08/07/1914: Ca sĩ và nhà hoạt động công đoàn Joe Hill bị kết án tử hình

Nguồn: Labor activist and singer Joe Hill sentenced to death, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1914, ca sĩ Joe Hill đã bị kết án tử hình ở Utah vì tội giết người, dù bằng chứng buộc tội ông rất ít ỏi.

Joe Hill là người gốc Thụy Điển, nhập cư vào Mỹ năm 1879. Năm 1910, ông gia nhập Tổ chức Công nhân Thế giới (International Workers of the World, IWW), vốn là một nghiệp đoàn công nghiệp phản đối hệ thống tư bản và nuôi giấc mơ lãnh đạo một cuộc cách mạng công nhân trên toàn nước Mỹ. Các thành viên của IWW – còn được gọi là Wobblies – hoạt động đặc biệt tích cực ở miền Tây, nơi họ đã rất thành công trong việc tập hợp các công nhân bị ngược đãi và bóc lột trong ngành khai thác mỏ, khai thác gỗ, và vận tải biển. Continue reading “08/07/1914: Ca sĩ và nhà hoạt động công đoàn Joe Hill bị kết án tử hình”

06/07/1900: Warren Earp bị giết ở Arizona

Nguồn: Warren Earp killed in Arizona, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1900, Warren Earp, người trẻ nhất trong một gia đình gồm những tay đấu súng nổi tiếng, đã bị giết trong một quán rượu ở Arizona.

Nicholas và Virginia Earp đã nuôi dạy một gia đình gồm năm người con trai và bốn người con gái tại một loạt các trang trại ở Illinois và Iowa. Ba người con trai của nhà Earp sau đó lớn lên và trở thành những nhân vật khét tiếng. Vào ngày 26/10/1881, Wyatt, Virgil, và Morgan Earp tham gia một cuộc đấu súng ngắn với băng Clanton và McLaury ở Tombstone, Arizona. Anh em nhà Earp, cùng với người bạn Doc Holliday, đã giết chết cả ba đối thủ của mình. Trận đấu súng – được đặt theo tên một chuồng ngựa gần đó là O.K. Corral – sau này đã trở thành chủ đề yêu thích của các nhà văn viết tiểu thuyết giật gân và các nhà làm phim. Còn Wyatt, Virgil, và Morgan thì trở thành biểu tượng của miền Viễn Tây hoang dã. Continue reading “06/07/1900: Warren Earp bị giết ở Arizona”

05/07/1865: Andrew Johnson ký lệnh hành quyết những kẻ âm mưu ám sát Lincoln

Nguồn: Andrew Johnson signs off on the execution of Lincoln assassination conspirators, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, Tổng thống Andrew Johnson đã ký một sắc lệnh hành pháp xác nhận bản án quân sự dành cho một nhóm người đã âm mưu giết cố Tổng thống Abraham Lincoln, khi đó là Tổng tư lệnh của Quân đội Mỹ. Với chữ ký của mình, Johnson đã ra lệnh hành quyết bốn kẻ có tội.

Những người ủng hộ Hợp bang miền Nam là David E. Herold, G. A. Atzerodt, Lewis Payne, Mary E. Surratt, Michael O’Laughlin, Edward Spangler, Samuel Arnold, và Samuel A. Mudd đã bị đưa ra xét xử vào ngày 09/05 và bị kết án vào ngày 05/07 vì đã lập mưu một cách “ác ý, phạm pháp, và phản bội” ​​với một số người khác, bao gồm cả John Wilkes Booth, người đã ám sát Tổng thống Lincoln vào ngày 14/04/1865. Ngoài việc nhắm vào Lincoln, những kẻ âm mưu cũng lên kế hoạch giết Tướng Ulysses S. Grant khi ông chỉ huy quân đội Liên minh miền Bắc trong Nội chiến chống lại các tiểu bang miền Nam. Phó Tổng thống Andrew Johnson, người kế nhiệm Lincoln làm Tổng thống, cũng là một trong những mục tiêu mà nhóm này nhắm tới. Continue reading “05/07/1865: Andrew Johnson ký lệnh hành quyết những kẻ âm mưu ám sát Lincoln”

03/07/1887: Tay súng Clay Allison tử nạn

Nguồn: Gunfighter Clay Allison killed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1887, Clay Allison, một tay súng lập dị kiêm chủ trang trại, được cho là đã qua đời trong một vụ tai nạn xe ngựa hy hữu. Khi đang vận chuyển hàng tiếp tế từ Pecos về trang trại của mình, ông đã bị hất văng khỏi xe ngựa đang chở hàng nặng và tử vong sau khi bị bánh sau của xe cán qua.

Sinh khoảng năm 1840 tại Waynesboro, Tennessee, Allison đã bộc lộ những hành vi kỳ quặc từ khi còn nhỏ. Khi Nội chiến Mỹ bùng nổ, ông gia nhập Quân đội Hợp bang miền Nam nhưng được giải ngũ sớm vì một tình trạng y tế hiếm gặp mà các bác sĩ gọi là “một phần là động kinh và một phần là điên loạn,” có lẽ là do một chấn thương đầu khi còn nhỏ. Continue reading “03/07/1887: Tay súng Clay Allison tử nạn”

01/07/1963: Cục Bưu chính Mỹ giới thiệu mã ZIP

Nguồn: U.S. Post Office introduces zip codes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1963, Cục Bưu chính Mỹ (United States Postal Service, USPS) đã giới thiệu Kế hoạch Cải thiện Khu vực (Zone Improvement Plan, ZIP) như một phần trong kế hoạch cải thiện tốc độ chuyển phát thư từ. Kế hoạch này đã khởi xướng việc sử dụng các mã ZIP có thể đọc bằng máy để hỗ trợ việc sắp xếp thư hiệu quả hơn trên toàn quốc.

Ý tưởng này không hoàn toàn mới. Vào năm 1943, Cục Bưu chính đã tạo ra các khu vực được đánh số cho hơn 100 đô thị trên khắp nước Mỹ. Nhưng trong thời kỳ bùng nổ sau Thế chiến II, hệ thống đó đã sớm không còn phù hợp. Từ năm 1943 đến 1962, khối lượng thư từ hàng năm tăng lên gấp đôi, từ 33 tỷ lên 66,5 tỷ lá thư, và một lá thư gửi đi trung bình phải qua 17 trạm phân loại. Các vùng ngoại ô mọc lên như nấm, và việc vận chuyển thư đã chuyển từ đường sắt sang đường bộ và đường không, khiến các hệ thống trung tâm đô thị cũ trở nên lỗi thời. Continue reading “01/07/1963: Cục Bưu chính Mỹ giới thiệu mã ZIP”

29/06/1995: Tàu con thoi Mỹ kết nối với trạm vũ trụ của Nga

Nguồn: U.S. space shuttle docks with Russian space station, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1995, tàu con thoi Mỹ Atlantis đã kết nối thành công với trạm vũ trụ Nga Mir để tạo thành vệ tinh nhân tạo lớn nhất từng bay quanh Trái Đất.

Khoảnh khắc lịch sử của sự hợp tác giữa hai chương trình không gian từng là đối thủ này cũng là sứ mệnh không gian có người lái thứ 100 trong lịch sử Mỹ. Vào thời điểm đó, Giám đốc Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia (NASA) Daniel Goldin gọi đây là khởi đầu của “một kỷ nguyên mới của tình hữu nghị và hợp tác” giữa Mỹ và Nga. Với hàng triệu người xem trên truyền hình, tàu con thoi Atlantis đã cất cánh từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy của NASA ở miền đông Florida vào ngày 27/06/1995. Continue reading “29/06/1995: Tàu con thoi Mỹ kết nối với trạm vũ trụ của Nga”

28/06/1940: Anh công nhận de Gaulle là lãnh đạo Lực lượng Nước Pháp Tự do

Nguồn: Britain recognizes General Charles de Gaulle as leader of the Free French, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1940, sau khi thiết lập bộ chỉ huy mới ở Anh để đối đầu với chính phủ bù nhìn được thành lập tại Pháp, quê hương ông, Tướng Charles de Gaulle đã được Thủ tướng Anh Winston Churchill công nhận là lãnh đạo của Lực lượng Nước Pháp Tự do, với mục tiêu đánh bại Đức và giải phóng toàn bộ nước Pháp.

Sau này, Churchill đã viết rằng ông xem de Charles de Gaulle là “người của định mệnh.” Continue reading “28/06/1940: Anh công nhận de Gaulle là lãnh đạo Lực lượng Nước Pháp Tự do”

26/06/1862: Trận Mechanicsville trong Nội chiến Mỹ

Nguồn: Rebels strike Union at the Battle of Mechanicsville, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1862, trong Trận Mechanicsville, Virginia, Quân đoàn Bắc Virginia của Tướng Hợp bang miền Nam Robert E. Lee đã tấn công Quân đoàn Potomac của Tướng Liên minh miền Bắc George B. McClellan. Đây là khởi đầu của Trận chiến Bảy ngày. Dù quân Hợp bang đã phải chịu tổn thất nặng nề và không thể đánh bại hoàn toàn quân Liên minh, nhưng trận chiến này đã khiến McClellan hoảng sợ. Trong tuần tiếp theo, Lee đã đẩy quân của McClellan từ ngoại ô Richmond, Virginia, trở về căn cứ của họ bên Sông James. Continue reading “26/06/1862: Trận Mechanicsville trong Nội chiến Mỹ”

24/06/1717: Đại Hội quán đầu tiên của Hội Tam Điểm được lập ở London

Nguồn: 1st Masonic Grand Lodge formed in London, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1717, các thành viên của bốn Hội quán Tam Điểm (Masonic lodges) địa phương – tất cả đều thuộc một hội kín của các thợ đá – đã gặp nhau tại quán rượu Goose and Gridiron ở khu vực nghĩa trang Nhà thờ St. Paul, London. Mục đích của họ là thành lập Đại Hội quán (Grand Lodge) đầu tiên, hoạt động như một cơ quan quản lý chung cho tất cả các hội quán. Ban đầu, tổ chức này được gọi là Đại Hội quán London và Westminster, nhưng đã dần phát triển thành Đại Hội quán Thống nhất Anh Quốc như ngày nay. Continue reading “24/06/1717: Đại Hội quán đầu tiên của Hội Tam Điểm được lập ở London”

22/06/2011: Trùm mafia khét tiếng Whitey Bulger bị bắt

Nguồn: Notorious Boston mobster Whitey Bulger is arrested, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2011, sau 16 năm lẩn trốn khỏi lực lượng hành pháp, James “Whitey” Bulger, một trùm mafia hung bạo ở Boston bị truy nã vì 19 vụ giết người, đã bị bắt tại Santa Monica, California. Bulger, 81 tuổi – một trong “10 tên tội phạm bị truy nã gắt gao nhất” của FBI – đã bị bắt cùng cộng sự lâu năm của mình, Catherine Greig, 60 tuổi, người đã trốn khỏi Massachusetts cùng ông trùm vào cuối năm 1994, ngay trước khi hắn bị truy tố về các tội danh hình sự liên bang. Vào thời điểm hắn bị bắt vào năm 2011, có một khoản tiền thưởng 2 triệu đô la cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ Bulger – đây là số tiền lớn nhất mà FBI từng đưa ra để tìm kiếm một tên tội phạm chạy trốn trong nước. Continue reading “22/06/2011: Trùm mafia khét tiếng Whitey Bulger bị bắt”

21/06/1982: John Hinckley Jr., kẻ ám sát Ronald Reagan, được tuyên bố vô tội 

Nguồn: John Hinckley Jr., who attempted to assassinate Ronald Reagan, found not guilty, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1982, John W. Hinckley, Jr., kẻ đã bắn Tổng thống Ronald Reagan và ba người khác bên ngoài một khách sạn ở Washington, D.C. vào ngày 30/03/1981, đã được tuyên vô tội đối với cáo buộc cố tình giết người vì lý do mất trí.

Trong phiên tòa, các luật sư bào chữa của Hinckley lập luận rằng thân chủ của họ bị mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ, đưa ra các bằng chứng y khoa, và còn tiết lộ rằng vì tình trạng của mình nên hắn ta bị ám ảnh với bộ phim Taxi Driver năm 1976, trong đó nhân vật chính cố gắng ám sát một thượng nghị sĩ hư cấu. Các luật sư tuyên bố rằng Hinckley đã xem bộ phim này hơn 10 lần, bị ám ảnh bởi nữ diễn viên chính, Jodie Foster, và đã cố gắng tái hiện các sự kiện trong phim ở ngoài đời thực. Họ đã lập luận thành công rằng bộ phim, chứ không phải Hinckley, mới là nguyên nhân thực sự đằng sau các sự kiện xảy ra vào ngày 30/03/1981. Continue reading “21/06/1982: John Hinckley Jr., kẻ ám sát Ronald Reagan, được tuyên bố vô tội “

19/06/1917: Vua George V đổi họ của Hoàng gia Anh

Nguồn: Britain’s King George V changes royal surname, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, trong năm thứ ba của Thế chiến I, Vua George V của Anh đã ra lệnh cho Hoàng gia Anh từ bỏ việc sử dụng các tước hiệu và họ theo gốc Đức. Nhà vua cũng đổi họ của chính gia đình mình, họ Saxe-Coburg-Gotha mang đậm chất Đức, thành Windsor.

George chào đời năm 1865, là con trai thứ hai của Thân vương Xứ Wales Edward (sau này là Vua Edward VII) và Công tôn nữ Alexandra của Đan Mạch, và là cháu trai của Nữ hoàng Victoria. Ông bắt đầu sự nghiệp như một người lính hải quân trước khi trở thành người thừa kế ngai vàng vào năm 1892, khi anh trai của ông, Edward, qua đời vì bệnh viêm phổi. Một năm sau, George kết hôn với Công nữ Mary Xứ Teck của Đức (em họ của ông và là cháu gái của Vua George III), người trước đây đã có hôn ước với anh trai ông là Edward. Continue reading “19/06/1917: Vua George V đổi họ của Hoàng gia Anh”

17/06/1943: Stimson ngăn Truman điều tra về nhà máy quốc phòng đáng ngờ

Nguồn: FDR’s secretary of war stifles Truman’s inquiry into suspicious defense plant, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1943, Bộ trưởng chiến tranh của Tổng thống Franklin D. Roosevelt, Henry Stimson, đã gọi điện cho Thượng nghị sĩ Missouri lúc bấy giờ là Harry S. Truman và lịch sự yêu cầu ông không điều tra về một nhà máy quốc phòng ở Pasco, Washington.

Thế chiến II đang diễn ra ác liệt vào năm 1943. Truman lúc đó đang làm chủ tịch một ủy ban Thượng viện chuyên điều tra về khả năng các nhà máy quốc phòng Mỹ trục lợi từ chiến tranh. Trong quá trình điều tra các khoản chi tiêu cho sản xuất vũ khí, Truman vô tình phát hiện ra một nhà máy đáng ngờ ở tiểu bang Washington và đã yêu cầu các quản lý nhà máy ra làm chứng trước ủy ban. Continue reading “17/06/1943: Stimson ngăn Truman điều tra về nhà máy quốc phòng đáng ngờ”

15/06/1964: Johnson quyết định không yêu cầu Quốc hội trao quyền tiến hành chiến tranh

Nguồn: President Johnson decides against asking Congress for authority to wage war, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, tại một cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia, McGeorge Bundy, Cố vấn An ninh Quốc gia của Tổng thống Lyndon B. Johnson, thông báo với những người tham dự rằng Tổng thống đã quyết định hoãn việc đệ trình một nghị quyết lên Quốc hội để yêu cầu trao quyền tiến hành chiến tranh.

Tình hình ở Nam Việt Nam khi đó đã xấu đi nhanh chóng, và vào tháng 03/1964, Bộ trưởng Quốc phòng Robert McNamara báo cáo rằng 40% vùng nông thôn nằm dưới sự kiểm soát hoặc ảnh hưởng của Việt Cộng. Johnson sợ rằng ông sẽ bị mất chức nếu Nam Việt Nam rơi vào tay cộng sản, nhưng ông không sẵn sàng sử dụng sức mạnh quân sự của Mỹ trên quy mô lớn. Continue reading “15/06/1964: Johnson quyết định không yêu cầu Quốc hội trao quyền tiến hành chiến tranh”

14/06/1789: Những người sống sót từ Vụ Nổi loạn Bounty đến Timor

Nguồn: Bounty mutiny survivors reach Timor, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1789, thuyền trưởng người Anh William Bligh và 18 thủy thủ khác, những người bị tàu HMS Bounty bỏ mặc trên biển bảy tuần trước đó, đã đến Timor ở Đông Ấn sau khi vượt quãng đường gần 6.000 km trên một chiếc thuyền nhỏ, không có mái che.

Trước đó, vào ngày 28/04, Fletcher Christian, trợ lý thuyền trưởng trên tàu Bounty, đã lãnh đạo một cuộc nổi loạn thành công chống lại Thuyền trưởng Bligh và những người ủng hộ ông. Con tàu Hải quân Anh này đang vận chuyển cây giống sa kê từ Tahiti đến trồng ở các thuộc địa của Anh ở Caribe. Continue reading “14/06/1789: Những người sống sót từ Vụ Nổi loạn Bounty đến Timor”

12/06/2016: Tấn công khủng bố tại Hộp đêm Pulse ở Orlando, Florida

Nguồn: Terrorist gunman attacks Pulse Nightclub in Orlando, Florida, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2016, giữa lúc tiếng nhạc Latin vang lên xập xình bên trong Pulse, một trong những hộp đêm lớn nhất Orlando, một tay súng đã xông vào bên trong và nổ súng vào đám đông chủ yếu là người đồng tính. Cuối cùng, 49 người đã thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương trong vụ xả súng hàng loạt chết chóc nhất trong lịch sử nước Mỹ thời bấy giờ. Continue reading “12/06/2016: Tấn công khủng bố tại Hộp đêm Pulse ở Orlando, Florida”

10/06/1968: Tướng Westmoreland tổ chức họp báo chia tay tại Sài Gòn

Nguồn: General Westmoreland gives farewell press conference in Saigon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1968, tại một cuộc họp báo ở Sài Gòn khi ông chuyển giao quyền chỉ huy lực lượng Mỹ tại Việt Nam cho Tướng Creighton Abrams, Tướng William Westmoreland đã đưa ra đánh giá của mình đối với các xu hướng trong quá khứ và hiện tại của cuộc chiến. Continue reading “10/06/1968: Tướng Westmoreland tổ chức họp báo chia tay tại Sài Gòn”

08/06/1874: Tù trưởng Cochise qua đời

Nguồn: Apache chief Cochise dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1874, Tù trưởng Cochise, một trong những nhà lãnh đạo vĩ đại của người Apache bản địa trong các cuộc chiến của họ với người Anh-Mỹ, đã qua đời tại Khu định cư Chiricahua ở đông nam Arizona.

Người ta biết rất ít về cuộc sống thời thơ ấu của Cochise. Đến giữa thế kỷ 19, ông đã trở thành một nhà lãnh đạo nổi bật của bộ tộc Apache Chiricahua sống ở phía nam Arizona và phía bắc Mexico. Giống như nhiều người Apache Chiricahua khác, Cochise phẫn nộ trước sự xâm lấn của những người định cư Mexico và Mỹ trên vùng đất truyền thống của người bản địa. Ông đã chỉ huy nhiều cuộc tấn công nhắm vào các nhóm những người định cư sống ở cả hai bên biên giới. Dần dần, cả người Mexico và người Mỹ đã kêu gọi sự bảo vệ và trừng phạt của quân đội. Continue reading “08/06/1874: Tù trưởng Cochise qua đời”

07/06/1866: Tù trưởng Seattle qua đời gần thành phố được đặt theo tên ông

Nguồn: Chief Seattle dies near the city named for him, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1866, mười ba năm sau khi những người định cư Mỹ thành lập thành phố được đặt theo tên ông, Tù trưởng Seattle đã qua đời tại một ngôi làng gần đó.

Sinh ra vào khoảng năm 1790, Seattle (Seathl) là tù trưởng của các bộ lạc người Duwamish và Suquamish sống quanh Vịnh Bờ biển Thái Bình Dương, mà ngày nay được gọi là Vịnh Puget. Ông là con trai của một người cha Suquamish và một người mẹ Duwamish, qua đó cho phép ông có được ảnh hưởng ở cả hai bộ lạc. Continue reading “07/06/1866: Tù trưởng Seattle qua đời gần thành phố được đặt theo tên ông”

05/06/2004: Ronald Reagan qua đời

Nguồn: Former U.S. president Ronald Reagan dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2004, Ronald Wilson Reagan, Tổng thống thứ 40 của Mỹ, đã qua đời sau một thời gian dài chống chọi với căn bệnh Alzheimer. Reagan, người đồng thời là một diễn viên nổi tiếng và từng giữ chức Thống đốc California, là một tổng thống được yêu mến vì đã khôi phục lại lòng tin của người Mỹ sau những vấn đề của thập niên 1970.

Sinh ngày 06/02/1911, Reagan, người có biệt danh thời niên thiếu là Dutch, đã lớn lên tại một số thị trấn nhỏ ở Illinois. Dù có hoàn cảnh gia đình khó khăn – cha ông nghiện rượu và thường không giữ được việc làm – Reagan vẫn là một học sinh nổi tiếng và hướng ngoại. Ông từng là chủ tịch hội đồng học sinh của trường trung học, nổi bật trong các môn bóng bầu dục, bóng rổ, và điền kinh, và còn tham gia diễn xuất trong một số vở kịch. Vào mùa hè, ông làm việc như một nhân viên cứu hộ, và được cho là đã cứu 77 người trong sáu năm. Continue reading “05/06/2004: Ronald Reagan qua đời”