Tag: 1865

13/03/1865: Hợp bang miền Nam chấp thuận lính người Mỹ gốc Phi

Nguồn: Confederacy approves Black soldiers, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, khi lực lượng nòng cốt của họ phải vật lộn để chống trả quân đội Liên minh miền Bắc có quân số áp đảo, Hợp bang miền Nam, trong một biện pháp tuyệt vọng, đã miễn cưỡng chấp thuận việc sử dụng binh lính người Mỹ gốc Phi.

Tình hình trở nên ảm đạm đối với phe Hợp bang vào mùa xuân năm 1865. Quân miền Bắc đã chiếm được những vùng đất rộng lớn ở miền Nam, khi quân đội của Tướng William T. Sherman càn quét khắp các bang Carolina, trong lúc Tướng Robert E. Lee tìm đủ mọi cách để bảo vệ thủ đô Hợp bang là Richmond, Virginia, trước lực lượng ngày càng mạnh của Tướng Ulysses S. Grant. Continue reading “13/03/1865: Hợp bang miền Nam chấp thuận lính người Mỹ gốc Phi”

06/02/1865: Tướng Hợp bang miền Nam John Pegram tử trận

Nguồn: Confederate general John Pegram killed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, Tướng Hợp bang miền Nam John Pegram, 33 tuổi, đã tử trận trong Trận Hatcher’s Run (còn gọi là Dabney’s Mill), Virginia.

Pegram tốt nghiệp trường West Point năm 1854 và từng phục vụ ở nhiều vị trí khác nhau ở miền Tây nước Mỹ trước khi từ chức khi Nội chiến nổ ra. Sau đó, Pegram được bổ nhiệm làm trung tá trong quân đội Hợp bang miền Nam. Được cử đi chiến đấu ở Tây Virginia vào mùa hè năm 1861, ông bị quân của Tướng George McClellan bắt giữ sau Trận Rich Mountain. Continue reading “06/02/1865: Tướng Hợp bang miền Nam John Pegram tử trận”

02/11/1865: Ngày sinh Tổng thống Warren G. Harding

Nguồn: Warren G. Harding is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, Warren Gamaliel Harding, vị tổng thống tương lai thứ 29 của Mỹ, đã chào đời tại Corsica, Ohio.

Năm 1891, Harding kết hôn với Florence Mabel Kling De Wolfe. Florence đã có ảnh hưởng trong suốt sự nghiệp chính trị của Harding và chính bà đã thúc đẩy Harding, khi đó đang làm biên tập viên cho tờ Marion Star, tham gia chính trường. Trên thực tế, người ta tin rằng bà từng nói, “Tôi biết điều gì là tốt nhất cho Tổng thống. Tôi đưa ông ấy vào Nhà Trắng. Ông ấy làm tốt khi nghe lời tôi và tệ khi không nghe lời tôi.” Continue reading “02/11/1865: Ngày sinh Tổng thống Warren G. Harding”

19/03/1865: Trận Bentonville bắt đầu ở Bắc Carolina

Nguồn: Battle of Bentonville begins in North Carolina, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, trong trận Bentonville, Bắc Carolina, Tướng Hợp bang miền Nam Joseph Johnston đã nỗ lực tuyệt vọng nhằm chặn đà tiến quân qua Carolina của Tướng Liên minh miền Bắc William T. Sherman trong những ngày cuối cùng của Nội chiến Mỹ. Tuy nhiên, lực lượng đã kiệt sức của Johnston không thể ngăn cản bước tiến của đội quân hùng mạnh của Sherman. Continue reading “19/03/1865: Trận Bentonville bắt đầu ở Bắc Carolina”

20/07/1865: Pierre Lallement, người phát minh ra xe đạp, đến Mỹ

Nguồn: Pierre Lallement, inventor of the bicycle, arrives in the U.S., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, một người Pháp tên là Pierre Lallement đã đến Mỹ, mang theo các bản thiết kế và bộ phận cho chiếc xe đạp hiện đại đầu tiên. Lallement đã chế tạo và xin cấp bằng sáng chế cho chiếc xe đạp đầu tiên ở Mỹ, nhưng không nhận được phần thưởng hay sự công nhận đáng kể nào dù đã giới thiệu cho mọi người một phát minh đã sớm trở nên phổ biến. Continue reading “20/07/1865: Pierre Lallement, người phát minh ra xe đạp, đến Mỹ”

21/04/1865: Chuyến tàu mang thi hài Lincoln rời Washington D.C.

Nguồn: Abraham Lincoln’s funeral train leaves D.C., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, một chuyến tàu chở quan tài của vị tổng thống bị ám sát Abraham Lincoln đã rời Washington, D.C., lên đường đến Springfield, Illinois, nơi ông sẽ được chôn cất vào ngày 04/05.

Chuyến tàu chở thi hài của Lincoln đã đi qua 180 thành phố và 7 tiểu bang để trở về Illinois, quê hương của tổng thống. Các điểm dừng của chuyến tàu tang lễ đặc biệt này đã được công bố trên báo. Tại mỗi điểm dừng, quan tài của Lincoln được đưa xuống tàu, đặt trên một chiếc xe tang do ngựa kéo được trang trí cầu kỳ, và được một đoàn rước long trọng đem đến một tòa nhà công cộng để tưởng niệm. Continue reading “21/04/1865: Chuyến tàu mang thi hài Lincoln rời Washington D.C.”

29/03/1865: Chiến dịch cuối cùng trong Nội chiến Mỹ bắt đầu

Nguồn: Appomattox, the final campaign in the Civil War, begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, chiến dịch cuối cùng của Nội chiến Mỹ đã bắt đầu ở Virginia, khi quân Liên minh Miền Bắc dưới quyền Tướng Ulysses S. Grant bắt đầu tiến đánh các chiến hào của Hợp bang Miền Nam đang đóng xung quanh Petersburg. Đội quân miền Nam vốn bị áp đảo về quân số của Tướng Robert E. Lee đã nhanh chóng buộc phải rút khỏi thành phố, và bắt đầu tháo chạy tuyệt vọng về phía tây.

Mười một tháng trước đó, Grant đưa quân qua sông Rapidan ở phía bắc Virginia và bắt đầu chiến dịch đẫm máu nhất trong nội chiến. Trong vòng sáu tuần, Lee và Grant đã chiến đấu dọc theo một vòng cung hướng về phía đông thủ đô của Hợp bang miền Nam, Richmond. Continue reading “29/03/1865: Chiến dịch cuối cùng trong Nội chiến Mỹ bắt đầu”

07/07/1865: Người phụ nữ đầu tiên bị chính phủ liên bang Mỹ xử tử

Nguồn: Mary Surratt is first woman executed by U.S. federal government, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, chính phủ Mỹ đã quyết định xử tử Mary Surratt vì cho rằng bà là đồng chủ mưu trong vụ ám sát Tổng thống Abraham Lincoln.

Vì khó khăn tài chính, Surratt, chủ sở hữu một quán rượu ở Surrattsville (nay là Clinton), Maryland, đã phải chuyển đổi quán của mình ở Washington, D.C., thành một nhà trọ. Chỉ cách Nhà hát Ford nơi Lincoln bị sát hại vài dãy nhà, ngôi nhà của Surratt là nơi một nhóm những người ủng hộ Hợp bang miền Nam, bao gồm cả John Wilkes Booth, đã lập mưu ám sát tổng thống. Chính mối liên hệ giữa Surratt với Booth cuối cùng đã dẫn đến việc bà bị kết tội, mặc dù người ta vẫn tiếp tục tranh luận về mức độ liên quan của bà, và liệu điều đó có đáng bị trao một bản án khắc nghiệt đến vậy hay không. Continue reading “07/07/1865: Người phụ nữ đầu tiên bị chính phủ liên bang Mỹ xử tử”

19/06/1865: Chế độ nô lệ ở Mỹ được bãi bỏ

Nguồn: Abolition of slavery announced in Texas on Juneteenth, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1865 – ngày sau này được gọi là Juneteenth –  những người lính Liên bang miền Bắc đã đến Galveston, Texas và loan tin rằng Nội chiến Hoa Kỳ đã kết thúc và chế độ nô lệ ở Mỹ đã được bãi bỏ.

Là tên gọi kết hợp giữa tháng Sáu và ngày 19, Juneteenth đã trở thành ngày kỷ niệm sự kết thúc chế độ nô lệ ở Mỹ. Mặc dù Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ của Tổng thống Abraham Lincoln đã được ban hành từ hơn hai năm trước vào ngày 01/01/1863, song việc Liên bang miền Bắc không có hiện diện quân sự ở Texas đã khiến điều này khó thực thi. Continue reading “19/06/1865: Chế độ nô lệ ở Mỹ được bãi bỏ”

10/05/1865: Tổng thống Hợp bang miền Nam Jefferson Davis bị bắt

Nguồn: Confederate President Jefferson Davis captured by Union forces, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865,  Tổng thống Hợp bang miền Nam Hoa Kỳ Jefferson Davis đã bị bắt giữ cùng với vợ và đoàn tùy tùng gần Irwinville, Georgia, bởi một đội kỵ binh của Tướng James H. Wilson.

Ngày 02/04/1865, thất bại của Hợp bang tại Petersburg, Virginia đang gần kề, Tướng Robert E. Lee đã thông báo cho Tổng thống Davis rằng ông không còn có thể bảo vệ Richmond và khuyên chính phủ miền Nam sơ tán khỏi thủ đô. Davis và nội các của ông chạy trốn đến Danville, Virginia và khi Robert E. Lee đầu hàng vào ngày 09/04, họ càng chạy xa hơn xuống phía Nam. Continue reading “10/05/1865: Tổng thống Hợp bang miền Nam Jefferson Davis bị bắt”

15/04/1865: Tổng thống Abraham Lincoln qua đời

Nguồn: President Lincoln dies, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1865, lúc 7 giờ 22 phút sáng, Tổng thống thứ 16 của Hoa Kỳ là Abraham Lincoln đã qua đời vì bị bắn vào đêm trước đó bởi John Wilkes Booth, một diễn viên và là người ủng hộ Hợp bang miền Nam. Tổng thống Lincoln qua đời chỉ sáu ngày sau khi Tướng Robert E. Lee của Hợp bang miền Nam và quân đội của ông ta đầu hàng tại Appomattox, chính thức chấm dứt Nội chiến Hoa Kỳ.

Booth đã ở lại miền Bắc trong suốt nội chiến dù là người ủng hộ phe miền Nam. Ban đầu, Booth đã lên kế hoạch bắt cóc và đưa Tổng thống Lincoln đến Richmond, thủ đô của Hợp bang miền Nam. Tuy nhiên, vào ngày 20/03/1865, ngày dự định thực hiện vụ bắt cóc, Lincoln đã không xuất hiện tại nơi mà Booth và sáu kẻ bắt cóc khác đã chờ sẵn. Continue reading “15/04/1865: Tổng thống Abraham Lincoln qua đời”

03/04/1865: Thủ đô Richmond của Hợp bang Miền Nam thất thủ

Nguồn: Confederate capital of Richmond is captured, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1865, thủ đô của phe ly khai Hợp bang Miền Nam tại Richmond, Virginia, đã rơi vào tay lực lượng Liên bang Miền Bắc. Đây là dấu hiệu quan trọng nhất cho thấy Hợp bang miền Nam đang tiến gần đến ngày sụp đổ.

Trong suốt mười tháng, Tướng Ulysses S. Grant đã cố gắng thâm nhập vào Richmond nhưng không thành. Sau khi Tướng Lee của Hợp bang miền Nam tấn công một cách tuyệt vọng dọc theo phòng tuyến của Liên bang miền Bắc trong Trận Fort Stedman vào ngày 25/03/1865, Grant đã chuẩn bị cho một cuộc tổng tấn công lớn. Ngày 01/04, Tướng Grant đánh vào thị trấn Five Forks và phá vỡ tuyến phòng ngự của Lee ở tây nam Petersburg. Ngày 02/04, quân miền Bắc tiếp tục tấn công dọc theo mặt trận Petersburg, và Hợp bang miền Nam đã sụp đổ. Continue reading “03/04/1865: Thủ đô Richmond của Hợp bang Miền Nam thất thủ”

31/01/1865: Thông qua Tu chính án 13 về bãi bỏ chế độ nô lệ

Nguồn: House passes the 13th Amendment, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1865, Hạ viện Hoa Kỳ đã thông qua Tu chính án thứ 13 của Hiến pháp, bãi bỏ chế độ nô lệ. Tu chính án viết: “Chế độ nô lệ và hình thức lao động ép buộc sẽ không còn tồn tại ở Mỹ hay bất cứ nơi nào thuộc phạm vi thẩm quyền của Mỹ.”

Khi Nội chiến Hoa Kỳ bắt đầu, mục tiêu công khai của Tổng thống Abraham Lincoln là duy trì sự thống nhất của liên bang. Tuy nhiên, ngay giai đoạn đầu cuộc chiến, chính quyền liên bang (miền Bắc) đã giữ lại những nô lệ bỏ trốn thay vì trả họ trở về với chủ nhân (ở miền Nam). Do đó, chế độ nô lệ về cơ bản sẽ chấm dứt tại những nơi quân đội Liên bang giành chiến thắng. Continue reading “31/01/1865: Thông qua Tu chính án 13 về bãi bỏ chế độ nô lệ”

10/04/1865: Bài diễn thuyết cuối cùng của Tướng Lee với quân đội

Nguồn: General Lee gives final address to troops, History.com

Biên dịch: Lê Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1865, một ngày sau khi đầu hàng Tướng Ulysses S. Grant của Liên minh miền Bắc, Tướng Robert E. Lee của Hợp bang miền Nam đã nói chuyện với đội quân của mình lần cuối. Continue reading “10/04/1865: Bài diễn thuyết cuối cùng của Tướng Lee với quân đội”

09/04/1865: Tướng Robert E. Lee đầu hàng

Nguồn: Robert E. Lee surrenders, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1865, tại Appomattox, Virginia, Tướng Robert E. Lee của phe Hợp bang miền Nam đã giao nộp 28.000 quân của mình cho Tướng Ulysses S. Grant của Liên bang miền Bắc, từ đó cơ bản chấm dứt cuộc Nội chiến Hoa Kỳ. Buộc phải rời bỏ thủ phủ Richmond của Hợp bang miền Nam, không thể hội quân với lực lượng Hợp bang còn sót lại ở North Carolina, và bị quấy nhiễu liên tục bởi kỵ binh của phe Liên bang miền Bắc, Lee không còn lựa chọn nào khác. Continue reading “09/04/1865: Tướng Robert E. Lee đầu hàng”

14/04/1865: Abraham Lincoln bị ám sát

Nguồn: President Lincoln is shot, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, tại Nhà hát Ford ở Washington, D.C., John Wilkes Booth, một diễn viên và người ủng hộ Hợp bang miền Nam (Confederate) đã khiến Tổng thống Abraham Lincoln bị thương nghiêm trọng. Vụ tấn công diễn ra chỉ năm ngày sau khi vị Tướng miền Nam, Robert E. Lee, và quân đội của ông đầu hàng tại Appomattox, chính thức chấm dứt Nội chiến Mỹ.

Booth vẫn sống ở miền Bắc trong suốt thời chiến, dù bản thân luôn ủng hộ phe miền Nam. Ban đầu, ông ta đã lên kế hoạch bắt Tổng thống Lincoln và đưa ông đến Richmond, thủ đô của Hợp bang. Tuy nhiên, vào ngày 20/03/1865, ngày dự định thực hiện vụ bắt cóc, Tổng thống lại không xuất hiện tại nơi mà Booth và sáu đồng phạm khác chờ đợi. Hai tuần sau, Richmond rơi vào tay Liên minh miền Bắc (Union). Sang tháng 04, quân đội Hợp bang đã gần như sụp đổ trên toàn miền Nam, Booth liền thực hiện một kế hoạch tuyệt vọng nhằm cứu vãn. Continue reading “14/04/1865: Abraham Lincoln bị ám sát”

24/12/1865: Tổ chức KKK được thành lập

Nguồn: KKK founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, ở Pulaski, bang Tennessee, một nhóm các cựu chiến binh Hợp bang miền Nam đã cùng nhau thành lập một tổ chức bí mật là “Ku Klux Klan.” KKK sau đó đã phát triển nhanh chóng, từ một tổ chức huynh đệ bí mật thành một lực lượng bán quân sự nhằm chống lại hoạt động của chính quyền liên bang ở miền Nam trong suốt Thời kỳ Tái thiết (Reconstruction Era,) đặc biệt là chống lại các chính sách trao thêm quyền cho người Mỹ gốc Phi tại địa phương.

Tên gọi Ku Klux Klan bắt nguồn từ chữ kyklos trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa là “vòng tròn,” và chữ clan (gia tộc) trong tiếng Gaelic, mà có lẽ đã được lựa chọn chỉ vì điệp âm. Dựa trên nền tảng là thuyết Người da trắng thượng đẳng, KKK sử dụng bạo lực như là một phương tiện để đẩy lùi Thời kỳ Tái thiết cũng như các nỗ lực trao quyền bầu cử cho người Mỹ gốc Phi. Continue reading “24/12/1865: Tổ chức KKK được thành lập”

06/12/1865: Mỹ chính thức bãi bỏ chế độ nô lệ

06

Nguồn: 13th Amendment ratified, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, Tu chính án thứ 13 của Hiến pháp Mỹ đã được phê chuẩn, chính thức chấm dứt chế độ nô lệ. “Không có bất cứ nô lệ hay nô lệ tự nguyện nào, ngoại trừ trường hợp đó là bản án hợp lệ cho tội phạm, được tồn tại ở nước Mỹ, hoặc bất cứ nơi nào thuộc quyền tài phán của nước Mỹ.” Với những lời này, sự thay đổi lớn nhất sau Nội chiến Mỹ đã chính thức được ghi nhận trong Hiến pháp. Continue reading “06/12/1865: Mỹ chính thức bãi bỏ chế độ nô lệ”