Tag: Napoléon Bonaparte

24/06/1812: Đại Quân của Napoléon tiến vào Nga

Nguồn: Napoléon’s Grande Armee invades Russia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, sau khi bị Sa hoàng Alexander I từ chối ý tưởng tham gia hệ thống Phong toả Lục địa (Blocus continental) chống lại Anh, Hoàng đế Pháp Napoléon đã ra lệnh cho Đại Quân của mình (Grande Armée), lực lượng quân sự lớn nhất châu Âu từng được tập hợp cho đến thời điểm đó, tiến vào Nga. Đạo quân khổng lồ, với khoảng 500.000 binh lính và nhân viên, bao gồm quân đội từ tất cả các nước châu Âu dưới sự thống trị của Đế quốc Pháp. Continue reading “24/06/1812: Đại Quân của Napoléon tiến vào Nga”

Di sản lịch sử của Napoleon ở Trung Đông

Nguồn: Alexander Mikaberidze, “Napoleon’s Middle East Legacy”, Project Syndicate, 10/03/2020.

Biên dịch: Đỗ Minh Châu

“Mọi thứ bắt đầu từ Napoleon.” Đó là những lời đầu tiên trong sử kí của Thomas Nipperdey về nước Đức trong thế kỷ 19, cuốn “Germany from Napoleon to Bismarck” (Đức từ thời Napoleon đến Bismarck). Mặc dù Nipperdey nói về vai trò chủ đạo của Napoleon Bonaparte trong việc định hình châu Âu hiện đại, nhưng xét trên nhiều phương diện, lời mở đầu trên của ông cũng có thể được áp dụng với tình hình Trung Đông ngày nay.

Cuộc xâm lược Ai Cập của Napoleon vào năm 1798 là ví dụ đầu tiên của chủ nghĩa đế quốc tự do, và làm nổi bật tốc độ Cách mạng Pháp vượt ra ngoài biên giới Pháp – và cả Châu Âu. Mặc dù chiến dịch này là một thảm họa quân sự, nó đã để lại một di sản lâu dài trong khu vực. Continue reading “Di sản lịch sử của Napoleon ở Trung Đông”

14/09/1812: Napoleon đưa quân tiến vào Moskva

Nguồn: Napoleon enters Moscow, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, một tuần sau khi giành chiến thắng đẫm máu trước quân Nga trong Trận Borodino, Đại Quân (Grande Armée) của Napoléon Bonaparte đã tiến vào thành phố Moskva, chỉ để thấy dân chúng đã di tản, còn quân Nga một lần nữa rút lui. Moskva là mục tiêu của cuộc xâm lược, nhưng thành phố hoang vắng này chẳng còn quan chức Sa hoàng nào ở lại để cầu xin hòa bình, cũng chẳng có cửa hàng thực phẩm hay kho đồ tiếp tế nào để tưởng thưởng cho lính Pháp sau cuộc hành quân dài đằng đẵng. Chưa dừng lại, ngay sau nửa đêm, các đám cháy đã bùng phát khắp thành phố, nhiều khả năng do những người yêu nước Nga gây ra, khiến đội quân khổng lồ của Napoléon không còn cách nào để sống sót qua mùa đông nước Nga đang gần kề. Continue reading “14/09/1812: Napoleon đưa quân tiến vào Moskva”

02/12/1804: Napoléon lên ngôi Hoàng đế

Nguồn: Napoleon crowned emperor, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1804, tại Nhà thờ Notre Dame ở Paris, Napoléon Bonaparte đã được trao vương niệm trở thành Napoléon I, người Pháp đầu tiên giữ danh hiệu Hoàng đế trong vòng một nghìn năm. Đức Giáo Hoàng Pius VII trao cho Napoléon chiếc vương miện mà nhà chinh phục châu Âu 35 tuổi đã tự tay đặt lên đầu mình.

Napoléon, sinh ra ở đảo Corsica, là một trong những chiến lược gia quân sự vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại. Ông nhanh chóng nổi lên trong hàng ngũ của Quân đội Cách mạng Pháp trong những năm cuối thập niên 1790. Đến năm 1799, Pháp đã ở trong tình trạng chiến tranh với hầu hết các nước châu Âu, và Napoléon vừa về nước sau chiến dịch Ai Cập để tiếp nhận quyền lực từ chính phủ Pháp và cứu nước ông khỏi sụp đổ. Continue reading “02/12/1804: Napoléon lên ngôi Hoàng đế”

19/07/1799: Phiến đá Rosetta được tìm thấy

Nguồn:Rosetta Stone found, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1799, trong chiến dịch xâm lược Ai Cập của Napoleon Bonaparte, một người lính Pháp đã phát hiện ra một phiến đá bazan màu đen có chạm khắc những ký tự cổ xưa ở gần thị trấn Rosetta, cách Alexandria khoảng 35 dặm về phía bắc. Phiến đá có hình dạng kỳ lạ, chứa các đoạn văn được viết bằng ba thứ tiếng khác nhau: chữ Hy Lạp, chữ tượng hình Ai Cập và chữ phổ thông Ai Cập. Những chữ Hy Lạp cổ đại trên Phiến đá Rosetta cho các nhà khảo cổ biết rằng nó đã được chạm khắc bởi các thầy tư tế, nhằm tôn vinh vị vua của Ai Cập, Ptolemy V, vào thế kỷ thứ hai trước công nguyên. Ngạc nhiên hơn, đoạn văn viết bằng tiếng Hy Lạp đã nói rằng ba đoạn văn đều có cùng ý nghĩa. Như vậy, phiến đá này đã trở thành chìa khóa để giải quyết câu đố của chữ tượng hình, một ngôn ngữ đã bị “chết” trong gần 2.000 năm. Continue reading “19/07/1799: Phiến đá Rosetta được tìm thấy”

11/04/1803: Talleyrand đề nghị bán Louisiana cho Mỹ

Nguồn: Talleyrand offers to sell Louisiana, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1803, trong một sự kiện bất ngờ của lịch sử ngoại giao, Ngoại trưởng Pháp Charles Maurice de Talleyrand đã đưa ra đề nghị bán toàn bộ Lãnh thổ Louisiana (Louisiana Territory) cho Mỹ.

Talleyrand hoàn toàn không phải kẻ ngốc. Là Ngoại trưởng của Hoàng đế Pháp Napoleon Bonaparte, ông là một trong những người quyền lực nhất trên thế giới. Ba năm trước đó, Talleyrand đã thuyết phục Napoleon rằng ông có thể tạo ra một Đế chế Pháp ở Bắc Mỹ. Người Pháp từ lâu đã tuyên bố chủ quyền, dù khá mờ nhạt, đối với vùng đất rộng lớn nằm về phía tây sông Mississippi, được gọi là Lãnh thổ Louisiana. Năm 1800, Napoleon đã bí mật ký một hiệp ước với Tây Ban Nha, giúp người Pháp chính thức giành toàn quyền kiểm soát khu vực. Sau đó, ông bắt đầu đưa quân đội hùng mạnh của mình đến chiếm đóng New Orleans và tăng cường sự thống trị của nước Pháp. Continue reading “11/04/1803: Talleyrand đề nghị bán Louisiana cho Mỹ”

19/10/1812: Napoleon rút khỏi Moskva

19-10-1812-napoleon-retreats-from-moscow

Nguồn: Napoleon retreats from Moscow, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, một tháng sau khi tiến vào Moskva, nơi mà ít lâu sau đó đã bị thiêu rụi và bỏ hoang, Napoleon Bonaparte và quân Pháp đã cạn kiệt lương thực, buộc phải rút khỏi Nga.

Sau khi Nga hoàng Alexander I từ chối tham gia Hệ thống Lục địa (Continental System, tức cuộc phong tỏa hải quân do Pháp dẫn dắt chống lại nước Anh), Hoàng đế Pháp Napoleon I đã quyết định đưa Đại Quân (Grande Armée) của mình sang xâm lược Nga vào ngày 24/06/1812. Đại Quân bấy giờ có hơn 500.000 binh sĩ và nhân viên, là lực lượng quân sự lớn nhất châu Âu thời đó. Continue reading “19/10/1812: Napoleon rút khỏi Moskva”

21/06/1813: Pháp bị đánh bại trong Chiến tranh Bán đảo

vitoria-2

Nguồn: “French defeated in Spain”, History.com (truy cập ngày 19/06/2016)

Biên dịch: Nguyễn Ngọc Tường Ngân

Tại Vitoria, Tây Ban Nha, một lực lượng liên minh lớn giữa Anh, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha dưới quyền chỉ huy của tướng Anh Arthur Wellesley đã đánh bại quân Pháp, qua đó chấm dứt cuộc Chiến tranh Bán đảo trên thực tế.

Vào ngày 16 tháng 2 năm 1808, viện cớ gửi quân sang tiếp viện cho quân Pháp đang chiếm đóng Bồ Đào Nha, Napoleon Bonaparte đã tiến hành xâm lược Tây Ban Nha. Từ đó bắt đầu cuộc Chiến tranh Bán đảo, một giai đoạn quan trọng trong các cuộc chiến tranh của Napoleon giữa Pháp và nhiều nước châu Âu kéo dài từ năm 1792 đến năm 1815. Continue reading “21/06/1813: Pháp bị đánh bại trong Chiến tranh Bán đảo”

05/05/1821: Napoleon qua đời

5173

Nguồn: “Napoleon dies in exile”, History.com (truy cập ngày 5/5/2016).

Biên dịch: Nguyễn Ngọc Tường Ngân

Vào ngày này năm 1821, Napoleon Bonaparte, cựu lãnh tụ người Pháp, người từng cai trị một đế chế trải rộng khắp châu Âu, đã qua đời khi đang là một tù nhân của Anh trên hòn đảo xa xôi Saint Helena ở phía Nam Đại Tây Dương.

Napoleon sinh ra ở đảo Corsica, và là một trong những nhà chiến lược quân sự vĩ đại nhất trong lịch sử, đã thăng tiến nhanh chóng trong hàng ngũ của Quân đội Cách mạng Pháp trong những năm cuối thập niên 1790. Tới năm 1799, Pháp đang lâm chiến với hầu hết các nước châu Âu, và Napoleon đã về nước khi đang tham gia một chiến dịch ở Ai Cập để tiếp quản chính phủ Pháp và cứu dân tộc mình khỏi sự sụp đổ. Continue reading “05/05/1821: Napoleon qua đời”

Napoléon: Người làm thay đổi lịch sử Pháp và thế giới

napoleon

Tác giả: Phạm Văn Tuấn

Đối với các binh lính mà ông chỉ huy ngoài mặt trận, Napoléon được gọi bằng một tên thân mến là “Viên Hạ Sĩ nhỏ bé” (the Little Corporal). Napoléon là một vị tướng chỉ cao 1 thước 57 (5 ft 2 in.), chiều cao trung bình của một người dân Pháp vào thời đại đó, ông thấp hơn các tướng lãnh dưới quyền và các chính khách đương thời của châu Âu, nhưng Napoléon là một con người đầy nghị lực và rất tham vọng: ông là một nhà cai trị xuất chúng, đã đồng thời kiểm soát hệ thống chính trị, chính sách đối ngoại, các công việc đối nội, ngành báo chí của toàn thể nước Pháp. Napoléon đã nghĩ ra rất nhiều cải cách hữu ích kể cả việc thiết lập nên một chính quyền trung ương vững mạnh, hữu hiệu, đã duyệt xét lại và tổ chức lại hệ thống luật pháp của nước Pháp thành bộ luật hữu lý. Nhiều công trình cải tiến hành chính của Napoléon vẫn còn tồn tại cho tới ngày nay trong các cơ chế chính quyền của nước Pháp và tại các quốc gia theo ảnh hưởng và văn minh Pháp. Continue reading “Napoléon: Người làm thay đổi lịch sử Pháp và thế giới”

18/06/1815: Napoléon bại trận ở Waterloo

Nguồn: “Napoléon defeated at Waterloo,” History.com (truy cập ngày 17/6/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này cách đây 200 năm, tại Waterloo thuộc Bỉ ngày nay, Napoléon Bonaparte đã chịu thất bại dưới tay của Công tước xứ Wellington, mang đến dấu chấm hết cho kỷ nguyên Napoléon của lịch sử châu Âu.

Sinh ra ở đảo Corse, Napoléon là một trong những nhà chiến lược quân sự vĩ đại nhất trong lịch sử, nhanh chóng tiến thân trong đội ngũ của Quân đội Cách mạng Pháp trong cuối những năm 1790. Đến năm 1799, Pháp đang giao chiến với hầu hết châu Âu, Napoléon trở về quê hương từ cuộc viễn chinh Ai Cập để giành quyền kiểm soát chính phủ Pháp và cứu dân tộc Pháp khỏi sụp đổ. Continue reading “18/06/1815: Napoléon bại trận ở Waterloo”

Napoléon Bonaparte – Nhà lãnh đạo quân sự kiệt xuất

napoleon-photo

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 19/4/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Là một trong những nhà lãnh đạo quân sự vĩ đại nhất trong lịch sử và là hoàng đế nước Pháp, Napoléon Bonaparte (1769-1821) đã chinh phục phần lớn lãnh thổ Châu Âu trong vòng 16 năm.

Napoléon Bonaparte sinh ngày 15 tháng 8 năm 1769 tại đảo Corse, trong một gia đình có dòng dõi quý tộc. Được đào tạo tại trường quân sự, ông nhanh chóng thăng tiến. Đến năm 1796, ông đã trở thành chỉ huy quân đội Pháp tại Ý, và tại đây ông đã buộc Áo và các đồng minh phải ký các thỏa thuận hòa bình.[1] Năm 1798, Napoléon chiếm được Ai Cập (thuộc sự cai trị của Đế chế Ottoman thời đó) nhằm tấn công vào tuyến đường thương mại Anh-Ấn. Ông bị mắc kẹt sau khi hải quân Anh tiêu diệt hạm đội Pháp trong trận hải chiến sông Nile.[2] Continue reading “Napoléon Bonaparte – Nhà lãnh đạo quân sự kiệt xuất”

11/04/1814: Napoleon Bonaparte bị đày tới đảo Elba

napoleon-bonaparte-640x360

Nguồn: “Napoleon exiled to Elba”, History.com, truy cập 10/04/2015

Biên dịch và Hiệu đính: Lê Thanh Danh

Vào ngày 11 tháng 04 năm 1814, Napoleon Bonaparte, Hoàng đế của nước Pháp và cũng là một trong những nhà lãnh đạo quân sự vĩ đại nhất lịch sử, đã thoái vị. Thể theo Hiệp ước Fontainebleau, ông đã bị đày đến đảo Elba nằm trên  biển Địa Trung Hải.

Napoleon sinh tại Ajaccio, Corsica vào ngày 15 tháng 8 năm 1769. Sau khi vào học trường quân sự, ông tham gia đấu tranh trong thời kỳ Cách mạng Pháp năm 1789. Ông đã nhanh chóng thăng tiến trong quân ngũ, lãnh đạo các đạo quân của nước Pháp giành chiến thắng trong nhiều chiến dịch trên toàn châu Âu cuối thế kỷ 18. Vào năm 1799, ông đã giành được quyền lãnh đạo và tự thiết lập một nền độc tài quân sự. Năm 1804, ông trở thành Hoàng đế Pháp và tiếp tục củng cố quyền lực thông qua các chiến dịch quân sự. Continue reading “11/04/1814: Napoleon Bonaparte bị đày tới đảo Elba”

21/03/1804: Bộ luật Napoléon bắt đầu có hiệu lực

code-civil-napoleon

Nguồn: “Napoleonic Code approved in France,” History.com (truy cập ngày 20/03/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Ngày 21 tháng 3 năm 1804, sau 4 năm thảo luận và lập kế hoạch, Hoàng đế Pháp Napoléon Bonaparte đã phê chuẩn một khuôn khổ luật định mới cho nước Pháp, được biết đến dưới tên gọi Bộ luật Napoléon (hay Bộ luật Dân sự Pháp). Nó đem đến cho nước Pháp hậu cách mạng tư sản bộ luật thống nhất đầu tiên đề cập đến tư hữu, các vấn đề thuộc địa, gia đình, và các quyền cá nhân.

Năm 1800, tướng Napoléon Bonaparte, nhà chuyên chính mới của Pháp, bắt đầu nhiệm vụ đầy khó khăn là sửa đổi hệ thống pháp luật rắc rối và lạc hậu của nước này. Ông cho thành lập một ủy ban đặc biệt, đứng đầu là Jean-Jacques-Régis de Cambacérès, ủy ban này đã nhóm họp hơn 80 lần để bàn về những sửa đổi pháp lý mang tính cách mạng, và Napoléon đã chủ trì gần một nửa trong số đó. Tháng 3 năm 1804, Bộ luật Napoléon cuối cùng cũng được thông qua. Continue reading “21/03/1804: Bộ luật Napoléon bắt đầu có hiệu lực”