Tỉ phú Gautam Adani, người giàu nhất Ấn Độ, là ai?

Nguồn: Who is Gautam Adani?”, The Economist, 31/01/2023

Biên dịch: Phạm Thị Hồng Nhung

Người đàn ông giàu nhất Ấn Độ luôn né tránh sự chú ý của công chúng

Ngày 24 tháng 1 vừa qua, Hindenburg Research – một công ty đầu tư nhỏ của Mỹ chuyên về bán khống – đã cáo buộc Adani Group, một tập đoàn khổng lồ của Ấn Độ, thực hiện một “cuộc lừa đảo lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp”. Tập đoàn này đã phủ nhận toàn bộ cáo buộc trong báo cáo của Hindenburg. Trước khi công bố báo cáo, giá trị thị trường của tập đoàn là 235 tỷ đô la và Gautam Adani, người sáng lập và ông chủ của nó, là người giàu thứ ba trên thế giới. Kể từ đó, 70 tỷ đô la giá trị thị trường của các công ty thuộc Adani Group đã bị quét sạch. Adani là ai, và đế chế của ông đã được gây dựng như thế nào? Continue reading “Tỉ phú Gautam Adani, người giàu nhất Ấn Độ, là ai?”

09/02/1942: Tàu Normandie bị cháy

Nguồn: The Normandie catches fire, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, tàu viễn dương lớn nhất và sang trọng nhất trên biển lúc bấy giờ, Normandie của Pháp, đã bốc cháy khi đang trong quá trình được người Mỹ chuyển đổi vì mục đích quân sự.

Được đóng vào năm 1931, Normandie là con tàu đầu tiên được đóng theo các hướng dẫn được quy định trong Công ước về An toàn Sinh mạng trên Biển năm 1929. Nó cũng rất lớn, dài 314m, rộng 36m, và có lượng chiếm nước (displacement) là 85.000 tấn. Nó cung cấp cho hành khách bảy hạng ghế (gồm hạng “du lịch” mới, trước đó gọi là hạng “ba” hay hạng “ghế lái”) và có tổng cộng 1.975 chỗ. Continue reading “09/02/1942: Tàu Normandie bị cháy”

Thế giới hôm nay: 09/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhiều lần kêu gọi phương Tây viện trợ máy bay chiến đấu khi phát biểu trước Quốc hội Anh. Các đồng minh phương Tây của Ukraine cho đến nay đã từ chối gửi máy bay phản lực, dù Anh hứa đào tạo phi công cho Ukraine. Ông Zelensky cũng đã gặp thủ tướng Anh Rishi Sunak và Vua Charles III trong chuyến thăm bất ngờ tới London. Sau đó ông sẽ tới Paris để gặp tổng thống Pháp Emmanuel Macron và thủ tướng Đức Olaf Scholz.

Số người chết do động đất lớn ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria hôm thứ Hai đã vượt qua con số 11.000 và chắc chắn còn tăng hơn nữa. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã đến thăm các tỉnh bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi thảm họa. Mỹ, Trung Quốc và các quốc gia trên khắp châu Á và châu Âu đã cử chuyên gia đến hỗ trợ cứu hộ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 09/02/2023”

Đối diện dân số suy giảm, Trung Quốc có thể học được gì từ Nhật Bản?

Nguồn: Howard W. French, “What China Can Learn From Japan – and Alexander the Great,” Foreign Policy, 26/01/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Đã đến lúc Bắc Kinh xem xét lại mục tiêu lâu dài của mình.

Tháng 1 vừa qua, chính phủ Trung Quốc xác nhận rằng dân số nước này đã giảm lần đầu tiên kể từ cuối những năm 1950 – khi hàng triệu người chết đói trong chiến dịch Đại Nhảy vọt thảm khốc nhằm đẩy nhanh công nghiệp hóa của cựu lãnh đạo Trung Quốc Mao Trạch Đông. Tuyên bố này dẫn đến một loạt các bản tin phân tích những tác động nghiêm trọng lên nước này.

Đã có lúc, chỉ riêng tờ New York Times đã có không dưới bốn bài viết về chủ đề này trên trang chủ. Tiêu đề phụ cho một bài viết về sự đảo ngược vận mệnh “không thể phủ nhận” của Trung Quốc là “Hãy quên chuyện Trung Quốc đang trỗi dậy đi. Hiểm nguy sẽ đến từ sự suy tàn của nó.” Continue reading “Đối diện dân số suy giảm, Trung Quốc có thể học được gì từ Nhật Bản?”

Thế giới hôm nay: 08/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp kéo dài 3 tháng tại 10 tỉnh bị ảnh hưởng bởi động đất lớn ở miền nam nước này và nước láng giềng Syria. Động đất hôm thứ Hai đã khiến ít nhất 5.100 người thiệt mạng, nhưng Tổ chức Y tế Thế giới cho rằng số ca tử vong có thể sẽ lên tới 20.000 người. Tâm chấn ban đầu nằm gần thành phố Gaziantep của Thổ Nhĩ Kỳ và đạt cường độ 7,8 độ, mạnh nhất trong khu vực kể từ động đất Istanbul năm 1999 khiến hơn 17.000 người thiệt mạng.

Nga đang dồn quân lực để chuẩn bị mở đợt tiến công mới ở miền đông Ukraine, theo thống đốc vùng Luhansk. Ukraine từ lâu đã cảnh báo về một chiến dịch mới của Nga. Nhưng bộ quốc phòng Anh cho rằng Nga có thể đã thử tổ chức tiến công, nhưng rồi phải bỏ dở vì thiếu “đạn dược và các đơn vị cơ động.” Continue reading “Thế giới hôm nay: 08/02/2023”

Hàn Quốc muốn có vũ khí hạt nhân, nhưng không chỉ Mỹ là bên ngáng đường

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Ngày 11/1/2023, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol lần đầu tiên tuyên bố rõ ràng “Hàn Quốc có thể sở hữu vũ khí hạt nhân của mình”. Sau đó, cuộc thảo luận của cộng đồng xã hội Hàn Quốc về vấn đề “Tự mình phát triển vũ khí hạt nhân” liên tục tăng nhiệt. “Nhật báo Triều Tiên” của Hàn Quốc ngày 31/1 đưa tin: kết quả thăm dò dân ý cho thấy 76% dân chúng nước này bày tỏ ý muốn “Hàn Quốc cần độc lập phát triển vũ khí hạt nhân”.

Sự việc Hàn Quốc hăng hái ủng hộ chủ trương “sở hữu vũ khí hạt nhân” cũng làm cho nước Mỹ rất quan tâm. Một số cơ quan truyền thông Mỹ đã tiến hành phân tích, đánh giá chi tiết vấn đề liệu Hàn Quốc có đủ năng lực độc lập nghiên cứu phát triển vũ khí hạt nhân hay không. Continue reading “Hàn Quốc muốn có vũ khí hạt nhân, nhưng không chỉ Mỹ là bên ngáng đường”

07/02/1962: Mỹ công bố cấm vận hoàn toàn đối với Cuba

Nguồn: Full U.S.-Cuba embargo is announced, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1962, Tổng thống John F. Kennedy ban hành sắc lệnh mở rộng các hạn chế thương mại của Mỹ đối với Cuba. Lệnh cấm vận theo sau – cấm toàn bộ hoạt động thương mại giữa Cuba và Mỹ – đã có tác động tiêu cực sâu sắc đến nền kinh tế của đảo quốc và định hình lịch sử đương đại của Tây Bán cầu.

Lệnh cấm vận là kết quả của sự lao dốc nhanh chóng trong quan hệ Mỹ-Cuba. Các nhà cách mạng của Fidel Castro đã lật đổ chính phủ do Mỹ hậu thuẫn vào năm 1959, nhưng ban đầu, chế độ mới của Cuba đã tìm kiếm quan hệ thân thiện với nước láng giềng hùng mạnh nhất của mình. Continue reading “07/02/1962: Mỹ công bố cấm vận hoàn toàn đối với Cuba”

Thế giới hôm nay: 07/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Động đất lớn ở miền nam Thổ Nhĩ KỳSyria đã khiến hơn 2.300 người thiệt mạng và làm nhiều người khác bị kẹt dưới đống đổ nát. Tâm chấn ban đầu nằm gần thành phố Gaziantep của Thổ Nhĩ Kỳ và mạnh 7,8 độ. Một dư chấn có cường độ tương tự ập đến chỉ vài giờ sau ở khu vực phía bắc. Đây là những trận động đất mạnh nhất trong khu vực kể từ động đất 1999 ở gần Istanbul khiến hơn 17.000 người thiệt mạng.

Hồng Kông bắt đầu mở phiên tòa xử các chính trị gia đối lập và các nhà vận động dân chủ. Bốn mươi bảy người, bao gồm các nhà hoạt động nổi tiếng như Joshua Wong, bị buộc tội tổ chức một vòng bầu cử sơ bộ để xác định ứng viên cho cuộc bầu cử lập pháp năm 2020. Đây là vụ việc lớn nhất được đưa ra xử theo luật an ninh quốc gia hà khắc của lãnh thổ. Các vụ bắt giữ đã xóa sạch mọi tiếng nói đối lập trong hội đồng lập pháp của Hồng Kông. Continue reading “Thế giới hôm nay: 07/02/2023”

Khí cầu do thám Trung Quốc ảnh hưởng quan hệ với Mỹ như thế nào?

Nguồn: James Palmer, “How a Chinese Spy Balloon Blew Up a Key U.S. Diplomatic Trip,” Foreign Policy, 03/02/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã hoãn chuyến thăm Bắc Kinh để đáp trả vụ một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay qua lãnh thổ Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã hoãn chuyến thăm ngoại giao quan trọng tới Bắc Kinh vào cuối tuần này sau tin tức về việc một khí cầu do thám của Trung Quốc, mang theo lượng thiết bị có kích thước gần bằng ba chiếc xe buýt, bay vào vùng trời của bang Montana, gần các địa điểm hạt nhân nhạy cảm. Chính quyền Biden cho biết họ đang theo dõi chặt chẽ quả khí cầu, đã vô hiệu hóa bất kỳ mối đe dọa tình báo nào mà nó gây ra, và đang tìm cách phù hợp để tiêu hủy nó, vì có những lo ngại rằng nó có thể rơi xuống các khu vực có người ở. Continue reading “Khí cầu do thám Trung Quốc ảnh hưởng quan hệ với Mỹ như thế nào?”

Thế giới hôm nay: 06/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Mỹ bắn hạ chiếc khinh khí cầu do thám của Trung Quốc trên không phận Mỹ ở Đại Tây Dương, theo Lầu Năm Góc. Chính phủ Trung Quốc đáp trả bằng tuyên bố đanh thép cáo buộc chính quyền Biden “vi phạm nghiêm trọng các công ước quốc tế.” Hôm thứ Sáu, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã hoãn chuyến đi dự kiến tới Trung Quốc sau khi Lầu Năm Góc phát hiện khinh khí cầu bay qua các địa điểm quân sự nhạy cảm.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói các điều kiện ở mặt trận phía đông đang trở nên khắc nghiệt hơn khi giao tranh leo thang ở Bakhmut, Vuhledar và Lyman, ba thành phố tranh chấp ở tỉnh Donetsk. Trong khi đó, bộ trưởng quốc phòng Oleksii Reznikov nói các tên lửa tầm xa mới do nước ngoài cung cấp sẽ không được dùng để tấn công lãnh thổ Nga. Hôm thứ Sáu Mỹ đã hứa viện trợ một loại tên lửa có thể tăng gấp đôi phạm vi tấn công của Ukraine. Continue reading “Thế giới hôm nay: 06/02/2023”

Đằng sau việc Trung Quốc tạm ngừng cấp thị thực cho người Nhật

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “China flip-flop on Japanese visas highlights further policy confusion,” Nikkei Asia, 02/02/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Những nỗ lực nhằm giữ thể diện cho Tập Cận Bình mang các đặc điểm tương tự việc đột ngột hủy bỏ chính sách zero-covid.

Hôm Chủ nhật (29/1/2023), một bài đăng mới xuất hiện trên trang web của Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật Bản. Dù bắt đầu bằng cụm từ “thông báo”, nó lại được đăng một cách âm thầm đến mức hầu hết mọi người có thể sẽ không để ý.

“Bắt đầu từ hôm nay, chúng tôi sẽ nối lại việc cấp thị thực Trung Quốc cho công dân Nhật Bản,” bài đăng cho biết. Continue reading “Đằng sau việc Trung Quốc tạm ngừng cấp thị thực cho người Nhật”

05/02/2003: Colin Powell biện minh cho việc Mỹ xâm lược Iraq tại Liên Hiệp Quốc

Nguồn: Secretary of State Colin Powell speaks at UN, justifies US invasion of Iraq, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2003, Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell đã có một bài phát biểu trước Liên Hiệp Quốc – một bài phát biểu vừa dẫn đến nhiều hệ lụy, vừa chứa đầy những tuyên bố mà sau này sẽ bị vạch trần là không đủ cơ sở hoặc không đáng tin cậy. Theo đó, Powell đã bào chữa cho hành động của người Mỹ rằng Iraq sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt, đưa ra lập luận ủng hộ cuộc xâm lược vốn sẽ xảy ra vào tháng sau. Powell sau đó đã gọi bài phát biểu là “vết nhơ” trong sự nghiệp của mình. Continue reading “05/02/2003: Colin Powell biện minh cho việc Mỹ xâm lược Iraq tại Liên Hiệp Quốc”

Vai trò của Pháp trong Hiệp định Paris 1973

Tác giả: Thu Hằng p/v Pierre Journoud

Ngày 27/01/1973, cách đây đúng 50 năm, Hiệp định về Việt Nam được ký ở Paris sau gần 5 năm đàm phán, bắt đầu từ ngày 13/05/1968. Dân tộc Việt Nam đã khiến đế quốc Mỹ phải khuất phục, theo nhật báo Cộng sản của Pháp L’Humanité, trong số kỷ niệm 40 năm ngày ký Hiệp định Paris, nhưng thực tế, phải chờ hai năm sau, chiến tranh mới chính thức chấm dứt, do Washington tiếp tục hậu thuẫn, vũ trang cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa.

Trong suốt thời gian đàm phán tại Paris, chính phủ Pháp đã đóng vai trò quan trọng, từ công tác hậu cần đến những ý tưởng được đưa vào Hiệp định Paris. Giáo sư lịch sử đương đại Pierre Journoud, Đại học Paul Valéry – Montpellier III phân tích vai trò của Pháp trong buổi phỏng vấn với RFI Tiếng Việt nhân 50 năm ký Hiệp định Paris. Continue reading “Vai trò của Pháp trong Hiệp định Paris 1973”

04/02/1999: Amadou Diallo bị cảnh sát Mỹ bắn chết

Nguồn: Amadou Diallo killed by police, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1999, ngay sau nửa đêm, các sĩ quan mặc thường phục thuộc Đơn vị chống Tội phạm Đường phố (SCU) của Sở Cảnh sát New York (NYPD) đã bắn 41 phát súng vào Amadou Diallo, một người nhập cư từ Guinea, không có vũ trang, khiến anh gục chết trên bậc thềm của tòa nhà chung cư. Vụ sát hại Diallo đã làm công chúng phẫn nộ, sau cùng dẫn đến việc giải tán SCU, nhưng bốn sĩ quan nổ súng đã không bị kết tội giết người. Continue reading “04/02/1999: Amadou Diallo bị cảnh sát Mỹ bắn chết”

Ngoại giao an ninh lương thực: Khái niệm, thực tiễn và hàm ý chính sách đối với VN

Tác giả: Vũ Lê Thái Hoàng* – Đỗ Thị Thủy** – Lê Trung Kiên***

Sự biến động của tình hình thế giới hiện nay tạo ra nhiều thách thức đối với bảo đảm an ninh lương thực của nhiều quốc gia. Trong bối cảnh đó, an ninh lương thực và ngoại giao vì an ninh lương thực trở thành hoạt động được nhiều quốc gia quan tâm và thúc đẩy triển khai, nhất là đối với các nước đang phát triển thường xuyên gặp những vấn đề về lương thực.

Cho đến nay, định nghĩa được trích dẫn phổ biến nhất về “an ninh lương thực” do Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) đưa ra và được các quốc gia nhất trí thông qua đàm phán ngoại giao tại Hội nghị thượng đỉnh lương thực thế giới năm 1996. Theo đó, an ninh lương thực tồn tại khi tất cả mọi người, ở mọi lúc, được tiếp cận về mặt vật chất và kinh tế với thực phẩm an toàn, đầy đủ, bổ dưỡng mà đáp ứng nhu cầu ăn kiêng và sở thích ăn uống của họ để có một cuộc sống năng động, khỏe mạnh. Tình trạng mất an ninh lương thực tồn tại khi mọi người không được tiếp cận đầy đủ về mặt vật chất, xã hội hoặc kinh tế đối với thực phẩm như đã định nghĩa ở trên[1]. Continue reading “Ngoại giao an ninh lương thực: Khái niệm, thực tiễn và hàm ý chính sách đối với VN”

Chuyển động Quốc Phòng (27/1 – 2/2/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Thế giới hôm nay: 03/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã đến Kyiv để gặp tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky về khả năng đưa nước ông gia nhập EU. Trước đó Nga đã đẩy mạnh tấn công miền đông Ukraine. Ông Zelensky cho biết tình hình ở phía đông “khó khăn hơn” khi quân Nga tiến gần thành phố Bakhmut. Song quân đội Ukraine ở đây tự tin có thể cầm chân kẻ địch.

Ngân hàng Trung ương châu Âu đã tăng 0,5 điểm phần trăm để đưa lãi suất đạt 2,5%, đồng thời báo hiệu mức tăng tương tự vào tháng 3. Lạm phát ở khu vực đồng tiền chung châu Âu đã chậm lại do chi phí năng lượng giảm, dù vẫn ở mức cao 8,5%. Ngân hàng Trung ương Anh cũng tăng lãi suất với mức tương tự, từ 3,5% lên 4%, nhưng cho biết có thể giảm đà tăng. Continue reading “Thế giới hôm nay: 03/02/2023”

George Kennan đã tiên tri chính xác về quan hệ Nga-Ukraine như thế nào?

Nguồn: Frank Costigliola, “Kennan’s Warning on Ukraine,” Foreign Affairs, 27/01/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tham vọng, bất ổn, và những hiểm họa của nền độc lập

George Kennan, nhà ngoại giao xuất chúng và nhà quan sát quan hệ quốc tế người Mỹ, đã trở nên nổi tiếng nhờ dự báo về sự sụp đổ của Liên Xô. Một dự báo ít được biết đến hơn của ông là lời cảnh báo năm 1948, rằng sẽ không có chính phủ Nga nào chấp nhận nền độc lập của Ukraine. Đoán trước được bế tắc giữa Moscow và Kyiv, vào thời điểm đó, Kennan đã đưa ra những gợi ý chi tiết về cách Washington nên giải quyết cuộc xung đột giữa một Ukraine độc lập với Nga. Ông trở lại với chủ đề này nửa thế kỷ sau đó. Kennan, khi ấy đang trong độ tuổi 90, đã cảnh báo rằng việc NATO mở rộng về phía đông sẽ hủy hoại nền dân chủ ở Nga và châm ngòi cho một cuộc Chiến tranh Lạnh khác. Continue reading “George Kennan đã tiên tri chính xác về quan hệ Nga-Ukraine như thế nào?”

02/02/1968: Bức ảnh tướng Loan hành quyết Nguyễn Văn Lém được chụp

Nguồn: Viet Cong officer is shot in the head; iconic photo taken, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào mùa đông năm 1968, Sài Gòn là một nơi hỗn loạn và đẫm máu. Ngày 30/1, lực lượng Bắc Việt đột nhiên tấn công với quân số áp đảo vào các mục tiêu trên khắp miền Nam, khiến quân Việt Nam Cộng hòa và các đồng minh Mỹ của họ bất ngờ. Sự kiện này cũng trở thành bằng chứng chống lại lời trấn an của Tổng thống Lyndon Johnson dành cho người Mỹ rằng họ sắp chiến thắng. Trong lúc quân đội Việt Nam Cộng hòa quay cuồng cố gắng thiết lập lại trật tự ở thủ đô của họ, một nhiếp ảnh gia người Mỹ đã chụp được một bức ảnh mang tính biểu trưng cho sự tàn khốc của cuộc xung đột. Continue reading “02/02/1968: Bức ảnh tướng Loan hành quyết Nguyễn Văn Lém được chụp”

Thế giới hôm nay: 02/02/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Adani Enterprises, công ty chủ đạo trong số các mã niêm yết của Tập đoàn Adani, vừa hủy đợt bán cổ phiếu 2,4 tỷ đô la đã đăng ký. Các giám đốc của công ty đổ lỗi cho “biến động thị trường” và cho biết quyết định này được đưa ra để “bảo vệ [nhà đầu tư] khỏi bất kỳ tổn thất tài chính tiềm ẩn nào.” Cổ phiếu của Adani, vốn kinh doanh từ xi măng đến truyền thông, giảm 28% hôm thứ Tư. Tập đoàn Adani đã mất 92 tỷ đô la giá trị thị trường kể từ khi Hindenburg Research tố cáo đế chế kinh doanh này là một trò lừa bịp khổng lồ.

An ninh Ukraine đã khám nhà của Ihor Kolomoisky, tỷ phú và là người từng bảo trợ cho tổng thống Volodymyr Zelensky, như một phần của chiến dịch chống tham nhũng. Lực lượng an ninh cũng nhắm vào nhà của Arsen Avakov, cựu bộ trưởng nội vụ. Ông Avakov cho biết ông bị khám xét liên quan đến các thương vụ mua trực thăng – một trong số đó đã rơi và giết chết người kế nhiệm của ông – thời ông còn tại nhiệm. Continue reading “Thế giới hôm nay: 02/02/2023”