Nguồn: King Louis XVI executed, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1793, một ngày sau khi bị buộc tội cấu kết với ngoại bang và bị tuyên án tử hình bởi Quốc Ước (National Convention), Vua Louis XVI đã bị đưa lên máy chém ở Quảng trường Cách mạng tại Paris.
Louis XVI lên ngôi năm 1774. Ngay từ đầu, ông đã không phải người thích hợp để xử lý các vấn đề tài chính nghiêm trọng thừa hưởng từ ông nội của mình, vua Louis XV. Năm 1789, trong một nỗ lực cuối cùng để giải quyết cuộc khủng hoảng tài chính của đất nước, Louis triệu tập Hội nghị các Đẳng cấp (States-General) gồm đại diện của Đẳng cấp thứ nhất (tăng lữ), Đẳng cấp thứ hai (quý tộc), và Đẳng cấp thứ ba (gồm đại tư sản, tư sản công thương, tiểu tư sản và các tầng lớp nhân dân nghèo).
Hội nghị các Đẳng cấp đã không được tổ chức từ năm 1614, và Đẳng cấp thứ ba đã nhân cơ hội này để tuyên bố lập nên Quốc Hội Lập hiến (National Assembly), khởi đầu cho Cách mạng Pháp. Ngày 14/07/1789, bạo lực nổ ra khi người dân Paris chiếm ngục Bastille, nơi mà họ tin rằng đang cất giữ đạn dược.
Dù nói rằng mình chấp nhận cách mạng, Louis XVI thực ra không chịu nghe theo lời khuyên cải tổ chế độ quân chủ từ phía Quốc Hội. Ông cũng đã mở đường cho âm mưu phản động của Marie Antoinette, vị hoàng hậu không được lòng dân. Tháng 10/1789, một đám đông biểu tình tại Versailles buộc nhà vua và hoàng hậu phải chạy trốn sang Tuileries. Tháng 06/1791, làn sóng chống đối hoàng gia càng trở nên mạnh mẽ, khiến Louis và Marie phải chạy tiếp sang Áo. Tuy nhiên, trên đường đi, cả hai đã bị bắt tại Varennes, Pháp, và bị đưa trở lại Paris. Tại đây, Louis XVI đã buộc phải chấp nhận Hiến pháp 1791, văn bản tước bỏ mọi quyền lực và biến ông thành một nhân vật hữu danh vô thực.
Tháng 8/1792, vợ chồng hoàng đế đã bị người của phe cộng hòa (sans-cullottes) bắt giữ và giam cầm. Tháng 9, chế độ quân chủ đã bị Quốc Ước, những người thay thế Quốc Hội, bãi bỏ. Tháng 11, bằng chứng về âm mưu phản cách mạng của Louis XVI, rằng ông cấu kết với Áo và các nước khác, đã bị phát hiện. Vậy là nhà vua bị Quốc Ước đưa ra xét xử về tội phản quốc.
Sau đó, vào tháng 1/1793, Louis XVI bị luận tội và kết án tử hình sau một cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ chênh lệch không lớn. Ngày 21/01, ông bị đưa lên máy chém. Chín tháng sau đó, Marie Antoinette cũng bị kết tội phản quốc, và vào ngày 16/10, bà cũng bị xử chém như chồng mình.
Xem thêm:
