Category: Sự kiện

23/09/1779: John Paul Jones buộc hai tàu chiến Anh đầu hàng

Nguồn: John Paul Jones wins in English waters, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1779, trong Cách mạng Mỹ, tàu Hoa Kỳ Bonhomme Richard do John Paul Jones chỉ huy đã chiến thắng trong một cuộc giao tranh cam go với các tàu chiến Anh là Serapis và Countess of Scarborough ở ngoài khơi bờ biển phía đông nước Anh.

Sinh ra ở Scotland, John Paul Jones tới Mỹ lần đầu khi làm công việc dọn dẹp trên tàu và sống một thời gian tại Fredericksburg, Virginia, nơi anh trai ông làm việc. Sau đó, ông phục vụ trên các tàu nô lệ và tàu buôn, nơi ông đã thể hiện được khả năng làm thủy thủ của mình. Sau khi giết một thủy thủ cùng tàu trong lúc đàn áp một cuộc binh biến, ông đã trở lại các thuộc địa tại Mỹ để thoát khỏi sự truy tố của Anh. Continue reading “23/09/1779: John Paul Jones buộc hai tàu chiến Anh đầu hàng”

22/09/1945: Tướng Patton nói không cần “phi quốc xã hóa” nước Đức

Nguồn: General Patton questions necessity of Germany’s “denazification”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, Tướng George S. Patton nói với các phóng viên rằng ông thấy không cần thiết phải “phi quốc xã hóa” nước Đức và so sánh cuộc tranh cãi về chủ nghĩa Quốc xã với “cuộc chiến tranh cử của giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa”.

Xuất thân từ một gia đình có truyền thống quân nhân, Patton tốt nghiệp Học viện Quân sự West Point năm 1909, sau đó phục vụ tại Quân đoàn Xe tăng trong Thế chiến I. Nhờ trải nghiệm này, Patton trở thành một người ủng hộ nhiệt thành cho chiến tranh xe tăng. Sang Thế chiến II, với tư cách là chỉ huy của Tập đoàn quân số 7 Hoa Kỳ, ông đã chiếm được Palermo, Sicily, vào năm 1943 bằng chính những chiếc xe tăng như thế. Continue reading “22/09/1945: Tướng Patton nói không cần “phi quốc xã hóa” nước Đức”

21/09/1939: Tổng thống Roosevelt đề nghị sửa đổi Đạo luật Trung lập

Nguồn: FDR urges repeal of Neutrality Act embargo provisions, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1939, Tổng thống Franklin Delano Roosevelt (FDR) đã đề nghị Quốc hội sửa đổi Các Đạo luật Trung lập – gồm một loạt luật được ban hành trước đó trong cùng thập niên. Roosevelt hy vọng sẽ gỡ bỏ được lệnh cấm viện trợ quân sự cho các quốc gia ở châu Âu đang đối mặt với sự tấn công dữ dội của Đức Quốc xã trong Thế chiến II.

Vào các năm 1936 và 1937, Các Đạo luật Trung lập đã được mở rộng với nội dung hạn chế bán vũ khí và vật tư chiến tranh trong thời kỳ nước Mỹ vẫn theo đuổi chủ nghĩa biệt lập. Tuy nhiên, vào năm 1939, mối đe dọa gia tăng đối với nền dân chủ ở Tây Âu và lực lượng ủng hộ dân chủ tại Trung Quốc đã thúc đẩy Roosevelt nới lỏng những lệnh cấm này. FDR cảnh báo trước Quốc hội rằng châu Âu đang tiến gần đến một cuộc xung đột toàn cầu lần thứ hai. Continue reading “21/09/1939: Tổng thống Roosevelt đề nghị sửa đổi Đạo luật Trung lập”

20/09/1963: Kennedy đề xuất sứ mệnh chung lên Mặt Trăng

Nguồn: Kennedy proposes joint mission to the moon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này 1963, với tinh thần lạc quan, Tổng thống John F. Kennedy đã gợi ý rằng Liên Xô và Mỹ nên hợp tác trong một sứ mệnh thám hiểm Mặt Trăng. Đề xuất này đã khiến Liên Xô cũng như nhiều người Mỹ bất ngờ.

Năm 1961, ngay sau khi đắc cử tổng thống, John F. Kennedy tuyên bố quyết tâm giành chiến thắng trong “cuộc đua không gian” với Liên Xô. Kể từ năm 1957, khi Liên Xô phóng vệ tinh Sputnik vào quỹ đạo Trái Đất, các nhà khoa học hai nước đã không ngừng cạnh tranh xem ai có thể tạo ra bước đột phá tiếp theo trong ngành du hành vũ trụ. Không gian vũ trụ đã trở thành biên giới mới của Chiến tranh Lạnh. Continue reading “20/09/1963: Kennedy đề xuất sứ mệnh chung lên Mặt Trăng”

19/09/1881: Tổng thống James Garfield qua đời

Nguồn: President James Garfield dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1881, Tổng thống James A. Garfield, người chỉ vừa mới nhậm chức chưa đầy bốn tháng, đã qua đời sau thời gian chống chọi với vết thương do một sát thủ gây ra trước đó 80 ngày, vào ngày 02/07.

Kẻ ám sát Garfield là một luật sư muốn tìm được một vị trí trong bộ máy chính trị tên là Charles Guiteau. Gã là một người xa lạ với Tổng thống và nội các của ông, trong một thời kỳ mà các vị trí thuộc chính quyền liên bang được quyết định dựa trên “sự quen biết.” Khi những yêu cầu được bổ nhiệm của mình bị phớt lờ, Guiteau trong cơn tức giận đã theo dõi Tổng thống và thề sẽ trả thù. Continue reading “19/09/1881: Tổng thống James Garfield qua đời”

18/09/1862: Quân Hợp bang miền Nam rút khỏi Antietam

Nguồn: Union General George B. McClellan lets Confederates retreat from Antietam, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1862, quân của Tướng Robert E. Lee phe Hợp bang miền Nam đã rút lui khỏi Antietam Creek, gần Sharpsburg, Maryland, và trở lại Virginia. Một ngày trước đó, trong Trận Antietam, quân của Lee đã đối đầu với quân của Tướng George B. McClellan trong trận đánh kéo dài một ngày và là trận đẫm máu nhất trong Nội chiến Hoa Kỳ. Quân Hợp bang đã lâm vào thế bế tắc, song mức độ tổn thất lớn đã buộc Lee phải từ bỏ việc tấn công Maryland.

Điểm đáng chú ý của trận đánh không phải là việc Lee rút lui mà là McClellan không truy đuổi. Khi Lee tạo lập tuyến phòng thủ phía trên Antietam Creek vào ngày 16/09, ông chỉ có khoảng 43.000 quân. Tới ngày 17/09, McClellan đã có khoảng 50.000 quân sẵn sàng chiến đấu với nhiều quân nữa đang trên đường tới. Continue reading “18/09/1862: Quân Hợp bang miền Nam rút khỏi Antietam”

17/09/1394: Vua Charles VI ra lệnh trục xuất người Do Thái khỏi Pháp

Nguồn: King Charles VI of France orders all Jews expelled from the kingdom, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1394, Vua Charles VI của Pháp đã ra lệnh trục xuất toàn bộ người Do Thái ra khỏi vương quốc của mình. Được xem là đỉnh điểm trong chính sách bài Do Thái của các nhà vua Pháp, mệnh lệnh này thậm chí còn tồn tại lâu hơn cả nền quân chủ và vẫn là một trong những yếu tố chính góp phần khiến cho dân số Pháp chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ là người Do Thái.

Như với hầu hết các quốc gia châu Âu, Pháp đã trở thành quê hương của người Do Thái kể từ thời cổ đại. Và cũng như ở phần còn lại của Châu Âu, người Do Thái ở Pháp thường xuyên phải đối mặt với sự kỳ thị và ngược đãi. Continue reading “17/09/1394: Vua Charles VI ra lệnh trục xuất người Do Thái khỏi Pháp”

15/09/1950: Quân Mỹ đổ bộ vào Incheon

Nguồn: U.S. forces land at Inchon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1950, trong Chiến tranh Triều Tiên, lực lượng thủy quân lục chiến Mỹ đã đổ bộ vào Incheon, nằm ở bờ biển phía tây của Hàn Quốc, cách vĩ tuyến 38 khoảng 100 dặm về phía nam và cách Seoul chỉ 25 dặm. Địa điểm này bị chỉ trích là quá rủi ro, nhưng Tư lệnh Tối cao của Liên Hiệp Quốc Douglas MacArthur vẫn nhất quyết thực hiện cuộc đổ bộ.

Lúc sẩm tối, lính Mỹ đã vượt qua được sự kháng cự vừa phải của quân Triều Tiên và giành được Incheon. Thành công này đã khiến lực lượng của Triều Tiên bị chia cắt, trong khi lực lượng Liên Hiệp Quốc do Mỹ dẫn đầu tiến sâu hơn vào đất liền để tái chiếm Seoul, thủ đô của Hàn Quốc, nơi đã rơi vào tay lực lượng cộng sản kể từ tháng 6. Liên quân sau đó đã tiến đánh từ cả phía bắc và phía nam, tiêu diệt lính  Triều Tiên và bắt 125.000 quân địch làm tù binh. Continue reading “15/09/1950: Quân Mỹ đổ bộ vào Incheon”

14/09/1847: Lính Mỹ chiếm Thành phố Mexico

Nguồn: General Winfield Scott captures Mexico City, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1847, trong Chiến tranh Mexico – Mỹ, lực lượng Hoa Kỳ do Tướng Winfield Scott lãnh đạo đã tiến vào Thành phố Mexico và giương cao cờ Mỹ trên Lâu đài Chapultepec, khép lại cuộc tấn  dữ dội bắt đầu bằng cuộc đổ bộ vào Vera Cruz sáu tháng trước đó.

Chiến tranh Mexico-Mỹ bắt đầu với tranh chấp về việc chính phủ Hoa Kỳ sáp nhập Texas năm 1845. Tháng 01/1846, Tổng thống James K. Polk, một người ủng hộ mạnh mẽ việc mở rộng lãnh thổ về phía tây, đã ra lệnh cho Tướng Zachary Taylor chiếm đóng lãnh thổ tranh chấp nằm giữa sông Nueces và sông Rio Grande. Lính Mexico đã tấn công lực lượng của Taylor, và vào ngày 13/05/1846, Quốc hội đã thông qua việc tuyên chiến với Mexico. Continue reading “14/09/1847: Lính Mỹ chiếm Thành phố Mexico”

13/09/1993: Ký Hiệp định hòa bình Israel-Palestine

Nguồn: Israel-Palestine peace accord signed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1993, sau hàng thập niên thù hận đẫm máu, đại diện của Israel và Palestine đã gặp nhau tại Bãi cỏ phía Nam Nhà Trắng và ký một hòa ước khung. “Tuyên bố về các Nguyên tắc” (Declaration of Principles) là thỏa thuận đầu tiên giữa hai bên về việc chấm dứt xung đột, cũng như phân chia vùng đất thánh giữa sông Jordan và biển Địa Trung Hải mà họ đều tuyên bố là lãnh thổ của mình.

Giao tranh giữa người Do Thái và người Ả Rập ở Palestine bắt đầu từ những năm 1920, khi cả hai nhóm cùng tuyên bố chủ quyền đối với vùng lãnh thổ do Anh kiểm soát. Những người Do Thái này là những người theo chủ nghĩa Phục quốc (Zionist), quyết định từ Châu Âu và Nga quay trở về quê hương cổ xưa của người Do Thái để thành lập một quốc gia riêng cho dân tộc mình. Những người Ả Rập bản địa (khi ấy chưa tự xưng là người Palestine) đã tìm cách ngăn chặn dòng người nhập cư Do Thái và cố gắng thiết lập một nhà nước Palestine thế tục. Continue reading “13/09/1993: Ký Hiệp định hòa bình Israel-Palestine”