sa thải Archibald Cox, Công tố viên đặc biệt trong Vụ Watergate. Để phản đối quyết định này, Bộ trưởng Tư pháp (Attorney General) Elliot Richardson và Thứ trưởng Tư pháp (Deputy Attorney General) William Ruckelshaus đã quyết định từ chức. Continue reading “20/10/1973: Công tố viên đặc biệt trong Vụ Watergate bị sa thải”
Nguồn: Robert Barnett, “The Politics of China’s Land Appropriation in Bhutan,” The Diplomat, 15/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Trung Quốc đã xây dựng 22 ngôi làng và khu định cư bên trong biên giới của Bhutan. Và không có dấu hiệu nào cho thấy Bhutan có thể làm gì về điều này – hoặc Bắc Kinh sẽ phải đối mặt với bất kỳ cái giá nào.
Trong quan hệ với các nước láng giềng, Trung Quốc “luôn nỗ lực tìm kiếm các giải pháp công bằng và hợp lý thông qua các cuộc tham vấn hòa bình và hữu nghị,” một phát ngôn viên của Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ đã nói với tờ New York Times như vậy vào tháng 8. Thế thì tại sao Trung Quốc lại chiếm đoạt một phần lãnh thổ của nước láng giềng của họ? Continue reading “Chính sách chiếm đoạt đất đai của Trung Quốc ở Bhutan”
Nguồn: Guildford Four are cleared of IRA bombings, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1989, nhóm Guildford Ford (Bốn người ở Guildford) – những người từng bị kết tội giúp Quân đội Cộng hòa Ireland (Irish Republican Army, IRA) đánh bom các quán rượu ở Guildford và Woolwich ở Anh năm 1975 – đã được xóa mọi cáo buộc và được trả tự do sau gần 15 năm ngồi tù.
Vào ngày 05/10/1974, một quả bom của IRA đã giết chết bốn người trong một quán rượu ở Guildford, nơi quân nhân Anh thường lui tới, trong khi một quả bom khác ở Woolwich đã giết chết ba người. Các nhà điều tra người Anh đã nhanh chóng tìm ra nghi phạm. Họ xác định rằng Gerry Conlon và Paul Hill, hai cư dân Bắc Ireland, đã có mặt tại khu vực này vào thời điểm xảy ra vụ tấn công khủng bố. Continue reading “19/10/1989: Nhóm Guildford Four được minh oan”
Nguồn: Loma Prieta earthquake strikes near San Francisco, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1989, một trận động đất đã xảy ra ở Vùng Vịnh San Francisco, khiến 67 người thiệt mạng và gây thiệt hại hơn 5 tỷ đô la. Dù đây là một trong những trận động đất mạnh nhất và có sức tàn phá lớn nhất từng xảy ra ở một khu vực đông dân cư của Mỹ, nhưng số người chết thực sự có thể còn tệ hơn nhiều. Continue reading “17/10/1989: Động đất Loma Prieta xảy ra gần San Francisco”
Nguồn: Kristen Hopewell, “The World Is Abandoning the WTO,” Foreign Affairs, 07/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Và Mỹ và Trung Quốc đang dẫn đầu xu hướng này.
Trong hơn 75 năm, hệ thống thương mại đa phương đã giúp đảm bảo sự ổn định và trật tự của nền kinh tế toàn cầu. Hiệp định Chung về Thuế quan và Thương mại, cùng tổ chức kế nhiệm nó, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đã giúp các quốc gia hợp tác cùng nhau để hạ thấp thuế quan và các rào cản thương mại khác, thúc đẩy hội nhập kinh tế toàn cầu, và thiết lập các quy tắc để quản lý thương mại. Hệ thống này đã chứng minh được tính hiệu quả phi thường và thúc đẩy một kỷ nguyên thịnh vượng toàn cầu chưa từng có. Continue reading “Thế giới đang từ bỏ WTO”
Nguồn: Hanan Zaffar và Danish Pandit, “Ukraine war drives suicides in India’s diamond city,” Nikkei Asia, 13/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Các lệnh trừng phạt mà phương Tây áp đặt lên Nga đã khiến xuất khẩu giảm, gây khó khăn kinh tế cho người lao động.
Đã năm tháng trôi qua kể từ cái chết của anh trai cô, Shailesh, nhưng Dhabi Bhavuben, 35 tuổi, vẫn không thể tin rằng anh mình đã tự tử. Shailesh là một người đàn ông trầm tính, thường dành nhiều giờ bên chiếc bàn đánh bóng kim cương nhỏ của mình ở thành phố Surat, miền tây Ấn Độ, nơi anh từng làm việc cực kỳ chăm chỉ với hy vọng kiếm đủ tiền trang trải cuộc sống cho vợ và hai đứa con nhỏ. Continue reading “Chiến tranh Ukraine và làn sóng tự tử ở thành phố kim cương Ấn Độ”
Nguồn: Tom Wilson, “How Russia’s ‘shadow fleet’ gets its ships,” Financial Times, 10/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Dưới đây là cuộc điều tra của Financial Times về vai trò của một kế toán viên người Anh, một công ty môi giới đặt trụ sở tại London, và một số công ty Dubai trong việc giúp Nga mua lại tàu.
Tháng 5 năm ngoái, một con tàu cũ kỹ chở đầy dầu của Nga đã thả neo cách bờ biển Đan Mạch hai hải lý sau khi động cơ của tàu bị hỏng, khiến nó bị mất điện suốt sáu giờ.
Được đóng từ năm 2005, Canis Power đã qua thời kỳ đỉnh cao của mình, và trong ngành vận tải biển, sự cố này được xem là một lời cảnh báo. Giống như các tàu khác trong cái gọi là “hạm đội ma” chuyên vận chuyển dầu của Nga, người ta vẫn chưa thể xác định chủ sở hữu cuối cùng của con tàu cũ kỹ này. Nếu sự cố dẫn đến va chạm, hoặc làm tràn 300.000 thùng dầu, thì không rõ ai sẽ phải trả chi phí. Continue reading ““Hạm đội ma” của Nga đã hình thành như thế nào?”
Nguồn: Antiwar demonstrations staged in 40 U.S. cities, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1965, các nhà hoạt động phản chiến đã tổ chức biểu tình trên khắp nước Mỹ, thu hút 100.000 người tại khoảng 40 thành phố. Trong một sự kiện do Ủy ban Điều phối Quốc gia Chấm dứt Chiến tranh Việt Nam (National Coordinating Committee to End the War in Vietnam) do sinh viên điều hành, việc đốt thẻ nghĩa vụ quân sự trước công chúng đã dẫn đến hậu quả pháp lý cho những người tham gia. Continue reading “15/10/1965: Biểu tình phản đối chiến tranh Việt Nam tại 40 thành phố của Mỹ”
Nguồn: Mordechai Chaziza, “The Rise of the ‘Community With a Shared Future’: China’s Foreign Policy Hierarchy,” The Diplomat, 05/05/2023
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Thay vì theo đuổi các liên minh truyền thống, Trung Quốc đã thiết lập một mạng lưới quan hệ đối tác chiến lược toàn cầu, sử dụng một hệ thống phân cấp phức tạp.
Chính sách đối ngoại của Trung Quốc trong thế kỷ 21 đang ngày càng tập trung vào việc xây dựng quan hệ đối tác toàn cầu và mở rộng lợi ích quốc gia thông qua quan hệ chiến lược với các quốc gia khác. Những quan hệ này đóng vai trò là công cụ địa chính trị để tạo ra ảnh hưởng và quyền lực. Khác với các liên minh truyền thống, thường liên quan đến các hiệp ước quốc phòng chính thức nhắm vào các đối thủ bên ngoài, Trung Quốc đã thiết lập một mạng lưới quan hệ đối tác chiến lược toàn cầu. Continue reading “Sơ lược về hệ thống cấp bậc ngoại giao của Trung Quốc”
Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Chinese leaders finally admit economic ‘difficulties’,” Nikkei Asia, 10/10/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Các nhà đầu tư đã bán tháo cổ phiếu khi Tập Cận Bình kiên định theo đuổi các chính sách cơ bản của mình.
Sau khi Chỉ số Tổng hợp Thượng Hải (Shanghai Composite Index) tăng đáng kinh ngạc vào cuối tháng trước và tuần trước, giới lãnh đạo Trung Quốc đã muốn tăng thêm sự phấn khích.
Vì vậy, vào thứ Ba ngày 8/10, một ngày sau khi kết thúc kỳ nghỉ lễ Quốc khánh kéo dài một tuần – Trịnh Sách Khiết, người đứng đầu Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, đã tổ chức một cuộc họp báo và bày tỏ sự tự tin về việc đạt được mục tiêu tăng trưởng của chính phủ là “khoảng 5%” cho năm 2024. Continue reading “Các nhà lãnh đạo Trung Quốc cuối cùng cũng thừa nhận ‘khó khăn’ kinh tế”
