20/07/1881: Tù trưởng Sitting Bull đầu hàng quân đội Mỹ

Nguồn: Sitting Bull surrenders, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1881, năm năm sau thất bại nhục nhã của Trung tá George A. Custer trong Trận Little Bighorn, tù trưởng tộc Hunkpapa của người Teton Sioux, Sitting Bull, đã đầu hàng Quân đội Mỹ, những người hứa sẽ ân xá cho ông và những người ủng hộ. Sitting Bull là một lãnh đạo quan trọng trong cuộc nổi dậy của người Sioux vào năm 1876, vốn đã dẫn đến cái chết của Custer và 264 lính dưới quyền tại Little Bighorn. Bị Quân đội Mỹ truy đuổi sau chiến thắng, ông cùng những người theo mình đã chạy sang Canada. Continue reading “20/07/1881: Tù trưởng Sitting Bull đầu hàng quân đội Mỹ”

Sức khỏe của Biden sẽ không gây nguy hiểm cho nước Mỹ

Nguồn: Stephen M. Walt, “Biden’s Frailty Doesn’t Endanger America,” Foreign Policy, 11/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tại sao tình trạng thể chất suy yếu của tổng thống không làm cho nước Mỹ dễ bị tổn thương hơn?

Những ngày này, câu hỏi nhức nhối trên chính trường Mỹ là liệu Joe Biden có rút khỏi cuộc đua tổng thống năm 2024 hay không. Cho đến nay, ông đã phớt lờ những lời kêu gọi rút lui, nhưng không ai có thể đoán được ông (và Đảng Dân chủ) cuối cùng sẽ làm gì – hoặc điều đó sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cuộc bầu cử vào tháng 11 tới. Các chuyên gia chính trị là người hưởng lợi chính trong vụ ồn ào này, và các nhà bình luận trên khắp phổ chính trị đã liên tục đưa ra ý kiến kể từ cuộc tranh luận tai tiếng ngày 27/06. Continue reading “Sức khỏe của Biden sẽ không gây nguy hiểm cho nước Mỹ”

18/07/1947: Harry S. Truman ký Đạo luật Kế vị Tổng thống thứ hai

Nguồn: Harry S. Truman signs second Presidential Succession Act, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1947, Tổng thống Harry S. Truman đã ký Đạo luật Kế vị Tổng thống. Đạo luật này là bản sửa đổi đạo luật kế vị cũ được thông qua vào năm 1792, trong nhiệm kỳ đầu tiên của George Washington.

Đạo luật Kế vị ban đầu chỉ định Chủ tịch Thượng viện tạm quyền là hàng kế vị đầu tiên của Tổng thống nếu ông và Phó Tổng thống đột ngột qua đời khi đang đương chức. Nếu vì lý do nào đó Chủ tịch Thượng viện tạm quyền không thể đảm nhận nhiệm vụ, thì Chủ tịch Hạ viện sẽ là người kế vị tiếp theo. Năm 1886, dưới thời chính quyền Grover Cleveland, Quốc hội đã loại bỏ cả Chủ tịch Thượng viện và Chủ tịch Hạ viện khỏi danh sách kế vị. Continue reading “18/07/1947: Harry S. Truman ký Đạo luật Kế vị Tổng thống thứ hai”

16/07/1999: John F. Kennedy, Jr. thiệt mạng trong tai nạn máy bay

Nguồn: JFK Jr. killed in plane crash, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1999, John F. Kennedy, Jr.; vợ ông, Carolyn Bessette Kennedy; và chị gái bà, Lauren Bessette, đã thiệt mạng khi chiếc máy bay một động cơ mà Kennedy đang cầm lái đâm xuống vùng nước Đại Tây Dương gần Martha’s Vineyard, Massachusetts.

John Fitzgerald Kennedy, Jr., sinh ngày 25/11/1960, chỉ vài tuần sau khi cha ông được bầu làm tổng thống thứ 35 của Mỹ. Vào sinh nhật lần thứ ba của mình, “John-John” đã tham dự đám tang của người cha bị ám sát và được chụp lại cảnh đang chào quan tài của cha mình trong một bức ảnh nổi tiếng. Cùng với chị gái Caroline, ông được mẹ, Jacqueline, nuôi dưỡng ở Manhattan. Sau khi tốt nghiệp Đại học Brown và tham gia diễn xuất trong một thời gian ngắn, ông theo học tại Trường Luật của Đại học New York. Ông đã vượt qua kỳ thi tập sự hành nghề luật sư sau lần thử thứ ba và đã làm việc ở New York với tư cách là trợ lý của chưởng lý quận, thắng cả sáu vụ án của mình. Năm 1995, ông thành lập tạp chí chính trị George, với số lượng phát hành hơn 400.000 bản. Continue reading “16/07/1999: John F. Kennedy, Jr. thiệt mạng trong tai nạn máy bay”

Vụ thanh trừng quân đội khiến vợ của Tập trở thành tâm điểm chú ý

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Military purges put Xi Jinping’s singer-wife in the spotlight,” Nikkei Asia, 11/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Đang có nhiều đồn đoán về việc liệu Bành Lệ Viện có đang giúp Tập Cận Bình kiểm soát quân đội Trung Quốc hay không.

Trong lúc nhà lãnh đạo tối cao Trung Quốc Tập Cận Bình giải quyết “những thách thức phức tạp” mà các chỉ huy quân sự hàng đầu của ông gây ra, có lẽ ông sẽ dựa nhiều hơn vào một phụ tá lâu năm là người vợ Bành Lệ Viện.

Hai diễn biến gần đây đã gợi ý về điều này. Đầu tiên là việc khai trừ hai cựu Bộ trưởng Quốc phòng khỏi Đảng Cộng sản Trung Quốc và sau đó là việc bổ nhiệm tân Bộ trưởng Quốc phòng. Continue reading “Vụ thanh trừng quân đội khiến vợ của Tập trở thành tâm điểm chú ý”

14/07/1913: Ngày sinh Gerald R. Ford

Nguồn: Future president Gerald R. Ford is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1913, Gerald R. Ford đã chào đời với tên gọi Leslie Lynch King, Jr. tại Omaha, Nebraska. Cha ruột của ông đã bỏ nhà đi từ khi Ford mới ba tuổi. Người chồng thứ hai của mẹ ông, Gerald Ford, đã nhận nuôi và đặt tên mới cho cậu bé. Chàng trai trẻ Ford sau này trở thành phó tổng thống đầu tiên nhậm chức tổng thống sau khi Richard M. Nixon từ chức năm 1974. Continue reading “14/07/1913: Ngày sinh Gerald R. Ford”

Lần này NATO sẽ thực sự gặp rắc rối?

Nguồn: Stephen M. Walt, “This Time, NATO Is in Trouble for Real,” Foreign Policy, 08/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Sau nhiều năm báo động sai, liên minh quân sự phương Tây cuối cùng cũng tiến đến bờ vực thẳm.

Khi bất kỳ tổ chức nào – một trường đại học, một tập đoàn, một viện chính sách, hay thậm chí là một cặp vợ chồng – hướng tới lễ kỷ niệm 75 năm, bạn có thể mong đợi những người ủng hộ tổ chức đó trình bày một danh sách dài về thành tựu, phẩm chất, và sự trường tồn đáng chú ý của nó. Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Washington cũng không phải là ngoại lệ: Chắc chắn sẽ có rất nhiều bài phát biểu ca ngợi những thành tựu trong quá khứ của liên minh và đề cao vai trò của nó như là nền tảng của quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Continue reading “Lần này NATO sẽ thực sự gặp rắc rối?”

13/07/1949: Giáo hoàng Pius XII ra vạ tuyệt thông với tín đồ Công giáo cộng sản

Nguồn: Pope Pius XII excommunicates all communist Catholics, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1949, Vatican đã công bố “Sắc lệnh chống chủ nghĩa cộng sản”. Sắc lệnh thời Chiến tranh Lạnh này, được Giáo hoàng Pius XII ban hành vào ngày 1/7, đã phạt vạ tuyệt thông đối với tất cả các tín đồ Công giáo theo chủ nghĩa cộng sản.

Là người đứng đầu Giáo hội Công giáo La Mã trong phần lớn Thế chiến II và thập niên đầu tiên của Chiến tranh Lạnh – và là một người chống Cộng nhiệt thành – Đức Pius XII đã ủy quyền cho Văn phòng Tòa Thánh trục xuất khỏi nhà thờ bất kỳ tín đồ Công giáo nào tham gia hoặc cộng tác với “những kẻ vô thần” Cộng sản. Continue reading “13/07/1949: Giáo hoàng Pius XII ra vạ tuyệt thông với tín đồ Công giáo cộng sản”

Nga là kẻ phá bĩnh chiến lược ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Nguồn: Derek Grossman, “Russia Is a Strategic Spoiler in the Indo-Pacific,” Foreign Policy, 09/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trong lúc Bắc Kinh và Washington tranh giành quyền bá chủ, Moscow vẫn có ảnh hưởng đáng gờm.

Dù phần lớn chính sách đối ngoại của Nga đang tập trung vào Trung Đông, Châu Phi, và kể từ tháng 2/2022 là việc chinh phục Ukraine, Moscow gần đây đã cho thấy rằng họ vẫn có sự hiện diện đáng gờm ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Từ giữa tháng 5 đến giữa tháng 6, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đến thăm Trung Quốc, Triều Tiên, và Việt Nam để củng cố các quan hệ đối tác chiến lược quan trọng. Ngoài ra, Putin cũng gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại Moscow, trong một cuộc gặp mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gọi là “một đòn giáng tàn khốc vào những nỗ lực hòa bình.” Continue reading “Nga là kẻ phá bĩnh chiến lược ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”

11/07/1978: Hỏa hoạn thiêu rụi khu cắm trại ở Tây Ban Nha

Nguồn: Gas fire incinerates crowded campsite, killing hundreds, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1978, một chiếc xe tải chở khí gas hóa lỏng đã lao vào một khu cắm trại đông đúc ở San Carlos de la Rapita, Tây Ban Nha. Vụ nổ sau đó đã giết chết hơn 200 người và khiến nhiều người khác bị bỏng nặng.

Khoảng hơn 3 giờ chiều vào một ngày nóng nực trên bờ biển Địa Trung Hải của Tây Ban Nha, một chiếc xe tải 38 tấn chở khí propylene, được sử dụng để sản xuất rượu, đang di chuyển trên một con đường nhỏ, quanh co cách Barcelona gần 200km về phía nam. Chiếc xe tải, thuộc sở hữu của hãng Cisternas Reunidas, có lẽ đã đi trên con đường ven biển này thay vì đường cao tốc gần đó để tránh phải trả phí. Không rõ nguyên nhân nhưng chiếc xe tải sau đó đã đâm vào một bức tường xi măng. (Một số nhân chứng cho biết đã nhìn thấy chiếc xe bốc cháy trước khi vụ tai nạn xảy ra.) Continue reading “11/07/1978: Hỏa hoạn thiêu rụi khu cắm trại ở Tây Ban Nha”

Các chiến lang của Trung Quốc đã tuyệt chủng?

Nguồn: Tyler Jost, “Have China’s Wolf Warriors Gone Extinct?,” Foreign Affairs, 27/06/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tại sao Bắc Kinh lại áp dụng chính sách ngoại giao gây chiến – và tại sao họ có thể làm như vậy một lần nữa.

Cách đây 5 năm, vào năm 2019, các nhà ngoại giao Trung Quốc đã ngừng xử sự theo kiểu ngoại giao. Các đại sứ cấp cao và người phát ngôn của Bộ Ngoại giao nước này bắt đầu đưa ra những tuyên bố gay gắt, mỉa mai, và tiêu cực trên Twitter (nay là X), trong các cuộc họp báo, và sau cánh cửa đóng kín. Sự tương phản với phong cách tế nhị và thận trọng của các nhà ngoại giao Trung Quốc thời trước nổi bật đến mức các nhà quan sát trong và ngoài nước đã đặt cho các nhà ngoại giao mới này biệt danh “chiến lang.” Continue reading “Các chiến lang của Trung Quốc đã tuyệt chủng?”

Hệ thống cáp ngầm Trung Quốc thách thức trừng phạt của Mỹ

Nguồn: Cheng Ting-Fang, Lauly Li, Tsubasa Suruga, và Shunsuke Tabeta, “China’s subsea cable drive defies U.S. sanctions,” Nikkei Asia, 22/06/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Ngay giữa ‘cuộc đua ngoại giao’ với Washington, Bắc Kinh đang tìm cách xây dựng một mạng lưới cáp ngầm toàn cầu của riêng mình.

Đối với nhà sản xuất cáp ngầm Trung Quốc, Wuhan FiberHome International Technologies, việc bị chính phủ Mỹ cấm vận chẳng có gì đáng lo ngại. Trên thực tế, điều đó còn có lợi cho hoạt động kinh doanh của họ.

“Chúng tôi không quan tâm đến việc bị Mỹ đưa vào danh sách đen,” giám đốc điều hành họ Vũ của FiberHome nói với Nikkei Asia, đề cập đến việc bị Washington đưa vào “Danh sách Thực thể” thương mại năm 2020 như một phần của cuộc đàn áp sâu rộng nhắm vào lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc. Động thái này đã ngăn cản công ty mua lại công nghệ của Mỹ. Continue reading “Hệ thống cáp ngầm Trung Quốc thách thức trừng phạt của Mỹ”

09/07/1915: Đức đầu hàng và chuyển giao Tây Nam Phi

Nguồn: Germans surrender Southwest Africa to Union of South Africa, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, trong khi Liên minh Trung tâm đang tận dụng lợi thế của họ trên Mặt trận phía Tây trong Thế chiến I, phe Đồng minh đã giành được chiến thắng ở một nơi khác, khi các lực lượng quân sự của Liên hiệp Nam Phi chấp nhận sự đầu hàng của Đức trên lãnh thổ Tây Nam Phi. Continue reading “09/07/1915: Đức đầu hàng và chuyển giao Tây Nam Phi”

Pháp và Anh đang đổi chỗ cho nhau trong chính trị châu Âu

Nguồn: Gideon Rachman, “France and Britain are changing places,” Financial Times, 08/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Châu Âu dường như đang không có người lãnh đạo trong lúc các mối đe dọa toàn cầu gia tăng.

Anh và Pháp đang ngồi ở hai đầu đối diện của một chiếc bập bênh chính trị. Ba ngày sau khi người Anh bầu ra một chính phủ trung dung, thực dụng, với đa số phiếu lớn, người Pháp đã đưa ra một lựa chọn hoàn toàn trái ngược. Cuộc bầu cử cơ quan lập pháp hôm Chủ nhật 30/06 đã tạo ra một quốc hội bế tắc, với cả phe cực hữu và cực tả đều giành được ưu thế. Continue reading “Pháp và Anh đang đổi chỗ cho nhau trong chính trị châu Âu”

Học giả nổi tiếng lo kinh tế Thái Lan tụt hậu, bị Việt Nam vượt mặt

Nguồn: Thitinan Pongsudhirak, “Thailand’s era of economic stagnation,” Bangkok Post, 05/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Sau hai mươi năm bất ổn và hỗn loạn chính trị, chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi nền kinh tế Thái Lan bắt đầu bộc lộ những dấu hiệu của suy sụp và tuyệt vọng. Suốt nhiều thập niên, nền kinh tế Thái Lan đã chứng tỏ khả năng phục hồi đáng kinh ngạc. Nhưng biệt danh “Chảo chống dính Thái Lan” (“Teflon Thailand”, chỉ khả năng chống chịu trước các khó khăn của nền kinh tế Thái Lan – NBT) có lẽ đã trở thành dĩ vãng. Các tít báo đều nói rằng nền kinh tế Thái Lan đang đi xuống nhanh chóng. Trừ phi có những cải cách chính trị cơ bản, Thái Lan nhiều khả năng sẽ bước vào giai đoạn tăng trưởng thấp với nguy cơ trì trệ trầm trọng. Continue reading “Học giả nổi tiếng lo kinh tế Thái Lan tụt hậu, bị Việt Nam vượt mặt”

Ngọn lửa bài Nhật trên mạng xã hội Trung Quốc đã vượt tầm kiểm soát

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Tragedy shows China’s anti-Japan social media fire burns out of control,” Nikkei Asia, 04/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các vụ tấn công bằng dao phản ánh một xã hội không thể giải tỏa những bức xúc về mặt xã hội và kinh tế.

Gần đây, cư dân Nhật Bản và nhiều cư dân nước ngoài khác đã trở thành mục tiêu tấn công ở Trung Quốc. Một vụ việc thương tâm vừa xảy ra tại trạm xe buýt trường học ở Tô Châu, tỉnh Giang Tô.

Sự thật đằng sau các vụ tấn công vẫn chưa rõ ràng. Nhưng một chuyên gia Trung Quốc am hiểu tình hình truyền thông của nước này đã viện dẫn chủ nghĩa dân tộc bài Nhật và bài Mỹ đang lan rộng nhanh chóng trên khắp Trung Quốc. Vị chuyên gia cho rằng hiện tượng này một phần được thúc đẩy bởi những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, với hy vọng có thể thu hút thêm người theo dõi và tận dụng sự nổi tiếng để kiếm tiền từ quảng cáo và các nguồn thu khác. Chỉ trích Nhật Bản là một cách để nhanh chóng đạt được điều này. Continue reading “Ngọn lửa bài Nhật trên mạng xã hội Trung Quốc đã vượt tầm kiểm soát”

07/07/1797: Thượng nghị sĩ William Blount bị luận tội

Nguồn: First impeachment of a U.S. Senator, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1797, lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, Hạ viện đã thực hiện quyền luận tội và bỏ phiếu theo hiến pháp để xét xử Thượng nghị sĩ William Blount của bang Tennessee vì “hành vi sai trái nghiêm trọng, hoàn toàn không phù hợp với nghĩa vụ và sự tín nhiệm dành cho ông trong tư cách là Thượng nghị sĩ.” Continue reading “07/07/1797: Thượng nghị sĩ William Blount bị luận tội”

06/07/1957: Althea Gibson trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên vô địch Wimbledon

Nguồn: Althea Gibson is first African American to win Wimbledon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1957, Althea Gibson đã giành chức vô địch quần vợt đơn nữ tại Wimbledon và trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên giành chức vô địch tại Câu lạc bộ Quần vợt Sân cỏ và Croquet Toàn Anh ở London.

Sinh ngày 25/08/1927 tại Silver, Nam Carolina, Gibson lớn lên ở khu Harlem của Thành phố New York. Bà bắt đầu chơi quần vợt khi còn ở tuổi thiếu niên và từng hai lần giành chức vô địch quần vợt nữ quốc gia dành cho người Mỹ gốc Phi. Vào thời điểm quần vợt vẫn còn bị phân biệt chủng tộc, Alice Marble, người bốn lần vô địch Giải Vô địch Quốc gia Mỹ, đã lên tiếng ủng hộ Gibson và tay vợt cao 1m80 này đã được mời tham dự Giải Vô địch Quốc gia Mỹ (nay được gọi là Giải Mỹ Mở rộng) vào năm 1950. Continue reading “06/07/1957: Althea Gibson trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên vô địch Wimbledon”

Liệu các quốc gia tiền tuyến của Châu Âu có đủ binh lính để chiến đấu?

Nguồn: Jakub Grygiel, “Will Europe’s Front-Line States Have Enough Soldiers to Fight?,” Foreign Policy, 01/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tình hình nhân khẩu học tồi tệ và việc di cư dễ dàng tạo ra một thách thức nghiêm trọng nếu Nga tấn công.

Liệu các quốc gia tiền tuyến phía đông của Liên minh châu Âu có thể đánh trả như Ukraine nếu Nga tấn công họ? Thật không may, đây không còn là một kịch bản giả định nữa: Hầu như không ngày nào trôi qua mà không có một quan chức chính phủ hay học giả Nga lên tiếng đe dọa Ba Lan, Phần Lan, hoặc các nước vùng Baltic bằng các cuộc tấn công tên lửa, hoặc xâm lược, hoặc cả hai. Bằng lời nói và cả hành động, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thể hiện rõ rằng ông muốn khôi phục đế chế châu Âu trước đây của Moscow. Continue reading “Liệu các quốc gia tiền tuyến của Châu Âu có đủ binh lính để chiến đấu?”

Thách thức của nước Anh dưới thời chính quyền Đảng Lao động

Nguồn: John Kampfner, “Keir Starmer Is Tony Blair, Minus the Optimism,” Foreign Policy, 03/07/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chính phủ mới của Anh đang sao chép cuốn cẩm nang của thời kỳ “Đảng Lao động Mới,” nhưng bầu không khí của đất nước đã thay đổi trong thời gian đó.

Có lẽ mọi công dân Anh đều nhớ họ đã ở đâu vào cái đêm Tony Blair trở thành thủ tướng. Tối ngày 01/05/1997, các lái tàu của hệ thống tàu điện ngầm London đã thông báo kết quả bầu cử cho hành khách. Nhiều người ăn mừng với những chai rượu vang sủi trên đường phố. Và những cử tri trung thành với đảng đã tập hợp tại khu phức hợp văn hóa Southbank bên bờ sông Thames, nơi bài hát của chiến dịch tranh cử, “Things Can Only Get Better” (Mọi chuyện sẽ chỉ tốt đẹp hơn) của D:Ream vang lên. Continue reading “Thách thức của nước Anh dưới thời chính quyền Đảng Lao động”