Putin đã sẵn sàng cho một cuộc chiến đường dài với phương Tây?

Nguồn: Masahiro Okoshi, “Putin plays long game with West over Ukraine: former U.S. diplomats,” Nikkei Asia, 09/02/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trong lúc cuộc xâm lược Ukraine của Nga tiến gần đến cột mốc một năm, một cựu đại sứ Mỹ tại Nga cảnh báo thế giới rằng Tổng thống Vladimir Putin đã chuẩn bị sẵn sàng cho một cuộc chiến đường dài, chấp nhận việc giao tranh có thể kéo dài trong nhiều năm.

John Sullivan đã phục vụ ở Nga gần ba năm, dưới thời Tổng thống Donald Trump và người kế nhiệm Joe Biden, cho đến tháng 9 vừa qua.

Trong một cuộc phỏng vấn với Nikkei Asia, ông nói rằng Putin sẽ không từ bỏ cho đến khi đạt được các mục tiêu đã đặt ra cho chiến dịch quân sự tại Ukraine, và rằng lập trường của Nga chưa bao giờ bị dao động. Continue reading “Putin đã sẵn sàng cho một cuộc chiến đường dài với phương Tây?”

Thế giới hôm nay: 20/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói nước ông “rất lo ngại” về khả năng Trung Quốc cung cấp vũ khí cho Nga ở Ukraine. Ông Blinken cho biết ông đã cảnh báo Vương Nghị, người đồng cấp Trung Quốc, rằng bất kỳ sự hỗ trợ nào sẽ gây ra “hậu quả nghiêm trọng.” Hai lãnh đạo vừa gặp nhau tại Hội nghị An ninh Munich. Đây là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa các quan chức cấp cao của cả hai nước kể từ khi Mỹ bắn hạ khinh khí cầu do thám của Trung Quốc hồi đầu tháng. Trước đó, ông Vương đã mô tả phản ứng của Mỹ là “cuồng loạn và vô lý.”

Thổ Nhĩ Kỳ sẽ khép lại các hoạt động cứu hộ vào Chủ nhật, gần hai tuần sau trận động đất kinh hoàng xảy ra ở các tỉnh đông nam nước này và Syria. Số người chết đã vượt quá 46.000, bên cạnh nhiều người còn mất tích. WHO nói có khoảng 26 triệu người cần được cứu trợ. Riêng ở Thổ Nhĩ Kỳ có khoảng 345.000 căn hộ bị phá hủy. Continue reading “Thế giới hôm nay: 20/02/2023”

Đơn vị quân đội tối tân của Trung Quốc đứng sau chiến dịch khinh khí cầu?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Futuristic Chinese military unit most likely behind balloon campaign,” Nikkei Asia, 16/02/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Lực lượng Hỗ trợ Chiến lược (SSF) của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc chuyên kết hợp chiến tranh không gian, mạng, và điện tử.

Những quả khí cầu gián điệp vẫn đang là chủ đề thống trị trang nhất của nhiều tờ báo. Tin tức mới nhất mà Nhà Trắng vừa công bố là ba vật thể không người lái mà Mỹ bắn hạ gần đây có thể có mục đích thương mại hoặc mục đích không nguy hiểm khác.

Chính phủ Trung Quốc đã nói rằng khí cầu đầu tiên – quả khí cầu cao 60 mét bay qua lãnh thổ Mỹ – là một “khí cầu dân sự không người lái” của nước này. Bắc Kinh cho biết mục đích của nó là quan sát khí tượng và đã phản đối mạnh mẽ việc bắn hạ nó bằng máy bay tiêm kích F-22. Continue reading “Đơn vị quân đội tối tân của Trung Quốc đứng sau chiến dịch khinh khí cầu?”

19/02/1847: Donner Party được giải cứu khỏi Dãy núi Sierra Nevada

Nguồn: Donner Party rescued from the Sierra Nevada Mountains, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1847, lính cứu hộ đã tiếp cận được các thành viên còn sống sót của Donner Party, một nhóm người di cư đến California đang bị mắc kẹt trong tuyết ở Dãy núi Sierra Nevada.

Mùa hè năm 1846, khi “cơn sốt hướng Tây” tràn khắp nước Mỹ, 89 người – bao gồm 31 thành viên của gia đình Donner và Reed – đã lên đường trên một chuyến xe lửa từ Springfield, Illinois. Sau khi đến Fort Bridger, Wyoming, những người di cư này quyết định không đi theo lối thông thường và thử một con đường mới được khai trương bởi Lansford Hastings, nhà quảng bá của bang California, gọi là “Đường tắt Hastings.” Sau khi bầu George Donner làm lãnh đạo, cả nhóm rời Fort Bridger vào khoảng giữa tháng Bảy. Continue reading “19/02/1847: Donner Party được giải cứu khỏi Dãy núi Sierra Nevada”

Tại sao địa vị chính trị của Puerto Rico phức tạp như vậy?

Nguồn: Meg Matthias, “Why Is Puerto Rico’s Political Status So Complicated?”, Britanica.

Biên dịch: Võ Thuận Hoài

Vào năm 2018, những người khiếu nại với Ủy ban Đặc biệt Liên Hợp Quốc về Phi thực dân hóa đã mô tả mối quan hệ của Hoa Kỳ với Puerto Rico, theo một báo cáo của Liên Hợp Quốc, “như một tội ác diệt chủng và ‘khủng bố kinh tế,’ đặc trưng bởi việc các tập đoàn đa quốc gia – được hậu thuẫn bởi Hoa Kỳ – khai thác các nguồn tài nguyên của Puerto Rico ngay cả khi Chính phủ Hoa Kỳ thi hành các biện pháp thắt lưng buộc bụng buộc các trường học phải đóng cửa, còn lương hưu không được chi trả. Continue reading “Tại sao địa vị chính trị của Puerto Rico phức tạp như vậy?”

18/02/2011: “Sát nhân Sông Green” nhận bản án giết người thứ 49

Nguồn: Green River serial killer pleads guilty to 49th murder, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2011, tại một phòng xử án ở Kent, Washington, Gary Leon Ridgway đã nhận tội đối với cáo buộc giết người cấp độ một, xảy ra vào năm 1982, đối với nạn nhân thứ 49 của hắn, Rebecca Marrero, 20 tuổi. Thi thể của Marrero được tìm thấy vào tháng 12/2010, gần ba mươi năm sau khi bị sát hại, trong một khe núi gần Auburn, Washington. Sau khi nhận tội, Ridgway, 62 tuổi, đã nhận bản án chung thân thứ 49 mà không có khả năng được ân xá, và trở lại Nhà tù Bang Washington ở Walla Walla, nơi hắn đang thụ 48 bản án chung thân liên tiếp, tương ứng với số phụ nữ mà hắn đã giết. Continue reading “18/02/2011: “Sát nhân Sông Green” nhận bản án giết người thứ 49″

Đại Việt dưới thời vua Lê Thái Tông (P3)

Tác giả: Hồ Bạch Thảo

Trước đây nhà Minh chỉ phong cho các Vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông quyền trông coi quốc sự; bấy giờ triều đình nước ta muốn nhà Vua được phong Vương như các triều đại trước; nên dùng Thượng thư bộ Lễ, Đào Công Soạn, người giỏi về ngoại giao, đảm nhiệm việc cầu phong:

“Năm Thiệu Bình thứ 3, mùa xuân, tháng Giêng [2/1436], bàn sai Thẩm hình viện sứ kiêm Lễ bộ thượng thư Đào Công Soạn và Nội mật viện phó sứ Nguyễn Thúc Huệ sang nhà Minh cầu phong.” Toàn Thư, Bản Kỷ, quyển 11, trang 34a. Continue reading “Đại Việt dưới thời vua Lê Thái Tông (P3)”

Chuyển động Quốc Phòng (10/2 – 16/2/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Thế giới hôm nay: 17/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một thẩm phán đã công bố một phần trong báo cáo của đại bồi thẩm đoàn về sự can thiệp của cựu tổng thống Donald Trump vào công tác hậu bầu cử năm 2020 ở Georgia. Chưa rõ nó có dẫn đến cáo trạng hay không, nhưng các thành viên bồi thẩm đoàn tin rằng một số nhân chứng có thể đã phạm tội khai man. Tòa án kết luận không có gian lận ở bang này trong cuộc bầu cử 2020 và kết quả không nên bị đảo ngược, dù ông Trump tuyên bố ngược lại. Hiện Trump đang đối mặt với một số cuộc điều tra pháp lý.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói sẽ không nhường đất cho Nga nếu hai bên tiến tới thỏa thuận hòa bình. Trước đó, tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã nói sẽ chỉ tham chiến nếu bị tấn công trước, đồng thời nhấn mạnh rằng nước ông không “muốn chiến tranh.” Ông Lukashenko, một đồng minh của tổng thống Vladimir Putin, cho biết sẽ cho phép quân đội Nga tiến vào Ukraine thông qua Belarus một lần nữa nếu cần thiết. Hai nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau ở Moscow vào thứ Sáu. Continue reading “Thế giới hôm nay: 17/02/2023”

Ferdinand Marcos Jr.: Philippines khó tránh bị vướng vào xung đột Đài Loan

Nguồn: “Philippine President Marcos speaks with Nikkei Asia,” Nikkei Asia, 13/02/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nhà lãnh đạo Philippines đã giải thích căng thẳng ở Biển Đông và Đài Loan, cũng như thỏa thuận quốc phòng giữa Mỹ và Nhật Bản.

Chuyến thăm chính thức kéo dài năm ngày của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. tới Tokyo đã mang lại những thỏa thuận kinh tế và quốc phòng mới với Nhật Bản, bao gồm 13 tỷ đô la “đóng góp và cam kết” đến từ ba tổ chức giấu tên, nhằm hỗ trợ quỹ đầu tư quốc gia của ông.

Marcos và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cũng nhất trí củng cố quan hệ quân sự giữa Manila và Tokyo trong bối cảnh căng thẳng gia tăng trong khu vực. Continue reading “Ferdinand Marcos Jr.: Philippines khó tránh bị vướng vào xung đột Đài Loan”

16/02/1968: Cuộc gọi 9-1-1 đầu tiên

Nguồn: First 9-1-1 call is placed in the United States, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1968, cuộc gọi 911 chính thức đầu tiên đã được thực hiện tại Mỹ. Ngày nay, gần như toàn bộ 327 triệu công dân Mỹ coi việc gọi 911 là hành động mặc nhiên khi cần hỗ trợ khẩn cấp. Nhưng 911 thực ra là một phát minh tương đối mới và thậm chí không được đưa lên làm tiêu chuẩn tại Mỹ suốt nhiều năm sau khi nó được Quốc hội thông qua. Continue reading “16/02/1968: Cuộc gọi 9-1-1 đầu tiên”

Thế giới hôm nay: 16/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon từ chức sau 8 năm cầm quyền. Bà Sturgeon, người cũng sẽ từ chức lãnh đạo Đảng Quốc gia Scotland, quyết liệt ủng hộ Scotland độc lập. Nhưng hồi tháng 11 chính phủ bà đã thất bại khi Tòa án Tối cao Anh phán quyết bác bỏ trưng cầu dân ý lần hai. Bà Sturgeon nói quyết định từ chức không đến từ “những áp lực ngắn hạn,” mà vì công việc quá áp lực.

Doanh số bán lẻ của Mỹ trong tháng 1 tăng 3% so với tháng trước, mức tăng lớn nhất kể từ tháng 3 năm 2021. Sau khi giảm hai tháng liên tiếp, chi tiêu tiêu dùng đã tăng ở hầu hết các lĩnh vực, dù phần nào do ảnh hưởng của lạm phát. Vì vậy, số liệu này vừa là tin tốt cho các nhà bán lẻ Mỹ vừa cho thấy áp lực lạm phát vẫn còn. Nó có thể thuyết phục Cục Dự trữ Liên bang tiếp tục tăng lãi suất. Continue reading “Thế giới hôm nay: 16/02/2023”

Bán khống là gì?

Nguồn: “What is short-selling?” The Economist

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bán khống thuộc hàng các nghiệp vụ lâu đời nhất trong giao dịch cổ phiếu. Năm 1602, Công ty Đông Ấn Hà Lan trở thành công ty đầu tiên bán cổ phần ra công chúng. Đến năm 1608, Isaac le Maire, một cựu giám đốc bất mãn của công ty này đã lập ra một nhóm để bán cổ phiếu chưa sở hữu nhưng sẽ được bán trong tương lai, sau đó tung tin đồn về công ty để kéo giá xuống. Khi cổ phiếu đến hạn thanh toán, nhóm này có thể mua chúng từ thị trường với giá thấp hơn giá bán ra, từ đó thu lợi nhuận. Khi biết được việc này, Đông Ấn Hà Lan đã gọi mánh khoé trên là “hành vi thấp hèn” và “có hại cho nhà đầu tư, đặc biệt là các góa phụ và trẻ mồ côi” có cổ phần trong công ty của họ. Vậy bán khống là gì – và nó lợi hay hại? Continue reading “Bán khống là gì?”

Tại sao tuổi nghỉ hưu của Pháp lại thấp như vậy?

Nguồn: “Why is the French pension age so low?”, The Economist, 31/1/2023

Biên dịch: Phạm Quốc Hào

Tuổi nghỉ hưu ở Pháp là một phần của huyền thoại quốc gia

Người Pháp lại một lần nữa xuống đường để phản đối kế hoạch tăng tuổi nghỉ hưu tối thiểu—lần này là từ 62 lên 64 tuổi. Đề xuất này đã được thủ tướng Elisabeth Borne công bố vào ngày 10 tháng 1 và đang nỗ lực được nghị viện thông qua. Ở Pháp, đề xuất này không được lòng dân: 68% người dân phản đối cải cách. Nhưng so với những nơi khác ở châu Âu thì kế hoạch tăng tuổi nghỉ hưu trông khá khiêm tốn. Vì sao tuổi hưởng lương hưu của Pháp lại thấp như vậy? Continue reading “Tại sao tuổi nghỉ hưu của Pháp lại thấp như vậy?”

Trung Quốc đang điều chỉnh chiến lược Vành đai và Con đường như thế nào?

Nguồn: Matt Schrader và J. Michael Cole, “China Hasn’t Given Up on the Belt and Road,” Foreign Affairs, 07/02/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Kế hoạch viện trợ phát triển của Bắc Kinh đã không còn hào nhoáng như trước – nhưng vẫn không kém phần tham vọng.

Sau 10 năm kể từ khi nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình công bố Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI), chương trình đầu tư và cơ sở hạ tầng khổng lồ của Bắc Kinh đã trở thành một phần quan trọng trong chính sách đối ngoại của nước này. Trong những năm đầu thực hiện BRI, hàng chục nền kinh tế mới nổi ở châu Phi, châu Á, và Mỹ Latinh đã hoan nghênh chương trình này, nguyên nhân phần lớn là do cách tiếp cận của Bắc Kinh, đồng ý cho vay mà không áp đặt điều kiện đối với các siêu dự án như cảng container, mạng lưới đường sắt, và các con đập lớn, cùng với nguồn lực tài chính dường như vô hạn của nước này. Hành động cho vay mạnh tay đã khiến Washington và các đối tác dân chủ của họ phải bất ngờ, dẫn đến quan ngại rằng Bắc Kinh đang tạo ra gánh nặng cho các quốc gia khác bằng những khoản nợ không thể trả nổi, đồng thời hỗ trợ tài chính cho những đồng minh chuyên chế của họ. Continue reading “Trung Quốc đang điều chỉnh chiến lược Vành đai và Con đường như thế nào?”

14/02/1989: Salman Rushdie bị dọa giết

Nguồn: Iran’s Ayatollah Khomeini calls on Muslims to kill Salman Rushdie, author of “The Satanic Verses”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Salman Rushdie có lẽ cũng hiểu rõ mình sẽ gây ra tranh cãi khi ông xuất bản cuốn tiểu thuyết có tựa đề The Satanic Verses (Những Vần thơ của Quỷ Satan). Cuốn sách đã chế giễu, hoặc chí ít cũng gián tiếp chế giễu, Tiên tri Muhammad và các khía cạnh khác của đạo Hồi. Ngoài ra, nó còn có một nhân vật rõ ràng được xây dựng dựa trên nguyên mẫu Lãnh đạo Tối cao của Iran, Ayatollah Ruhollah Khomeini. Ngày 14/02/1989, Khomeini đã phản ứng theo cách mạnh mẽ nhất có thể; ông kêu gọi “tất cả những người Hồi giáo dũng cảm” hãy giết chết Rushdie và nhà xuất bản của ông. Continue reading “14/02/1989: Salman Rushdie bị dọa giết”

Vật thể bay ở Nhật năm 2020 là khí cầu gián điệp của Trung Quốc?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Was object spotted over Japan in 2020 a Chinese spy balloon?,” Nikkei Asia, 09/02/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Năm 2020, một khinh khí cầu lạ đã bay ngay phía trên các cơ sở của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản.

Ngày 17/6/2020 là một ngày đẹp trời ở Sendai, bầu trời trong xanh trải rộng khắp thành phố phía đông bắc Nhật Bản.

Một cư dân nói rằng cô nhớ rất rõ quãng đường đi làm ngày hôm ấy, và còn nghĩ rằng thật bất thường làm sao khi thời tiết tuyệt đẹp lại xuất hiện ngay giữa mùa mưa ảm đạm của Nhật Bản. Continue reading “Vật thể bay ở Nhật năm 2020 là khí cầu gián điệp của Trung Quốc?”

Valery Gerasimov, tư lệnh mới nhất của Nga tại Ukraine, là ai?

Nguồn: “Who is Valery Gerasimov, Russia’s latest commander in Ukraine?  The Economist

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Quân đội Nga ở Ukraine vừa có lãnh đạo mới. Hôm 11 tháng 1, chính phủ Nga đã công bố quyết định bổ nhiệm quân nhân cao cấp nhất của đất nước, Valery Gerasimov, làm tổng tư lệnh của cuộc chiến. Tướng Gerasimov lên thay cho tướng Sergei Surovikin, một vị tướng tàn nhẫn được bổ nhiệm tổng tư lệnh chính thức từ tháng 10. Điện Kremlin đã miêu tả lệnh bổ nhiệm này, ký bởi bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu và được hẫu thuận bởi Putin, như một phần của nỗ lực mở rộng chiến dịch và sắp xếp lại cơ cấu chỉ huy. Để đáp lại, Bộ Quốc phòng Ukraine đã châm biếm: “Mỗi vị tướng Nga phải có ít nhất một cơ hội được thất bại ở Ukraine. Một vài trong số họ có thể đủ may mắn để thất bại hai lần.” Nhưng tướng Gerasimov là ai và tại sao ông được giao vị trí này? Continue reading “Valery Gerasimov, tư lệnh mới nhất của Nga tại Ukraine, là ai?”

Người Nga đã học cách chấp nhận cuộc chiến ở Ukraine như thế nào?

Nguồn: Andrei Kolesnikov, “How Russians Learned to Stop Worrying and Love the War,” Foreign Affairs, 01/02/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Đa số người dân Nga vẫn đang ngoan ngoãn tuân theo sự cai trị của Putin.

Trong giai đoạn sau của thời kỳ Xô viết, chỉ có hai lần quân đội Liên Xô làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày của dân thường. Lần đầu tiên là cuộc xâm lược Tiệp Khắc năm 1968, vốn gần như không được người Nga chú ý vì chẳng ai biết chuyện gì đang xảy ra. Lần thứ hai là cuộc xâm lược Afghanistan năm 1979, với hậu quả lớn hơn nhiều. Đối với nhiều người, cảnh những chiếc quan tài bằng kẽm được chở về từ một đất nước phương nam xa xôi, ngay cả khi chủ nghĩa Mác-Lênin không còn phổ biến ở quê nhà, đã phá vỡ nền tảng đạo đức của dự án Xô-viết. Continue reading “Người Nga đã học cách chấp nhận cuộc chiến ở Ukraine như thế nào?”

12/02/1809: Ngày sinh Abraham Lincoln

Nguồn: Abraham Lincoln is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1809, Tổng thống tương lai của Mỹ Abraham Lincoln đã chào đời ở Hodgenville, Kentucky.

Lincoln, một trong những tổng thống được ngưỡng mộ nhất nước Mỹ, lớn lên trong một gia đình nghèo ở Kentucky và Indiana. Ông chỉ được đến trường học một năm, nhưng sau đó đã tự đọc sách với nỗ lực không ngừng để cải thiện hiểu biết của mình. Khi trưởng thành, ông sống ở Illinois và làm nhiều công việc khác nhau, từ nhân viên bưu cục, đến nhân viên khảo sát và nhân viên cửa hàng, trước khi tham gia chính trường. Ông phục vụ tại cơ quan lập pháp Illinois từ năm 1834 đến năm 1842, và tại Quốc hội từ năm 1847-1849, sau đó trở thành luật sư. Năm 1842, Lincoln kết hôn với Mary Todd; cặp đôi đã cùng nhau nuôi dạy bốn người con trai. Continue reading “12/02/1809: Ngày sinh Abraham Lincoln”